SODA '46 MOEST
PUNTEN IN
ItUSSEM LATEN
amesteams: forse
verwinningen
De werelden van
M. C. Escher
A. den Doolaard,
de zwerver waar
iedereen mee wegloopt
IP ALA HANDBAL
LEUSDER HEITJES,
MAKEN HET
HELEMAAL
WEET JE WEL
GRAPJE
ZIEKENFONDS
PREMIES
Werkloosheid
blijft voorlopig
stijgen
BOEK VAN DE MAAND:
Bijscholing
elektronica
Overgenomen
uit de
Stichtse Vallei
Totoraak
VOORSTEL
MINIMUM
SNELHEID
1 Hei
da!
o had
..Dan
ga te.
ii we|
grote
Akke
zaak
Maar
zet
t stu
geld
liaar
ik
rouw
uw
met
moet.
inee;
•n ze
niet,
n we
I dat
ven,
t hij
be-
ilde.
wen
Wij
s je
be
dat
JERDAG 9 DECEMBER 1971
lUSSUM - 5 december. Ook in de
(strijd tegen het Bussumse Allen
;rbaar is Roda '46 er niet in ge-
jgd om ook maar een kostbaar
e mee retour te nemen naar LEUS-
Allen Weerbaar, dat ook niet tot
lots spel op de grasmat kwam,
aan twee doelpunten voldoende
een teleurstellende RODA-ploeg de
Ie buit binnen te halen. De eusde-
zakte door deze nederlaag nog
der in het moeras weg en zal alle
leo moeten gaan bijzetten om niet nog
der af te zakken. De rood-zwarten
het zelfvertrouwen, dat zij enkele
inden geleden nog hadden en waar-
zij toen klups als Allen Weerbaar
iroudig zouden overspelen, volledig
jt-
iODA '46. nog steeds gehandikapt
blessures startte zondagmiddag
lieuw met een debutant in degelede-
Naast Ben Kleter, die deze middag
toch wel verdienstelijk debuut
akte. stond na lange afwezigheid
spil Gerard van de Belt weer in
basis opstelling. Reeds na vijf mi-
ten voetbal moet hij zich wel een
•nder ongelukkig mens gevoeld heb-
Immers in de 5e minuut maakte
op ongelukkige wijze de kapitale
it door de bal te zacht op zijn doelman
te spelen Allen Weerbaar liet
geboden kans, zoals te verwachten
ruet onbenut, zodat de overigens
keepende doelman Gerrits de bal
zijn doel kon halen. Door deze rug-
iteun bleef A W. de betere ploeg.
de A.W.-doelman had zijn vorm
pakken, en bewees dit onder andere
een van dichtbij ingeschoten bal
Jan Drost alsnog op magnifieke
jze te'stoppen. Nog voor rust zou de
lisklup verder afstand nemen en wel
lat de linksbuiten een viertal Roda-
?lers op het verkeerde been had ge-
icht en hierna de A.W -middenvoor
staat stelde het vonnis te vellen.
