25 JAAR
NA DE
BEVRIJDING
En tenslotte
Popgroep Glover Leaf
opnieuw in Leusbroek
25 JAAR
NA DE
BEVRIJDING
COMMISSIE
NAAMGEVING
WEGEN
JAGEN OP HET
SPORTCOMPLEX
WIJZIGING
BESTUUR
SPORTSTICHTING
RAAD LEUSDEN
KOMT VANAVOND
BIJEEN
In 1940 nestelden de Duitsers zich in Achterveld en liepen er vast op de Asschatterwaterlinie
welke werd verdedigd door de Nederlandse soldaten
In 1945 nestelden de Canadese troepen zich in Achterveld en Hepen er vast op de
Asschatterwaterlinie welke werd verdedigd door de Duitse soldaten
TO
WAARVOOR?
Vijf lange, bange, wrede jaren
Werd met beschavingsleer gespot
Strijd en terreur, diepe ellende
Voor kind'ren van eenzelfde God.
Ook Achterveld werd zwaar getroffcD
Door het satanische geweld,
Het heeft tot in een verre omtrek
Zijn smartelijke tol geteld
Tot tweemaal toe begin en einde
Van een meedogenloze strijd
Raakten het dorp en zijn omgeving
Het bloed van medeburgers kwijt
O, God, waarvoor? Voor wie dat offer
Van Uwe schepselen gebracht?
Geen mens vermag antwoord te geven
Slechts éne wens nooit meer zo'n "nacht"
PHILIA
(Van de redaktie).
GEMEENTE LEUSDEN Het is
nu bijna 25 jaar geleden, dat Neder
land werd bevrijd van de Duitse be
zetting. Een jaar om te gedenken
1970!
Ook in onze gemeente gebeurt dat.
Achterveld zal een blijvende herinne
ring krijgen als een symbool van ont
luikende vrede, welke in dit dorp
begin 1945 ontstond. Er zal feest ge
vierd worden. Herinneringen zullen
worden opgehaald. Maar een groot
deel van de hedendaagse jeugd zal
niet weten, waarom het feest viert.
We weten, dat juist in deze tijd de
lezers weer overspoeld worden met
allerlei oorlogsverhalen. Toch dach
ten wij, dat het nuttig is om ons nog
eens te bepalen bij wat 25 jaar ge
leden gebeurde, ook in onze omge
ving. Opdat wij niet vergeten, wèl
vergeven.
Onze geschiedkundige medewerker
J. M. Schouten stelde speciaal voor
onze krant een kaleidoscoop samen
van onvergetelijke gebeurtenissen,
nu 25 jaar geleden in de gemeente
Leusden. Zodat men straks niet kan
vragenwaaróm vieren we eigenlijk
feest?
ACHTERVELD Met de inval van de
Duitse legermacht op 10 mei 1940 en na
ruim vier en een half jaar onderdrukking
van ons volk denkt men dat de bevrijding
in zicht is. Dat is op 17 september 1944.
Maar er volgen nog acht maanden, die
nog vreselijker zijn dan de voorgaande
vier en een half jaar, voordat de bevrij
ding op 5 mei 1945 een feit is. Op de
tweede januarizondag van het oorlogs
rampjaar 1944 wordt alle stroomtoevoer
afgesloten. Formaties bommenwerpers en
jachtvliegtuigen van de Geallieerde macht
kiezen Amersfoort en vooral het vlieg
veld Soesterberg tot doelwit. Verkeer is
overdag niet meer mogelijk. Bemerkt een
boordschutter iets op de weg meteen
giert het vliegtuig naar beneden en schiet
op de Achterveldseweg op een boerenkar
de kogels. Oorverdovend is het spervuur
dat de Duitsers bij Terschuur afschieten
naar de vliegtuigen die ongehinderd hun
weg volgen. De zware kanonslopen zijn uit
gesleten zodat de granaten niet precies
doel treffen.
Een verdwaalde granaat zet de boerde-
derij van Dronkelaar op ie Rudolphstich-
ting in brand. Kanongebulder uit de rich
ting Arnhem en de Betuwe is duidelijk
(in Achterveld) hoorbaar. Steeds meer
vliegtuigen trekken naar deze gebieden
om te trachten de wanhopig vechtende in
gesloten Geallieerde troepen te ontzetten.
