Pater Herman Schimmel:
IA VEERTIG JAAR WERKEN IN DE KONGOLESE OERWOUDEN
ERUG IN NEDERLAND OM ZIJN 40 JAAR PRIESTERSCHAP TE VIEREN
Het sterrenhoekje
Zondag 16 juli -11 uur
mis met tam-tam
LEUSDEN - Als ik telefonisch een af
spraak met hem maak hoor ik hem
breed op lachen als hij verneemt, dat
ik swahili spreek. Als ik hem in het
Sint Ansfridushuis in Leusden-centrum
voor de eerste maal zie erken ik in
hem direkt de bwana makuba (=grote
heer, patriarch) van Bafwabaka. Brede
rossige baard, nimmer terzijde gelegde
pijp met bizonder lange steel, grote
sterke handen, forse lichaamsomvang,
type van een krachtig en gul levend
mens. Een man, die de zon heeft mee
gebracht. Een man, die in de voormalige
Belgische Kongo veel heeft gezien, een
man die van die Kongo veel weet. Een
blanke, die de negers op hun juiste
merites weet te evalueren, die hun
gaven kent, en die wat voor blanken
doorgaat al hun zwakheden in zijn
juiste relativiteit weet te waarderen.
Een pater, die op 16 juli a.s. zijn
veertig jarig priesterfeest celebreert.
Een missionaris, die zo'n kleine veer
tig jaar in de Kongolese wouden heeft
gewerkt. En bovenal een mens, die het
leven en laten leven, en zeker het laten
leven van een ander ras, als levens
filosofie met zich méédraagt. Pater
Herman Schimmel.
ISDAG 12 JULI 1972
LKUSDER KRANT
7
Groepsfoto van leerlingen van de oplei
dingsschool van Bafwabaka.
te Amersfoort geboren, op
io Bergen-op-Zoom, noviciaat
eo, groot-seminarie in Breda en
?eo, in 1932 tot priester gewijd;
3 als priester van het Heilig Hart
e Belgische Kongo.
Bafwabaka, in het noordoosten
Koogo, het stroomgebied van de
i, Klinkklare rimboe, toentertijd
ïnde tot het bisdom van Stanley-
(het huidige Kisangani). Pater
roei vond er een missiepost, die
de eerste wereldoorlog was
)t door Duitse paters. Een vei-
wnoord, ver van de strijd, die
onder de blanken. Blanken,
soort stammenoorlog uit-
d van Duitsers tegen Fransen
pelsen en zo. De eerste vijf
JQ zijn verblkf in de equatoriale
te voet rond om zich te oriën-
in een parochie zo groot als
ederland. De pistes (=voetpaad-
io de negers volgend het oer-
io. In die tijd woonden de ne-
ïog diep in het oerwoud. Later
en ze voor het gemak van de
cbe administrateurs naar de ran-
to het woud komen, en moesten
dorpen gaan wonen. Vaak drie
f maanden achtereen op sjouw,
e met de bevolking, onderzocht
°den. Probeerde katechisten te
{o. met wie hij kon werken om
rochie op te bouwen. Vond in
ooenland veel begrip-en ik denk
•«wondering- bij de bevolking.
®et de ogen dicht genietend
tabaksgeur die kontinu uit de
Pijp óm ons kringelt: ,,In het
Hand zit het allemaal nog heel
«ka groeide onder de stimu-
hand van Pater Schimmel uit
'klassieke missiepost met een
k«rk in het centrum. Een kerk
«er dan 1500 plaatsen. Er kwam
'tershuis voor een vrij grote
'schap van paters. Een paters-
dat nu nog ruimte biedt voor
*s en reünies van de gehele
'jkheid van het bisdom (het
1 Stanleyville werd in 1949 in
gedeeld, en Bafwabaka werd
ttstandig bisdom). Er kwam een
v°or katoenplanters. ,,Het is
'chtbaar land. Alles wat je er
roelt en bloeit naar hartelust!"
Tegen 1940 werd deze streek moto
risch begaanbaar: er werden wegen
aangelegd om de katoen te vervoeren.
Kon zich toen per auto gaan verplaat
sen, wat hem veel tijd deed winnen.
Zeker twee keer' per jaar naar de
verste uithoeken van zijn parochie.
Afstanden overeenkomstig de uitge
strektheid van het Afrikaanse land.
In 's paters missiepost kwamen la
gere scholen voor jongens en meis
jes. Er kwam een école professionel-
le, waar de jonge negers werden op
geleid in een ambacht. Deze school
moest in 1964 worden gesloten, om
dat er geen personeel meer was voor
de opleiding. Had tot 1960 zijn eigen
olieperserij. Liet uit de palmbomen
de enorme trossen oranje ngazi(=olie-
noten)plukken, die hij aanvankelijk op
zeer promitieve wijze en later met
stoom deed uitpersen.
