elijke schoonheidsfout
het „Treek-plan"
gehalveerd plan ondanks
vraagtekens toch een experi-
nenteel succes voor Leusden
dver den
rREEK
ALLE WONINGEN
ZIJN VERKOCHT
Ingezonden:
frirowoningen b.v. sluit experiment Rozendaal af:
de redaktie)
EUSDEN/CENTRUM - Op dinsdag
Dei a.s. om elf uur zal de beleg-
smaatschappij Eurowoningen door
jddel van een persbijeenkomst in het
Rozendaal de bouw van de ex-
imentele Eurowoningen in dit plan
:ieel afsluiten. Volgens een mede-
og van de beleggingsmaatschappij
alle 476 woningen verkocht. Het
indelijke resultaat van dit experi-
it kan nu door de Nederlandse
5 worden bekeken, bewonderd of
Iguisd. Europarkstad", zoals Euro-
ingen het plan Rozendaal „beschei-
noemt, heeft een roemruchte
chiedenis achter de rug. Niet alleen
d de ook al experimentele Groen-
bting (een coöperatie van de be
ers) sceptisch ontvangen, vooral
bouwstop in juli 1971 wekte grote
lering, zowel in Leusden als in de
lelijke vakbladen. Van de geplande
mderd woningen konden er slechts
worden geraliseerd wegens de te
k gestegen bouw- en materiaal-
;o. Volgens de woordvoerder van
iwoDingen in juli 1971, drs Ma-
financieel-direkteur, had de
jingsmaatschappij door deze on-
•ziene aspecten een behoorlijk (mil-
ieD) verlies geleden. Of dit de
;elijke reden was van de stop-
is echter nooit definitief duide-
gêworden. De alternatieve plannen
de resterende woningen in het
oog Rozendaal genoemde restplan
Alandsbeek 1 en 2) zijn nu in het
leringsstadium gekomen en het ziet
liet naar uit, dat de nu in Alands-
te bouwen woningen relatief goed-
jr zullen zijn dan de experimentele
Ingen in Rozendaal.
geschiedenis van het plan Rozen-
is niet bepaald rustig verlo-
De beleggingsmaatschappij Euro-
|ngen kondigde het plan groot-
ips aan. Im samenwerking met de
>ente Leusden werd de maquette
et plan in aanwezigheid van lan-
e dagblad- en vakpers door de
ialige minister van Volkshuisves-
;n Ruimtelijke Ordening, ir. Schut
ild. Dat gebeurde op woensdag 3
1969 Inmiddels zijn er bijna
jaar voorbijgegaan. Het enthou-
le waarmee het plan werd aange-
en werd gestart kende bijna
grenzen. Toch waren die gren-
ler wel degelijk. Ruim een half
I onthulling van de maquette door
(ster Schut en burgemeester mr.
H. Schneiders in juni 1969.
Veel aandacht aan het groen. Hier
een volwassen boomplanting.
an de redaktie)
LEUSDEN/ZUID - Bijgaand en
zonder interessante beschou-
ng van de bioloog A. Kwinkelen-
I"? uit Leusden/Zuid over het
werp-bestemmingsplan Den
eek, de aanleg van de Rijksweg
eo de aanleg van een parkeer-
rG1° aan deOoievaarshorster-
Wij vonden dit artikel bij
ter boeiend en wij willen onze
,rs he* niet onthouden,
anks de lengte plaatsen wij
stuk ln haar geheel.
(buiten de
verantwoordelijkheid
van de redaktie)
Naarmate het aantal mensen toeneemt
dat met kennis van zaken vraagstukken
aangaande de ruimtelijke ordening
bestudeert, worden de ontwerpers van
bestemmingsplannen minder te benijden
figuren. Nog niet zo lang geleden ver
liepen de procedures voor de buiten
wacht gewoonlijk geruisloos. Bovendien
betroffen zij vaak herstructureringen
van kleine omvang. Nu echter verrijzen
de actiegroepen van verontruste
burgers als paddestoelen uit de grond
en ondervinden de steun van pers en
publieke opinie. De plannenmakers zijn
altijd gebonden geweest aan wettelijke
voorschriften, maar zij genoten de
interne bescherming van officiële
instanties. De tijd schijnt nu wel voorbij
dat zij legaal hun wil konden opleggen.
