T anzania-weekend
in Hoogland
DE GESCHIEDENIS VAN
HET LANDGOED „DE BOOM"
Moerasachtig
gebied werd fraai boscompiex
Vogel- excursie
van de vogel
bescherming
In brekers
bezochten
Leusder
bedrijven
bi de sloot
gereden
ZONDAGSDIENSTEN
5 bekeuringen
tijdens politie
controle
EXCLLSIEF LEUSDER KRAM
(ONDERDAG 27 APRIL 1972
k
LEUSDEN/ZUID - Op zaterdag 13
mei a.s. gaat de heer E. Barten van de
Vogelbescherming afdeling Leusden
zijn jaarlijkse vogelexkursie houden
Dit keer zal het doel zijn het fraaie na
tuurgebied van het landgoed ,,De
Utrecht" te Hilvarenbeek bij de Bel
gische grens. Hier kunt U allerlei vo
gels waarnemen, die U in onze streek
niet kunt zien, zoals roerdompen, goud
haantjes, wulpen, verschillende soor
ten eenden, zéér veel zangvogels enz.
Het vertrek is gepland om 4.30 uur
in de zéér vroege zaterdagochtend. Als
verzamelpunt is gekozen café-restau
rant ..De Mof" te Leusden-Zuid
U kunt met Uw eigen auto aan de
exkursie deelnemen. De heer Barten
verzoekt U, liefst vandaag nog. Uw
wens tot deelname aan hem kenbaar
te maken: E. Barten, Leusbroekerweg
14A, Leusden/Zuid, tel. 03498-2702.
Wilt U tevens aan hem opgeven hoe
veel personen er met U meegaan, en
hoeveel plaatsen U eventueel in Uw
auto nog beschikbaar hebt voor vogel
liefhebbers, die niet over een eigen ver
voermiddel kunnen beschikken
LEUSDEN - Er vonden in de nacht
van donderdag 20 april op vrijdag 21
april vier inbraken te Leusden plaats.
Bij de N V. The Singer Import dron
gen inbrekers binnen door een tuimel
raam. Fabriekshal en kantoorruimte
werden doorzocht De sloten van alle
bureauladen werden geforceerd. Er
werd f20.-- ontvreemd.
Bij de CV Metaalwarenfabriek Umefa
verschafte men zich toegang via de
achterzijde, en uit een kast werden twee
geldkistjes ontvreemd. Men mist
f800,--.
Bij -de firma Scheepsramen Hora
brak men via het raam van het magazijn
in, en bezocht het kantoor. Een berg-
kast en laden werden geforceerd Ver
mist werden slechts een klein aantal
postzegels van f 0,20 en f0,30.
Bij de Coöperatieve Handelsvereni
ging Leusden en omgeving werden de
hangsloten aan de achterzijde gefor
ceerd, maar er wordt niets vermist.
LEUSDEN - Vrijdag 21 april vond
om 17 uur op de Arnhemseweg kruising
Ooievaarshorsterweg een ongeval
plaats. Een bestelauto, bestuurd door
A R v d B uit Achterveld, eigenaar
H J v d R uit Achterveld, raakte
bij het uitrijden van een uitrit een
paaltje Door de schok wipte de lading
van de bestelauto op De bestuurder, die
pas zijn rijbewijs had, schrok hierdoor
dermate, dat hij de macht over het
stuur kwijt raakte en met zijn auto
de sloot in reed. Er waren geen ge
wonden
WEEKEND 29-30 april 1972
(alleen voor spoedgevallen)
LEUSDEN
Voor de praktijken van de artsen
Boersema. Den Toom en Lantink zal
a s. weekend waarnemen dr Den
Toom. Maria Stuartlaan 5. tel
03490-18881
(Dienst van vrijdagavond 18 00 uur
tot maandagmorgen 6 00 uur).
De wijkverpleging wordt waargeno
men door. zr. Dignum. Hessenweg
287, tel. 03425-333.
