VP. W. Stalenhoef neemt afscheid
Nieuwe
borden in
Leusden
WOONWIJK
OBSTAKELS
'Van Melkunie
Gebouwd
in 1603
)P DE MONUMENTENZORG
GELDT VOOR DE
GEHELE WIJK
Opening sport- en
gymzaal op 1 mrt
Herv./Geref.
Jeugdraad
actief
Gerard van
Ruitenbeek geen
KPJ voorzitter
meer
/EERTIG JAAR IN DE ZUIVELWERELD:
gemeente Leusden
LEUSDEN - Een van de oudste hoe-
»n vaü Leusden is de Hofstede ,,'tCla-
?renblad", gelegen aan de Hamers-
I ïldseweg 102. Blijkens een gevelsteen
ino 1603. Het brede voorhuis kan ge-
ïkend worden tot het oudste pand van
eusden dat nog bestaat. De bouwer
in dit huis is zeer waarschijnlijk
iweest Gerrit Versprielde. Uit de
:ten van begin 1600 blijkt dat hij de
genaar was van 't Claverenblad en
aren de landerijen in gebruik bij
elt Hendnksz.
Daarna komt de hoeve in bezit van
familie van Wijnbergen en is de ge-
•uiker Thonis Otten. De hoeve wordt
tnieuw verkocht blijkens de volgen-
acte van 15 mei 1661: Komen in
gerecht Jonkheer Anthonis vanWijn-
•rgen zono soon voor hem selven, en
•m sterckmakende in rato caverende,
jatrix Bartha Ram van Schalkwijk sijn
1. Huijsvrouwe. Ende heeft hij com-
rant in dier Qualite opgedragen ende
•transporteert aen en ten behoeve
n Hendrik Anthonisz van Eedebrou-
;r ende sijne erfgename seker Erff
d Goet met Huijs Hoff ende Hofstede
rgen schuur ende verder getimmerte
er op staande, met de bepotinge
de beplantinge daerop ende omme
jnde groot omtrent dartig m?rgens
er onder begrepen seecker camp
ids groot omtrent l'/2 margen (,,de
;ker' Red.j legende bij het Erff de
ismolen (later Rossenberg" Red.)
g soo groot ende cleijn 't selve
der den gerechte van Hamersveld
legen leijt, ende alsulce bij de voet-
)Ots alles tegenwoordig bij Thonis
ten bewoont endegebruijkt. Daeraen-
rilC eene sijde de heer Hedrikus Schüts
„Zwanenburg" Red.) medicijne
ctor ende aen de anderesijde de
jf ven Sijmon Oosterhoff naest geërft
de gelegen sijn, op de laste van
ree Duijsent vijf Hondert gulden hooft
.^-ms in 't voors Goet gevestigt ten
'''"hoeve van Pieter Verhagen, anders
ij van lasten uutgezondert den thiend
Heeren ongelden, huurlasten, ende
iperdijksgelden daeruut gaende".
L)e brouwer Hedrik Anthonisz
n Eede was nu eigenaar, maar is
enige jaren overleden Zijn vrouw
*hanna van Blanckendaal hertrouwt
?t Pieter Luts die ook bierbrouwer
•Daar üêtie eigenareh bierbrouwers
~~ren' (en in 1732 word het weer
rkocht aan de brouwer v Lilaar)
is het zeker wel mogelijk geweest zo
als de volksmond verhaalt, dat deze
heren hier een (geheime) brouwerij ge
vestigd hadden. Men mocht immers
buiten Amersfoort geen nering doen
Zoals de kadastrale minuutkaart van
1825 aangeeft stond er een groot ge
bouw aan het bestaande voorhuis. Daar
in was een grote kelder met brede deu
ren, hetgeen een duidelijke aanwijziging
kan zijn dat de dikke biervaten komende
uit de brouwerij naar beneden werden
gerold voor opslag Voor mr Gerard
Munnicx de Schout van Leusden en de
Buurmeesters van Hamersvelt Cornelis
Hendrikz en Reijer Morren passeerde
op 13 april 1694 de volgende verkoop-
acte van ,,'t Claverenblad":
,,Dat voor ons gekomen sijn int
gerecht Tobias Raillard wonende tot
Amsterdam als getrouwt hebbende jofr.
