an Oldenbarnevelt-biografie
an mr. dr. Jan den Tex in het
gels vertaald en uitgegeven
Toegangspoort sport
complex afgesloten
STEUN VAN PRINS BERNARDFONDS
TWEE-DELIG WERK
„ZONDER GRAPJES"
ilmavond trok te
einig belangstelling
„Een gast aan tafel":
Ingezonden:
denbarnevelt
lietvereniging Leusden e.o.
Zakennieuws
Oud i jzer-
aktie
Bakkerij
W. Schouten
heropend
Zaterdag a.s.
„Mijn lieve
Schim" voor
Blij hof
HET PLAN
ROZENDAAL
EN HET
OPENBAAR
GROEN
4 MEI 1973
LEUSDKR kit IV/
lUSDEN/Z - Nu is het dan zo
de Engelse uitgave van de
over Nederlands grootste
Johan van Oldenbarnevelt
dr. Jan den Tex te Leusden-
is verschenen,
plaatsgenoot promoveerde in
1971 tot doctor honoris causa
Universiteit van Utrecht wegens
verdienste op het gebied
geschiedschrijving,
jaar werkte hij aan zijn
over Johan van Oldenbarne-
Er verschenen vier dikke delen
lijo hand over deze staatsman,
ils vijfde deel een register.
hij in de Tweede Wereldoorlog
jnts officier in Egypte was ge
il vond hij daar in het huis van
Engelsman een grote bibliotheek
iistonsche boeken. Als Neder-
was hij zeer benieuwd wat de
Isen schreven over de Nederlandse
uedenis Dat bleek bitter weinig
jn en bovendien afwijkend van de
rlandse visie. Vooral ten aanzien
Johan van Oldenbarnevelt liet de
Ise informatie alles te wensen
Toen hij in Nederland ïnfor-
de wat het eigen land opleverde
biografieën over Oldenbarnevelt
praktisch nihil te zijn Er
nd slechts een dun boekje van
inge schrijver Theun de Vries.
ijs voor mr. dr. Jan den Tex
xijpelijkO
staatsman verwachtte hij in eigen
ten lijvige dokumentatie!
zo toog hij aan het werk om die
ifie op poten te krijgen, en ge
teerd door zijn vrouw ondernam
en gigantische speurtocht in het
den van Nederland en vele andere
tl van West-Europa.
(jaar geleden benaderde deCam-
e University Press hem of hij
«grafie van Oldenbarnevelt in
ingels wilde vertalen Mr den
poedde zich naar Cambridge en
m daar dat de University Press
rtaling wilde bekostigen, maar
geen royalties voor zijn werk
betalen Hij vroeg hiertoe sub-
het Prins Bernhardfonds,
o welwillend was om hem de
ranf8.000,-- toe te kennen
neef van hem vertaalde het
eef was jonger, en aanvaardde
soerkingen van zijn oom op na-
gezag, zodat de samenwer-
i:or de Engelse editie bizonder
?ng verliep
Nu is de Cambridge University Press
zeer akademisch ingesteld. De Neder
landse uitgave is populair, doorweven
met grapjes, spreekwoorden, verge
lijkingen. („Ik vergelijk de mensen
vaak met dierenlacht mr. den Tex),
maar de Cambridge University Press
was daar gewoon te exklusief voor
Negentig procent van de woordspe
lingen wilden ze niet accepteren Ze
wilden een volkomen wetenschappelijke
uitgave".
Ie» TEX
biCTfrjphy of Jolun van Oldcnbarnesrll
1319), the founder of ihe L'nilcd Netherlands
•ad central figure in the history of European
«dof religioua disputes and church-atjte
i» the late sixteenth and early seventeenth
.«oiering 15471606. tracé» Oldenbarnevelt
T ia detail against the background struggle of
Provinces with Spain and examine» all aspect»
'.-cue. foreign and religious affairs and policies
1(06 1619. traces the causes of the crisis
Remonstrants and Countcr-Rctnon»tranlt
de Dutch Reformed Church which, together
to Oldenbarnevelt
charge of high treason, in May 1619.
Tex has included j large amount of new and
rched information, provided a bold and
relation of Oldenbarnevelt'» character and
I hi» influence on events in the Netherlands
The booh will be of value to all scholars of
English and Spanish history, to those
that of religion and church-state relations,
in the sixteenth and seventeenth
the Netherlands
Dutch by R B POWELL
J6S pp. and 8 plates per volume.