HOOGLAND - In het weekend van 5,
6 en 7 mei aanstaande zal er te Hoog
land een weekend worden georganiseerd
dat in het teken zal staan van de 3e we-
reldhandelskonferentie, die bezig is
in Santiago in Chili Om de moeilijke
problemen van handel en ontwikkeling
wat hanteerbaar te maken voor ons
hier, is gekozen om één land in het mid
delpunt van de belangstelling te plaat
sen, een land dat de laatste jaren wat
meer bekendheid heeft gekregen door
een geheel eigen aanpak van de pro
blemen van armoede en onderontwik
keling: Tanzania Omdat de scheve
verhoudingen tussen rijke en arme lan
den met alléén een kwestie van on
eerlijke verdeling van welvaart is. van
handel en produkten als koffie, riet
suiker/bietsuiker, maar ook een kwes
tie van gebrek aan menselijke solida
riteit, van gebrek aan kennis van el
kaar en een gebrek aan eerlijke waar
dering en openheid voor mensen uit
een andere leef- en kuituurwereld,
daarom heeft dit weekend een bredere
opzet dan alleen handel en ekonomie
Met medewerking van de Tanzaniaanse
ambassade in Nederland worden alle
Tanzanianen in Nederland, meestal stu
denten, uitgenodigd om tijdens het
weekend te gast te zijn in gezinnen ron
dom Amersfoort; tevens zal er een
tentoonstelling zijn van kunstnijver-
heidsprodukten uit Tanzania; zullen er
films worden gedraaid en hopelijk zul
len tijdens het weekend zowel in de
hervormde kerk als in de roomskat-
holieke kerk van Hoogland themadien
sten worden gehouden met ..UNCTAD
en rechtvaardig delen" als inzet
De organisatoren hopen Tanzania en
zijn bewoners op het weekend van 5, 6
en 7 mei wat meer bekendheid te ge
ven. Organisatoren van dit weekend
zijn de Centrale Werkgroep Derde
Wereld, bestaande uit. K.P.J kring
Amersfoort; K W J. Hoogland; C.J.V
David Hoogland en Wereldwinkel Leus
den.
Het voorlopige programma ziet er
als volgt uit:
De opening is op vrijdagavond 5 mei
om 19 30 uur waarna kennismaking met
Tanzanianen en een film over de op
bouw van het land vertoond zal worden
Tijdens het gehele weekend zal er een
expositie geopend zijn en een derde
wereld winkel
Zaterdag
12.00 u Voortzetting van de exposi
tie.
14.30 u Bespreking verhouding kerk
politiek m Tanzania.
16 00 u Een gesprek met de Tanza
nianen Wat verwachten zij
van ons in Nederland9??9
LEUSDEN - Tijdens de kontrole
die door de Lmsdense politie werd
gehouden in het kader van de Lan
delijke akties ten aanzien van banden,
klaxons e d. werden op vrijdag 21 april
5 processeu-verbaal opgemaakt. De
politie kontroleerde in Leusden Cen
trum en op de Bavoortseweg. Eén
automobilist bezat geen rijbewijs, twee
automobilisten hadden geen geldig rij
bewijs. Eén automobilist had gezon
digd tegen de Rijtijdenwet. Eén auto
mobilist bezat geen gevarendriehoek.
19.00 u Kerkdienst in RK kerk. Deze
dienst zal geheel in het teken
van de UNCTAD staan.
20 00 u Voortzetting met film.
2100 u GROOTS DISCOBAL
Zondag
9.00 u Kerkdienst in herv kerk in
het teken van UNCTAD
Voortzetting van de exposi
tie.
Reisverslag over Tanzania.
Onafhankelijkheidsfilm over
Tanzania
Sluiting van het weekend
12.00
14 30 u
17.00 u
19 00 u
KERKDIENSTEN
DATUM 30 april 1972
LEUSDEN/CENTRUM
N H.K.: 10 00 u ds. Sirag, bedie
ning H Doop; 19 00 u ds. Van de
Brug. Woudenberg
R K K za. 7 u m.in.v dameskoor;
zo 7.30 u 9 u Lat. Hoogmis;
10 u Gezinsmis, 11 u dienst
met samenzang; 18 30 u gebeds
oefening.
LEUSDEN/ZUID
N.H K 10.00 u ds. Willemsen,
Amersfoort; 18.30 u ds. Juke-
ma, Amersfoort
R K.K Huize Don Bosco za 19.15
uur; zondag 10 00 u. Hoogmis;
11 30 uur.
ACHTERVELD
N.H K Zo 9.30 u.: eerw heerLief-
ting, Voorthuizen
R K K.: Ma. t/m za 8 00 uur (uit
gezonderd woensdag); wo. 19.30
u Avondmis, za. 19 00 u. Avond
mis; zo 8 00 uur; om 10.30 uur
hoogmis; 18 00 u Lof
eoooocooccooooocooooocoo<
LEUSDEN/ZUID - Op zijn tochten
ir de gemeente Leusden vraagt de
Heuw-ingekomen Leusdenaar zich on-
rttwijleld af wat er schuilt achter een
Btra als „Stichting De Boom". De
Ljdige bijna 92-jarige bewoonster van
juize ,De Boom", mej. A. A.deBeau-
hrt treedt maar weinig in de publici
st zodat de vraag zonder meeronbe-
Lwoord blijft. De „Stichting De
Boom", mej. A. A. de Beaufort, treedt
Kr weinig in de publiciteit, zodat de
mig zonder meer onbeantwoord blijft.