Hun mede- of tegenspelers hebben eigen
wapenen ontwikkeld en hanteren die al
beter. Zij hebben hun emoties leren
bedwingen en gebruiken hun intelligentie
en vindingrijkheid. Zij beschikken
veelal over jurisische voorlichting.
Staande tegenover officiële apparaten
met de daarbij behorende starre struc
turen, stellen zij de tactiek van een
waakzame, beweeglijke guerilla. Hun
zwakte kan zijn, dat zij nog te veel
versnipperd optreden tegenover hen
die vroeger altijd a priori gelijk hadden.
Officiële instanties zijn daarom niet
meer te benijden. Van hen moeten niet
alleen meer de initiatieven uitgaan,
maar zij doen het al meer met een
kwaad geweten en gevoelen de noodzaak
in hun plannen met mogelijke kritiek
rekening te houden. De plannen zijn
provocaties geworden, de makers weten
belachelijk te zijn als zij hun tegen-
onderdag 17 MEI 1973 LEUSDER KRANT
jaar, nadat de vier modelwoningen
op Finnmark met een ciscusachtig ge
beuren werden geopend, deelden Euro-
woningen en de gemeente Leusden mee,
dat er van de voltooiing van de elf
honderd woningen geen sprake kon zijn.
Op 29 juli 1971 werd dit in de ge
meenteraad meegedeeld en later ook
aan de bewoners van Rozendaal Het
was een bittere pil, die zowel ge
meentebestuurders als bewoners
moesten slikken. Immers: door deze
niet onverwachte wending kwam ook
de Groenstichting en de daarmee sa
menhangende voorzieningen in het tota
le plan op lossen schroeven te staan.
De Groenstichting werd teruggebracht
op de 476 woningen. De daaraanver-
bonden kosten zouden uiteraard ook
door die 476 bewoners moeten wor
den opgebracht.
Kortom: van de met veel tam-tam
aangekondigde plannen is slechts de
helft gerealiseerd Achteraf beschouwd
is dat geen nationale ramp" gewor
den en zullen de Leusdenaren het niet
zo spijtig hebben gevonden. De ver
wachtingen waren veel te hoog ge
spannen door al die ophef die de
beleggingsmaatschappij in de loop der
jaren over het plan heeft gemaakt.
Zou dat niet zijn gebeurd, dan zouden
de emoties, die na de stopzetting - ook
in de gemeenteraad - oplaaiden, veel
minder explosief zijn geweest. Nu
spraken verschillende raadsleden zelfs
hun wantrouwen uit ten opzichte van
Eurowoningen en dit wantrouwen is tot
op de dag van vandaag nog niet in het
openbaar weggenomen. De raadsleden
hebben tot nu toe hun toen geuite
woorden niet geheel teruggetrokken.
Aan dat wantrouwen heeft Euro-
woningen zelf veel bijgedragen. Via
televisiespots (STER-reclame) en een
indringende advertentie-campagne in
de landelijke dagbladen werden hoge
verwachtingen gewekt. Verwachtingen,
die bij nader inzien niet konden worden
gehonoreerd. Wie de prachtige
brochure er nu nog eens op naslaat
kan daarbij een glimlach niet onder
drukken. Waar is de tuin zonder einde?
Wat is er tot nu toe gerealiseerd van de
met zoveel trots aangekondigde onge
lijkvloerse kruisingen, waardoor de
kinderen op een veilige manier naar
school konden gaan? Het barst van de
zebrapaden en er zijn geen verkeers-
brigadiers genoeg om de verkeers
onveiligheid tot een minimlm te
beperken. De sociale en culturele
voorzieningen? We wachten er in
feite nog steeds op. Het open
baar vervoer? Iedereen weet wat dat
voorstelt De winkelvoorzieningen? Het
enige, wat met recht in de brochure
staat vermeld is het scholenpakket.