en schuwde de aanval niet. Toch bij
zonder moeilijkkreeg A W. het ook mei,
mede doordat de zuiverheid bij di
verse passes ontbrak. In het andere
geval speelde Allen Weerbaar duidelijk
op safe en werden zodoende vele aan
vallen door de resuluut optredende
A.W.-defensie aan banden gelegd Op
nieuw moest Roda '46 met een neder
laag genoegen nemen en konden de Bus
sumse spelers volkomen verdiend, na
het laatste fluitsignaal van de arbiter,
met opgeheven armen het veld verlaten
Door Los, Osnabrugge. Prinsen en
Daatselaar liep Roda voor rust uit tot
5-0. Na rust was het opnieuw een een
zijdige vertoning met doelpunten van
Roda aan de lopende band Zandbrink
2x, Osnabrugge 2x, Los, Veenendaal,
Veer en Prinsen kwam de thuisklup
tot een monsterscore op haar plaat
selijke rivaal
RODA 3 (zat.) -
SCHERPENZEEL 3
6-1
RODA 2 - VVOG 3
4-2
Al met al een rommelige en slechte
wedstrijd, waarin ex-eerste elftalspe
ler Henk van 't Klooster verrassend
tot scoren kwam in de 25e minuut
Tien minuten later stond de stand weer
gelijk, doch Jacky de Smalen wist vlak
voor het rustsignaal Roda opnieuw aan
de leiding te brengen. 2-1
Van 't Klooster was produktief deze
middag en dat betekende na een kwartier
spelen in de tweede helft 3-1. Nadat
Scherpenzeel de achterstand tot 3-2
had weten terug te brengen, was het
Jan Pouw die in de 84e minuut aan
alle onzekerheid een einde maakte,
4-2
RODA 3 - QUICK 6
2-3
tweede helft werden de rood-
irten iets meer toonaangevender
de
Dit elftal leed een verrassende ne
derlaag tegen het Amersfoortse Quick.
Reeds na een half uur spelen hadden
de rood-zwarten een 0-2 achterstand
Hoopvol scoorde Gert van de Water
in de 40e minuut Roda's eerste doel
punt 1-2. Veel hiep het niet wat Quick
punt. 1-2. Veel hielp het niet want
Quick liep na rust zelfs uit tot 1-3,
waarna opnieuw Van de Water Roda's
laatste goal voor zijn rekening nam.
RODA 4-ACHTERVELD4 13-0
De thuisklup startte bijzonder goed en
dat betekende al spoedig enkele goals
Met snelle aanvallen stelde zater
dagmiddag Roda 3 buurtgenoot Scher
penzeel voor grote problemen Dit
resulteerde voor rust reeds een veilige
en volkomen verdiende 3-0 voorsprong.
Na rust behield de thuisklup haarveld-
overwicht en wist Scherpenzeel eens
door te breken, dan stond invaller
doelman Dick van Garderen op zijn
post. Door de weinige tegenstand der
gasten liep de thuisklup op gemak
kelijke wijze uit tot een 6-1 zege
De doelpuntenmakers waren hier deze
middag Koos van Soeren 3X, Dick
Opstelten, Oskam en Wim van de Berg.
Verdere uitslagen:
Roda a - Hees 4-1
Roda c - Soest 1-0
Woudenberg - Roda A 0-3
Roda 2 (zat - Horst 1-0
Soesterberg - Roda 5 4-3
Roda 7 - Amsvorde 6 0-4
Programma zondag a.s.
Scherpenzeel - Roda 2.30 u.
Soesterberg 2 - Roda 2 12 u
Soest 4 - Roda 3 2.30 u.
Quick 7 - Roda 4 10 00 u.
Amsvorde 5 - Roda 5 12 00 u.
Soest 9 - Roda 7 12.00 u.
Roda 8 - Odi 3 12 00 u.
Roda 6 - Quick 9 12.00 u.
Roda (dames) - Soest 10.30 u.
Programma zaterdag a.s.
Bussum - Roda 2 30 u
Roda 2 - Posthoorn 2 2.30 u.
Roda 3 - Valleivogels 12.00 u.
LEUSDEN/ZUII) - St Nicolaas heeft
lijkbaar een stimulerende invloed uit-
eoefend op de dames junioren van
ipala handbal, want hoewel men reeds
m 10 uur moest spelen, werd er een
itstekende wedstrijd van gemaakt. Op
e eerste plaats omdat et deze keer
ens voor gevochten moest worden,
ant de dames van Amersfoort waren
islist met van plan zich bij voorbaat
ij een nederlaag neer te leggen In-
•gendeel, na een achterstand van 2-0
vamen ze gelijk en hielden tot aan de
ast stand. Daarna namen ze zelfs de
;iding en hielden die enige tijd vast.