08427 X
08428 8 £21 OO n<
08429 6 U
't'ic/ro-s your book if lift
«'OGE UNIVERSITY PRESS
^DEN/CENTRUM - Donderdag
'Pril werden in café-restaurant
K*-Leusden" films vertoond over
Hullende schietmanifestaties.
films werden gemaakt door
D. W. Zoetmulder op diverse
toenten zoals de Nederlandse
"Genschappen, de Wereldkampi-
Cbappen in Phoenix 1970, de Eu-
Kampioenschappen 1971 in Suhl
en de Olympische spelen 1972
Bnchen.
heer Zoetmulder, die bij ver-
iene evenementen als leidingge-
Persoon meeging, had bij som-
nlms ook geluid gemonteerd
Ks het vele werk hieraan be-
*erd er maar weinig belang-
getoond door de leden. Onge-
100 leden waren aan-
Zij zullen echter met plezier
e avond terugzien. Diverse on-
fD van de schietsport waren te
"•als Kleiduivenschieten (skeet
ap). de geweeronderdelen 50 me
ier vrij klein kaliber geweer, olym-
piamatch, 3 x 40 schoten, 300 meter
groot kaliber geweer en verder o a
olympisch snelvuur pistool en vrij
pistool.
(Van de redaktie)
LEUSDÊN/CENTRUM - De voor-
jaars-show van de firma J. W. v. d.
Berg aan de Hamersveldseweg heeft
- ondanks het aanvankelijk slechte
paasweer - toch vrij veel belang
stelling getrokken. De heer v. d. Berg
is dan ook erg tevreden.
Drogisterij Suisse" in het win
kelcentrum ,,De Biezenkamp" heeft
ook een kleine uitbreiding ondergaan.
In de verkoopruimte van de drogiste
rij is een notenbar ingericht, waar
men alle soorten noten kan kopen.
,,Toen ik destijds de eerste zes
hoofdstukken aan de Nederlandse uit
gever had toegezonden, zei deze mij:
„Het is geen wetenschappelijk boek.
En dat was een kompliment het boek
was verkoopbaar!"
Toen de grapjes eenmaal geschrapt
waren ontstond er een zeer goede
samenwerking met de Cambridge Uni
versity Press. Zij maakten een zeer
goede reklame voor het werk. De
oplage kon veel groter zijn dan in
Nederland, omdat men èn de Engelse
èn de Amerikaanse wetenschapsmensen
wilde bereiken Het Engelse werk is
zeer fraai uitgegeven, een glasheldere
druk en goede foto's Dinsdag 17 april
arriveerden de twee delen per aan
getekende zending uit Engeland in huize
„Nieuw Heerlijkheid" aan de Buurt
weg te Leusden-zuid. Vorige week
was mr. den Tex in Engeland om een
exemplaar van zijn boek aan te bie
den aan het Public Record Office,
het Engelse staatsarchief, van welk
instituut hij vele brieven ter inzage
kreeg. Ook bood hij een exemplaar
aan aan Miss England, een oudere
Engelse dame, die veel researchwerk
voor hem had verricht
„Ik kan het handschrift van Johan
van Oldenbarnevelt zelf niet lezen",
bekent mr den Tex. „Een goed kler-
kenhandschnft uit die tijd zou ik bij
enige studie aan kunnen. Maar het
schrift van Johan van Oldenbarnevelt
was zeer vluchtig Bovendien lijkt het
schrift uit die tijd meer op het Duitse
zogenaamde Gotische schrift. Zes
„researchworkers" knapten dit moei
lijke werk voor mij op. Zij behandel
den de korrespondentie van de En
gelse gezant in Den Haag, met wie
Johan van Oldenbarnevelt zowat één
keer in de week samenkwam. Ook
dokumenteerden zij zich uit de kor
respondentie van de Franse gezant
in Den Haag, die ook regelmatig Johan
van Oldenbarnevelt ontmoette.
Zelf woonde ik met mijn vrouw-
drie maanden in Parijs om gegevens
te verzamelen uit de Bibliotheque Na
tionale
Ook heb ik met mijn vrouw de reis
per auto in één dag gemaakt, die
Oldenbarnevelt in de tijd van het Edict
van Nantes maakte van Dieppe naar
Nantes per koets gedurende tien dagen.
Oldenbarnevelt hield een dagboek bij,
hierin verslag doende aan de Staten-
Generaal. Hij beleefde tijdens deze
reis amusante dingen. Hij bracht bij
voorbeeld een bezoek aan een gouver
neur en werd officieel ontvangen. Aan
het ende van het gesprek verzocht
de gouverneur aan Oldenbarnevelt ook
afscheid te nemen van zijn vrouw.