Dat is inderdaad voortreffelijk op peil
gehouden. Dat is een verdienste van
de gemeente Leusden.
Inmiddels zijn er vragen gesteld
over de Groenstichting aan Gedepu
teerde Staten van Utrecht. Er zijn
verschillende kritische ingezonden
stukken in deze en andere kranten
verschenen Als wij alles de revue
laten passeren, dan konkluderen wij,
dat de meeste reakties negatief zijn
geweest. Toch is dat niet eerlijk. Want
is alles wel zo negatief uitgevallen
als de kritiek doet vermoeden?
In het algemeen kan gesteld worden,
dat het plan Rozendaal in haar huidige
konceptie een bijzonder aantrekkelijk
plan is geworden. De groenvoorzie
ningen zijn optimaal. De verdere aan
kleding van het plan (het zwembad,
de tennisbaan en de speelveldjes met
de nogal luxueus ingerichte pleinen)
is aantrekkelijk genoeg. Binnen het plan
is voldoende ruimte voor de jeugd
en ook voor de ouderen. Vooral in de
zomer is het er prettig wandelen. De
spelers blijven onderschatten. Zij cal
culeren de vermoedelijke reacties als
het ware bij voorbaat in Zij hebben
reeds enig leergeld betaald, of zijn zelfs
onderling verdeeld en groeien naar
alternatieve standpunten toe. Met dit
voor ogen kan men niet anders zeggen,
dat het ontwerp-bestemmingsplan
Den Treek, dat tot 26 mei a.s. op het
Gemeentehuis te Leusden-Centrum ter
visie ligt, in zijn totaliteit een sympa
thiek en doordacht werkstuk is. Het
complex van uiteenlopende belangen
maakt het uiteraard tot een compromis.
Er is een zorg aan besteed, die men
bij andere aangelegenheden wel eens
heeft gemist. Een weliswaar verouderde
floristische inventarisatie, is geraad
pleegd om de te beschermen natuur
gebieden te omlijnen.
Het is jammer dat de uren waarop
het te bestuderen is, 's morgens tussen
9 en 12, ongunstig vallen. Een zo
belangrijk ontwerp moet ook op enige
avonden toegankelijk zijn Gelukkig
schenkt de Leusder Krant grote aan
dacht aan dit plan.
Wat mijzelf betreft wil ik hier uit
sluitend schrijven over het zgn. recrea
tief parkeerterrein aan de Ooievaars-
horsterweg. Afgezien van de grove
inbreuk van de aan te leggen Rijksweg
28 op landschap en stilte van de N.W.-
punt van Den Treek, vormt de aanleg
van dit terrein de tweede, grote recht
streekse bedreiging Een blik op de
schetskaart maakt ons duidelijk dat de
Oostrand van het gebied in allerlei
opzichten verreweg de waardevolste
terreinen bevat. Het is dan ook sowieso
te betreuren dat de Trekerweg en de
Ooievaarshorsterweg de laatste jaren
een groeiende verkeersstroom moeten
verwerken Velen uit de nieuwe woon
kernen gebruiken deze overwegend
smalle boswegen om snel, althans onge
hinderd hun werk inde Utrechtse agglo
meratie te bereiken Daar komt nog
bij dat de wegen indertijd zijn
nier geboTf
en dat zij die hier komen ook RlSI
toespr:
Enkele punten uit
\an drs. Poot:
By officiële plechtigheden als deze is f
j het gebruikelijk om te zeggen, hoe dank-i
II baar en hoe vereerd men is voor de grote 1
I en hoge belangstelling. Uiteraard wil ik I
I mij aan dit gebruik niet onttrekken. Hetl
I Is inderdaad zo, dat ik het bijzonder eer-|
vol vind om in aanwezigheid van de mi-
n nister van volkshuisvesting en de ruimte-|
I' lijke ordening en de commissaris van del
Koningin in de provincie Utrecht, hetl
1 meest revolutionaire en het beste uitbrei-f
Ifdingsplan van Nederland te introduceren I
J Ik zeg nu heel voorzichtig: het bestel
uitbreidingsplan van Nederland, maar ikf
dacht dat de betekenis van dit plan vei l
i uitgaat boven Nederland. Dit plan 15 zol
I bijzonder van opzet, dat ongetwijfeld bui-f
I tenlandse deskundigen naar Leusden zul-L
I |en komen 0111 te zien, hoe stedehouw moct|
Worden bedreven.
