H54
de torenhoge mengtrechters, de weegschalen proberen, we maakten kennis met de
pakhuiskat die de muizen weg moest vangen, trokken aan de lier of het luitouw,
liepen langs het kleine pakhuis, de enorme hopen kolen buiten, bij het zijspoortje en
de wagons en het stootblok. alles van buitensporig formaat bij thuis vergeleken. Je
was jaloers op Klaas Brouwer die eens bij mooi weer bovenop de silo 1929) de
zendmasten van Kootwijk had gezien.
Meel halen? Terwijl de Coöp. twee auto's had rijden? Maar het meel zelf halen, dat
was de eerste verdienste al weer.
Bid en werk.
Na het voeren stond het ontbijt klaar. Vervolgens het morgengebed, vader bidt een
paar tientjes van de rozenkrans voor.
Dan naar het land. (Het zou te ver voeren hier alle zo gevarieerde werkzaamheden
van het gemengde bedrijf in de vier seizoenen op te sommen) Van het al genoemde
meel halen knollen trekken en de gierput leegmaken tot bij slecht weer met de
paarden naar de hoefsmid gaan, waarna de waterplassen op het erf fraai flonkerden
met alle kleuren van de regenboog dankzij de olie op de hoeven. Van het mesten,
ploegen, eggen, zaaien, wieden, schoffelen, ziekzoeken in de aardappelen, maaien,
hooien, inhalen [het hooi van het weiland naar de hooiberg brengen], dorsen, sloten
schoonmaken, tot hout hakken, enz.
Maar altijd weer op het gemengde bedrijf de weldadige afwisseling elke dag en elk
seizoen, zodat er aan een Arbowet geen behoefte was. Van RSI. lage aigpijn. rheuma
in de knieën en andere beroepsziekten had men nog nooit gehoord: binnen- en
buitenwerk losten elkaar af: De vorstperiode betekende halve dagen vrij voor dé
wintersport, het schaatsen; en mei en september waren maanden met wat lichter
werkzaamheden. Na de maaltijd rond het middaguur ging het niet op een holletje naar
de kit. Er werd kalm nagetafeld voor het uitwisselen van de nieuwtjes, in de
voormiddag opgedaan, op het land, van de buren gehoord of gezien, of langs de weg
naar de smid of de Coöperatie, of vrijdags in de stad.
Na een kort dankgebed volgde -van april tot september- een uurtje aanvulling op de
korte nachtrust. Dan weer een kort schoft van twee uur werken vóór het melken. Melken
en dan één boterham. Na dat al ging men in de zomer nog weer een flinke schoft naar
het land tot het invallen van de duisternis (in de winter was het dan vee voeren). De
zonsondergang verschilt nogal, het avondschoft varieerde dan ook: hoogzomer in de
hooibouw rekte dat op tot na negenen ('Of jullie nooit binnenkomen', mopperden soms
de vrouwen), na Koninginnedag (3 1 augustus) eindigde de werkdag al na zevenen. De
'vrije tijd' daarna werd opgevuld met cursussen en vergadering, toneel, zang en muziek.
Kaarten en uitgaan was enkel voor de zondag en de feestdagen rond Kerstmis, Oud en
Nieuw en Vastenavond. Zomer én winter kwam men pas na tienen op bed.
INTERVIEW met mevrouw M. A. van den Hengel-van Klooster
(geboren 3 juni 1914 en overleden 15 november 2000.)
Op 27 april 1995 door de leerlingen van groep 7/8 van basisschool de KL1MRAKKER.
Dat jaar was het 50 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd.
Ter gelegenheid hiervan werd mevrouw Martje van den
Hengel uitgenodigd om te
vertellen wat er hier is gebeurd in de oorlogsjaren en speciaal
het verhaal wat hoort bij
het monument aan de Asschatterkade; dit monument is door
onze school geadopteerd.
Elk jaar leggen leerlingen van groep 7/8, tijdens de jaarlijkse
herdenkingsplechtigheid, een krans bij het monument. Ook
dragen enkele leerlingen zelfgemaakte gedichtjes voor.
We woonden op een boerderij. Die heette "Klein Krakhorst".
Als jullie nou naar school gaan, dan zie je hier de "Wetering",
dat is dat kleine slootje dat hier loopt. Daar stond onze
boerderij aan. Ik kan ook heel goed zien waar jullie school nu
staat. Mag ik even in derondte kijken, dan zie ik een rij
wilgenbomen die er toen ook stonden. Er stonden er meer.
Toen de oorlog begon was ik 26 jaar.
Ik was getrouwd in 1938, vlak voor de oorlog.
De Coöperatieve Handelsvereniging in de jaren '60 nog vol in bedrijf. Foto G. van Loenen
HisUtrishf Kring Leus Jen 2006
Bewerking Wout van Kooij (HKL)
Waar woonde u?
Hoe oud was u toen de oorlog begon?
Was u getrouwd?
Historishe Kring Leus Jen 2006