Johanna van Eede en inder qte. voor
hem selven en mede als gemachtigde
selve sijne huijsvrouwe en sijne huijs-
vrouwen suster jofr. Margaretha van
Eede meerderjarige dochter vermo
gens procuratie voor Jacobus van Ulen-
broeck notaris en seeckere getuijgen
binnen Amsterdam gepasseert Mits
gaders de hr. Johan van Bemmel sche
pen tot Amersfoort momber ende voogd
over jofr. Maria van Eede minder
jarige dochter, te samen kinderen ende
erfgenamen van Arnoldus van Eede
en Anna Coten Sas. Tobias Raillard
hier als gemachtigde van de drie ge
zusters transporteerd het Erff en Goet
Huijs en Hofstede met landerijen enz
van ouds genaemt het Claverenblad
aan Johan Preis van Dolre"
In 1732 verkopen de Erven van Hen
drik Preis van Dolre de hofstede aan
de kennelijk niet onbemiddelde Hen
drik Benedictus Lilaar, van beroep
brouwer Dezelfde brouwer ,,coopman
tot Sinte Petersburg" (Rusland) ver
koopt op 24 augustus 1758 ,,'t Cla
verenblad" wederom aan Jan Francois
van Lilaar, Heer van Stoutenburg. Vol
gens de lijst van het ,,Huys en Haard-
stedegeld van Leusden cum suis" van
1766 was bewoner en gebruiker Casper
Casperse. Het pachtcontract van 30
october 1778 vermeld een nieuwe huur
der. Het was de zoon van Jan Janz.
Tolboom en Feytje Wulfertse te weten
Jan Janz. Tolboom die gehuwd was met
Hendrikje Hendrikse. Kennelijk washij
al enkele jaren huurder van ,,'t Cla
verenblad" want blijkens het doop
boek van de parochie Hamersveld wa
ren geboren en vanzelfsprekend ook
gedoopt Jan op 9 december 1773, Cor
nelis op 17 februari 1776, Wulfert
op 24 juni 1778 en Feytje op 23 juli
1780
VEEL TABAKSBOUW IN
HAMERSVELD
Uit dit pachtkontrakt blijkt, dat de
eigenaar Jan Fr v. Lilaar de grond
verhuurde aan meerdere bruikers o.a.
aan de heer Pieter Jacob Visschers,
raad der stad Amersfoort. Deze was
tevens eigenaar van „Groenhouten" al
waar hij een grote tabaksplantage had.
Hij pachtte nog vier morgen bouw- en
weiland van de hofstede ,,'t Claveren
blad" gelegen tussen het tabaksland
door Jan Tolboom gebruikt, en de
grift, en nog een kamp over de weg.
Ook werd een stuk land verhuurd aan
Cornelis van Asch.
De tabakscultuur had ook in Ha
mersveld een enorme omvang bereikt.
De bankier tabaksplanter Benjamin
Cohen bezat 100 ha tabaksland in Ha
mersveld, gelegen langs de Smousse-
steeg met de hoeven de „Busaart"
en ,,'t Spul".
Vele hofsteden uit die tijd waaron
der ook ,,'t Claverenblad" waren door
de heren eigenaars aangelegd als bui
tenverblijf met bossen en lanen. De
huurkontrakten waren voorzien van
strenge bepalingen omtrent de bescha
diging van houtgewassen De boeren
en bruikers hadden meestal maar een
gedeelte van het huis voor eigen bewo
ning. Rijkere verhuurders hadden een
„Heerenhuis" bij de boerderij zoals
op „Brinkhorst" en „Hakhorst".
Jan Janz. Tolboom is steeds bruiker
geweest tot hij eigenaar werd. Dat
was op 4 september 1810. Toen ver
schenen voor Jan van den Hengel no
taris residerende aan de Zwarte Steeg
in de gerechte van Leusden c.s. Pie
ter Leonardus Baron Heijlman heer
van Stoutenburg en vrouwe Lucia The
resa van Lilaar echtelieden wonende
op Huijze Stoutenburg. Zij tran
■JIÖEKDAÜ 14 FEBRUARI 1974 LEUSDER KRANT
-¥¥-¥¥-¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥
,'t Claverenblad", één der oudste hofsteden in de
LEUSDEN/Z. - A s. zondag gaat de
Hervormd-Gereformeerde Jeugdraad
in het Trefpunt naast de Dorpskerk
in Leusden/Zuid een vraag- en praat-
avond houden voor 16-plussers Ie
dereen is van harte welkom. Tevens
is het de bedoeling om op zaterdag
avond 23 februari een gezamenlijk be
zoek te brengen aan de film „Jesus
Christ Superstar". Men wil dan wel
van tevoren plaatsen bespreken. Daar
om moet men natuurlijk wel weten
met hoeveel men zal zijn. Iedereen
die zin heeft kan het even doorgeven
aan Renze Steringa, Beatrixlaan 6,
Leusden-Zuid of aan Elly Kleywegt,
Gagelhof 29 in Leusden-Centrum, of
anders kom je zondagavond meepraten
(-vragen) en zag het dan even Men
wil de week na het filmbezoek er nog
eens met z'n allen over praten en wel
op zondag 3 maart Een en ander
wordt omlijst door de muziek uit deze
film.