NIERKWONINGEN. EEN
EERSTE VEREISTE
bewoners zijn - dachten wij - in het
algemeen wel tevreden over hun huis.
Ook van buiten de gemeente Leusden
blijft steeds een bijzondere belang
stelling voor deze experimentele wijk
bestaan. Gemeenteraden (zelfs uit het
buitenland) brengen regelmatig bezoe
ken aan Leusden om zich persoonlijk
op de hoogte te stellen van de nieuw-
bouwplannen en de resultaten die zijn
geboekt, met name op het gebied van
de ruimtelijke ordening in het plan
Rozendaal.
Maar ondanks dat blijven er vraag
tekens bestaan, zoals rond de Groen
stichting. Niet iedereen is gelukkig
met deze vorm van inspraak" door
de bewoners Wij zijn daarom be
nieuwd, wat GS zullen antwoorden op
de over deze kwestie gestelde vragen
Het plan Rozendaal is geen „Euro-
parkstad". Wel een prettige wijk, waar
het gewoon fijn wonen is. Wat dat
betreft zou het wel zo goed zijn,
als Eurowoningen stopte met het ge
bruik van de naam Europarkstad".
Want dat is beslist verkeerd gekozen
opgenomen in de Utrechtse Heuvelrug-
route. Het is een hoofdstuk apart na
te gaan in hoeverre routes als deze
(de ANWB grossiert er in) hebben
bijgedragen tot natuurgenot, gezond
heid, ontspanning en verkeersspreiding.
inclusief verkeersvreugde. Ieder die
zijn ogen gebruikt, of over voldoende,
zelfkennis beschikt, weet dat een een
maal op gang gebrachte auto mooi
doorrijdt en dat uitstappen en wandelen
voor de meeste inzittenden toestands
veranderingen zijn die weerstanden op
wekken Niettemin is er nog een respec
tabel percentage ..recreanten' (wateen
woord!) dat de moeite neemt te parke
ren, uit te stappen en zich te verplaat
sen. Hoe groot is deze verplaatsing?
Welnu, nog afgezien van de onvermij
delijke ..visuele schade" aan een van
de fraaiste complexen van Den Treek
toegebracht zal dit platvloerse parkeer
terrein nog andere negatieve bijdragen
leveren tot de verschraling van dit
gebied.
Een recreatief parkeerterrein berust
op dezelfde idealistische naieveteit die
het aanzien gaf aan zoveel touristische
routes. Wie de plaats uitdachten ver
zuimden erop te letten dat zij precies
ligt in het hart van een zeer kwetsbaar
terrein. Het is omgeven door een acht
tal waardevolle percelen, als natuur
gebied geklassificeerd. Het is nu in
het geheel geen vraag, of die tegen
recreatiedruk bestand zullen blijken te
zijn. In plaats van verkeer te weren,
zuigt men nog meer gemotoriseerd
verkeer aan. De auto uit Den Treek,
behalve voor plaatselijk gebruik en
ten dienste van Hotel Den Treek' Dat
moet het uitgangspunt zijn. En niet de
dubieuze dagrecreatie. We mogen niet
blijven steken in de tevredenheid dat
in elk geval de kwalijke sta-caravan
wordt geweerd, het wanhoopshuis dat,
zoals onlangs door inspectie uit vlieg
tuigen, de Veluwse bossen in korte
keren naar de knoppen bleek te helpen.
Er zijn waarschijnlijk twee argu
menten die bij de plaatsbepaling hebben
meegespeeld. Het eerste kan voort
vloeien uit het ruilverkavelingsplan
Heiligenbergerbeek. In welke mate deze
opzet de oostrand van Den Treek gaat
verminken kan ik nu niet overzien
Maar lettend op wat elders ruilverka
velingen hebben opgeleverd, kan men
van dit soort verouderde tekentafel
en werkverschaffingsprodukten niet
veel goeds verwachten Hoe het hakken
met de botte bijl in 1972 nog kan ge
schieden laat het voorgoed verpeste
landgoed Erica bij Barneveld even leer
zaam als triest zien. Het leerzame
echter wordt niet overal geleerd, ook
op de lange duur niet.