Jaar toen bleek de klasse van Impala
och beter te zijn en werd de achter-
tand omgebogen in een voorsprong die
egen het einde opliep tot 8-5 Hetgro-
e verschil tussen beide ploegen was
och wel dat Impala zeker drie schutters
eeft die uit alle standen raak kunnen
chieten Vooral Marian v. d. Berg
ntpopt zich de laatste tijd als derde
hutter met een hard en zuiver schot
lat voor de keepster zeer moeilijk te
«oordelen valt. daar het meestal
chijnbaar achteloos wordt afgevuurd
Bij Amersfoort moest liet van een
speelster komen en die kreeg tegen de
vrij gemakkelijk spelende verdediging
van Impala niet al teveel kansen Voor
al na de rust toen men het spelletje
goed door had. Bij elkaar, een goede
wedstrijd met Impala als de betere en
Amersfoort als de goede en spoitieve
,-verliezer Doelpunten Mauan v d
Berg 4x, WillySchoonderbeek 3x. Yvon
ne de Valk lx
De Bernhardhal te Utrecht schijnt
elke week kouder te worden, om over
ongezellig nog maar niet te spreken
Dit belette de dames senioren echter
niet om er deze keer de stijgende lijn
die te bespeuren is op knappe wijze
voort te zetten Weer moest men met
precies zeven speelsters aantreden wat
tegenover een tegenstander die over
3 of 4 wisselspeelsters beschikt al met
een een zware handicap is. Doch de
konditie bij Impala is echter zo. dat
dit geen onoverkomelijk bezwaar meer
is Er werd van begin tot eind met
volle inzet en energie gespeeld tegen
het nog al hoog aangeslagen Sporting
'70 En inderdaad, het is ook een jong
AMSTERDAM - Naar de zieken
fondsraad mededeelt heeft het minis
terie van sociale zaken en het ministe
rie van volksgezondheid en milieu
hygiëne met betrekking tot de zieken
fondsverzekering voor het jaar 1972
het volgende bepaald
De loongrens voor de verplichte
ziekenfondsverzekering w;ordt voor het
jaar 1972 vastgesteld op f18.800,--
Het premiepercentage voor de ver
plichte ziekenfondsverzekering is voor
het jaar 1972 vastgesteld op 8,2.
Uc voor de bejaardenverzekering
te heffen premiebedragen zullen 15
procent hoger liggen dan de voor het
jaar 1971 geheven bedragen. Dit bete
kent dat de voor de bejaardenverzeke
ring te betalen premies voor het jaar
1972 op de volgende bedragen zullen
worden gesteld
'inkomensgroep per maand per week
tariefgroep 1 f23.80 f 5,45
tariefgroep 2 f47,60 f 10,95
tariefgroep 3 f59.50 f 13,65
tariefgroep 4 f83,35 f 19,10
Groep 4 is alleen voor echtparen,
groep 3 voor alleenstaanden
De bodempremie, welke zal gelden
voor de premiereductieregeling vrij
willige verzekering voor het jaar 1972
zal 15 procent hoger liggen dan de
voor het jaar 1971 geldende bodem-
premie Dit houdt in dat deze bodem
premie zal bedragen f37,45 per maand
of f 8,60 per week
Nog geen beslissing is genomen over
de vraag, of de voorde landelijke re-
ductieregeling geldende inkomensgrens
van f 10.850,-- zal worden opgetrokken
Voor het jaar 1972 zullen geen gelden
worden uitgetrokken voor het verlenen
van reducties door de ziekenfondsen
krachtens de bijzondere reductierege
lingen.
DEN HAAG - Van de toeneming van
het aantal werklozen in Nederland met
ongeveer 17 000 in de maand novem
ber is een aantal van ongeveer 7.000
toe te schrijven aan seizoenwerkloos-
heid. Conjunctuurachteruitgang is oor
zaak van de werkloosheid van de ove
rige 10.000.