ACHTERVELD - De afdeling Ach
terveld van de Katholieke Plattelands
Jeugd zal een enorm verlies g^an
lijden. Haar actieve voorzitter die
juist zo moeilijk kon worden gemist,
ook al vanwege het feit dat hij een
paar jaartjes ouder was dan de leden,
de heer Gerard van Ruitenbeek, heeft
om gezondheidsredenen moeten bedan
ken. Hij dacht nog wel zich te kunnen
inzetten voor de K.P.J maar zijn
arts heeft hem met dringende reden
aangeraden zich terug te trekken uit
het organisatiewerk. Voor de jonge
Anton Hak zal het (nieuwe) voorzitter
schap een zware belasting kunnen wor
den. Maar als de leden ook eens ac
tief worden, zoals het bestuur wel is,
dan kan de KPJ een goede tijd tegemoet
gaan.
1/ sp «p sp «P Sp «p «P Np »P Vp »p 4
fs «y» /p« /T"* «T* "T* "T" /TS -T* *"i* T* "T* 1
EEN ADVERTENTIE IN ONZE
KRANT BEREIKT EEN GROTE
LEZERSKRING.
PROBEER HET EENS!
sporteerden aan Jan Janz Tolboom
het Erf en Goed ,,'t Claverenblad"
met bouw-wei en- tabaksland groot
omtrent 21 morgen gelegen in Ha
mersveld. De bomen langs de laan
tegenover het huis aan de oostzijde
van de weg behouden de verkopers
aan zich tot september 1811 om te
laten rooien.
Dan nog een kamp land genaamd
de „Akker" groot 1morgen oost
waarts van de Hamersveldseweg. Koop
som f3000,00.
Nadien is de hofstede nog 100 jaar
in eigendom van de familie Tolboom
gebleven. De zoon van Jan Janz. Tol
boom, Wulfert nam de hoeve over.
Deze overleed 21 januari 1859, oud
ruim 80 jaren, weduwnaar van Chris
tina de Bruin. In 1869 wordt het fa
miliebezit verdeeld door de nagela
ten kinderen ,,'t Claverenblad" komt
dan aan Aart en Evertje Tolboom.
Jan Tolboom gehuwd met Anthonia
Hartman wordt boer op de hofstede
„Bantuin" onder de buurtschap „As-
schat". Cornells Tolboom, gehuwd met
Maria Huurdeman, gaat naar de hof
stede de „Capel" aan de Hamers
veldseweg Later ging de jongste doch
ter van Cornelis Tolboom, Maria, als
dienstbode naar de inmiddels oud ge
worden Aart-oom en Eve-meuje. In
oktober 1885 overlijdt Evertje Tolboom
en komt de boedel aan haar broer
Haar broer verkoopt korte tijd la
ter de hoeve aan de Blaricumse bur
gemeesterszoon Hermanus Lambertus
de Jong. Hij was gehuwd met de eer
dergenoemde Maria Tolboom en zij was
de erfgename van Aart-oom die op
74-jarige leeftijd is overleden, twee
maanden na zijn zuster Evertje. De
vrijheidslievende Herman de Jong kon
,,'t Claverenblad" niet aan zich hou
den en ze werd in 1919 verkocht aan
Reijmert Los, veehouder en komen
de van Rijpwetering onder de gemeen
te Alkemade. Het reeds eerder ge
noemde land genaamd „De Akker" werd
niet verkocht, er werd een huis op
gebouwd en hier gingen Herman de Jong
en Maria zijn huisvrouw wonen. Het
huis kreeg de naam „Akkershoeve".
