Achterveld opende feestelijk
e| nieuwe RK-kleuterschool
Boeiende
lezirn
KPO
75
JAAR
Hummeltjeshonk
modern gebouwd
„Leger des Heils
brengt evangelie
ook in praktijk"
1895: bewaarschool
op het gesticht
1970kleuterschool het
Hummeltjes honk
DONDERDAG 1 OKTOBER 1970
(van de redaktie)
ACHTERVELD - Zaterdagmiddag werd
de nieuwe R.K. Kleuterschool te Achter
veld in aanwezigheid van tal van genodig
den feestelijk geopend. Dat gebeurde, na
dat de kleuters, in kleurige kostuums,
met een groot versierd ei op een wa
gen, voorafgegaan door de drumband van
DWS en de majorettes door het dorp wa
ren getrokken. De voorzitter van het
stichtingsbestuur, de heer A. G. M. Brink
hof heette iedereen van harte welkom. In
kort bestek vertelde hij de geschiedenis
van de kleuterschool, die teruggaat tot in
1895, toen drie zusters in een herenboer
derij voor het huidige gebouw van St. Jo
seph van start gingen met een zogenaam
de „kleuterbewaarschool." Er is in die
tijd veel veranderd en Achterveld kon za
terdagmiddag een ultra-moderne kleu
terschool openen, die de leuke naam
„Hummeltjeshonk" kreeg toegewezen.
Een naam, bedacht door Elly Ossendrij
ver, leidster van de DWS-majorettes, die
een speciaal hiervoor uitgeschreven
prijsvraag met deze naam won. Zij werd
tijdens de openingsplechtigheid in het
zonnetje gezet. Loco-burgemeester W. A.
I van Zandbrink, die zelf in Achterveld
op kleuterschool is gegaan, was trots
en verheugd deze nieuwe aanwinst voor
het Achterveldse onderwijs te mogen o-
penen. Ondanks het feit, dat de bouw van
deze school met zoveel stagnatie ge
paard is gegaan, aldus de heer W. A.
van Zandbrink, mogen we blij zijn, want
als de school inderdaad zeven jaar ge
leden zou zijn gebouwd (wat aanvankelijk
in de bedoeling lag), dan zou Achterveld
nu de beschikking hebben gehad overeen
reeds verouderde kleuterschoolDat is nu
gelukkig niet het geval. De opening zelf
was bijzonder leuk in elkaar gezet. Loco
burgemeester van Zandbrink opende, ge
assisteerd door zijn echtgenote het reu-
zenei, waaruit twee kleuters tevoorschijn
kwamen met een ballon. In die ballon
zat de sleutel van de school. Toen de Lo
co-burgemeester de deur van de school
opende, kwamen daaruit een aantal kleu
ters, die de naam van de school naar
buiten droegen: Hummeltjeshonk. Na af
loop van de openingsplechtigheid wer
den de genodigden in de gelegenheid ge
steld om ze school te bezichtigen. Hier
aan was een receptie verbonden. Onder de
aanwezigen waren ook verschillende
oud-raadsleden en wethouders van de
voormalige gemeente Stoutenburg, die
daadwerkelijk hebben bijgedragen aan de
bouw van deze prachtige kleuterschool en
nu eindelijk het resultaat mochten bewon
deren.
De opening van de school door de heer
van Zandbrink, geflankeerd door de twee
kleuters uit het ei.
iDe voorzitter van het schoolbestuur,
I de heer A. G. M. Brinkhof tijdens zijn
I toespraak.
Voordat de opening van de R.K. Kleu
terschool „Hummeltjeshonk" plaats
vond, werd door het majorettekorps en
de drumband van DWS, samen met de
kleuters een feestelijke rondgang door
Loco-burgemeester W. A. van Zand
brink en zijn echtgenote tilden de twee
kleuters uit het door hen geopende ei.
Eén der kleuters had een ballon, waarin
de sleutel van de school zat.
ACHTERVELD - „Niet alleen de ver-
van het Evangelie is ons doel,
en vooral het in praktijk brengen
staat bij het Leger des Heils
In Christus naam het welzijn
medemens dienen. Zo zien wij
taak hier. Ons werk is rijkgescha-
maar steeds gaat het ons om de
Om de medemens. Dat is de ene
die door ons werk loopt. En de
is: onze inspiratie. Inspiratie die
ontlenen aan Hem die ons in het
is voorgegaan. Wij be-
geen zware theologie, maar wer-
met Christus eigen woorden, recht
de man en vrouw af".