De Duitsers zijn machtig in dit gebied. Het
draait op een grote nederlaag van de Ge
allieerden uit. Toch zijn de Duitsers ang
stig. Deserteurs proberen in ons dorp on
derdak te vinden. Op het land van kapper
Dirk van de Koedijk zijn de Achterveldse
notabelen en jongelui aan het voetballen:
o.w. horlogemaker Jan Coenen, meester
Pols, slager Koos van Wieringen, onder
duiker-nagelkluiver Frans Hibm?, biljart-
matador Harry Stipdonk. terwijl boven
meester Kerstens en bakker Heir Schou
ten als sportmannen genieten van de ver
bluffende voetbaltechniek Plotseling
vliegt de groep uiteen als er wordt ge
schreeuwd: „Er zijn moffen in het dorp,
er is een razia".
Dat betekent: weggevoerd te worden in
één van de slavenkampen in Duitsland om
er zware dwangarbeid te verrichten. Soms
raken gedeporteerden in één van de grote
concentratiekampen en overlijden er aan
mishandeling en ontbering.
Het blijkt geen razzia te zijn. Het zijn
twee Duitse soldaten van ruim zestig jaar
oud, die willen deserteren, ze zijn dus
weggelopen uit het leger. Worden ze gevat
dan volgt meteen de kogel! Beide man
nen zijn tientallen jaren kloosterbroeder
geweest in Zuid-Limburg, maar vanwege
hun nationaliteit maken ze deel uit van
het Duitse leger. De soldatenkleren wor
den verbrandt in de houtoven bij bakker
Schouten en de geweren worden afgege
ven aan de ondergrondse verzetstrijders.
De mannen zijn misschien toch te vroeg
uit het leger gedeserteerd. Zij gaan naar
Wouter Verhoef van „Bakelaar" waar on
dergronds strijder Karei Jan van Ginkel
ze later verderop brengst naar een onder
duikadres. Zij zullen nog acht maanden
in een hol leven onder de grond in he
vige kou en sneeuw
Lichtkogels van geallieerde vliegtuigen
zetten alles in een felle gloed. Zodoende
worden de Duitse troepen zelf 's nachts
niet met rust gelaten. De Achterveldse
bevolking leeft meestentijds in provisori
sche schuilkelders onder de grond, het is
er in elk geval iets veiliger dan in de hui
zen. De schuilkelders worden steeds meer
versterkt. Ze zijn vochtig en koud. de
muizen en ratten zoeken dikwijls naar
nestjes in de strobalen. Op 5 oktober 1944
wordt de grootste luchtaanval uitgevoerd,
op het Hollandse Spoor bij Barneveld
ooit meegemaakt. Een trein wordt aan
flarden geschoten en tientallen dode Duit
se soldaten worden weggesleept.
Het is in de eerste oktoberweek van
1944, dat honderden angstige vluchtelingen
onderdak zoeken in het toch al fiks ge
teisterde Achterveld. Bombardementen en
raketvuur doen de huizen trillen, telken
male kapotte ruiten en alles wordt dicht
getimmerd met planken, want glas is zel
den te verkrijgen en dan nog in kleine
stukjes.
De bibliotheek in huize „Sint Jozef"
wordt ontruimd voor gewonde Duitse sol
daten. Half oktober gaan de Duitsers
Tussen Achterveld en Hamersveld ligt de buurtschap Asschat.
1940 /Vis zijtak van de Grebbelinie werd dit gebied onder water gezet. Tientallen
gezinnen moesten wegtrekken en de boerderijen en landerijen kwamen diep onder
het water te staan. Boerderijen werden vanwege het schootsveld in brand gestoken
en stellingen werden gebouwd o.m. door de 16 Regiment Infanterie die tijdens de
meidagen heeft gevochten tegen de Duitse overmacht.
1945 De Duitsers vochten met de moed der wanhoop in de Asschatterlinie tegen
de overmacht van Canada's legermacht. Grijs geüniformeerde Hermann Goring-
soldaten (waaronder knapen van zestien jaar!) oefenden er een ware terreur uit.
Boerderijen met vee en al werden in brand gestoken. Enige boeren die wilden
vluchten werden van hun paarden en wagens gesleept en doodgeschoten.
De hierboven opgenomen foto werd nimmer gepubliceerd. Het is een kiekje genomen
in het inundatiegebied Asschat tei hoogte van bomenzagerij Schreuder. De soldaten
zijn van het 16e Regiment Infanterie met er tussen de bomenzager met zijn beide
zoontjes.
zich inkwartieren, dat kan er nog wel bij.
De bevolking wordt meer dan verdubbelt.
Drie weken achtereen duurt de vluchtelin
genstroom uit Arnhem, Huissen en zelfs
Noord-Limburg Met gammele karretjes
en restjes bezittingen lopen ze dagen ach
tereen om hopelijk in Achterveld tot rust
te komen.