De hoffelijke Franse handkus was
geenszins toereikend Oldenbarnevelt
moest de dame in kwestie, die lag
opgesteld in haar slaapvertrekken, in
bed omhelzen'" Mr den Tex lééft
helemaal in deze verhalen: je zou
zweren, dat hij er bij is geweest!
„Naderhand", vervolgt hij, moest
Oldenbarnevelt met zijn gezelschap
ergens een rivier oversteken. De Fran
se gezant in Nederland was er ook
bij De boeren rukten echter met hooi
vorken op hem af, omdat er gewa-
penden in het gezelschap waren Wat
was namelijk het geval? In de eerste
jaren van zijn regering kampte Hen
drik IV met een burgeroorlog in Frank
rijk Hij bivakkeerde met zijn legers
in dat dorpje, en zijn hovelingen stalen
zó veel kippen en voedsel bij de boe
ren, dat Hendrik IV dit. berooid als
hij was. niet kon vergoeden. Hij gaf
dit dorp toen het eeuwigdurend privi
lege. dat zij geen soldaten meer be
hoefden dóór te laten.
Zelf ben ik toen even de burge
meester van het dorpje ervan op de
hoogte gaan stellen dat dit privilege
nooit was ingetrokken!"
Dat grote mannen ook kleine fouten
Kunnen hebben licht mr. den Tex met
veel warmte in zijn stem toe.
„Op zekere dag ontdekte Oldenbar
nevelt, dat hij op de Veluwe in de
buurt van Nijkerk adellijke familie
had. Toen hij in Leuven ging studeren
en zich liet inschrijven bij de rector
magnificus zei hij dat hij van adel
was De rector geloofde hem niet,
omdat een adellijk heer nooit zonder
knecht optrad Zo werd Oldenbarne
velt ingeschreven „sub specie nobilis",
onder de schijn van adel
Het moet mr. den Tex van het
hart, dat veel mensen worstelen met
de juiste spelling van de naam Men
ziet geschreven: Oldebarneveldt, 01-
denbarneveldt, Oldebarnevelt. De enige
juiste schrijfwijze is. Oldenbarnevelt
„Toen Johan geboren werd heette hij:
van Ouwenbernevelt. Tussen Amers
foort en Barneveld ligt een taalgrens
In Amersfoort, waar hij geboren werd,
zeiden ze Oud, en in Barneveld zeiden
ze: Old Maar officieel werd het later
dus- Van Oldenbarnevelt".
Mr. den Tex probeert overigens een
aktie te voeren voor herplaatsing van
het standbeeld van de staatsman in
Den Haag. Het beeld staat aan de Lange
Vijverberg, maar hoort zijns inziens
geplaatst te worden midden op het
Binnenhof Oldenbarnevelt kijkt dan
uit op de Eerste Kamer, vroeger de
vergaderplaats van de Staten van Hol
land, waar hij zo vele jaren werkte,
en op de Ridderzaal waar hij werd
onthoofd. Deze plaats kreeg hij niet,
omdat Koningin Wilhelmina zeer ge-
schiedenisbewust was Koningin Wil
helmina schaamde zich voor de rol,
die prins Maurits van Oranje had
gespeeld in de affaire van Oldenbar
nevelt. En men wilde haar niet, tel
ken jare als zij de Staten-Generaal
opende, herinneren aan deze blaam.
Koningin Wilhelmina was zeer in Ol
denbarnevelt geïnteresseerd- als jong
meisje schreef zij een opstel over
hem"
Het spijt ons, dat wij het interes
sante huis aan de Buurtweg moeten
verlaten: wij zouden graag doorpraten
over Oldenbarnevelt, maar wij zijn
gekomen om de Engelse vertaling van
de biografie te memoreren. En wij
roepen de 73 jarige energieke Leus-
dense schrijver van harte proficiat
toe bij het verschijnen van deze be
langrijke vertaling!
Anco Mali
ACHTERVELD - Op zaterdag 28
april a.s. houdt de K.P.J. afdeling
Achterveld haar jaarlijkse oud-ijzer-
aktie. Wie oud ijzer of andere meta
len heeft op te ruimen kan het op die
dag aan de weg plaatsen. De K P J -
ers komen iedere straat door. Wanneer
men onverhoopt toch wordt vergeten
is een telefoontje naar J. Kooloos
(03425-273) voldoende om het alsnog
te laten weghalen Men kan het eventu
eel ook zelf deponeren in de contai
ners op het terrein van Tractoren-
bedrijf Daan van de Kooy aan de
Hessenweg. Dit is een goede gelegen
heid om van hetgeen men al zo lang
wilde opruimen af te komen en de kas
van de K.P.J. is er geweldig mee
gebaat.