Het ministerie van socialezaken.dat
bij informatie deze gegevens ver
strekte, zegt te verwachten, dat de
forse stijging van de werkloosheid in
december en de eerste maanden van
1972 zal aanhouden De stijging van de
conjunctuurwerkloosheid zal in de
eerstkomende maanden minstens 5 000
per maand bedragen. Dit is het cijfer
van de werkloosheid na correctie voor
seizoeninvloeden Hierbij komen dus
nog de werknemers, die als gevolg van
seizoenoorzaken werkloos worden.
en snel team dat echter nog wat erva
ring en routine mist, doch voor me
nige tegenstander nog wel eens voor
verrassingen zal zorgen Impala trok
direct ten aanval en nam een 2-0
voorsprong, doch zag die voor rust
weer teniet gaan Twee doelpunten
brachten Impala weer op 4-2, wat de
ruststand was Direct in de tweede
helft trok Sporting '70 zo fel ten aan
val dat het spoedig weer gelijk was en
Impala achter kwam te staan Doch
ook nu ging de betere ploeg het heft
in handen nemen. Impala nam weer
de leiding, en besliste de wedstrijd
met enige formidabele treffers. In het
doel groeide Nel v d. Boom tot grote
hoogte en was op het laatst niet meer
te passeren. Ook verdedigend is de
kracht van Impala toegenomen wat in
deze wedstrijd misschien wel de door
slag gaf. Met genoegen kunnen de da
mes terugzien op deze zondag, die be
wezen heeft dat er met hard trainen
veel te bereiken is Einduitslag: 9-5
voor Impala Doelpunten- Annie Hoog
land 4x, Ina van Roomen 2x, Gina van
Eyden lx, Agnes v. 't Klooster lx, Ria
Horst lx.
Programma voor 12 december a.s.:
Dames senioren: Impala - HIOS om
13.20 uur in sporthal ,,De Koppel" te
Amersfoort Heren senioren: DSO -
Impala om 11.55 uur in de Bernhard
hal te Utrecht.
COMMENTAAR
Een bekend grapje uit de aannemers-
wereld is. dat aannemer Jan Jansen
Jzn tegen zijn personeel zegt, dat het
afgelopen jaar buitengewoon slecht is
geweest Hij heeft namelijk verlies
geleden Het blijktechterdatditverlies
alleen maar bestaat uit een kleine
vermindering van exhorbitant hoge
winst
Daaraan moeten we denken bij het
lezen over de jongste voorstellen van
de vakbeweging. Er blijkt uit deze
berichten, dat er vele miljoenen be
spaard kunnen worden door de vanwege
de vakbonden voorgestelde matiging".
Deze loonkostenmatiging zou bestaan
uit 1,5%. Maar wanneer de stijging
dan toch nog 12% blijft, dan komen
we helemaal in de sfeer van het aan
nemersverhaaltje terecht.
Laten we het maar ronduit zeggen
we zitten aardig in de knoei, en wat
nog erger is: we zijn flink aan het
knoeien, regering, ondernemers- en
werknemersbonden en de hele reute-
meteut
R.
In nauwe samenwerking en met goed
keuring van de Stichting Nationale
Sporttotalisator heeft de N V. Uitge
verij Meander te Leiden een systeem
uitgebracht, die het de vele duizenden
Nederlanders bijzonder gemakkelijk
maakt de wekelijkse totoformulieren te
controleren.
Door de inventiviteit van de heer
Wiebe Mullens is het thans mogelijk
om in dertig seconden alle kolommen
van het totoformulier na te lopen.
De uitvinding is -zoals altijd- sim
pel en doelmatig Met een stift wor
den op een schablone de juiste uit
slagen ingevuld en vervolgens op ie
dere kolom van het totoformulier ge
legd Snel en doeltreffend weet men
dan. al of niet tot de prijswinnaars
te behoren.
