Internationale School voor Wijsbegeerte
Centrum van vakfilosofen, ook een
aanvulling op het vormingswerk
Kortemaar felle
heidebrand werd
snel bedwongen
Projekten voor het
bibliotheekwezen,
politici en omroep-
funktionarissen in
voorbereiding
wetenswaardigheden
Uitslagen
schietvereniging
Ons Genoegen
Tour de
Junior-rit
INGEZONDEN
ONDERDAG 20 JULI 1972
LEUSDEN/ZUID - Leusden heeft bin-
loeo zijn gemeentegrenzen een wereld-
loraspannend instituut: de Internationale
JSchool voor Wijsbegeerte, gevestigd aan
■de Dodeweg nr. 8. „Wees mens" lezen
j%ij boven de ingang: een moeilijk te
[defioieren opdracht. Wie immers is
Een goed mens? Een vroom
ineos9 Een vriendelijk mens? Een lief
hebbend mens? Of een mens, die alle
■facetten in zich heeft, óók de minder
hoede De mens, van wie Goethe
■schreef: „Nichts Menschliches ist ihm
Ifrerad". Van de nieuwe benoemde -
Isinds maart 1972 - direkteur, dr. J.
van der Bend, vernemen wijdewor-
[diogsgeschiedenis van de school.
De Internationale School voor Wijs-
legeerte werd opgericht in 1916, mid-
in de Eerste Wereldoorlog. De
Lmersfoortse theosoof J D. Reiman
Raakte zich in die tijd zorgen over de
jestand in de wereld en de verwilde
ring der zeden Hij was van mening, dat
mens zich noodzakelijk en urgent
hoest gaan bezinnen op de waarde van
lijn leven en de verantwoordelijkheid,
lie hij mét dat leven in de wereld
Kreeg te dragen Hij legde deze nood-
pak tot bezinning voor aan de filosofen
I A van den Bergh van Eysinga, G J.
J. Bolland en J J Bierens de Haan.
[leze mensen zetten er hun schouders
Inder, en weldra werd in het huis van
feiman te Amersfoort de eerste zo-
lerbezinningskursus gehouden. Ze
[trachten geld bijeen, vonden architekt
P C de Bazel, zélf theosoof, be
leid een ontwerp voor een bezinnings
centrum te kreeren, waarvoor een
ferrein werd aangekocht aan de Dode-
Keg te Leusden-zuid. De stichters had-
jen een tweedelig doel voor ogen.
de school moest ëen centrum van
i bezinning worden voor de mensen
in Nederland, die zich wilden gaan
j verdiepen in de vraag „Wat is het
mens zijn, en wat is de menselijke
taak in deze wereld9"
j. de school moest een internationaal
j ontmoetingscentrum worden van fi
losofen uit alle delen van de wereld.
Wijsbegeerte staal
centraal
De Internationale School voor Wijs-
geerte zag binnen zijn muren mensen
Buber, Karl Jaspers, deexistentie-
losoof uit Bazel, de Indische wijs-
er en dichter Rabindranath Tagore,
ïshna Murti. Een ondergrond van
lystiek, theosofie, anthroposofie, In-
ische kultus is altijd in de school
ijven doorwerken, hoewel de wijs-
Egeerie van het begin af centraal heeft
•staan In feite is het afhankelijk
in de direkteur welke richting in een
•paalde periode de doorslag geeft
mvankelijk werkte men met part-
me direkteuren, die om de kontakten,
ze konden leggen, bereid waren
en geringe vergoeding het vele or-
nisatorische werkte verrichten Veel
rk voor de school werd verzet door
Karl Mennicke, de hoogleraar filo-
lie, die in 1933 voor het Hitler-regi-
uit Frankfurt naar Nederland
nchtte Wel werd Mennicke door de
uitsers in een koncentratiekamp ge-
plèn, maar na de oorlog kwam hij
eer naar Nederland terug, en tot zijn
*1 in 1959 gaf hij zijn kunnen en in -
.ht aan de Internationale School voor
jsbegeerte. Vijf jaar geleden waagde
n het de stap te nemen een full-time
ekteur aan te stellen. Het was drs
C. Fretz, een jong enthousiast me
ierker van de Universiteit van Am-
rdam. Het filosofenprojekt, dat in
1 op de televisie werd gebracht, en
arbij mensen als Julius Ayer en de
orse hoogleraar Arne Naess hun filo-
iscbe inzichten weergaven, was or-
isatorisch in zijn handen.