Deze woorden sprak Lt-kolonel A. M.
van het Leger des Heils tot
leden van de K.P.O afdeling Achter-
Het bestuur van deze vereniging
id deze stafofficier van het Leger des
leils uitgenodigd om op de eerste bij -
enkomt van het seizoen een uiteenzet-
j te geven over het werk van het le-
|er. Een lovenswaardig besluit. De be-
loners van het platteland weten vaak wei-
lig af van dat werk. omdat zij er niet
Jee in aanraking komen De geestelijke
[iederen op plein en straat en de Kerst-
otten rond de kerstdagen zijn vaak het
ge wat zij horen of zien van het
eger des Heils Ook heerst er nog veel
begrip over het werk van de Heilsol-
(aten, nog stammend uit de tijd dat de
dsdienstige tegenstellingen veel groter
iren dan thans.
'Uitvoerig vertelde Lt-kolonel Boss-
Urdt uit het leven van William Booth,
oprichter van het Leger des Heils
loen deze jonge predikant voor de keus
lerd gesteld zijn werk in een welva-
pnde Londonse christengemeente voort
zetten op de manier zoals zijn su-
erieuren dat wilden, of anders zijn kof-
£rs te pakken, koos hij voor het laat-
Voor het weinige geld dat hij be-
fet kocht hij een kroeg in London-East
lij richtte deze in als evangelisatie-
Jntrum. Van hieruit verrichtte hij al-
freerst sociaal-maatschappelijk werk
Ier de talrijken die in deze wijk
aan de zelfkant van het leven stonden.
„Eerst brood, dan het Evangelie'
was zijn stelregel. Vanuit deze Londense
wijk verbreidde het zegenrijke werk van
het Leger des Heils zich over de gehele
wereld.
Thans werkt het leger in 86 landen.
In Nederland is in 128 plaatsen een leger
des Heilskorps. Het werk in de Amster
damse binnenstad, of wat pikanter, de
walletjes, waar de spreekster in het
dagelijks leven zo dicht bij betrokken is,
kreeg voor talrijke aanwezigen duidelijk
gestalte. Veel aandacht wordt hier ook
besteed aan de kinderen. Opgroeiende
kinderen in de omgeving die verre van
ideaal is De straat is hun enige speel
terrein. En lang niet alles wat daar
gebeurt is voor kinderogen- en oren
geschikt. Er wordt-gewerkt onder de vele
thuislozen en ontheemden. Er wordt ook
gewerkt in de smalle steegjes waar het
„rosse leven" haarplaats heeft gevon
den. Maar ook de meisjes zijn gewoon
mensen. En tussen de business door
willen zij ook praten over wat hen dwars
zit, en dat is vaak héél wat. Van de be
woners van de Amsterdamse binnenstad
geeft slechts 23% zich op als bij een
kerkgenootschap aangesloten Op geeste
lijk en sociaal gebied ligt hier een enorm
terrein braak Waar andere kerkgenoot
schappen geen voet aan de grond krijgen
bereikt het Leger des Heils door haar
zo geheel eigen manier van Evangelisa
tie vaak toch nog wel iets De Heil
soldaten worden volledig geaccepteerd
Het Leger des Heils is voor hen een
zichtbaar iets Het leger wacht ook niet
af tot de mensen komen, zij zoekt ze
op, tot in de kroegen toe. Ook onder-
de vele bejaarden m déze wijk wordt
gewerkt Mensen die er hun leven lang
hebben gewoond. Mensen die door hun
buurtgebondenheid er niet toe kunnen ko
men in een bejaardentehuis buiten hun
wijk te gaan wonen. Voor deze bejaarden
is de komst van een der vlugge meisjes
in hun witte schorten een feestelijk ge
beuren Dat zijn dan de gewone, nette,
brave buurtbewoners. Maar er zijn ook
andere eenzamen, de thuislozen die 's
nachts de logementen bevolken, of in ge
parkeerde auto's slapen. En nog anderen
zijn er, zoals dat heet „blijvenhangen".
Maar al deze mensen zijn geen verge
ten groep. Voor al deze mensen in heel
hun bonte schakering werkt het Leger
des Heils. Onbaatzuchtig, in de overtui
ging, zonder uitzondering Gods kinderen
en onze naaste te zijn. Solidariteit met
de medemens. Een simpele sociale hand
reiking of een vakkundige maatschappe
lijke begeleiding. Ook verricht het korps
reclasseringsarbeid en kinderbescher-
mingswerk. En dat alles tot eer van God
en tot heil - dat is tot welzijn - van
de medemens.
Met een serie voorbeelden uit het da
gelijkse werk van de Heilsoldaten in de
Amsterdamse binnenstad besloot Lt-ko
lonel Bosshardt haar uiteenzetting Dat
haar woorden begrip, sympathie en res-
pekt bij haar toehoorders hadden gewekt
bewees de opbrengst van de kollekte
voor het Leger des Heilswerk, welke na
afloop werd gehouden.