Ter leniging van de financiële nood
bij de verenigingen heeft N V Uitge
verij Meander in overleg met de
„Sporttoto" besloten om van elk door
de verenigingen te verkopen exemplaar
f 0,35 ter beschikking te stellen voorde
verenigingskas
j*)
Boekbespreking
Begin december zal als ,,Boek van de
Maand" een overzicht verschijnen van
het werk van M.C. Escher. Dit boek, dat
mag worden beschouwd als het meest
complete overzicht van het oeuvre van
deze wereldvermaarde graficus, komt
daarmee binnen ieders bereik. Van 10
december tot en met 8 januari zal dit
circa 270 afbeeldingen bevattende werk
(zolang de voorraad strekt!) namelijk
verkrijgbaar zijn voor f 12,50. Daarna
kost het boek f22,50. Uit een enquête,
gehouden onder de boekhandels, is ge
bleken, dat voor dit „Boek van de
Maand" opnieuw een zeer grote be
langstelling mag worden verwacht.
ESCHER'S LEVEN EN WERKEN
IN VOGELVLUCHT
De unieke figuur Escher werd twee
jaar voor de laatste eeuwwisseling ge
boren in Leeuwarden. Zijn jeugd bracht
hij door in Arnhem, waar hij ook de mid
delbare school bezocht Daar consta
teerde zijn tekenleraar al snel dat zijn
leerling bijzonder knap met potlood en
pen overweg kon. Het kunstenaarsschap
als beroep zat er voorlopig echter nog
niet in. Op aanraden van zijn vader ging
hij naar Haarlem om aan de school voor
Bouwkunde en Sierende Kunsten voor
architect te studeren. Aan die school
gaf ook de graficus Jesserun de Mes-
quita les, Deze zag in Escher een gra
fisch talent en stelde hem daarom voor
zijn toekomst in de grafiek te zoeken
Zijn opleiding voor grafisch kunstenaar
duurde drie jaren Na voltooiing van
deze opleiding maakte Escher vele rei
zen, vooral naar Spanje en Italië. Van
1923 tot 1935 woonde hij zelfs in Rome.
Op zijn tochten maakte hij tekeningen
van alles wat Jiem boeide 's Winters
werkte hij dan de beste tekeningen uit
tot prenten.
Van 1937 af liet Escher zich echter
niet meer uitsluitend inspireren door
zijn reisimpressies en ontstonden zijn
prenten hoofdzakelijk in zijn studeer
kamer. Hij was inmiddels in het Gooi
gaan wonen, waardoor niet alleen zijn
levenswijze veranderde, maar ook zijn
manier van werken In de chronolo
gische ontwikkeling van Escher's werk
zijn dan ook duidelijk twee perioden
waarneembaar: zijn werk vóór en zijn
werk na 1937.
RUIM 50 JAAR WERKEN
GEVAT IN EEN BOEK
„De werelden van M.C. Escher" -
tot stand gekomen onder redaktie van
Drs J.L. Locher en uitgegeven door
Meulenhoff International N V. - is een
volstrekt uniek monument, aangezien
in dit boek het complete oeuvre van
een nog levende kunstenaar (Escher
maakt geen werk meer) is opgenomen.
Niet alleen voltooide werken, maar ook
nog talrijke schetsen en voorstudies
maken deel uit van de 270afbeeldingen,
opgenomen in dit prachtige plaatwerk.
Daarnaast staan in het tekstgedeelte
de volgende belangrijke bijdragen ver
meld:
Het werk van M. C. Escher door
Drs J. L. Locher (hoofdconservator,
afdeling Moderne Kunst van het
Haagse Gemeente Museum),
Escher, wetenschap en functie door
Drs C. H. A. Broos,
Oneindigheidsbenadering door
M. C Escher,
Structurele sensatie door
Prof G. W. Locher,
Escher's werk en de wiskunde door
Prof, H S M Coxeter,
Prentententoonstelling door
Bruno Ernst,
Bibliografie.