Drie financiële
pijleis
te draait de school financieel zult
agen Wel, de school steunt op drie
Jteiele pijlers. De eerste pijler is
terhuring van het gebouw. Het ge-
wordt verhuurd aan instellingen,
teveel mogelijk werkzaam zijn op
iebied van onderwijs, kunsten, we-
teappen, maatschappijleer. Óm u
Ie voorbeelden te noeman aan fa
llen van universiteiten, aan be
sverenigingen voor kaderkursus-
aan zwakzinnigenzorg voor een
'•ie voor geestelijk gehandikap-
aande Maatschappij voor Genees-
Voorts aan b v. de verzekerings-
ischappij „Ons Belang" voor ïn-
teurskursussen; aan eindexami-
die hier onder leiding van hun
ren komen werken voor hun eind-
ten De tweede financiële pijler
gevormd door schenkingen en
en Tenslotte bestaat er de Vtl
!r|iging tot Instandhouding), de
van vrienden tot instandhouding
te school, die hun jaarlijkse kon-
Aanvulling op het
vorniingswerli
voor dit belangrijke werk op-
ten Dit is de derde financiële pij-
laatste jaren konden er geleide-
tot verbeteringen komen. Er kon-
'r d.e dagelijkse werkzaamheden
dienst worden aangesteld een
'stratrice, een sekretaresse, een
van de huishouding, een con-
een aantal huishoudelijke hui-
Het Ministerie van CRM erkende,
dat de Internationale School voor Wijs
begeerte een goede aanvulling geeft
op het vormingswerk, dat o.a. wordt
verricht door volkshogescholen, vor
mingscentra. Er wordt door de school
een andere groep mensen bereikt dan
door de volkshogescholen, n.l. de groep
mensen, voor wie de éducation perma
nente, het bijblijven in hun vak en het
globaal op de hoogte blijven van de re
cente ontwikkelingen in andere vakken
van zéér groot belang is. Het Ministe
rie van CRM en de provincie Utrecht
zijn begonnen met het geven van kleine
subsidie-bijdragen, en langzamerhand
Van der Bend te betrekken: burgemees
ters, politici, beleidsfunktionarissen,
Rijksambtenaren, Kamerleden. Aan hen
dient de vraag gesteld te worden: „Wat
denkt u van democratie?"
Een ander initiatief is een konferen-
tie van één dag voor mensen van de
omroep- en televisieverenigingen
„Wat is de taak van de omroep-en tele
visie-organen in de samenleving9' Wat
is televisie voor een medium? Wat ge
beurt er door dit medium met ons den
ken en met onze hersens?
Ook is er een tweede stafmedewerker
aangesteld om op algemeen maatschap
pelijk en kultureel gebied voorlichting
te geven aan de hoogste klassen van
de middelbare scholen en de kweek
scholen.
wordt de Internationale School voor
Wijsbegeerte gesubsidieerd als de
volkshogescholen: onder de subsidie
regeling vallen ook de salarissen, die
vanzelfsprekend een belangrijke post
van het budget van de school uitmaken.
Met uitzondering van de vakantie
maand juli verzorgt de school het ge
hele jaar door konferenties en kursus-
sen weekendkursussen, vakantiekur-
sussen In het najaar van 1971 heeft
men een proef genomen met dagkur-
sussen, die de gehele zaterdag in be
slag namen Het bleek, dat de mensen
een weekendkursus prefereerden Het
gaat de mensen vooral om diskussie
en kontakt, kontakt op eigen niveau,
en een dagkursus staat daarvoor een te
geringe tijdsruimte toe
Kurs ussen
Om u een idee te geven van de kur
sussen voor de komende maanden cite
ren wij uit de agenda.
7 t/'m 12 augustus: Vakantiekursus.
14 t/m 19 augustus: Vakantiekursus.
9 en 10 september Prof. dr. H. G. Hub-
beling en prof. dr E. van der Velde.
„Het denken van Ludwig Wittgenstein'
24 en 25 september Ledenkursus.
7 en 8 oktober: Dr T. Vetter en dr.
Ranajit Sarkar „Sri Autobindo".
21 en 22 oktober: Prof. dr. J Kruithof:
„Wat is het morele?'
Wie kan nu deelnemenaan de kursus
sen9 Een ieder die zich bezig houdt met
de fundamentele levensvragen, en die
bereid is tot een open gesprek. Eenie
der. die zich wil bewegen op een weten
schappelijk en filosofisch verantwoord
niveau, en die zich persoonlijk daartoe
wil inzetten Een ieder, die verhel
dering en verdieping door de ontmoe
ting der gezichtspunten voorstaat. Men
moet in het algemeen een middelbare
schoolopleiding hebben, en voor ge-
sprecialiseerde onderwerpen moet men
over enige kennis beschikken van b.v
medisch ethiek, van rechtspraak, van
filosofie
Welke zijn de plannen van de heer
Van der Bend, en welke bevolkings
groepen wil hij gaan gereiken?
