rr 831 832 Op 4 november 1919 werd dan ook als onder deel van de 3C Divisie der Koninklijke Mare chaussee - waarvan de divisiestaf overigens in Arnhem zetelde - het district Amsterdam opge richt 6 Dit district bestond uit brigades in Wa tergraafsmeer, Sloterdijk, Wormerveer, Wassenaar, Loosduinen, Beverwijk, Nieuwer- Amstel, Bussum en Leusden. Een driekwart jaar eerder was de toekomstige brigade reeds - bij Koninklijk Besluit van 21 mei 1919 met nummer 5 - op 24 februari 1919 opgericht als detachement van zogenaamde 'voeters'. Dit was een detachement of brigade die zijn werk 'onbereden' deed. Een ietwat misleidende naam want er waren natuurlijk wel fietsen in gebruik. In 1923 werd het echter een 'bereden' brigade. Het paard deed zijn intrede. Iedere brigade in Nederland had ongeveer de zelfde samenstelling. Zo kende de Brigade Leusden de volgende op bouw. De brigadecommandant in de rang van opperwachtmeester. Eén of twee onderof ficieren in de rang van wachtmeester en ver der waren er nog 3 a 4 marechaussees in de rang van korporaal. Al dit personeel was 'gelegerd' op de brigade. Men werkte en woonde dus op een en dezelfde locatie. Mede door de beperkte niimte in het gebouw moch ten echter alleen de brigadecommandant en zijn plaatsvervanger gehuwd zijn. In het inter bellum commandeerden de volgende perso nen - allen in de rang van opperwachtmeester - de brigade. Vanaf 1923 was dat 'dikke' Mar- cusse. Hij kocht na zijn pensionering - als een van de eersten - een stuk grond aan de Schut- terhoeflaan en bouwde daar een huis. Toen trad vanaf 1926 Van Beerschoten aan Hij commandeerde de brigade gedurende een lange pe riode (van 1925 tot 1934). Van Oosten deed dat verv olgens weer heel kort 1934 en 1935) en tenslotte mocht Schoemaker vanaf 1936 tot aan 1940 als brigadecomman dant het interbellum afsluiten. Na de tweede wereldoorlog werd de brigade niet meer uitge zet als onderdeel van de Koninklijke Mare chaussee. De Rijkskazerne De kazerne is gebouwd in 1919 onder verant woording van de zogenoemde Eerstaanwezend ingenieur der genie van het lc Commandement te Amersfoort. Het was er een van een stan daard - type zoals er meerdere in Nederland gebouwd zijn. De officiële benaming voor het gebouw was: 'Rijkskazerne'. Het had dan ook alle kenmerken van een kazerne. Er woonde en werkte militair personeel en men was redelijk selfsupporting. Het gebouw in de buurtschap Bavoort stond aan de Arnhemseweg die ooit op die plek twee haakse bochten maakte. Van wege de toenemende snelheid van de vervoers middelen werd de weg rechtgetrokken en stond het gebouw niet meer parallel aan de weg. Ter plaatse zijn een stukje klinkerweg en de aanzet van een bruggetje over de toenmalige Lunter- sche beek nog de stille getuigen van het oude tracé. Over de Arnhemseweg laten we Van Beerschoten aan het woord. De Arnhemseweg was een klinker weg en had geen straatverlich ting. Mijn vader vond dat het geen pas gaf om een rijkskazerne in het donker te hullen en zorgde er persoonlijk voor dat rond 1925-1930 de eerste twee straatlantaarns werden aange sloten. Overigens was het alleen druk op de Arnhemseweg als er in Amsterdam gevoetbald werd tegen Duitsland. Dan reden de Duitsers in allerlei automobielen en autobussen rich ting Amsterdam. Naast de kazerne liep in noor delijke richting een zogenaamd 'aspad' naar boerderij 'de Griftvan de familie Meiling. Dat was de Maansteeg, de huidige Maanweg. De kazerne bestond uit een hoofdgebouw en een stalgedeelte. Deze delen waren aan elkaar verbonden door een gang waarin onder andere een privaat voor het personeel was. De linker en rechter vleugel van het hoofdgebouw waren bestemd voor de gezinnen van de brigadecom mandant en zijn plaatsvervanger. Zij waren exact in spiegelbeeld gebouwd. Voor die tijd zullen de woningen zeker luxe en groot zijn geweest. Deze twee woonvleugels hadden elk een eigen voordeur aan de straatzijde. Daarachter lag een gang waaraan links twee kamers en suite en rechts een grote woonkeu ken, een bijkeuken, een berging en een privaat lagen. Van Beerschoten: De kamer en suite werd nooit gebruikt. Het was de enige kamer met een schouw maar we woonden in de keu ken die met een gewone kachel verwarmd werd. Op de eerste etage hadden de beide wo ningen drie slaapkamers. Via een losse trap was de zolder bereikbaar. Het centrale deel A hoofdgebouw de twee cellen - ieder voorzien van een brits - en een woon slaapkamer voor een ongehuwde marechaussee. De bezettings graad van de cellen was nooit onrustbarend hoog. Af en toe mocht een dronkelap er zijn roes uitslapen. Tenslotte was hier ook de keu ken voor het ongehuwde personeel. Voor het overige personeel waren in het middendeel op de eerste etage woon slaapkamers. Zoals reeds eerder opgemerkt stond haaks op het hoofdgebouw het stalgedeelte met daarin 8 boxen voor de paarden, een tuigkamer en een fietsenberging voor 10 dienstrijwielen. Bo ven de stallen was de hooizolder en uiteraard completeerde de mestvaalt op het terrein het geheel. van het gebouw betrad men via een deur die toegang gaf tot een lange gang die - via een trapje - doorliep tot in de stallen. Rechts van de gang in het hoofdgebouw lag een bureel dat ook bereikbaar was vanuit de keuken van de brigadecommandant (werken en wonen wilde nogal eens in elkaar 'overlopen'). Voorts be vonden er zich in het middendeel van het W onen en werken op de brigade Gezien de taakstelling van de Marechaussee - ordehandhaving - zal er een zekere afstand tot de bevolking bestaan hebben. Ook het wonen en werken onder één dak zal hebben bijgedra gen aan het ontstaan van een soort subcultuur op de brigade. De invloed hierop door de hoogst aanwezige in rang - de opperwacht- De organisatie van de Koninklijke Marechaussee in het interbellum was als volgt. Er was een staf een depot, een I', een T en een 3divisie. Iedere divisie bestond uit een aantal districten - met meestal een kapitein aan het hoofd. Per district waren er meestal 10 brigades - met een opperwachtmeester aan het hoofd. 'Sta/gebouw achter de oude kazerne. Archief Krijn van Otterloo

Historische kranten - Archief Eemland

Historische Kring Leusden | 2006 | | pagina 9