Met uitzondering van het voorin
het boek geplaatste tekstgedeelte
(64 pagina's) bestaat „De werelden
van M C. Escher" uitsluitend uit
afbeeldingen waarbij de gebruikelijke
bijschriften, althans onder de illustra
ties, achterwege zijn gelaten. Deze
zijn namelijk in een uitklapbaar ka
tern achterin het boek opgenomen.
Het aldus verkregen overzichtelijke
geheel waain aan de afbeeldingen
maximale aandacht kon worden besteed,
mag terecht beschouwd worden als een
verbijsterend boeiend boek.
Oplage; 50.000 exemplaren, 264 pagi
na's (64 pagina's tekst, 8 pagina's
kleurenafbeeldingen, 192 pagina's
zwart-wit illustraties)
De produktie van het boek vond
plaats onder verantwoordelijkheid
van Meulenhoff International N V.,
Amsterdam. De eerste oplage van
deze editie werd onder auspiciën
van de CPNB (Collectieve Propa
ganda van het Nederlandse Boek)
uitgegeven als „Boek van de Maand",
december 1971.
AMSTERDAM - De snel voortschrij
dende automatisering eist aanpassing
van hen die daarbij zijn betrokken. Dit
geldt in hoge mate voor de vakgebie
den elektronica en elektrotechniek. In
deze sectoren kan een praktische op
leiding uitgaande van de eigen werk
situatie niet wórden gemist.
De noodzaak! van een passende bij
scholing werd zowel door het bedrijfs
leven als door de Stichting Nederlandse
Technische School onderkend. Nauwe
samenwerking leidde tot een avondop
leiding, waarvan het programma is
afgestemd op de toepassingen in de
moderne bedrijfspraktijk. Deze oplei
ding met gerichte cursussen industri
ële elektronica en industriële elektro
techniek geeft het antwoord op de
vraag naar een aangepaste praktische
vorming Aangepast, omdat zowel bij
de samenstelling van de leerstof als
ook bij de methode van onderwijs wordt
uitgegaan van de huidige werksituatie.
Praktisch, omdat het geleerde pas dan
optimaal in de praktijk kan worden toe
gepast, als dit tevoren in kleine groe
pen is beoefend.
Beide opleidingen bestaan uit zelf
standige cursussen van drie maanden,
met één lesavond van drie uur per week.
Dit heeft als belangrijk voordeel dat
men afhankelijk van de reeds genoten
vooropleiding en het te bereiken niveau,
desgewenst met het volgen van één der
delen kan volstaan
Voor onze omgeving starten deze
winter nog cursussen, in Utrecht en
Zwolle. De opleidingen kunnen boven
dien als interne bedrijfscursus worden
verzorgd
Een prospectus wordt op aanvraag
toegezonden door het centraal bureau
van de school, Jacob Marisstraat 61 te
Amsterdam
Wie na het herlezen van de acht ro
mans van A den Doolaard, die ter ge
legenheid van zijn zeventigste verjaar
dag in fraaie uniforme banden bij Em
Quendo's Uitgeverij N V. zijn versche
nen, een voor zijn oeuvre kenmerkende
eigenschap onder woorden tracht te
brengen, komt onwillekeurig tot de for
mule niet Nederlands in de zin van
„laaglands". En dat is dan niet alleen 'n
kwestie van het beschrijven van berg
landschappen en hun bewoners of van
bergtochten Den Doolaards voorkeur
voor de steilten en hun stilte is alom be
kend. De streken die hem boeien zijn
ruig, vaak ondanks hun woeste schoon
heid door de natuur karig bedeeld, het
tegendeel van welvarend en gezapig De
twee enige romans van hem, die zich in
Nederland afspelen, Wampie en Het
verjaagde water, zetten zich weer op
andere wijze af tegen het vlakke,
nuchtere, waarvoor Den Doolaard zijn
leven lang op de loop is gegaan.