Het tweede argument zit dieper ver
borgen. Het streekplan noemt de
Arnhemseweg een tertiaire weg, wat
111 zal houden dat het ten opzichte van
de secundaire en primaire wegen in de
regio een derderangspositie zal gaan
innemen De andere wegen zuigen de
Arnhemseweg, thans nog een zeer druk
bereden verkeersader, te zijner tijd
leeg, denkt men. De Rijksweg 28, waar
dan ook aangelegd, zal de westelijke
portie voor zijn rekening nemen. Maar
de oostelijke? En de Noord-Zuid
stroom? Hier komt natuurlijk de
beruchte So langs en door Den Boom
om de hoek kijken ln de verbeelding
der plannenmakers is alles, wat dat
betreft, al in kannen en kruiken Maar
de So is er nog niet
Conclusie, de gehele Teek, hoewel aan
de westzijde aangevreten door het snel
verkeer. wordt voor het grootste deel
een rustig gebied Het parkeerplaatsje
van meer dan een hectare vult zich uit
sluitend op de vroege zaterdagmorgen
met de auto's van matineuze stoere
mannen die zich in onberispelijke dub-
belgestreepte Vendex- en PMC-
trimpakken beijveren enige grammen
niervet kwijt te raken. Het vaderlandse
wagenpark schrompelt in.Geen mens
kan dat geloven
Eerder zal men kunnen beleven het
verbreden van de toevoerwegen, het
rooien der bomen, al of niet uit naam
van verkeersveiligheid, passeerruimte,
of van de heilige ruilverkaveling, dan
dat regeerders met vooruitziende blik
Den Treek integraal tot stiltegebied
verklaren. Wat zegt tenslotte een ter-
tiaure weg over zijn absolute verkeers
dichtheid'7 Ook miljonairs zijn te klassi-
ficeren. Wie de armste onder de ter
tiaire miljonairs is kon het zaakje niet
beste opkopen, hek erom, lopen ge
blazen en geen gedonder meer
Maar alle gekheid op een stokje:
zij die, met veel anderen het onzalig
plan van dit parkeerterrein verwerpen,
doen goed een bezwaarschrift dienaan
gaande ten gemeentehuize in te dienen.
Uiterlijk 25 mei a.s Wie niet in de
gelegenheid zijn het totale plan op de
bestemde uren te bestuderen, kunnen
over andere omstreden punten inlich
tingen inwinnen bij Drs. W C. R.
Boelhouwer, lid van de Milieuraad
Amersfoort, Dordogne 29, Leusden-
Centrum. Die raad is goud waard
A Kwinkelenberg, bioloog.
Leusden-Zuid.
Attentie:
Bij mij thuis ligt een bezwaarschrift
tegen enkele aspekten van het be
stemmingsplan pen Treek. Zij die dit
bezwaarschrift mee willen onderte
kenen, worden vriendelijk verzocht dit
bij mij thuis te doen voor 25 mei
a.s. (Prinses Margrietlaan 3 - Leus-
den/Z.)
De vermoedelijke plaats van het re
creatief parkeerterrein aan de Ooie
vaarshorsterweg.
Foto van de maquette, zoals die
werd gepresenteerd tijdens de ont
hulling in juni 1969. Let op de onge
lijkvloerse kruising rechts onder!
van de eerste fase naar de nieuwe
stad, die Leusden ooit zal worden
als alles volgens de plannen verloopt.
Niet meer en niet minder.
en bevordert alleen maar, dat de Ro-
zendaalbewoners door de rest
van Leusden worden gezien als ,,apar-
telingen" in een eigen stadje". De
Europarkstad" van Eurowoningen is
simpel een wijk zoals Rossenberg,
De Wetering, Rozenboom en Groen
houten. Eén van de nieuwbouwwijken
