Jan had een druk leven in zijn jonge jaren. Maar heel sporadisch mocht hij een dagje uit. Hij had dan een rijksdaalder en vader en moeder zeiden: "Denk erom datje nog wat over houdt". In die tijd had je ook niet zoveel geld nodig. Vader en moeder Rcemst hebben 49 jaar op de boerderij gewoond. En Jan zit er 1987) al weer 37 jaar. Hij hoopt dat zijn zoon in de loop van één of twee jaar de zaak overneemt. Hij denkt dat het voor de jongen heel anders zal worden, zeker als je bedenkt wat de jeugd nu voor werk doen moet. Wel altijd druk, maar er wordt veel met machines gewerkt. Wat nog met de hand moet gebeuren is voor ouwe Jan. Dat is zijn werk. 1 let jaar 1987 was een moeilijk jaar voor de grote en kleine boeren. Jan heeft wel eens tegen zijn zoon gezegd: "Doe kalm aan, zie door die magere jaren heen te komen. D'r komen zeven magere jaren en d'r komen zeven vette jaren." Er was een overvloed aan zuivel. De koeien staan in een open loopstal. Hij melkt iedere morgen en avond voor 20 cent de liter. Hij rekent voor dat hij teveel melk heeft en er te weinig geld voor krijgt. Zijn zoon schept de room van de melk af en geeft die aan de varkens. "Ja, eerlijk waar. ze zitten veel te hoog in het vet". Daarvoor heeft Jan berekend dat de boete tussen 5- en 7.000 gulden zal worden. Dat weet hij al. Hij wil niet klagen, maar als hij kijkt naar hoeveel mensen er honger lijden....? Na 4 april begint het nieuwe melkjaar en dan mag hij weer 87.000 liter melk leveren En dan de varkensprijs. Jan heeft er die morgen toevallig 72 varkens geleverd. De prijzen zijn naar beneden gegaan. Maar, vindt hij, we moeten doorgaan, daar is niks aan te doen. Of het nou goed gaat of slecht, een leeg hok daar kan niets uitkomen. Het is gelukkig dat het een huurboerderij is van stichting "De Boom". Anders komt zijn zoon er helemaal niet. Gevraagd wordt naar de pacht en of deze niet te hoog is? Dat is niet zo: "De pacht is een druppel op een gloeiende plaat". Als hij naar het coöperatieve deel kijkt, dan gaat daar tussen de Fl. 110.000 - 115.000 per jaar in om. Daar zegt een pacht van Fl. 10.000 niks. Jan is van mening dat hij op de pacht zijn brood moet verdienen. Kijken we naar het soort boerderij en blikken we circa 35 jaar terug, dan krijgen we het volgende plaatje: "We hadden bieten, aardappels, we molken 10 - 12 koeien en we hadden nog een stukje koren. De aardappels verzorgde je met de hand. De bieten moest je 2 of 3 keer hakken. Dan ging je op je knietjes. En natuurlijk met de hand melken. Eigenlijk werd alles met de hand gedaan. Mest wegrijden deed je alle week, één dag met behulp van paard en wagen. Je had toen die kleine putjes, die je met een puisje (een klein emmertje aan een stok) leeg haalde. Dat schepte je in de gierbak van de wagen achter het paard en dan ging je het stapje voor stapje op het land het eruit gooien. Nu heb je die grote gierkelders. Bij het hooien was dat net zo. Maar we waren tevreden." "In de winter wasje altijd druk. Met hooi inhalen en met strooien. Je had een paar hokjes met biggen. Je had altijd werk". "Later hadden we kippen. Ik ben met de kippen boer geworden. Met de eieren, zo geweldig, man! Nu is het voer 32, 33 gulden een zakje, en toen was het 13, 14 gulden een zakje. Maar nu zijn de eieren goedkoper als toen. Toen had ik al 2000 kippen. Ik kwam alle week als ik naar de markt ging met Fl. 2000 eierengeld thuis. Als de prijs van de eieren goed was zong ik altijd, dan zong ik het "Wilhelmus". Ik verkocht ze alle week. Dan was het gezellig onder een borreltje." Jan verkocht ze eerst in Amersfoort, maar dat nam af en dat ging dus niet meer. Toen is hij een jaar of 3 a 4 naar Scherpenzeel geweest. "Ja, dat was echt een eiermarkt, hoor. Geen veiling. Dat is nou 20 jaar geleden alweer". "Ik had 94 meter kippenhok en daar moest nog 29 meter tussen. Ik liet de timmerman aannemer komen en die deed dat voor Fl. 8 per uur in die tijd. Dat was toen dus niet zo duur. Kijk eens wat een aannemer kost: de eieren zijn niks waard, kippen zijn niks waard, maar de aannemer moet F1.40 per uur hebben. Kijk, en daar hebt je het nou. Die eieren en die kippen vroeger, dat was het mooiste. Maar vroeger ging ook een man werken en de vrouw had 100 kippen thuis. Die vrouw verdiende meer dan die man die ging werken. Echt hoor, het zijn geen leugens. Zo als het nou gaat met de varkens, dat schommelt alle week. Maar daar moetje tegen kunnen. Het is een vrij leven." Het verschil tussen vroeger en nu Ja, er is zeker een verschil. Mensen waren echt gemoedelijk en gingen makkelijker met elkaar om. Men kende elkaar meestal. Tegenwoordig is het dorp uitgebreid en krijgt men te maken met de import. Het fatsoen onder de mensen wordt veel minder en er is meer afgunst. Als je een nieuwe schuur wil bouwen zegt men heel eenvoudig, "Daar gaat hij aan kapot". Een ander voorbeeld. Mijn zoon ging schaatsen en werd door andere jongens met takken geslagen. Dus kwam de jongen thuis en huilde. "Ik ging met mijn zoon naar de schaatsbaan. De jongens hadden mij al zien aankomen, maar ik ging achter de jongens aan. Er stonden een paar ouders van de jongens die angstig riepen dat ik hen dood zou slaan. Ik heb de ouders eens netjes verteld dat zij in Leusden zijn komen wonen en gebruik willen maken van de ijsbaan. Als ze nu hun kinderen eens netjes opvoedden, Boerderij "Klein Heiligenberg "van de familie Reemsl. anno 1963. Nu is er een moderne manege gevestigd waarvan de paarden hel weiland vóór de duivenloren sieren. Foto: archief Anja van Loenen //«ftmAc Aring Leuuten 2006 875 Historische Kring Leus Jen 2(8)6

Historische kranten - Archief Eemland

Historische Kring Leusden | 2006 | | pagina 6