In Wampie vieren het bos en de liefde,
in Het verjaagde water de zee hoogtij
allemaal elementen, die gekenmerkt
worden door beweeglijkheid, veran
derlijkheid, een spel van contrasten
hoogten en diepten De romanperso
nages worden erdoor meegesleept en
bepaald. Het rusteloze in Den Doolaard
is (zoals ook blijkt uit zijn vele reis
reportages) vooral een zoeken naar een
passend geestelijk klimaat, een „land
schap van de ziel", waarin hij zich
thuis voelt, en geenszins alleen maar
de journalistieke behoefte aan snel
signaleren en evalueren van zoveel
mogelijk mensen, feiten en plaatsen
Hij heeft destijds zijn „landschap"
gevonden in de Balkan, met name in
Joegoslavië, dat hij zijn tweede vader
land pleegt te noemen.
DEN HAAG - Op de autosnelwegen
zal een algemeen geldende minimum
snelheid van 70 km per uur worden in
gevoerd Een wijziging van artikel
zeven van de wegenverkeerswet is
samen met een wijziging, die betere
bestrijding van overmatig alcoholge
bruik in het verkeer mogelijk moet
maken, bij destaten-generaalaanhang
ig gemaakt
De wijziging berustopeenadvies.dat
minister dr W. Drees van verkeer en
waterstaat heeft gekregen van een over-
heidswerkgroep. Deze baseerde zich
op een onderzoek van de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek Verkeers
veiligheid (S W.O.V
Bij een bespreking in de werkgroep
over een algemeen geldende maximum
snelheid op niet -autosnelwegen heeft
tot nu toe niet tot eenstemmigheid ge
leid De voorstellen liepen uiteen van
90 km/uur tot 110 km/uur De werk
groep vindt dat men nog onvoldoende
gegevens heeft om tot een besluit te
komen Daarom stelt de werkgroepaan
minister Drees voor om gedurende
een half jaar een inventarisatie van de
gereden snelheden te maken op een
groot aantal rijks- en provinciale we
gen Een besluit over algemeen gel
dende maximum snelheden op niet-
autosnelwegen is verder nog moeilijk,
omdat—men nog op zoek is naar een
juiste categorie-indeling van de wegen.
In die naar verhouding primitieve ge
meenschappen van Macedonische en
Montenegrijnse bergboeren.de „wilden
van Europa", heeft hij het ideale mate
riaal ontdekt om gestalte te kunnen ge
ven aan wat hem zelf innerlijk beweegt,
zijn behoefte aan vriendschapen harts
tocht, zijn solidariteitsgevoel jegens
mensen, die moedig een hard leven
leiden, zijn vreugde om felle kleuren
en sterke contouren Stellig is, on
danks alle natuurgetrouwe detailteke
ning, en ondanks de gedegen kennis van
zeden en gebruiken en politieke ach
tergronden, deze Balkanwereld van Den
Doolaards verhalen veeleer verbeel
ding van zijn eigen droom van vrijheid
en meeslepend leven, met gebruikma
king van folkloristische en historische
motieven van de streken in kwestie,
dan een „documentaire" weergave - en
dat verwijst naar de zeer persoonlijke,
lyrische oorsprong van zijn schrijver
schap
Den Doolaard is immers zijn loopbaan
als dichter begonnen Zijn verhalend
proza lijkt in vele opzichten de voort
zetting van de ballade-achtige, frisse
en vitale verzen waarmee hij, de pre
dikantenzoon C. J Spoelstra, op zijn
manier afscheid heeft genomen van do
mineesland om zich te scharen bij de
„kosmopolieten" onder de schrijvers
van de jaren twintig-dertig. Daartoe
behoorden in Nederland, naast een
Slauerhoff. Marsman en Du Perron
ook een Helman en Last en buiten
Nederland een Cendrars en Kessel
evengoed als een Malraux, de
St. Exupéry en Hemingway Het gaat
hier natuurlijk in de eerste plaats om
een gemeenschappelijk klimaat, om het
on-, ja „anti-burgerlijke", omdedrang
tot engagement, tot het zich vereenzel
vigen met het verre, andere, en dan
vooral met verdrukte of in ontwikke
ling achtergebleven mensen op aarde.