De oude hoge tabaksschuur op ,,'t Cla
verenblad" werd twee gebinten inge
kort en omgebouwd tot veeschuur. Na
het overlijden van Reymert Los in
1963 werden de landerijen onder beide
zonen verdeeld. De oude hoeve kwam in
handen van Abraham Los en zijn broer
Dirk bouwde een nieuwe boerderij op de
andere helft van het land van ,,'t Cla
verenblad". Thans is de oude hoeve
het eigendom van de gemeente Leusden
en is door de minister van cultuur
recreatie en maatschappelijk werk ge
plaatst op de aanvullende ontwerplijst
van beschermende monumenten in de
gemeente Leusden
A. van Kooy.
wagen en een oude auto met een gas-
ketel erop. Maar we hadden het geluk,
dat we melk en vet hadden, en daar
hebben we heel wat mensen mee kun
nen helpen
„Ik hoorde, dat u een liefhebber van
de jacht bent."
TLIEFHEBBER VAN
DE JACHT
„Dat is waar. Ik ben een buitenmens.
Ik hou van het lopen in de natuur en van
het om me héén zien De jacht in de
buurt van „De Boom" en van Nijkerk
verschaft me dat genoegen Het gaat
mij voornamelijk om het contact met
de natuur. Het jagen is daarvan voor
mij maar een onderdeel."
Als wij afscheid genomen hebben
haast de heer Stalenhoef zich naar een
vergadering van één der vele besturen
waarvan hij deel uitmaakt, en waarvan
hij zich in de komende maanden gaat
losmaken. Tegen mij zegt hij peinzend:
„Ik heb wel eens meer iemand van een
krant op bezoek gehad, maar ik heb
nog nooit zoveel verteld als van
middag."
ANCO MALI
(Van de redaktie)
LEUSDEN - Op vrijdag 1 maart zul
len de gymzaal in Leusden/Zuid en de
sportzaal in Leusden/Centrum (Groen
houten) officieel in gebruik worden
genomen.
In Leusden/Zuid beginnen de ope-
ningsfestiviteiten met gymles door
leerlingen van de Paletschool en „Loys-
den" Daarna is Groenhouten aan de
beurt, waar de sportzaal zal worden
„ingewijd" met gymnastiek-medewer-
king van de scholen „Groenhorst",
Rossenbergschool en de tweede open
bare basisschool. Hier zal ook de
overdracht plaats vinden van beide
zalen aan de Sportstichting.
's Avonds zal zowel in Leusden/
Zuid als in Leusden/Centrum open
huis worden gehouden. In Leusden/Zuid
zullen belangstellenden mee kunnen
doen aan de trimies, die dan zal worden
gegeven door de Trimclub.
In de sportzaal Groenhouten zullen
demonstraties worden gegeven op het
gebied van judo, volleybal, handbal,
gymnastiek, zaalkorfbal en zaalhockey.
(Van de redaktie)
LEUSDEN - Met de invoering van
verkeersdrempels en obstakels m ver
schillende nieuwe woonwijken van
Leusden is ook een nieuw verkeers
bord geïntroduceerd. Het betreft het
waarschuwingsbord „Woonwijk-obsta
kels". Deze borden zijn onder meer
reeds geplaatst in de wijk De Wete
ring
(foto Leusder Krant)
MELKSFEER BLEEF
HANGEN
NIEUW LEVEN
„Je moet er een keer mee ophou
den", zegt hij. „Voor mezelf heb ik
het gevoel, dat ik lang genoeg gewerkt
heb. Ik heb een mooi stuk grond, en ik
houd van tuinieren. Daar kan ik nu wat
tijd aan gaan wijden. Ik heb een kasje,
en daar ga ik fijn wat experimenteren."
Een gezond standpunt, sober gebracht
door een reeel mens.
P. W. Stalenhoef, direkteur van de
Melkunie, een bedrijf met 500 vee
houdersleveranciers, 95 man perso
neel, 200 afnemers inclusief het groot
verbruik. Een omzet van 20 miljoen
aan melkproducten en nog eens 3 mil
joen aan boter Voorziet in de zuivel-
behoeften van Amersfoort, Hoogland,
Leusden, Woudenberg, Scherpenzeel,
Maarn, Leersum, Amerongen, Lang
broek, Veenendaal, Lienden, Stroe,
Kesteren, Voorthuizen, Rhenen en nog
zo'n vijfentwintig kleine plaatsen,
plaatsjes.
Van de prille kinderjaren zat hij in
de zuivel. Geboren in Soest, waar
zijn ouders een melkinrichting hadden
en een boerderij.