„Hummeltjeshonk". Deze naam werd be
dacht door Elly Ossendrijver, die daar
mee de eerste prijs won van de door het
stichtingsbestuur georganiseerde na
men-wedstrijd. Zij werd tijdens de
opening in het zonnetje gezet. Elly is
de aanvoerdster van de DWS-majoret
tes.
Achterveld Herfst 1895 Een ge
zette vrouw duwt moeizaam door een
slechte zandweg heen - een kruiwagen
vol met turf. Turf voor „Emelaar"
of van de velden voorbij „De Riet"
bestemd voor het Sint Jozefgesticht. Met
de handijzeren klopper slaat zij op groe
ne hoofddeur die wordt open gedaan door
een al niet zo jonge eerwaarde zuster,
Maria Stephana. „Ik kom turf brengen
voor de bewarschoolkachel" zegt de
vrouw. Binnen krijgt ze een bord war
me erwtensoep aangeboden en waarin
de dobbelsteentjes zwoert ronddrijven.
Ties van de Riet, immer een vrolijke
gast, pakt de kruiwagen en rijdt ze naar
de geitenstal, gooit het vrachtje in een
hoek en kan toch niet nalaten even te
brommen: „Al weer van die verrekte-
se kleine kapotte turf". Ja, allicht, de
hele turven gaan naar de van Luden's
op kasteel Stoutenburg want na een
week van hard en langdurig werken en
turfsteken is er drie gulden verdiend!
DEe kapotte turven zijn het betaalmid
del dat de magere kotters een winter
lang naar de bewaarschool mogen gaan.
Op 6 juli 1895 overlijdt Gradus van
Esveld een welgestelde boer, hij is we
duwnaar van Antonia Voskuilen, 78 jaar is
juj geworden Hij woonde opde grote he
renboerderij tegenover de kerk en neven
„De Roskam De erven van Esveld ver
kopen de boerderij aan het R.K Kerk
bestuur Pastoor Johannes Wagenburg
vraagt aan de Congregatie van de H
Jozef of drie zisters bereidt zijn naar
Achterveld te komen en zo ontstaat op
17 april 1895 het „Sint Jozef Gesticht".
Naast de verzorging van bejaarden, ook
het bezoeken van de zieken komt er ook
een bewaarschool in de monumentale
boerderij en staat er boven de hoofd-
voordeur „Sint Jozef Gesticht".
Vijftien kinderen van 4 tot 6 jaar
zitten netjes met de handen over elkaar
stil zitten, luisteren naar Heiligenver-
haaltjes die heel boeiend en stichtend
zijn Wagenmaker Coenraad de Draayer
die met de handwig en pikstok alles kon
doen werkt niet meer en alle blokjes
en latjes zijn overgegaan ij handen van
de huizenbouwer Goossen Wijntjes die
een deel ervan schenkt aan de bewaar
school. Goossen maakt ook een hele
zware schommel en het spelmateriaal
voor de peuters is compleet
Kan iemand het schoolgeld betalen
dan wordt hij aangeslagen voor drie
stuivers per week, af en toe een stuk
of wat eieren voor de zusters en niet
te vergeten een fikse soeppot voor de
pastoor De heilige pastoor Wagenberg
is een heel goede baas, alleen is het jam
mer dat hij zo bar tobt met zijn ge
zondheid.
Door een houten onder en bovendeur
gaan de vijftien bewaarschoolkinderen,
middels een lange kraakheldere kouwe
groene zeep geut naar een achterkamer
tje waar tien van hen in een paar school
üanken plaatsnemen, de andere vijf gaan
zitten op de grond op roodgeverfde grove
jute zakken. Er is een klein hoog zijraam
waar weinig licht door komt, het is er
bedompen en ongezellig. Maar de kinderen
vinden het fijn opde bewaarschool, ze be
komen wel eens glafizende appels die de
kerkmeester Albert van Zandbrink of
Eldert de Bruin in een paar eierman-
den hebben gebracht aan de voordeur
Als het koud weer is en sommige kin
deren thuis geen eten hebben gehad, om
dat door de armoede geen eten kon
worden gekocht, koken de zusters melk-
moes waarin per bord de grote „gezin
gen" met pit zijn afgeteld tot twaalf
stuks, het is een feestdag voorde ma
gere daggelderskoters. Een ding vinden
ze heel vervelend en wel als de zuster
zo af en toe met de fijne kam hard door
de haren trekt. En als er luizen worden
ontdekt - wat vaak voor komt - wordt er
gehuild, niet om het ongedierte maar om
dat iedereen je aankijkt als viespeuk,
en wat kon je er aan doen? Niks!.
