Brigade LeusdeiT in het interbellum Op de hock van de Amhcmseweg en de Maanweg herinnert weinig of niets meer aan het gebouw dat daar tussen de beide wereld oorlogen een Brigade der Koninklijke Mare chaussee huisvestte. Nadat de kazerne achter eenvolgens door de Koninklijke Marechaus see. de Marechaussee', de Gendarmerie en de Rijkspolitie gebruikt is. werd het gebouw in Beerschoten wiens vader van 1925 tot 1934 de scepter zwaaide op de brigade. Daardoor heeft Jan - geboren in 1918 - een groot deel van zijn jeugd in de buurtschap Ba- voort doorgebracht. Hij weet zich nog veel te herinneren van dat oude gebouw, de omge ving en de mensen die er woonden en werk ten. 1999 gesloopt. Er verrees op dezelfde plaats een mooi appartementencomplex waarvan de voorgevel - je moet dan wel veel fantasie heb ben - de contouren van zijn illustere voorgan ger weergeeft. Hierna wordt nader ingegaan op de 'Brigade Leusden' in de periode tussen beide wereldoorlogen. Naast bronnenonder zoek werden in 2005 gesprekken gevoerd met de thans 87 jarige Jan Hendrik (Jan) van 830 De openbare orde en veiligheid in het in terbellum Toen in 1994 een grootscheepse reorganisatie van het politieapparaat was voltooid en de Politiewet van kracht werd beschikte men in Nederland over één politieorganisatie. Tot dat tijdstip was de politiezorg een lappendeken van ministeries, instanties, functionarissen, bevoegdheden, enzovoorts. Zeker gold dat voor de periode tussen de beide wereldoorlo gen in, het interbellum. De zorg voor orde en veiligheid zag er toen als volgt uit. 1 De politiezorg op het Nederlandse grondge bied, uitgezonderd binnen de gemeenten, was een rijkspolitiezorg en werd uitge voerd door: a Korps Rijksveldwacht ressorterend onder het Ministerie van Justitie, b Het wapen der Koninklijke Mare chaussee ressorterende onder het De partement van OorlogOverigens werd de organisatie voor het grootste deel bekostigd door het Ministerie van Justitie omdat er vrijwel uitslui tend civiele taken werden uitgevoerd. 2 De politiezorg in de gemeenten - vol gens de Gemeentewet van 1851 - was een gemeentelijke aangelegenheid en werd uitgevoerd door: a Gemeentepolitie ressorterend onder het Ministerie van Binnenlandse zaken maar het bevoegde gezag was de burgemeester. Zij hadden een bijzondere opsporingsbevoegdheid die beperkt werd tot bijzondere wet ten en plaatselijke verordeningen. Door aanstelling als onbezoldigd gemeenteveldwachter kon algemene opsporingsbevoegdheid binnen de gemeente van aanstelling verkregen worden. b Gemeente- veldwachters, met een alge mene opsporingsbevoegdheid voor alle strafbare feiten binnen de ge meente. Zij waren echter onderwor pen aan het bevoegde gezag van de commissaris der koningin. Veelal ope reerde zij in de wat kleinere gemeen ten die geen eigen gemeentelijk poli tiekorps hadden. 3 De politiezorg binnen de krijgsmacht was zuiver een militaire aangelegenheid en werd uitgevoerd door: a. Korps Politietroepen, opgenomen in de leger organisatie. De hoofdtaak vormde de politietaken binnen de Krijgsmacht. Maar ook werden zij wel ingezet ter be teugeling van woelingen.' Brigade Leusden Leusden was in het interbellum bepaald geen wereldstad. Er was zegge en schrijve één ge meenteveldwachter 4 werkzaam die boven dien ook nog gemeentebode was en dus ge- meentetaken te vervullen had. Dat was kenne lijk voldoende. Maar voor de regio werd er vlak na de eerste wereldoorlog in Leusden een brigade van de Koninklijke Marechaussee opgericht. Deze 'Brigade Leusden' heeft zijn ontstaan onder andere te danken aan het feit dat er na beëindiging van de Eerste Wereld oorlog de justitiële autoriteiten en de burge meesters veel klachten kwamen over onvol doende politiezorg. s Maar ook van de zijde van het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel kwam het verzoek tot uitbreiding van de politiezorg. Hun zorg was de handha ving van voorschriften op het gebied van de distributie van levensmiddelen. Denk hierbij vooral aan de smokkelhandel. Een en ander kwam pas in een echte stroomversnelling na de revolutionaire dreigementen in de Tweede Kamer - eind 1918 - van de socialistische voorman Pieter Jelles Troelstra (oprichter van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij). Krijn van Otterloo Van links naar rechts korporaal Eisses, korporaal Puim wachtmeester Van Harten.opperwachtmeester Van Beerschoten, wachtmeester Koetsier, korporaal Van Leur Foto: de heer van Beerschoten Op 5 juli 1140 werd de Koninklijke Marechaus see volledig geïntegreerd in het Ministerie van Justitie. Op 25 juli 1140 mocht het predikaat Ko ninklijk niet meer gebruikt worden. In 1943 werd de Marechaussee omgedoopt in Gendarmerie. Nu Ministerie van Defensie genaamd. Te denken valt aan het Jordaanoproer in 1954 waar zowel de Koninklijke Marechaussee als het Korps Politietroepen werd ingezet. 4 Voor de tweede wereldoorlog bijvoorbeeld Kuijt en Kraaikamp. Omdat de Koninklijke Marechaussee in mobi lisatie en oorlogstijd ook militaire taken te ver vullen had waren veel marechaussees tijdens de eerste wereldoorlog gedetacheerd bij het leger,

Historische kranten - Archief Eemland

Historische Kring Leusden | 2006 | | pagina 8