Het oorlogsgeweld duurt voort. De
Duitsers eisen, dat alle mannen van 18
tot en met 55 jaar stellingen zullen bou
wen op „Groot Achter\eld". Ondanks dat
ik protesteerde nog maar 16 jaa te zijn
wordt ik toch vastgehouden maar in een
onbewaakt ogenblik weet ik er met nog
twee brutale achtervelders vandoor te
gaan. Er wordt nog wel geschoten maar
we zijn al ver genoeg achter de heg van
het Kerkpad verdwenen. Achterveldse
mannen en vluchtelingen worden, des
noods met geweld uit de huizen gehaald.
Het enige voordeel van dit slavenwerk
is, dat men een flink bedrag waardeloos
geld krijgt uitgekeerd en zowaar vrij goed
eten. Vooral het laatste is belangrijk.
(Deel 2: hongerwinter vrijheidsstrijders
vermoord.)
J. M. S.
1940 De 227e Duitse divisie versterkt met de S.S. Leibstan-
darte Adolf Hitler onder aanvoering van Sepp Dietrich nestelt
zich in Achterveld en loopt vast op de Asschatterwaterlinie.
Vanaf de omgeving Laan 1914 bij Amersfoort worden door de
Nederlandse kanonnen ruim drieduizend granaten afgevuurd op
Achterveld en vele Duitse soldaten worden dodelijk getroffen
door de rondvliegende granaatscherven. De bevolking is ge
vlucht. Vele huizen worden zwaar getroffen of branden geheel
af Ook de kerktoren krijgt enkele voltreffers te verwerken.
1945 Achterveld is niemandsland het ene uur zijn er de
Canadese soldaten en het ander uur zijn er de Duitse soldaten.
De Duitsers dringen door tot in de toren en hebben ruim zestig
kilogram dynamiet bij zich om de toren die zou kunnen
dienen als uitkijkpost van de Canadezen op de Duitse Vallei-
kanaalgevechtslinie bij Hamersveld en Amersfoort te laten
springen. Snel worden de Canadezen gewaarschuwd die in een
kort vuurgevecht de vernielers overmeesteren. De reeds aange
legde lont wordt direct onschadelijk gemaakt. De kerk is op het
nippertje bewaard gebleven.
&S9
(Van cle redaktie)
LEUSDEN B. en w. stellen voor om in
de Commissie Naamgeving wegen de vol
gende personen op te nemen: a. raadsle
den: 1. de heer J. C. T. Kuypers; 2. de
heer J. M. van Dijk; b. nict-raadsleden: 1.
mevrouw M. Dl. A. Lideman-Jetten; 2. ir
E. L. M. Halewijn te Leusbroek; 3. G. T.
v. d. Hengel. Hamersveld; 4. A. P. G. M.
Kerstens, Achterveld; 5. J. Renes te Leus
broek. Van de leden behoren twee tot de
groep nieuwe inwoners, zoals op dg raads
vergadering van 21 januari 1970 werd
voorgesteld. Zij hebben zich hiervoor op
gegeven na ?en oproep o.m. in onze cou
rant. De vergadering van deze commissie
kan na toestemming van b. en w.
openhaar zijn.
LEUSDEN Bij de aankoop van de
gronden ten behoeve "an de aanleg van
het Burgemeester Buining Sportpark aan
de Bavoortscweg werd met de verkoop
ster, mevr. E. Pels Rijcken-Bicker over
eengekomen. dat zij en haar bloedverwan
ten in de de nederdalende lijn in de eer
graad op dit terrein zouden mogen blij
ven jagen. De overeenkomst gold voor
de duur van zes jaar. B. en w. stellen
voor om onder dezelt'e voorwaarden
deze overeenkomst voor nogmaals zes
jaar te verlengen. B. en w. merken hier
bij op, dat vooral van konijnen veel over
last wordt ondervonden door graven in
de velden en het afbijten van gras
(Van de redaktie)
LEUSDEN Drie leden van het be
stuur van de Stichting voor Lichamelijke
Opvoeding en Sport „Leusden" (de Sport
stichtinghebben besloten met ingang van
de eerste dinsdag in september 1970 (1
september) hun lidmaatchap neer te leg
gen. Het zijn de heren G. G. van Tiel te
Hamersveld( handbal), de heer A. W. Wis
man (schaken) en D W. Zoetmulder te
Leusbroek (zwemmen) B en w. stellen
voor de volgende personen in hun plaats
te benoemen: de heren K. H. P M Post.