De .Slichting De Boom" staat op het
Htoblik midden in de belangstelling
gor de akties, die er worden gevoerd
m te voorkomen dat de snelweg S-10
jtór het landgoed „De Boom" zal mo
no worden aangelegd.
Ranouds het landgoed „De Boom"
ligt aan de Arnhemseweg. gaande van
Sé-restaurant „De Mof" in de nch-
K Van Woudenberg. Een stenen brug
uil de linkerzijde vande weg met dicht -
bekende groene bordje, dat wel-
Een gedeelte der hofsteden bezat
rechten op de Leusderheide Leus-
derberg) De schapenhouderij was in
die dagen een belangrijke bron van be
staan. En die hofsteden mochten op de
Leusderheide plaggen steken voor de
schapenmest, heide maaien en bijen
houden Men beschikt over akten, waar
uit blijkt, dat reeds in 1528 26 van deze
hofsteden, gelegen aan de Leusbroeker
weg en in Den Treek, rechten bezaten
op de Leusderheide Begin 1800 vonden
kadastrale beschrijvingen plaats en
toen werden de boeren eigenaar van
die gronden op de Leusderberg Toen
in 1889 deze rechten op de gronden
werden uitgekocht, moest men onder
handelen met maar liefst 31 boeren-ei-
genaars.
Wat wél erg achteruit gaat is de klein-
wildstand: hazen, konijnen, snippen,
patrijzen en fazanten. Patrijzen zie je
in het geheel niet meer Hiervoor zijn
verschillende oorzaken aan te wijzen.
De bebouwing dringt op, de mens trekt
ook te veel de natuur in. De samenle
ving der mensen verdringt de samen
leving der dieren. Toen het landgoed
,,De Boom" nog uitsluitend toeganke
lijk was gesteld op wandelkaarten,
mocht men zelfs geen aangelijnde hond
meebrengen. Tegenwoordig, nu de sub
sidie, die het landgoed ontvangt, het
landgoed openstelt voor iedereen, mo
gen aangelijnde honden niet worden ge
weerd. Twee honden-eigenaren ont
moeten elkaar, er is veel gekef, en het
kleinwild is weer verstoord.
Mr A J de Beaufort, die ht huis
in 1879 bouwde, had 2 kinderen, mej
A A de Beaufort en haar broer In
1926 overleed de moeder, in 1929 de
broer en in hetzelfde jaar de vader,
mr A J. de Beaufort Zo bleef mej A
A de Beaufort alleen achter in dat grote
huis en op dat uitgestrekte landgoed.
Zij stelde haar huis open voor rustbe-
hoevende diakonessen. Het waren veel
al verpleegsters die overwerkt waren
of die herstel zochten na een operatie.
Lange tijd was er één diakones aange
steld, die gastvrouwe voor de andere
diakonessen was, en die later mej. AA.
de Beaufort ging verzorgen, toen zij
ouder werd. Thans gebeurt dit nog,
maar op bescheidener schaal De diako
nessen behoeven minder zwaar werkte
doen, en zij raken derhalve vanwege de
kortere arbeidstijden niet zovaak meer
lichamelijk overwerkt. De uitnodiging
om op „De Boom" te komen uitrusten
is thans uitgebreid tot personeel uit
Het landgoed De Boom.
voordelen stonden Krachtens de
Natuurschoonwet moest het bezit
aan het publiek worden gepresen
teerd, dat zich van wandelkaarten
had voorzien. Enkele jaren geleden
is men weer een stapje verderge
gaan Er kwam toen een subsidie
regeling, en die bracht de bekende
groene bordjes met zich mede:
..Landgoed De Boom (Den Treek-
Henschoten) opengesteld voor het
publiek"
Wij willen deze informatie over ,,De
Boom" besluiten met het naar voren
brengen van een wens van mej. de
Beaufort, n.l. om in één der gebou
wen een museum in te richten met oude
akten, voorwerpen e.d. uit familiebezit
en het oude Leusden.