Het water komt hem in de mond,
als we spreken over de mwambe, de
met ngazi bereide kip, een gerecht
dat mede door de Arabieren - die ver
in de Kongo doordrongen om neger
slaven te roven - werd samengesteld.
Offreert, terwijl wij praten in een
heerlijk verwarmde kamer, mij een
pastis merk Ricard (Heb ik speci
aal moeten bestellen: die hadden ze
hier niet"), schenkt zichzelf - het is
11 uur in de ochtend - een glas whis
key in, de drank, de blanken in de
tropen eigen, die op alle uren van de
dag aldaar ter verkwikking wordt
gesavoureerd.
In Bafwabaka kwam ook een inter
naat voor mülatres, kinderen van blan
ken en negerinnen. Een problematiek
apart. ,,Eén blanke vader op de zo
velen voelde zich verantwoordelijk en
betaalde de schoolopleiding voor zijn
lichtbruine kind". In Bafwabaka was
ook een raaternité, een kraamkliniek,
en er kwam een opleidingsschool voor
meisjes, waar zo'n vijfhonderd jonge
negerinnen intern zijn.
De miljoenen bakstenen en rode pan
nen voor deze gebouwen werden alle
maal in de missie gebakken. Er wa-
De missie-kerk van Bafwabaka.
ren van huis uit enkele specialisten,
maar op den duur werden alle broe
ders, die het in Europa niet verder
hadden gebracht dan wat licht onder
houdswerk, in de Kongo kreatief.
Na een jaar konden ze stenen bakken
of ze afkomstig waren uit de steenbak
kerijen langs onze grote rivieren!
Trots van organisator Herman
Schimmel: de goed onderhouden en nog
altijd rendabele koffieplantage, 30 ha
groot, waarvan de koffie in Antwerpen
wordt verhandeld. De opbrengst hier
van is voor het diocees.
Tot twee maal toe geprobeerd koeien
te houden, maar de slaapziekte deed
het zuivelprojekt mislukken.,,We had
den van die koeien uit.Ruanda Urundi,
oranjekleurig met enorme hoorns. Die
waren niet geschikt. We hadden die
kleine dahomeys moeten hebben".
Woonde in de tweede wereldoorlog
samen met een Duitser en een Italiaan.
Dat gaf heel wat gekrakeel. ,,Maar we
luisterden eerlijk om beurten naar
Radio Londen, Berlijn en Napels, zodat
ieder aan zijn trekken kwam".
In 1961 onafhankelijkheid van de Kon
go. Vele Amerikaanse en Belgische
missionarissen werden gedood. Over
hèm diskussiëerden ze. Dan zou ie wel
gedood worden: geweren in de aan
slag. Dan zou ie weer niet gedood
worden: geweren weer allemaal op de
grond gezet. Als door een wonder ver
zandde de diskussie en werd ie niet
doodgeschoten. In 1965 terug naar Baf
wabaka, woonde er samen met drie
huurlingen, échte bandieten, en 2.000
zieke en ondervoede vluchtelingen. Trof
Bafwabaka in ellende aan. De bevol
king had zich anderhalf jaar diep in
het bos moeten schuil houden, en had
honger geleden. De kinderen hadden
dikke duikjes en uitpuilende ogen, de
ouderen hadden hongeroedeem. ,,Het
was verschrikkelijk. Van de Memisa,
de Protestantse zending, van Ameri
kaanse instellingen kregen wij wagens
met voedsel, medikamenten en ge
bruikte kleren. Met elkaar hebben we
het zaakje weer op poten gezet. De
missie marcheert weer, maar er is
gebrek aan idealisten, aan geroepenen.
Er is gebrek aan personeel, aan tech
nici, aan onderwijzers. Er moet wor
den gewerkt opdat de missie ook in de
toekomst zal kunnen blijven marche
ren. De missie van de toekomst kan
niet alleen meer volstaan met dopen.
-Ik hab zo'n 20.000 dopen verricht. De
missie zal ook een vorm van ontwikke
lingshulp moeten brengen. Nee, ik ga
niet meer terug naar Bafwabaka. Ik ben
daar uitgewerkt. Ik hoop naar Pawa te
gaan, een melaatsendorp op 75 km van
Bafwabaka. Pawa is door ons indertijd
gesticht. Er zit een Hollandse dokter,
gestuurd door ,,Terre des Hommes".
Die melaatsen hebben steun nodig, een
wanhopige groep. Het is niet gevaarlijk,
als je maar geen open wonden hebt en
gei'nfekteerd wordt".
