deeën
Dver een
,New Town
De gemeente Leusden is
begonnen aan de bouw
van een nieuwe stad.
Maar wordt het ook
een leefbare stad?
ONAFHANKELIJK NIEUWSBLAD VOOR DE GEMEENTE LEUSDEN
mi mii ii4
nnnnifli ontwikkeling buiten het streekplan
OOK VOOR
Donderdag 13 augustus 197C
eusder Krant
Tweede jaargang nr. 16
Verschijnt wekelijks
ACHTERVELD
LEUSDEN-CENTRUM
LEUSDEN-ZUID
EN STOUTENBURG
Redaktie BERT VOS
LEUSDEN NU - LEUSDEN
•MT~irrrr|nrrrryrni STRAKS
Id dit nummer besteden we aandacht
J d de toekomst van Leusden's „New
>vn" (nieuwe stad"). We doen dit aan
S hand van ideeën en uitspraken van
skundigen, aangevuld met eigen me-
\y ngen en voorstellen. Het is allemaal
ijblijvend, maar wel bedoeld om de in
fers van het Leusden van nu te ver-
i# Henwat er allemaal in hun gemeen-
kan gebeuren en wat er allemaal
1 or nodig is om het goed te laten ge-
Wat wij schrijven is niet bin-
Het is gebaseerd op vage plan
voor een toekomst, die over tien
misschien werkelijkheid begint te
en. Er wordt echter nu reeds hard
gewerkt en daarom is het zaak
qu reeds de verschillende proble-
onder ogen te zien. In dit artikel
en we bet accent willen leggen op de
aarheid van de nieuwe stad en de
dijkheden om tot die leefbaarheid te
tn. Leusden nu- Leusden straks. Hoe
et werkelijk woren? Hopelijk kan de
der Krant er over tien, twintig jaar
mtwoord op geven door middel van
reportege van de inmiddels gereed-
ooen werkelijkheid. Het zal interes-
zijn om dan te zien, wat wel en wat
is gerealiseerd. Bij leven en wel-
len worden. Het is zelfs een noodzaak,
want tenslotte dient men niet te ver
geten, dat ons hele leven afhankelijk
is van de mate van zuurstof in de lucht
om ons been. En die zuurstof wordt
ons geleverd door de bomen, door de
planten. Daarom is de luchtvervuiling
zo'n enorm groot probleem.
Een gevaarlijk probleem. Het is zaak,
dat daarom in het nieuwe Leusden re
kening wordt gehouden met de nood
zaak, het verkeer af te remmen. Dat
betekent niet teveel autowegen. Wellicht
méér parkeergarages aan de rand van
de stad inplaats van garages bij huis.
In het huidige plan Rozendaal 1 (Euro
woningen) en het plan Rossenberg 1
worden nog garages bij huizen gebouwd.
Maar het lijkt ons geen onmogelijke ver
onderstelling, dat in de toekomst deze
van luchtvervuiling, zullen we moeten
afwachten Er is al meerdere malen
alarm geslagen in de Randstad-gebieden
Het is zaak van de overheid om wat dit
betreft de vinger aan de pols te houden.
De eemeente Leusden kan hierin vooraan
staan, zoals het ook voortaan staat met
de bouw van experimentele woningen ter
gunste van rust en comfort en ter door
breking van de eentonigheid van een
grootstad. Door het laten verdwijnen
van de garages, dienen er extra voor
zieningen te worden getroffen ten aan
zien van het openbaar vervoer
zien van het openbaar vervoer Het is
daarom zo jammer dat in het -huidige
structuurplan zo spaarzaam wordt ge
sproken over het openbaar vervoer in het
toekomstige Leusden. Het zou van een
vooruitziende blik getuigen, wanneer de
gemeente wat dit getreft ook experimen
tele plannen zou ontwerpen. De gelegen
heid die zich voordoet is schitterend!
De taak is een nieuwe stad op te bou
wen, logisch, dat daarbij ook het open
baar vervoer hoort! Om hierbij te den
ken aan een ondergrondse spoorlijn (me
tro) zoals in Rotterdam en in de toe
komst ook in Amsterdam, zou misschien
tever gaan ...of misschien ook niet?
Het is in ieder geval het overdenken
waard om in samenwerking met Amers
foort, of beter in Eemland-verband over
te gaan tot het stichten van een regio
naal metro-net. Nu kan het nog. Als
straks alles is volgebouwd is het een
beetje aan de late kant om er aan te
beginnen. En treinen veroorzaken geen
uitlaatgassen, zoals bussen doen.
Wellicht beginnen experts nu te lachen.
