815 -- Afbeelding 2 Het gewijzigde structuurplan van 1969. De geplande bouwlocatie van een gedachte nieu we verbindingsweg tussen Woudenberg en Hoevelaken ties ten oosten van de T 11 waren vervallen (atb. 2). In hetzelfde jaar werden de gemeen ten Leusden en Stoutenburg samengevoegd. Het gebied van Stoutenburg werd echter in de visie van het gemeentebestuur gespaard voor stedelijke uitbreiding. De verstedelij king zou aan de noordzijde wel worden af gesloten met nog een nieuwe weg, de T 10 ten zuiden van de Hessenweg. Deze weg zou ook een landschappelijk waardevol gebied aantasten. De uitbreiding van Hamersveld zou in drie fases moeten plaatsvinden. Knalgroen De vorming van een grote stad in een agra risch en landschappelijk belangwekkend ge bied was echter niet eens de eerste aanlei ding tot het oprichten van een actiegroep in Leusden. Dat was wel de voorgenomen aan leg van een vierbaansweg die de bestaande verbindingsweg tussen Leusden en Wouden berg zou gaan vervangen: de S.10. Deze weg zou een deel van de bossen rond landgoed De Hoorn doorsnijden. Naar aanleiding daar van verschijnt op 11 november 1971 in de Leusder Krant de eerste ingezonden brief van de "Kommissie voor Natuurbehoud en Autobeperking Leusden en omstreken": K. N.A.L. GROEN. Later ging men voor het gemak over tot de schrijfwijze "Knalgroen". Aan de wieg van deze actiegroep stonden Flip ter Wolbeek en Maarten 't Hart. Zij wa ren vooral bezorgd voor de aantasting van een mooi natuurgebied. Korte tijd later kwa men Wim Loth en Pieter Padmos de gelede ren versterken. Laatstgenoemde vond dat "men zich niet moest beperken tot de vogel tjes", maar dat de gehele ruimtelijke orde ningsplannen ter discussie gesteld moesten worden. Op 27 januari 1972 kwam Knal groen prominent in beeld op de voorpagina van de Leusder Krant. Daar presenteerde de actiegroep zich met een pleidooi voor een adequaat werkend openbaar vervoer en ver zet tegen de geplande S.10: "De S.10 zal de natuurgebieden van de Hertekop en De Boom vernietigen." Knalgroen ging in ge sprek met de NS over het Pon-lijntje en dat resulteerde in een ingezonden briefin de Leusder Krant: "Spoorwegen zien wel wat in 816 resulteerde in een ingezonden briefin de Leusder Krant: Een wel erg optimistische kijk op de moge lijkheden! Het gemeentebestuur toonde zich dan ook zeer verbaasd over de voorlichting van de Nederlandse Spoorwegen aan Knal groen. Sindsdien werd het Pon-lijntje onder werp van een continuing story: renovatie van de spoorlijn, met eventueel aflakking naar Leusden-Centrum, vrije busbaan en recent het plan voor het gebruik van het oude tracé voor een light-rail verbinding tussen Amers foort en Leusden met opnieuw een aftakking naar Centrum. Knalgroen liet het niet bij ingezonden stuk ken in de krant. Om aan burgers duidelijk te maken wat er op het spel stond begon de ac tiegroep met educatieve evenementen zoals een wandeling door landgoed De Boom. Met de tweede excursie gingen ook statenleden en raadsleden mee, waarmee Knalgroen duide lijk serieus werd genomen. De actiegroep laat enkele studenten sociologie een enquête voorbereiden onder het motto: "De Gelders/ Utrechtse Vallei naar de knoppen of niet, daar gaat het om". In november 1972 organi seerde Knalgroen een voorlichtingsavond voor boeren, waarop werd gemeld dat er ver moedelijk gemeentelijke plannen waren om te gaan bouwen over het Valleikanaal. Enkele boeren waren toen al benaderd met betrek king tot mogelijke grondaankoop. Zoals dat altijd gaat als er actie gevoerd wordt: er zijn duidelijke voor- en tegenstan ders. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een serie in gezonden brieven in de Leusder Krant van 2 november 1972 waarbij er een aantal waren die tegen Knalgroen waren gericht. En een daarvan was afkomstig van ons HKL- erelid Ronald Polak.... Maar zijn brief had een ave rechts effect: er verscheen daarna een oproep van een lezer om met zijn allen lid te worden van KnalgroenEen van de kernbezwaren die tegen de acties van Knalgroen gericht wa ren verdient extra aandacht omdat hij van alle tijden is: "er is in de bestaande dorpen op be scheiden wijze gebouwd voor mensen van elders en nu die eenmaal wonen in deze mooie omgeving willen ze verhinderen dat anderen daar ook van gaan genieten". Of die kritiek nu kwam van een deel van de nieuw komers die al het moois uit onze omgeving wel aan anderen gunden of vooral van de au tochtone Hamersvelders weet ik niet meer, maar een feit is wel dat onder de inwoners van Hamersveld ook een grote vrees bestond om door Amersfoort geannexeerd te worden en in een grote en dus sterke gemeente een vorm van verdediging zag. Het gemeentebe stuur verdedigde haar plannen met het argu ment dat Leusden aangewezen was als groei kern. Omdat ik zelf een nieuwe inwoner van Leusden was, die in 1971 een woning betrok in wat toen door de projectontwikkelaar werd gepresenteerd als Euro-parkstad (de wijk Ro- zendaal dus), voelde ik mij zeker wel aange sproken door bepaalde kritiek. Maar de kern van de stelling van Knalgroen was dat er een duidelijke grens aan de uitbreiding van Leus den gesteld moest worden omdat je met een uitgebreide nieuwbouw de waardevolle om geving ook om zeep zou helpen. Bovendien verweet Knalgroen het gemeentebestuur dat ze te veel in de vrije sector wilde bouwen en daarmee mensen zou aantrekken die elders werkten en graag "buiten" wilden wonen, in plaats dat er gebouwd werd voor de plaatse lijke behoefte. In hetzelfde kader van de brievenschrijverij schreef Knalgroen zelf een pittig artikel over het gebruik door de gemeente van artikel 19 om de uitvoering van de zogenoemde tweede fase van de uitbreiding van Leusden versneld te kunnen uitvoeren. De gemeente was al be zig op deze manier de eerste fase van de uit breiding te realiseren. De bouw van de wij ken de Rossenberg en Rozendaal werd al op die manier mogelijk gemaakt. "Spoorwegen zien wel wat in reactivering spoorlijn Amersfoort- Veenendaal. Het tweede en laatste deel van dit artikel volgt in het eerste nummer van 2006

Historische kranten - Archief Eemland

Historische Kring Leusden | 2005 | | pagina 12