Bibliotheekwezen
In de eerste plaats gaat hij een maan
dag tot en met vrijdag durende kursus
organiseren voor leiding gevendefunk-
tionarissen van openbare leeszalen en
bibliotheken. „Hoe waardeert u lite
ratuur?" Moet men b.v. de werken van
Jan Wolkers niet aanschaffen, wel aan
schaffen en in een stil hoekje van de
leeszaal neerzetten, of aanschaffen en
naar voren brengen? Moet men litera
tuur vanuit esthetisch of ethisch ge
zichtspunt benaderen. „Hoe funktio-
neert literatuur in de samenleving?"
Zoals het neo-marxisme of de Frank
furter Schule zeggen: als lektuur? De
heer Van der Bend heeft hiertoe kon
takt opgenomen met het Centrale Or
gaan voor het Bibliotheekwezen, en
heeft reeds enkele sprekers uitgeno
digd
Demokiatie
Een tweede projekt, dat nog in een
minder ver gevorderd stadium is, is
een kursus van een week over staats-
theorien. Bij deze kursus hoopt de heer
SPINOZA
In september 1973 organiseert de In
ternationale School voor Wijsbegeerte
een internationale konferentie, gewijd
aan Spinoza. In Nederland zijn er tien
mensen, die zich intensief mét Spinoza
bezighouden. In Noorwegen zijn er ook
enkele. De heer Van der Bend heeft
een twintigtal Spinozakenners naar
Leusden genodigd om de kennisleer van
Spinoza van verschillende zijden te
doen belichten.
Centrum voor
vakfilosofen
Een belangrijk streven van de nieuwe
direkteur, die overigens al zo'n jaar
of zeven bewindvoerder - algemeen be
stuurslid - van de school was. is om
de Internationale School voor Wijsbe
geerte te Leusden te maken tot een
centrum voor vakfilisofen Hij wil be
langrijke filosofen uit de gehele wereld,
naar Leusden halen en trachten ze
te verspreiden over de universiteiten
in ons land om hen als gastdocenten
wetenschappelijke filosofische bijdra
gen te doen leveren. Ook zal de heer
Van der Bend stimuleren, dat zoveel
mogelijk verenigingen op filosofisch
gebied in de Internationale School voor
Wijsbegeerte zullen komen vergade
ren.
Als wij ten afscheid door de tuin lo
pen, roert de heer Van der Bend een ak-
tueel probleem aan. De oude direk-
teurswoning, die op het ogenblik voor
de administratie in gebruik is, wordt
slachtoffer van de moderne wegenaan
leg. De bungalow zal geheel verdwij
nen, en er gaat een punt van het ter
rein verloren ten behoeve van de snel
weg Amersfoort-Utrecht. Zeker hierop
is een filosofische benadering van toe
passing.
ZWERFGOLVEN
Hersenfysiologen van de universiteit
van Wenen zijn nu bezig met Het ont
werpen van een z.g. „weerkaart" van
de elektrische hersenaktiviteiten Deze
kunnen tussen haakjes aanschouwe
lijk worden gemaakt door het elek-
troëncefalogram (EE G.) Gekonsta-
teerd is dat aanvallen van vallende
ziekte (epilepsie) niet, zoals vroeger
in het algemeen aangenomen, in de
diepere regionen van de hersens ont
staan maar vooral in de bijzonder ge
voelige grauwe cellen van de hersen
schors. Vanaf de prikkelplaatsen,
t.w. de verlittekende hersenbeschadi
ging, „vuren" de cellen abnormaal
sterke elektrische impulsen af. die la
wineachtig de hersens doortrekken Met
ven" is men nu in Wenen bezig Daar
wordt nu gedokterd aan een nieuw pro
cédé dat het mogelijk moet maken
schommelingen in de elektrische span
ningen in de hersens zichtbaar te
maken en de vorm van de uitbreiding
van de zerfgolven in een „weerkaart"
van de hersenaktiviteiten op te tekenen,
van de zwerfgolven in een „weer
kaart" van de hersenaktiviteit op te
tekenen
LEUSDEN/C - Zondagmiddag moest
de Leusdense brandweer om plm. half
vijf uitrukken om een heide-brand op
de Leusderhei te bestrijden. Ter hoogte
van de schietbanen zag men vanuit het
restaurant „Waterloo" aan de Doorn-
seweg een rook-ontwikkeling waarna
men direkt de brandweer alarmeerde.
Door de stevinge wind greep het vuur
snel om zich heen waardoor plm. an
derhalve hectare heide verloren ging.
Door het kordate optreden van de brand
weer bleef de schade beperkt. Het ge
luk hierbij was, dat er in de richting
waarnaar het vuur zich uitbreidde een
brede zandweg liep, zodat een groot
heide-gebied behouden bleef.
HOU HET FIJN:
HONDEN
AAN DE LIJN!