A. de Knijff-Mali
iteres
?ns k
ooyer
fraai aanzicht gegeven, hetzelfde geldt
voor Den Treek en het naburige Gee-
renstein. maar de erfgenamen moeten
dit in stand zien te houden, en dat is
een zéér moeilijke zaak De stichting
heeft zijn handen vol aan het manage
ment en de exploitatie van het land
goed, het onroerend goed en de bosbouw
Het is een toer om het bezit uit vorige
eeuwen in stand te houden. De exploi
tatie van h huis ..De Boom" is kost
baar, en grote inkomsten komen er niet
meer uit de landgoederen. Rond Huize
,,De Boom" is het bos ..parkbos" het
bestaat uit loofbomen Verkoop van deze
bomen is met toegestaan, zou boven
dien in strijd zijn met de doelstelling
van de stichting, wat wél het geval is
met b.v hout uit naaldbossen, de ei
genlijke bedrijfs-bossen.
Tot aan het eind van de tweede
wereldoorlog kon men wandelaars
uit de bossen weren Na de oorlog
is het landgoed echter onderge
bracht onder de Natuurschoonwet
1928. Dit gaf voor de exploitatie
van het landgoed vele beperkende
bepalingen, waartegenover fiskale
_De hofstede ,,Het Hek", zoals het er brandde in 1955 en werd herbouwd,
vóór 1955 uitzag. De boerderij ver-
Wanneer men zich met de historie
van Leusden bezig houdt, gaat men het
betreuren, dat men soms maar al te
gemakkelijk oude benamingen van de
kaart veegt. De heer G. Wanner, admi
nistrateur van de,,Stichting De Boom",
praat er graag over. Het laatste ge
deelte van de Hamersveldseweg b.v.
heette vroeger Hekkersteeg; de pach
ter van de hofstede ,,Aan het Hek" (ge
heten naar het tolhek, dat daarvroeger
stond en dat later naar ,,De Mof" werd
verplaatst) had in 1700 nog de plicht
om dat gedeelte van de weg naar Ha-
mersveld, de Hekkersteeg, te onder
houden. Min of meer ten onrechte heeft
men enige tijd de nieuwbouw van Leus-
den/Zuid Leusbroek genoemd, maar
het echte oude Leusbroek lag bij ,,De
Boom" en ,,De Mof", zich uitstrekken
de naar de spoorlijn.
Ook ,,De Mof" bestaat al vanaf 1600
(werd in 1935 herbouwd). Het eerder
genoemde boekje van W A G. Perks
30- 9-1609; Brietgen Hendricx is
weerdinne in ,.De Moff"
Grappig is het om te weten, dat de
Duitsers in de laatste oorlog eisten,
dat de naam werd verwijderd Maar
men kon dit verhinderen, omdat men
kon aantonen, dat het niet de bekende
scheldnaam was, maar de naam voor
de Duitse ..Hannekemaaiers". die zich
in de 18e eeuw in de hooitijd als ipaai-
ers kwamen verhuren, en die toen
in ,,De Mof" logeerden, op doortocht
zijnde.
Graag volgen we dit zijpaadje nog
even verder De Tabakssteeg in Leus-
den/Zuid herinnert aan de tabakskui
tuur, die men er tussen 1700 en 1800
uitoefende Ook boekweit en hennep
- op de hoger gelegen gronden-behoor
den hier tot de kultures In Asschat
bestaat nog het Hennephoekie
En er was eens een Klare-meuje, en
er bestond een zwemgat voor de een
den- nóg spreken de jagers van- „Ge
schoten bn het gat van Klaar.
Terug naar „De Boom". Het is een
uniek gebied voor natuurliefhebbers.
Met een beetje geluk hoort U er in deze
tijd van het jaar de nachtegaal jubelen.
Een gedeelte van de bossen in Asschat
is rustgebied voor het wild. Er bestaat
hier gelukkig een goede en gezonde
jachtexploitatie. Het reeën-afschot
dient te geschieden in overeenstemming
met de richtlijnen van de Dienst Fau
nabeheer van het Ministerie De jacht
is verhuurd aan twee jachtkombinaties.
Men doet tegenwoordig zelfs aan bij-
fokken, en de jacht geschiedt hier nog
geheel weidelijk. Men probeert niet op
de grenzen dieren van elkaar afhandig
te maken. De grootste zorg van de ja
gers is de instandhouding van de fauna
en de flora. Bovendien is het reewild-
afschot geheel en al geregistreerd. Men
moet een afschotvergunning aanvragen
in Den Haag, en daarmede gaan vele
administratieve handelingen gepaard.