Ondanks zijn moderne levendige be
trokkenheid bij het maatschappelijke
en politieke gebeuren sinds ongeveer
1920, zou men Den Doolaard toch in
bepaalde opzichten archaïsch van in
stelling kunnen noemen. Inde combina
tie van het een met het ander ligt mis
schien het geheim van de aantrekkings
kracht, die hij nu al een halve eeuw
lang onverminderd blijft uitoefenen op
een groot lezerspubliek van de meest
uiteenlopende leeftijd. „Archaïsch":
laat dat woord geen misverstand wek
ken.
De gewoonlijk met het begrip archa
ïsch in verband gebrachte verstarring is
wel het laatste dat ik hier bedoel Den
Doolaard is archaïsch in die zin, dat
voor hem nog concepties gelden, die be
paald worden door het geloof in mensen,
door liefde, eer en trouw, kortom, door
het instinctieve en emotionele „ja"
of „nee", dat bij hen, die wij vanuit wes
ters superioriteitsbesef primitieven
plegen te noemen, nog een overwegende
rol speelt. Den Doolaard heeft geen aan
leg voor een functionele, of koele of
gespleten houding ten opzichte van de
werkelijkheid Zijn hoofdpersonen zijn
geen anti-helden, maar mensen van de
daad. Zij gaan hun problemen te lijf
en komen hun beproevingen te boven
door te handelen, door zich in te zet
ten, zo nodig op te offeren. Den Doolaard
is geen filosoof, geen politicus, en on
danks zijn onmiskenbaar engagement
te zeer individualist om in staat te
zijn tot een tendentieuze benadering
van zijn onderwerpen In zijn partij
kiezen vóór of tegen iemand of iets
brengt hij dan ook hoogst-persoonlijke
nuanceringen aan, waardoor hij niet
zelden anderen tegen zich in het har
nas jaagt. Theoretiseren, abstraheren,
zijn hem vreemd Het fantastische ligt
hem evenmin als het louter zakelijke
of de Kleinmalerei van de dingen des
dagelijksen levens. Hij is op zijn best
daar waar zijn geestdrift is gewekt
door wat er in de mens op natuurlijke
wijze „groot'kan zijn, of waar toestan
den en gebeurtenissen hem ontroeren
en/of kwaad maken. Meteen krijgen zijn
verbeeldingen dan de echtheid en de
diepte, of moet ik zeggen het volume,
die het werk van alle waarachtige ver
tellers eigen zijn: hij verovert de zin
tuigen van de lezer, weet zijn eigen
woede en liefde en enthousiasme over
te dragen, door door de gloed en vaart
van het verhaal. Openhartig en onbevan
gen geeft Den Doolaard zich zoals hij is,
met al zijn hebbelijkheden, vanaf zijn
trefzekerheid in het oproepen van een
sfeer tot en met zijn bravoure en bemin-
lijke nonchalance. Zijn werk hoeft niet
„uitgelegd" te worden, er staat wat er
^taat
Zijdie (voor het er eerst, of opnieuw)
via deze feestelijke uitgave onder de
bekoring komen van Den Doolaards ver
telkunst. zouden ter aanvulling of ac
centuering ook (weer) eens kennis moe
ten nemen van boeken als Het leven van
een landloper en Ogen op de rug waar
in hij, los van verbeelding of reporta
ge, schrijft over de wederwaardighe
den, mensen en feiten die hem hebben
geïnspireerd, en ten voeten uit voor de
lezer verschijnt als een onverzadig-
lijk belangstellend, bewogen, driftig,
hartstochtelijk, exuberant, idealistisch
vitaal, kortom eeuwig „jong" mens.
Hella S Haasse
1113
„Waarom moet mijn vrouw altijd het
grootste stuk hebben?"