(handbal en gymnastiek), H. van Egdom
(schaken en G C. J. Dietrich (zwammen)
(allen té Hamersveld).
In dit nummer (u weet het, wc zijn
altijd vlot als de mogelijkheid aanwezig
is) kunt u de uitslagen van de Staten
verkiezing vinden. We hopen daarmee
onze trouwe lezers en ditmaal ook alle
anderen van dienst te zijn geweest.
O De gemeente Leusden krijgt, wanneer
de desbetreffende wet in de beide ka
mers wordt goedgekeurd, zo'n dertigdui
zend gulden extra dit jaar. Zoals op de
1 secretarie van Leusden werd opgemerkt:
j een heel klein druppeltje op een gloeien-
i de plaat. Aan de andere kant kunnen
éen aantal van deze druppeltjes een flinke
plas worden, waardoor de plaat zal wor
den afgekoeld. Misschien toch maar
eventjes aankloppen bij het rijk?
O Vorige week schreven wij over het
aanstaande 75-jarige feest van huize Sint
Jozef in Achterveld. Er zal hiervan ook
een tentoonstelling worden gehouden.
Onze geschiedkundige medewerker
adres U wel bekend zal hieraan zijn
medewerking verlenen. Maar hij vraagt
ook Uw medewerking. Kent U verhalen
over bewoners van huize Sint Jozef van
vroeger, even een telefoontje 03425-481 en
ze worden bij U opgetekend. Gaarne wor
den ook ontvangen „bewaarschoolfoto's",
foto's van zuster Apollonia, Bibiana. ou
de bekende inwoners van huize Sint Jozef
zoals Daatje Pot, Aaltje. Dirk Pot, zou-
aven, de voetbalploeg uit 1880, van het
25- en 50-jarïg bestaan; huize Sint Jozef
heeft ook oorlogsgeschiedenis gekend. /Vl
ies is van harte welkom en mede door
de inzet van het Feestcomité Achterveld
kan het zeker een leuke tentoónstelling
worden.
De kleine buurtschap „De Ruif" in
Sloutenburg heeft uitbundig feest gevierd.
De ere ingezetenen Kees Blom en zijn
vrouw Mien van de Tweel waren 12 Ij
jaar getrouwd, echt geen zeldzaamheid
maar in dit geval willen we er toch even
bij stil staan. Want Kees en Mien waken
over het Ruifse schone, het groen, de
landelijke rust. De keujenliandelaar treedt
als zeer spraakzaam en beweeglijk mens
op als ceremoniemeester bij de koperen
Ruifse feesten en dat zijn er al een stuk
of wat geweest. Zijn vrouw komt op voor
het recht van de varkenscastreurs en
drong door tot lussen de studenten op de
Rechtbank en in de persverhaleu! De
buurt onder aanvoering van gezinsver
zorgster, kunstschilderes en dichteres
Jeanetle van Isaak Herder zorgde voor
een bonte sprankelende huldiging. Bijna
alle behuizingen in de Ruif hebben een
naam maar die van Kees Blom nog niet,
maar door een kunstzinnige plank van
Thomas van Ruitenbeek en „bekunst-
schildert" door Jeanette werd het huis
gedoopt in „De Zilverberg".. Hierbij werd
ook het Ruifse volkslied gezongen:
In ,,'t Vinkennest" is het opperbest
In ,,'t Mussnncst" tjilpen veel mussen.
In „de Oude Ruif' is het zeker vol
In „Nieuwe Ruifkampen" is bar veel lol;
En „Honthorst" wel dat is een begrip,
„De Peppelhof" dat kent eenieder
„„De Meent" en „De Ruif" aan de rand
En tien kinderen aan „De Overkant"
De schepping van Jeanette Herder werd
dcor de oudste buurtbewoonster de 82-
jarige Bertha van Esvcld-Blom in het
buitenverblijf „Buitenkist" aan het kope
ren Ruifpaar overgedragen. Er js weer
rust in de Ruif, maar de waakzaamheid
over het landelijke schoon gaat immer
voort
Zaterdag 21 maart en zaterdag 28
maart vindt in de gemeente Leusden een
papieraktie plaats. De opbrengst is voor
de uniformen van het majorette korps van
de muziekvereniging Lisiduna. Mensen,
spaar al uw kranten en ander papier-
afval. U krijgt er een fleurige verzameling
vlot geklede meisjes in een muzikale en
tourage vóór in de plaats! Stel de papier-
halers niet teleur!
Een tenslotte nog iets, wat onderge
tekende aan de praktijk heeft ondervon
den: het verschil tussen razend en rus
tig rijden kan je leven zijn.