Dit is een goede gang van zaken om
een gezonde wildstand te bevorderen.
Een oude foto van het café-restaurant
De Mof, zoals het er vroeger uitzag.
op
ten
Dp 15
an def
t waari
ian de
a een
Mars
»te ma
De hofstede „Middelbroek" aan de
Leusbroekerweg.
min of meer vrije toegang voor
toestaat, voert U ,,De
binnen Het landgoed in zijn hui-
is nog niet zo oud.
bouw van het huis zélf, Huize
is aangevangen in 1879
van het huis heeft drie volle
beslag genomen, maar men
natuurlijk in aanmerking
dat men in die tijd méér tijd
aan alle dingen, en dat de
van een degelijker makelij
tegenwoordig vaak het geval
litekt van Huize „De Boom" was
A Pothoven, grootvader
aan de Arnhemseweg te Leus-
iid wonende architekt Adnaan
Met het verzoek van de fa-
Beaufort is rekening gehouden
huis gedeeltelijk eenzelfde ar-
onische vormgeving te verlenen
„De Voorn" in De Meern.
landgoed „De Boom"
een zéér klein gedeelte ontstaan
De vader van mej. A A
mr. A J. de Beaufort, die
burgemeester van Leus-
heeft b v door vererving ver-
de drie hofsteden „De Boom".
Hek" (later „Het Hek" ge-
i, en .Middenbroek" Vanaf 1879
j hij alles in het werk om een
aoskomplex aan te leggen Het
gebied was moerasachtig, door
jrs van de Luntersebeek Het is
(behoorlijk ontwaterd. De Heili-
jgerbeek. vroeger de Lunterse-
fenoemd, liep er met enige kron
en doorheen. Men trok sloten
[et gehele gebied naar de Lunter-
De waterhuishouding schiep
rote moeilijkheden. Er moesten
Ie beek versterkingen en opho-
(„beekswal") worden aange-
om de beek te beletten veelvul-
|ten zijn oevers te treden. Het
is aangelegd door
Copijn, van de bekende
die oude bomen ope-
door vernuftige ingrepen in het
^et te houden „De Boom" is
naar een geweldige dikke oude
Idie eens bij de toegangsbrug
(en die overigens zéér „bouw-
was Sinds mensenheugenis
men op die boom bekendmakin-
fikondigingen e.d aan
i vader kon het huis. dat hij
gewoon geen andere naam ge
il ,,De Boom" zegt mej de
ft, „want die naam was bij de
g een begrip"
30 tal boerderijen behoort tot het
|ij zijn voor het grootste deel
|cM tussen 1879 en 1900. En
later, b.v. „Zwanenburg"
feks 1905, en „Ruitenbeek" in
(e boerderijen en bossen, gele
gde buurtschap Asschat werden
"1 en 1911 aan het landgoed
tgd
[noemde hofsteden zijn alle zéér
bestonden reeds in de Middel-
[en zelfs daarvóór Het helaas
jchte boekje van W A G. Perks,
't een Frankische villa een 20e
[ndgoed ontstond" (bedoeld zijn
teek" en „DeBoom")vermeldt
hofstede „Ruitenbeek" het
•09 Thonis Aris is pachter op
„De Ruitenbeek".
'1616 Cornelis van Duverden is
eigenaar.
•■1616 Peter Hermans is brui-
De hofstede „Middelmoorst" in As
schat.
„gewone" ziekenhuizen, die hier willen
komen herstellen.
Tegenwoordig is het „Stichting De
Boom", vroeger was het „landgoed De
Boom" Vnaaf 1929 was mej A A de
Beaufort eigenaresse van het landgoed
met zijn 30 boerderijen en ca 35 wo
ningen (veelal dienstwoningen voor bos -
personeel en jachtopzichters). Mej de
Beaufort is niet gehuwd, en bij haar
overlijden zou het landgoed dreigen te
versplinteren door vererving aan de
vele nichtjes en neefjes In 1948 is toen
in het leven geroepen de „Stichting De
oom" om het voortbestaan van het
landgoed enigermate veilig te stellen,
en daardoor het werk van mejde Beau
fort ten behoeve van herstellenden en
ter ontwikkeling van de streek, op al
lerlei gebied te kunnen voortzetten.
Maar zelfs voor de stichting is het
héél moeilijk om de zaken draaiende
te houden. Ekonomisch gezien zijn de
bosgebieden praktisch niet meer te
runnen De grondleggers van „De
Boom" hebben de gehele streek een