Ze denken daarbij aan de enorme in
vesteringen. die hiermee gepaard gaan en
wellicht hebben ze daarin gelijk. Het
is misschien bijzonder kostbaar om nu
al te beginnen met de aanleg van een
metro-net, terwijl van tevoren al vast
staat, dat het exploitatie tekort groot
zal zijn. Er zijn wel andere oplossingen
denkbaar. Er is een mono-rail. Hoewel
dit systeem minder fraai past in een
moderne stad, kan het toch best een
uitkomst betekenen. Hierbij kan uiter
aard de bestaande spoorlijn Veenendaal-
Amersfoort worden gebruikt.
Hoe het ook zij, het is beter nu al
vast plannen te maken, dan straks,
als de stad er ligt. Amsterdam heeft
nu met enorme moeilijkheden te kampen
wat betreft de aanleg van een eenvoudig
metro-net. Zelfs in Rotterdam, waar
men toch na de oorlog ruimte genoeg
had, was dat geen gemakkelijke zaak.
In Leusden is nu nog de mogelijkheid
aanwezig om tegelijk met het bouwen
van een stad een goed funktioneel open
baar vervoersnet aan te leggen! Geluk
kig heeft het Samenwerkingsorgaan Eem-
land een coördinatie-team van deskun
digen aan het werk gezet om dit soort
problemen op te lossen. Hopelijk is het
openbaar vervoers-probleem samen met
de woningnood op de urgentielijst gezet.
(Van de redaktie)
LEUSDEN - De bouwvakkers zijn deze
week weer aan het werk gegaan om te
proberen mee te helpen het tekort aan
woningen op te heffen. Volgens bereke
ningen zal dat nog wel zo'n twintig jaar
duren voordat iedereen een (goede) wo
ning heeft en ook dat is wellicht nog
erg optimistisch uitgedrukt. Leusden
zal straks uitgroeien tot een stad van
veertig tot vijftig duizend inwoners en
dat is beslist geen kleinigheid. De tot
nu toe landelijke gemeente zal dan be
slist aan rust hebben ingeboet, ook
al doen de stedebouwkundigen alle mo
gelijke moeite om die tienduizenden men
sen onder te brengen in een werkelijk
leefbaar gebied, met - de omstandig
heden in aanmerking genomen - een
maximum aan rust en comfort. Neder
land is bezig uit te groeien tot één
grote stad, als men niet coördineert
en beperkingen oplegt. Daarom zijn er
structuurplannen gekomen en in groter
verband streekplannen. Voor Leusden
geldt het Streekplan voor de Utrechtse
Vallei en Eemland. Hierin is de mate
van urbanisatie van het gebied vastge
legd. Zou dat niet het geval zijn, dan
zou bet best mogelijk kunnen zijn, dat
Leusden uitgroeide tot een monsterstad,
vastgeklonken aan bijvoorbeeld Amers
foort, of het zou eenvoudigweg een scha
kel vormen van een grote keten van
Randstad-steden tot aan de rand van bet
Veluwe-massief. Om te voorkomen dat
leefbaarheid van hun werk. Niet alleen
moet die in huizen tot uitdrukking komen,
maar ook in de wijken, de nieuwe bui
tenwijken waar zoveel mensen terecht
komen. Daar mankeert nogal veel aan
en het zal niet meevallen die leefbaar
heid te verwezenlijken. Je kunt dat niet
in een recept of een formule vastleggen".
Maar de gemiddelde mens vindt die
toch wel in de binnenstad, de oude bin
nenstad
„Ja, dat lijkt er veel op De mensen
uit de buitenwijken zijn vaak heel graag
in de binnenstad en veel architecten
zijn van mening dat dat komt omdat
daar in tegenstelling tot de buitenwijken
afwisseling is, het onverwachte. Daar
zit veel in, hoewel ik me afvraag of
mensen die in dorpen die ook nieuwe
wijken kennen, daar dan geen behoefte aan
hebben. Die heel kleine stadjes hebben
feitelijk geen binnenstad!"
Dat is de mening van iemand die de
moderne architectuur in de stedebouw-
kunde tot zijn vak heeft gemaakt, de heer
Van Kooteren, zelf inwoner van een grote
stad.
antwoorden aan de eisen die een mens
aan zijn huis en de buurt waar hij woont
stelt In een enkel geval gaat het wel
goed, neem de IJmond, daar zijn onder
wat je noemt de supervisie van een
architect, Dudok is dat, woningblokken
gekomen die wel voldoen. Ze zijn doel
matig en passen in de planning
Zijn we op de goede weg om leefbare
woonruimte te scheppen?
„Nog niet helemaal. De hele weten
schap in deze richting is nog zo jong.
Na de industriële revolutie van 1850
is er eigenlijk geen eigen stijl meer
ontstaan in de bouwkunst, geen eigen
stijl meer in de zin zoals renaissance
of roccoco, die hun merktekens in Eu
ropa hebben achtergelaten".