DEENS PASTEURTJE
Aanvankelijk werkte ik met één
knecht, en een Deens pasteurtje, dat op
een motor liep, heel primitief, leverde
400 a 500 liter melk per uur af. Naar
mate de zaak uitbreidde - het deel con-
sumptiemelk kwam steeds naar ons toe,
als de kleine bedrijfjes het niet meer
redden: wij waren er voor ingericht -
werd de apparatuur in de loop der jaren
sterk verbeterd
ZELF VAKMAN
Ik weet waarover ik praat, ik heb
alle ontwikkelingen vanaf het begin
meegemaakt. En dat werkt in ons hui
dige concern gemakkelijk. Wij hebben
veel vakmensen in dienst, en die waar
deren het, dat de direkteur zelf óók
vakman is
In 1937 ontstonden de C.M.C de Co-
operatieve Melk Centrale, een coöpera
tie van 11 000 leden, die alle melk
aanleveren en de A.V.M., de Algemene
Vereniging van Melkvoorziening.
„Die melksfeer is altijd bij me blij
ven hangen Het bloed kruipt waar het
niet gaan kan. In Soest heette ons be
drijfje „De Birk". tot 1923 hadden we
dat bedrijf thuis. In Woudenberg enan-
alles wat met melk te maken had onder
de knie te krijgen. In 1933 kregen we
de Crisis Zuivel Centrale, en die was
aan allerlei vergunningen gebonden.
Dat was het moment, dat mijn vader
zei: „Jongen, zet de boel nu maar eens
zelfstandig op." Vóór de oorlog had je
zelfstandige melkslijters; die kochten
de melk bij de boeren en gingen daar
regelrecht de weg mee op. Maar de
klanten wilden ook flessen bloempap,
yoghurt, rijstepap, karnemelk, tapte
melk. gortepap, boter, en dat kwamen
die slijters bij mij afnemen Vanaf
1933 probeerde ik ook wat grootbe
drijf te krijgen. Leveranties van slag
room aan hotels, melk aan scholen Dat
liep zo tot 1940 Toen kwam de ver
plichte sterilisatie. Melk mocht 2%%
vet bevatten, en moest gepasteuriseerd
zijn Sinds 1940 waren de melkslijters
dus officieel verplicht om bij de melk
inrichting aan te kloppen.
De heer Stalenhoef in het hart van
het bedrijf waaraan hij jarenlang zijn
beste krachten gegeven heeft als mede
oprichter en direkteur van het vroege
re Amersfortia, tegenwoordig Melk
Unie Amersfoort.
Foto Janus Visser.
In 1948 ging ik een fusie aan met
„Amersfortia", een heel oud bedrijf
je, dat we nieuw leven hebben inge
blazen
In 1968 gingen we over naar de
C.M.C.die zich na de oorlog met
melkverwerking was gaan bemoeien,
en die zo geleidelijk aan een veertig
tal bedrijven in het westen des lands
had opgekocht. Die bedrijven bracht
men onder de noemer: Melkunie. Elk
bedrijf heet afzonderlijk: Melkunie
Amersfoort, Melkunie Hilversum,
maar in zijn totaliteit is het de C M.C.-
Melkunie Het hoofdkantoor van de
Melkunie is gevestigd in Amsterdam,
van de C.M.C. in Den Haag.
JE MOET ELASTISCH
ZIJN
Achteruitkijkend moet ik zeggen: de
jaren zijn omgevlogen De omstandig
heden brengen dat ook mee als het
lekker loopt, vliegt de tijd om. Toen
ik van het particuliere bedrijf overging
naar de direktie van een coöperatie
liep alles vanzelf Je moet wat aan
passingsvermogen hebben, je moet méé
kunnen groeien Oók die jaren zijn om
gevlogen
„Mijn prettigste tijd? Ach, dat was
misschien vóór de oorlog: toen was je
het meest eigen baas. De beroerdste
tijd9 Dat was de oorlogstijd Wegens
kolengebrek hebben we toen ook nog
es stilgelegen. De laatste oorlogs
maanden werkten we met paard en
LEUSDEN - Op 20 januari aanstaande wordt hij vijfenzestig jaar, en dan
imt hij afscheid van de zuivelwereld, waarmee hij officieel veertig jaar
"ïrspoed en tegenslag heeft gedeeld. Officieel staan er veertig zuiveljaren
'boek, maar als je uit zijn spaarzame mededelingen zijn levensgeschiedenis
)beert samen te stellen, dan kun je gevoegelijk aannemen dat hij al zijn
fenzestig jaren in de zuivel zat. Wij spreken hier over de heer P. W. Stalen-
if, wonend aan de Dodeweg 3 te Leusden-zuid. Een fijn ruim huis, een
litterende tuin met oneindig veel hoge bomen, waarvan de buigzame stammen
d door de storm heen en weer worden geschud.