Fojïoom steunt
Veronica
(Van de redaktie)
LEUSDEN/CENTRUM - De jonge-
rensoos Popcorn zal op zaterdag 28
april (morgen) haar avond in het Her
vormd Centrum geheel wijden aan de
aktie „Veronica moet blijven". Zij
heeft daarvoor getracht een Veronica-
d.j. in te schakelen, maar men is daar
helaas niet in geslaagd. Het bestuur
verwacht overigens, dat dit „gemis"
niet van invloed zal zijn op toevloed
van de jongeren!
3
ACHTERVELD - Vorige week is on
der grote belangstelling de geheel ver
nieuwde bakkerij van de heer W. Schou
ten geopend. Zowel van de zijde van het
bedrijfsleven als van de klanten kwam
die grote belangstelling. De opening
werd verricht door de heer J. Coenen,
sekretaris van de Middenstandsvereni
ging. En hiermede was dan een einde
gekomen aan het wekenlange behel
pen op velerlei manieren, want de ver
bouwing was zeer ingrijpend. Maar het
resultaat mag er zijn. Het pronkstuk
van de moderne bakkerij is de nieuwe
oven met een capaciteit van 180 bro
den, dat is twee keer zoveel als de
vorige. Een capaciteit die dusdanig
is dat ook in de toekomst niemand te
vergeefs een beroep op de „warme
bakker" zal behoeven te doen. De om
vangrijke verbouwing is uitgevoerd
door de firma H. van Ruitenbeek te
Achterveld.
De naam „bakkerij Schouten* heeft
al heel veel jaren een vertrouwde klank
in Achterveld. Tachtig jaar geleden
begon de grootvader van de huidige
eigenaar, Helmus Schouten, een bak
kerij aan de Kerkdijk. Dertig jaar la
ter zette zijn zoon het bedrijf voort
aan de Hessenweg, tegenover de plaats
waar later de huidige bakkerij zou
verrijzen. Toen Achterveld groter ging
worden ging ook bakkerij Schouten
met de tijd mee en in 1963 vond een
verbouwing plaats die het pand een ge
heel ander aanzien gaf. De kleine,
voor een groot deel achter een boom
verscholen winkel, had plaats gemaakt
voor een fraaie ruime en lichte win
kel waarin het voor de familie Schou
ten prettig werken en voor de klant
prettig kopen was. Aan dat uiterlijk
is nu niet veel veranderd, maar van
binnen des te meer Op 9 mei a.s. heeft
iedereen de gelegenheid het bakkers
vak van dichtbij te leren kennen Op
die dag houdt de familie Schouten
een „open dag" ledereen die nu wel
eens wil zien hoe het dagelijks brood ge
bakken wordt, is van harte welkom
LEUSDEN/CENTRUM - Zaterdag 28
april zal de toneelgroep van Pon in
eigen huis een opvoering verzorgen
van het Franse blijspel „Mijn lieve
schim", onder regie van de heer Hugo
Tulen. De voorstelling gaat onder aus
piciën van Speel- en Rekreatievereni-
ging Blijhof. Aanvang 20.15 uur
NOVIB-aktie in Leusden
aiccftc.
LEUSDEN - Het busje op de foto,
waarin Da iedere maaltijd een kwar
tje wordt gedaan ten behoeve van de
NOVIB aktie „Een gast aan tafel",
ziet U hier staan bij de familie Woud
stra in Leusden - Zuid. Zoals bij zo
veel gezinnen in Leusden probeert
men ook in dit gezin de kinderen
iets bij te brengen over de enorme
problemen in de derde wereld.