IMITATIE
„De mensen begonnen het oude Rome
te imiteren, de romantiek en de neo-
gothiek. Pas later begon men te besef
fen dat de nieuwe bouwstijlen niet al
leen mooi moeten zijn, maar ook nuttig.
Als je nagaat wat er door industri
alisatie teweeggebracht isOveral
waar fabrieken kwamen moesten ook ar
beiderswoningen komen, zo ontstonden
de huurkazernes en die straten, hele
wijken waar steeds maar weer dezelfde
huizen kwamen. Die hele ontwikkeling
heeft de bouwmeesters geen tijd gelaten
om rustig uit te proberen wat de goede
manier van bouwen was. Er moesten
huizen komen, en dat is nooit meer op
gehouden!"
In de buitenwijken die de laatste jaren
worden gebouwd is toch wel zoveel
mogelijk rekening gehouden metdefunc
tie en de esthetische verantwoording.
Toch hoort men daar veelte vaak mensen
zeggen dat ze veel en veel liever in
een oud huis in de binnenstad zouden
wonen. Wat kan daar de oorzaak van
zijn?
REDAKTIE.
NA DE WERELDOORLOGEN
IJZERSTERKE
SCHOOLSCHOENEN
„De stedebouwkunde heeft zich eigen
lijk pas sterk ontwikkeld na de eerste
wereldoorlog, en nog veel meer na de
tweede. Na 1945 heeft de overheid zich
oierk beziggehouden met de architec
tuur, zodat er hele reeksen voorschrif
ten bijkwamen, beperkingen zoals bouw
volume en ga maar door. Vroeger was
er niet veel meer dan een schoonheids
commissie. Boveödien moest in die tijd
zo snel mogelijk een enorm tekort aan
woonruimte en gebouwen worden gele
nigd.
Die bevolkingstoeneming gaat nog al
tijd door. Er zijn daardoor nog al wat
wijken ontstaan die nu niet bepaald ver-
GEZELLIGHEID
„Ook de nieuwe flatgebouwen in de
nieuwste wijken schijnen niet te voldoen.
De bouwmeesters van deze tijd weten
doodeenvoudig nog niet genoeg over de
voorwaarden die nodig zijn om een huis
en een buurt leefbaar te maken En ze
trekken naar de binnenstad alleenal om
dat ze daar de gezelligheid vinden. Hoe
komt dat?
Lees verder op pag. 3
Het streekplan Utrechtse Vallei en Eem
land. In de cirkel globaal aangegeven de
regio Eemland, mat aangrenzende ge
bieden.
STREEKPLAN
UTRECHTSE VALLEI EN EEMLAND
hlhzen
NAAROEN
BUSSUM
ZUIDELIJK FLEVOLAND
LAREN
BUNSCHOTEN
U
ILVERSUMj
E^t'ug-je
foóoocr lvyyj
booooort-V°t
>0000000
apooooco
"■^poooooö
>0000
jOOOOO
/ELAKEN
BARNEVELD
rAcTiifr^ld
PROVINCIE GELDERLAND
Soesterberg
VERKLARING
een te groot deel van de toch al zo
schaarse Nederlandse natuur wordt op
geofferd aan de verstedelijking, dient
men plannen te maken en grenzen te
trekken. Dat is allemaal gebeurd. En
ook al vinden pessimisten, dat het be
slist jammer is, dat de landelijke ge
meente Leusden wordt opgeofferd aan
het beton en staal van de stad, toch
geloven we, dat hieraan niet is te ont
komen. Natuurlijk - er zullen altijd ge
bieden blijven, die nooit bebouwd zul-
op het gezicht opnieuw een lange rij
ingen- met- een tuintje. Toch wordt
anders. Dit is een deel van de in
«uw zijnde woningen van Rossen-
r 1 te Leusen. De woningen zullen
arré worden gebouwd met een soort
e in het midden.
DE LEEFBAARHEID IN EEN
STAD
grens van het streekplan
grens van het streekplan
tevens provinciegrens
Lunteren
Een ander probleem is de leefbaar
heid voor de bevolking in een stad.
De stedebouwkundieen van nu hebben
eigenlijk de verantwoordelijkheid voor de
leefbaarheid van nieuwe steden in de
toekomst. We laten over dit probleem
een stedebouwkundige aan het woord:
„Een van de grootste problemen waar
stedebouwkundigen mee kampen, is de
TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING
stedelijk gebied
parkgebied-
agrarisch gebied
natuurgebied
LEERSU
nader ie
traceren
bestaand
11 IL ii i; _i:i
AMERONGEN
weg van 1e orde
andere weg
spoorweg
vaarweg
hoogspanningsleiding
RHÈNEN
WAGENINGEN
Onverminderd ts van kracht het streekplan ter bescherming van de waterw.nolaatse'
ten behoeve van de drinkwatervoorziening in de provincie Utrecht
PROVii
E rtANOiOCiSCKE QlENST - UTWEC»