Vóór pater Schimmel in september
naar Pawa gaat, zal hij eerst door de
bevolking van Leusden worden ge
fêteerd. 16 juli a.s. om 11 uur 's och
tends mis met tam-tam, op de band op
genomen in Bafwabaka Koncelebratie
met meerdere paters, die gezamenlijk
de mis met hem zullen lezen. Naafloop
van de mis: receptie in het ,,Ros
Beyaart".
Pater Schimmel, snuif in Holland zó
veel koele lucht op - deze .zomer" is
daar zéér geschikt voor-, dat je uitge
rust en met nieuwe kracht de misschien
wel schoonste taak van je hulpvaardige
leven in de Lepra-kolonie van Pawa op
je toch niet meer zo jonge schouders
zult kunnen nemen!
Anco Mali
Als u met een verrekijker naar de
planeet Jupiter kijkt ziet u er vier
kleine .sterretjes" omheen Als u in
verloop van enkele dagen deze „ster
retjes" gaat waarnemen merkt u op,
dat de „sterretjes" een andere positie
hebben (zo niet dan is zo'n „sterre
tje" een echte ster): zij draaien om
de planeet Jupiter en zijn maantjes
van Jupiter (de aarde heeft genoeg
aan 1 maan, maar Jupiter heeft er
12 nodig, weliswaar is Jupiter 10 keer
groter dan de aarde) Soms gebeurt
het dat zo'n maantje achter Jupiter is,
hij is dan bedekt. Hierbij staat een
lijstje wanneer hij bedekt wordt (begin
van de bedekking BI) en wanneer
hij weer te voorschijn komt (einde van
de bedekking Be).
Ook kan het gebeuren dat het maantje
voor Jupiter komt en over Jupiter
heen trekt (overgang begin Ob en
overgang einde Oe) of dat de maan
wordt verduisterd omdat hij door de
schaduwkegel van Jupiter gaat (ver
duistering begin Vb en verduistering
einde - Ve). Deze verduisteringen zijn
het makkelijkst waarneembaar. Ook
gebeurt het dat de schaduwkegel van
de maan over de Jupiterschijf gaat
(schaduwovergang begin Sb en scha-
duwovergang einde - Se) Deze scha-
duwovergangen zijn het moeilijkst
waarneembaar.
Juli 1972.
22 juli 22h. 37min. Ob I
22 juli 23h. 16min. Sb I
23 juli Oh. 52min Oe I
23 juli 22h. 13min Sb II
23 juli 22h. 43min Ve I
23 juli 23h. 24mm Bb III
23 juli 23h 35min. Oe II
24 juli Oh. 55min. Se II
30 juli Oh. 24min. Ob I
30 juli 21h. 36min Bb I
30 juli 23h. 12min. Ob II
31 juli 21h.05min. Oe
31 juli 21h. 55min. Se
Augustus 1972.
1 aug 22h. 24min Ve II
2 aug 22h. 13min. Sb IV
2 aug 23h 27min Se IV
3 aug 23h 19min Se III
6 aug 23h. 23min Bb I
7 aug 21h. 35min. Sb I
7 aug 22h 53min. Oe I
7 aug 23h. 50min Se I
8 aug 21h Olmin. Ve I
10 aug 23h. 14min. Oe III
14 aug 22h. 28min Ob I
14 aug 23h. 31min. Sb I
15 aug 22h 39min. Bb II
15 aug 22h. 56min. Ve I
17 aug 21h. 57min. Se II
21 aug 21h 14min. Ve III
22 aug 21 h 28min. Bb I
23 aug 21h. OOmin. Oe I
23 aug 22h 09min. Se I
24 aug 21h. 49min Sb II
24 aug 22h. 13min Oe II
28 aug 20h. 18min. Be III
28 aug 22h 05min. Vb III
30 aug 20h. 37min Ob I
30 aug 21 h 50min Sb I
31 aug 21h. 15min. Ve I
31 aug 22h OOmin Ob II
(h.=hour=uur)
De 4 manen heten I, II, III, IV (I staat
het dichtst bij Jupiter, dan II, danIIIen
dan IV) met welke maan iets gebeurt
staat in de laatste kolom vermeld
(ter verduidelijking van een maan-
omloop om Jupiter zie „Het Sterren-
hoekje" van eind mei 1972). Daar het
zeer veel ruimte inneemt om steeds
de verklaring van de lijst te geven zal
voortaan alleen de lijst in de krant ko
men Dit Sterrenhoekje is dus de moei
te waard om te bewaren.
Evert Jan Hooyer
Pater Schimmel