In ons beschutte dorp Leusden met
zijn mooie huizen, speelweiden, zwem
bad. sportterreinen - enfin, noemt U
zelf maar op - leven de kinderen
zonder te weten wat honger en armoe
de nu eigenlijk is Het is onze plicht
de kinderen - maar ook de ouderen -
aan het denken te zetten over onze
rijkdom en de onvoorstelbare armoe
de en honger, waarin tweederde deel
van de wereldbevolking leeft. Een
plicht, omdat we onze kinderen moeten
voorbereiden op de toekomst, en die
toekomst is niet zo rooskleurig. Niet
voor de derde wereld, maar stellig
nog minder voor ons We moeten met
z'n allen proberen te komen tot een
rechtvaardiger verdeling van de wel
vaart
Zegt de heer Bert Woudstra: „Ik
zou een beroep willen doen op alle
Leusdenaren om ook zo'n busje op
tafel te zetten, speciaal om de kinderen
zich bewust te laten maken dat er
een hongerprobleem voor oudere kinde
ren elders in de wereld bestaat"
De aktie „Een gast aan tafel' be
staat dit jaar 10 jaar, en in deze tijd
is f. 6.000.000 opgebracht, waarvan
Een kwartje per dag maakt u gastheer
of gastvrouw. Een zoontje van de heer
Woudstra geeft het voorbeeld aan de
ontbijttafel, waar het spaarbusje een
vertrouwd beeld is tussen de jam en
kaaspotjes. p0t0 janus visser
reeds een groot aantal landbouwpro
jecten is gefinancierd.
De NOVIB heeft een foldërfje sa
mengesteld en een dubbele briefkaart
laten drukken. De antwoordkaart hier
van kan worden gebruikt om zich te
melden als deelnemer aan „Een gast
aan tafel"
Wanneer men deelneemt ontvangt
men tienmaal per jaar het blad „On
ze Wereld", dat een schat aan mondi
ale informatie geeft voor ouderen en
voor kinderen.
Met een aantal vrijwilligers wil de
heer Woudstra proberen de komen
de dagen deze dubbele briefkaart in
Leusden te verspreiden. Van het aan
tal vrijwillige bezorgers zal het af
hangen of iedere Leusdenaar zal kun
nen worden bereikt Wie hier aan
mee wil werken kan zich opgeven
bij de heer A Woudstra. van Har-
denbroek van Lockhorstlaan 34. Leus
den - Zuid, telefoon 03490 - 19857 Op
dit adres kunt U eveneens het spaar
busje krijgen, dat U op Uw eigen tafel
kunt zetten Ook voor inlichtingen, in
formatiemappen en het gironummer
van de NOVIB kunt U hier terecht
Nodig de gast bij U aan tafel io
Leusden door het busje op Uw eet
tafel te plaatsen!
(buiten de
verantwoordelijkheid
van de redaktie)
Met bijzondere belangstelling heb
ik de uiteenzetting van de heer K.
Grool in deze rubriek onder het kopje
„Ernst of Luim?" gelezen in de Leus
der Krant van 12-4-1973. De door hem
gemaakte berekeningen, waaruit o.a
blijkt, dat het openbaar groen doo
de bewoners van het plan Rozendaal
dubbel betaald is, alsook dat voor
grondkosten en bouwvolume te veel
is berekend, zou - waneer dan al van de
zijde van de gemeenteraad nog niet is
gereageerd - toch tenminste een aan
tal bewoners van Rozendaal wakker ge
maakt moeten hebben. Of zijn wij goed
moedige ja-knikkers zijn geworden die
zich bij alles neerleggen wat ons door
rijks- of gemeentelijke overheid wordt
aangereikt. Wanneer de raadsleden in
derdaad blijven zwijgen, zal het nodig
zijn, dat de bewoners van Rozendaal
zelf in actie komen. Een bespreking
van de door de berekeningen van de
heer Grool opgeworpen vrqgen zou wel
licht als punt op de agenda van eerst
volgende vergadering van het bestuur
van de Groenstichting Rozendaal kun
nen worden opgevoerd. In dit bestuur
is ook de gemeente vertegenwoordigd,
zodat dit het forum lijkt om deze zaak
aanhangig te maken en duidelijk
heid te eisen. Wanneer die duidelijk
heid er is, kunnen de belanghebbenden
zich beraden over de wijze waarop
zij eventueel alsnog hun recht kunnen
verkrijgen.
H. L. de Vidal de Saint Germain.
(Van de redaktie)
LEUSDEN - In verband met de bouw
van het overdekte zwembad op het
burgemeester Buiningpark zal de grote
toegangspoort voor het sjxirtcomplex
worden afgesloten voor gemotoriseerd
verkeer Dit houdt tevens in, daT
durende de bouw niet op het „rrein
zelf geparkeerd zal kunnen worden.
Om dit op te kunnen vangen, heeft de
gemeente een terrein aan de Bavoort-
seweg (tegenover het sportcomplex)
beschikbaar gesteld als parkeerter
rein. Daarvoor werd een brug over de
naast de weg gelegen sloot gemaakt
(zie foto)
