de vestibule, salons, eetkamer, biljartkamer,
een kamer van 'Mijn Heer' inclusief een anti
chambre een kamer van 'Mevrouw' inclu
sief boudoir 'enzovoorts. Op de tweede etage
waren de slaapkamers, gouvernante kamer,
badkamers, gastenkamers en bibliotheek. Op
de zolderverdieping tenslotte huisde het per
soneel. Hier bevonden zich de bediendeka-
mers, dienstbodekamers, de kamer van de
gouverneur en nog wat logeerkamers. Het
huis was verder van alle moderne gemakken
voorzien zoals badkamers, een perspomp voor
het opvoeren van water op alle verdiepingen,
een stoomketel voor de verwarming, privaten
en elektrische scheltoestellen. Lang heeft dit
gebouw er echter niet gestaan. Het vertoonde
nogal wat gebreken en het comfort liet te wen
sen over. Als dan ook in 1874 Johannes Lu-
den overlijdt, zal zijn dochter, Maria Susanna
Anthonia, het niet lang daarna doen afbreken.
Verv olgens verrees in 1888, elders op het
landgoed, het nu nog bestaande Stoutenburg.
Aan de Hessenweg in de buurt van de
Stoutenburgerlaan ligt boerderij 'De Nieuwe
Eng' van de familie Verhoef. Een steen in de
voorgevel, waarin de naam C. v.d. Heuvel en
de datum 8 mei 1886 is gebeiteld, laat zien
wanneer en voor wie de boerderij gebouwd
moet zijn. Het is een boerderij van het
hallehuis type met een langsdeel41 waar aan
weerszijden ruimte is voor het vee. De
rechthoekige plattegrond heeft drie beuken.
811
Het woongedeelte is naar de
wegzijde gekeerd. Het bedrijfsgedeelte (de
deel) is van het voorhuis gescheiden door een
stenen 'brandmuur'. De boerderij is gedekt
door een zadeldak met wolfseinden en had tot
1990 een rieten kap. Nu is het dak belegd
met blauwgrijze pannen. De dakrand aan de
voorgevel is voorzien van een bijzonder fraai
geschulpte windveer. Door de vele vensters
heeft de voorgevel een 'open' karakter. De
eerste verdieping heeft twee - overigens
moderne - rechthoekige vensters. Op de
begane grond hebben de vier - eveneens vrij
moderne vensters - groen geschilderde luiken.
Boven deze vensters is een fraaie, op het
kozijn iets rond lopende, rollaag aangebracht.
Tussen de eerste verdieping en de begane
grond zijn drie mooi gestileerde ronde
muurankers zichtbaar (rozetten). Een grijs
aangesmeerd trasraam 'van ongeveer een
halve meter boven het maaiveld wordt
onderbroken door het raam van de kelder
(uiteraard met pekelbak) en doorbreekt daar
mee ietwat de verder symmetrische voorgevel.
812
De deur
In de jaren 1988 - 1989 schreef de Leusdense Jan
Verduin - erelid van onze kring - wekelijks een
column in de Amersfoortse Courant. In één daar
van signaleerde hij reeds het bestaan van 'de deur'
in boerderij De Nieuwe Eng. Nu zijn deuren
vooral functioneel en in de regel niet bijzon
der. Maar deze deur kan bogen op een oudere
leeftijd dan de boerderij zelf en heeft een op
merkelijke uitstraling. Hij bevindt zich in het
voorhuis en vormt de afscheiding tussen de
woonkamer en één van de slaapkamers.
De deur hangt in een eenvoudig geprofileerd
kozijn. De verticale en horizontale delen van
dit kozijn zijn verbonden met een pen en gat
verbinding hetgeen wijst op een hoge ouder
dom. Het kozijn en de deur zijn nu wit ge
schilderd maar waren ooit donker van kleur.
Het kozijn heeft een hoogte van 2,10 meter
en een breedte van 1,05 meter. De deur heeft
een hoogte van 2,00 meter en een breedte van
0,85 meter en heeft twee rechthoekige pane
len in mooie profiellijsten. Het bovenste pa
neel meet 0,52 bij 0,58 meter. Dit paneel
toont in een sombere kleurkeuze een
beekje. Aan de linker oever zijn lisdodden
zichtbaar. Op de rechteroever staat hoogop-
gaand stniikgewas. Het onderste paneel meet
0,52 bij 0,32 meter en laat eveneens in een
vrij sombere kleurstelling een tafereel zien
met enkele visserschuiten op zee. Vooral aan
de vorm van de boeg te oordelen zouden dit
bomschuiten kunnen zijn. Aan de horizon is
mogelijk een kustlijn dan wel een haven
hoofd te ontwaren. Omdat slechts één zeil
gevoerd word kan het zijn dat de afbeelding
moet suggereren dat de schepen de haven
binnenlopen. Jan Verduin typeert de schilde
ringen - van de overigens anonieme schilder -
als een product uit de 'Haagse School'. De
Haagse School was een Nederlandse kunste
naarsgroep die, net als bijvoorbeeld de Am
sterdamse impressionisten, ontstond onder
invloed van het impressionisme.De kunste
naars van de Haagse School lieten zich inspi
reren door de nieuwe ideeën van vooral de
Franse impressionisten. Belangrijke schilders
uit de Haagse School waren bijvoorbeeld Is
raels, Mauve en Mesdag. In de beginperiode
was het kleurgebruik vrij somber met veel
grijs tinten en werden er nevelige sluiertech
nieken gebruikt.
Later werd de kleur helderder en de verftoets
lichter.
De boerderij
Wanneer een buitenstaander - meestal bij de
beer des huizes - belet had gevraagd, wachtte men
in de antichambre alvorens toegelaten te worden
tot de 'kamer van Mijn HeerDit was uiteraard
een fraai ingerichte kamer opdat de bezoeker tij
dens het wachten flink onder de indruk konden ra
ken van de status van de bewoner.
Privé vertrek van de vrouw des huizes dat
meestal zeer verfijnd was ingericht.
J Langsdeel is de, in de lengterichting van de
boerderij lopende, werkruimte van een boerderij.
Een trasraam is een muurgedeelte vanaf de fun
dering tot boven het maaiveld, gemaakt van een
betere steensoort en specie en dient ervoor om op
trekkend en doorslaand vocht legen te gaan.
mpressionisme is de benaming van een uiting in
de schilderkunst die rond 1870 ontstond. Tot die
tijd was het uitgangspunt van schilders voorname
lijk om de realiteit zo nauwkeurig mogelijk te be
naderen. Door de komst van o.a. de fotografie
hoefde dat niet meer. Immers met één druk op de
knop kon de realiteit exact vastgelegd worden.
Kunstenaars voelden zich daarom steeds vrijer
om hun (vluchtige) persoonlijke indruk
(impressie) weer te geven. Een fijn afgelijnde te
kening van voorwerpen werd vervangen door los
naast elkaar geplaatste snelle kwaststreken of
puntjes. Voorts zorgde de uitvinding van de tube
ervoor dat er meer buiten geschilderd kon wor
den. Het schilderen in de vrije natuur met als on
derwerp diezelfde natuur werd de trend. Verte
genwoordigers van het impressionisme zijn bij-