KOPSPIJKER
LEUSDEN De raad Leusden komt
vanavond (donderdag) in de raadzaal van
Hamersveld bijeen ter afhandeling van de
volgende agendapunten:
1. Opening
2. Notulen
3. Ingekomen stukken
4. Mededelingen
5. Voorstel tot. intrekking van het be
sluit van 9/12 1969 tot het nemen van
grond uit het grondbedrijf (Rossen
berg)
6. Voorstel tot het regeling van de be
zoldiging van de ambtenaren van de
burgerlijke stand
7. Voorstel tot het vaststellen van voor
schotten aan de schoolbesturen
8. Voorstel tot toekenning van een ge
wijzigde subsidie aan de ver. Het
Groene kruis te Hoevelaken
9. Voorstel tot het benoemen van de le
den van de commissie van advies in
zake de toekenning van studietoelagen
10. Voorstel tot 't verpachten van het ge
not van de jacht op het sportcomplex
aan de Bavoortseweg
11. Voorstel tot het instellen van een
commissie naamgeving wegen, het
aanwijzen der leden voor deze com
missie
12. Voorstel tot het toekennen van voor
schotten op de explotatievergoeding
over 1970 aan de bijzondere kleuter
scholen
13. Voorstel tot vaststelling van de ex
ploitatievergoeding over 1969 t.b.v. de
bijzondere kleuterscholen
14. Voorstel medewerking te verlenen
bij de vervanging van overgordijnen
in de Chr. basisschool aan de Pr. Bea-
trixlaan
15. Voorstel inzake de ontbinding van de
pacht met betrekking tot het perceel
van J. A. J. van Burgstede te Stou-
tenburg
16. Voorstel om met. de heer J. A. Blom
aan de Zwarteweg een overeenkomst
van pachtontbinding aan te gaan en
een overeenkomst van ruil
17. Voorstel tot verpachting van de hof
stede Hamersveldseweg 43 aan de
heer C. J. v. d. Berg
18. Voorstel tot aankoop (pachtontbin
ding) van een perceel grond van de
stichting De Boom
19. Voorstel tot aan- en verkoop van
enige percelen grond van en aan het
R.K. kerkbestuur te Hamersveld
20. Voorstel tot het instellen van een
commissie ad hoe inzake de bestude
ring van de personeelsvoorziening
21. Voorstel tot wijziging van de samen
stelling van het bestuur der sport
stichting
22. Begrotingswijzigingen:
a subsidie muziekschool
b. aanleg tennisbanen
c. kapitaal verstrekking
d. inrichting personeelskamer R.K.
Basisschool Achterveld
e. schuurtje N.H. Basisschool te Ach
terveld
f. afvoering kosten coördinatieteam
Eemland 1969
g. afvoering kosten Eemland Coördi
natieteam over 1970
h. (Grondbedrijf:) kosten coördinar
tieteam Eemland
i. (Woningbedrijf:) stichtingskosten
woningwetwoningen
j. kapitaalverstrekking woonbedrijf
23. Rondvraag.
De vergadering begint om half acht.
LEUSBROEK De lopgroep Clover
Leaf komt. na het geweldige eerste op
treden van 7 februari jongstleden, weer
naar Leusbroek. Dat optreden van 7 fe
bruari is een van de meest geslaagde pop
avonden geweest, die in jeugdsociëteit
Ivy League georganiseerd werden. Het
is daarom dan ook niet te verwonderen,
dat er veel verzoekjes bij het bestuur van
de Ivy League binnenstroomden om Clo
ver Leaf nog eens naar Leusbroek te ha
len; hetgeen ook zal geschieden: het be
stuur van het jongerencentrum is er in
geslaagd Clover Leaf voor aanstaande
zaterdag te kontrakteren. Een leuk resul
taat, gezien de met de dag stijgende po
pulariteit van Clover Leaf na het het te
levisie-optreden in Robbte D-ile's pro
gramma Jam van <i'. e ril be
staande groep.
FIJN PUBLIEK
Uit de mond van Clover Leaf klonk veel
lof over het Ldusdense publiek. Zanger
Achmet (een rasechte Arabier): „Het is
fijn om voor zo'n publiek te spelen", en
„opvallend was, dat onze muziek, waar
goed op te dansen was, beter in de smaak
viel dan de typische luistersongs".
Waarschijnlijk zal Clover Leaf wel met
deze voorkeur rekening houden bij de
keuze van hun repertoire voor aanstaan
de zaterdag. Het belooft in ieder geval,
hoe dan ook een uitschieter te worden
overmorgen, dat zit er wel in.