ACHTERVELD - Al is in deze
vakantieweken de belangstelling voor
de schietsport wat kleiner, er zijn
toch altijd wel een aantal schutters
van „Ons Genoegen" die hun weke
lijkse onderlinge wedstrijd niet willen
missen. De uitslag van de laatst ge
houden wedstrijd was als volgt.
47 punten
47 punten
46 punten
45 punten
45 punten
44 punten
43 punten
43 punten
43 punten
1. C. van Dort
2. W. .J. Lagerwey
3. J. van Rossum
4. H. van Nimwegen
J. E. van Hamersveld
W van de Kletersteeg
J. Pepping
K Jonkman
W Rijnders
ACHTERVELD - Op zondag 23 juli
a s. organiseert de Auto-, Motor- en
Bromfietsclub „Achterveld" de z.g
Tour de Juniornt. Voor deze rit geldt
een aangepast reglement. Dit bete
kent dat iedereen aan deze rit kan
deelnemen en met een goede kans op
een van de vele fraaie prijzen Men
kan voor deelname inschrijven vanaf
19.00 uur in hotel „De Roskam" De
eerste deelnemer start om 19.30 uur.
Na afloop van de rit is er in „De
Roskam" muziek aanwezig, zodat er
ook nog een dansje gemaakt kan wor
den
DERDE WERELDWINKEL
ACHTERVELD - Januari 1972, En
geland, Ierland, Denemarken en Noor
wegen hebben het toetredingsverdrag
tot de E.E.G. getekend. Aan, de E.E.G.
waren reeds 18 ontwikkelingslanden
(voormalige koloniën van Italië en
Frankrijk) economisch verbonden, met
het voordeel dat er geen invoerrechten
op hun halffabrikaten en eindprodukten
geheven werd. Dit tot een bepaalde in
voerwaarde per jaar. (Dit heet het
A.P.S., Algemeen Prefentie Systeem).
De Gemenebestlanden, Engeland met
de daaraan economisch verbonden ou
de koloniën, hebben een dergelijk sy
steem, met dit verschil dat Engeland
meer halffabrikaten en eindprodukten
opzijn markt toelaat. Dit heet het
G P Z Gemenebest Prefentiele Zone
Wanneer Engeland lid is geworden van
de E.E.G. betekent dit het einde van de
G.P.Z Wel kunnen, zoals in een ver
klaring van de E E G landen staat, die
landen die eenzelfde economische
structuur en produktie hebben als de
E.E.G. landen staat, die landen die een
zelfde economische structuur en pro
ductie hebben als de E.E.G. landenpius
E.E.G. landen plus de daaraan
verbonden 18 ontwikkelingslanden
een verzoek indienen om toe
treding tot deze club Maar enkele
Gemenebestlanden o.a. de Caraibische
Eilanden, de Pacific eilanden en Mau
ritius, die rietsuiker verbouwen,
kunnen niet worden toegelaten vóór
de nog lopende suikerkwestie opge
lost is Het geval is namelijk dat er
in de E.E.G een groot overschot aan
bietsuiker bestaat.
Na toetreding van Engeland hoopt men
deze voorraden aan dat land kwijt te
kunnen. Frankrijk maakt het zelfs zo
bont dat zij de boeren heeft.aangemoe-
digd nog meer bouwgrond voor de
bietenteelt gereed te mak£h, de afzet
markt voor de boeren is toch verze
kerd. Daardoor zullen de ontwikke
lingslanden zich moeten richten tot de
wereldmarkt, met grote nadelen van
soms veel lagere en in elk geval sterk
schommelende handelsprijzen
Zoals uit de eerder genoemde ver
klaring van de E E G -landen valt af
te leiden dat de ontwikkelingslanden
van het Gemenebest in Azie niet voor
een economische verbinding in aan
merking komen Hierdoor wordt het
evenwicht van de ontwikkelingslanden
verstoord, het ene ontwikkelingsland
heeft voordelen op het andere ont
wikkelingsland (wat al gebleken is op
de UNCTAD-conferentie in Chili.)
Het aandeel dat ontwikkelingslanden
in de Engelse import hebben is onge
veer 3 x zoveel als in andere rijke
landen, speciaal wordt er veel ..geïm
porteerd uit Azie en de Caraibische
eilanden. Maar deze landen zullen hun
beschermende markt in Engeland ver
liezen
Dit is een korte samenvatting uit het
tijdschrift Transaktie, uitgegeven door
het Polemologisch Instituut te Gro
ningen. Dit tijdschriftnummer is te
koop in de Wereldwinkel Leusden die
vanaf 20 augustus a.s. weer geopend is.
Daar een groot aantal bewoners van de
gemeente Leusden met vakantie is,
sluiten wij tot en met 19 augustus a.s
Wereldwinkel Leusden