Een keer per jaar komt de veldwachter
Peter Kuit van Stoutenburg af gelopen
om de bewaarschool kinderen te tellen,
de pastoor mag dan zijn signature plaat
sen en Peter met pastoorssigaar aan
loopt met het schoolpapier 6 km naar
het gemeentehuis in Leusden, de veld
wachter kan het best doen want hij ver
dient er zes gulden in de week mee.
Het leven van de bewaarschoolkin
deren heeft zo ook zijn verrassingen.
Ze lopen wel eens een eitje op bij
Mijn Dijkman die in een kamer woont
achter de kerk. De eieren van Mijn
zijn beroemd, ze voert de kipjes vis-
senkoppen en van zulke eieren moeten
wel sterke kinderen komenOp de
Kerkdijk is er het café van Helmusoom,
zijn vrouw Garrigje Boersen drijft er
een kruidenierswinkeltje en als het zoet
hout te lang heeft gelegen is het juist
heel lekker vinden de kinderen.!
Schuin tegenover de bewaarschool
woont de geitendokter Lammert Koller
die de dorstige overbuurtjes wel eens
een kop vette geitenmelk schenkt. Lam
mert staat hoog in aanzien bij de kin
deren want van staalwater - gemaakt
van ondermeer het schuim van de ijze
ren-banden smederij - wordendegeltjes
weer beter. De zusters van het Sint
Jozefgesticht vinden het maar een schan
de datbovenmeesterNijssen het volgende
njmsel bedenkt:
Wie zou Lammert Koller niet kennen
Hij is wijd en zijd vermaard
Hij behoort tot de beste dokters,
Die men vindt op deez' aard,
Rijksveearts is zijn titel,
Als dokter wint hij zijn kost,
Door hem is menig geitje,
Van de grote geit verlost.
De tijd gaat door, de kleine kinderen
gaan naar de bewaarschool, naar de grote
school op Stoutenburg en er komen weer
nieuwe bewaarschoolkinderen. Meer be
jaarden meer kinderen: er komen twee
zusters bij en ook Gijsje van de Be-
dum komt een handje helpen, maar he
laas niet lang, want in de herfst van
1905 verongelukt ze door het spoor in
de Bilt. Bouwheer pastoor GerardusRen-
tinck komt in 1914 naar Achterveld een
fikse doorzetter Het moet zo om 1918
geweest zijn dat het oude gesticht te
gen de vlakte ging en dus ook de be
waarschool. Er komt een nieuw monu
mentaal gebouw, de naam wordt mooier
en gedoopt in „Huize Sint Jozef". Een
halve benedenzaal wordt de nieuwe be
waarschool, het glorietijdperk van zus
ter Bibiana breekt aan. Veertig kinderen
rennen de stenen trap op, de boefjes het
liefst de mooi beplante ophoging op, ze
komen eerst in de naaikamer van de
zachte oude zuster Apollonia en dan in
kinderen weet zij bezig te houden, kin
deren die ook al weten wie Hannes Keis
is, Daatje Pot met zonder neus, de ro-
zekkrans enbidder Dirk Dot en Aaltje
Pruum waar de kinderen achteraan zeu
len tot aan „De Roskam" toe waar het
vindgebied is van de pruumen, met Mie
van de Berg is niet te praten want die
schud, altijd maar van nee nee en nog
eens nee.
Met de oorlogsjaren van 1940 wordt
ook de bewaarschool getroffen doorgra-
naatvuur en later worden er mannen
vastgehouden door de Duitsers die wil
len hebben dat er gewerkt moet worden
aan de stellingbouw De allerlaatste
kleuterschoolzuster is zuster Lidwina,
die doet alles en nog meer voor „haar"
school, ze wordt kampioene papierverza-
melaarster de opbrengst is voor de
kleuterschool, er komt een openlucht-over
dekte zandbak, ze weet schommels los
te praten en klimrekken, ze weet handig
en goed in te kopen en met zuinig be
leid komt er heel veel opvoedkundig
spelmateriaal bijeen. Zij sluit het zus-
terstijdvak af, vier en zeventig jaar zijn
de zusters in de weer geweest voor de
kleine kinderen van Achterveld, ze heb
ben het goed gedaan, ze hebben het enorm
goed gedaan!
Drie kleuterleidsters maken nog een
korte tijd door in de kleuterschool van
huize Sint Jozef tot augustus 1970 want
dan wordt de prachtige moderne kleuter
school betrokken die op zaterdag 26
september officieel woerd geopend. „Sint
Jozef" is „weg" en „Hummeltjeshonk"
is ervoor in de plaats gekomen tot fijn
welzijn van de kleine Achterveldse kin
deren.
J.M. Schouten
