^Buitengoed heette vroeger
nog „Gansewei]" (1669)
Leusden/C
krijgt ook
kerngetal
Amersfoort
na 1976:
033
Ontwerp-bestemmingsplan Leusden-Zuid
aanpassing aan huidige maatstaven
■^SPEURTOCHT NAAR „ZWANENBURG" GAAT VERDER
Regen, wind en kou kunnen amateur-
archeologen niet tegenhouden
CML Statgroep
komt vanavond
bijeen
Meer duidelijkheid in
kengetallen - doolhof:
Uitbreiding van huidige
centrale met mobiele eenheid
DONDERDAG 21 MAART 1974
leusder krant
Hier is men aan het graveo om de
juiste lokatie van de gracht vast te
stellen.
Aart Veldhuizen heeft dede akte in
zijn geheel overgenomen, omdat deze
aanzienlijke aanwijzingen kan geven bij
de opgravingen
Op 30 augustus 1833 kwam .Zwanen
burg" geheel gereed. Hoewel Van Oven
zo hard had gevochten om het zover
te krijgen, bracht hij het op een pu
blieke veiling, opgesplitst in diverse
percelen. Niemand wilde het huis ech
ter kopen.
12 mei 1843 betekende het definitieve
einde voor het nog betrekkelijk nieuwe
huis. Er werd een publieke veiling voor
afbraak gehouden.
De fraaie tuin- en vijverpartij"en hiel
den het langer uit, maar werden ten
slotte op 11 augustus 1921 publieke
lijk geveild. Het bos werd gekapt de
grachten werden gedeeltelijk gedempt
en het perceel werd verder als weiland
gebruikt.
Wat er nu binnen afzienbare tijd door
de nijvere gravers en speurders aan
het licht zal worden gebracht ligt voor
lopig nog „grotendeels verborgen in
het Hamersveldse" weiland.
De amateur-archeologen zijn hier bezig
- nadat er behoorlijk wat water is
weggepompt - met het opgraven van fun
damenten, die naar alle waarschijn
lijkheid onderdeel van een kelder
waren.
(Foto's Leusder Krant)
'E HET
erd alr^tEUSDEN - De groep amateur-
eologen, die de fundering van het
17de eeuwse buitengoed „Zwanenburg"
8$ in Leusden-centrum pogen bloot te
^;en, groeven zaterdag 16 maart on
verdroten voort, ondanks koude en
regen. Nadat het vele hemel-en grond
water uit de reeds bestaande putten
door een giertankpomp was weggezo
gen, kon men een 1% meter onder
het maaiveld liggende vierkante vloer
2(>schoooscheppen, die waarschijnlijk een
keldervloer moet zijn geweest. Spade
voor spade puin, schep voor schep
zware natte aarde werden moeizaam
in de gereedstaande kruiwagens op-
gestouwd en afgevoerd.
nn hettj
OOR.
comt
<AS:
1BAKK1
maten,
6.
zeer
cactwl
Tegelijkertijd was een deel van de
groep bezig om al gravend, aan de
linkerzijde van het buitengoed, te speu
ren naar het tracé van de aldaar aan
wezig geweest zijnde gracht.
1 Student (notariaat) Aart Veldhuizen
jit Hoevelaken, verwoed graver, was
timiddels in de oude archiefstukken
ïedoken, en had de geschiedenis van het
0,5buiten, dat aanvankelijk „Ganseweij"
en later „Zwanenburg" heette, kunnen
navorsen tot het jaar 1669. In dat jaar
12 Wet Hendrik Schiitz een kaart maken
van een zeker erf gelegen te Hamers-
IOL, veld, vallend onder Leusden eennaam-
al koof;lpze pentekening die wij reeds in een
S: vorige editie publiceerden
4,®
Op 30 juli 1729 werd „Zwanenburg"
ronde, publiekelijk verkocht op een veiling
te Utrecht en aangekocht door heer
Hendrik Feith. De omschrijving van het
2 J buiten luidde in dat jaar als volgt.
jfREen huijsinge en hofstede met om
trent 54 morgen thuijnen, boomgaar
den, land, bossen, weij, en bouwlan-
den genaemt „Ganseweij" oft nu: „Swa-
LEET p°rE
ing, Op -1 oktober 1734 kwam het buiten
in handen van een lid van een in Leus-
,-7 den bekende familie. Jan Louis Baron
*V' van Hardenbroek, Heer van Vliet.
Het buiten ging echter voortdurend
leuren over in andere handen, en werd de
meeste tijd slechts voor een klein
-.gedeelte van het jaar bewoond.
■Mr Op 13 december 1799 werd het op
nieuw publiekelijk geveild, en kwam het
in handen van de zoveelste eigenaar.
4,1. Er werd voortdurend aan verbouwd,
bijgebouwd en gewijzigd. Ook in die tijd
lebben leek het niet gemakkelijk te zijn om
jo'n grote behuizing efficient teonder-
houden!
EN I
Hen mi—I.»-. - 0+
Eeo overzicht van de opgravingen.
De contouren van Zwaneaburg's fun
damenten worden langzaam maar zeker
duidelijker, zoals op deze foto goed te
zien is.
Het werd toen omschreven als „Eene
buitenplaats genaamd Zwaanenburg, be
staande in eene huizinge, voorzien van
verscheidene zoo boven als beneden
vertrekken, keuken, en verder com-
moditeiten. Thuinmans wooning, koets
huis, stallinge, twee hooibergen en
schuur, warmoesiers hoven en thui-
nen, met vruchtbomen beplant; laanen
en steegen met opgaande Elke, Esse
en Else Bosch, in alles tezamen circa
dertig morgen lands beslaende. Edoch
zijn onder dit perceel ook begrepen
de beide Zwaanen op den voorpoort
van dezen plaats gevonden wordende".
Niet bekend is, of deze zwanen op
de voorpoort meteen na de omdoping
van „Ganseweij" in „Zwanenburg" al
geplaatst waren of niet
In elk geval wisselde het huis zo
vaak van eigenaar en werd daarvoor
zo slecht onderhouden, dat op 3 juli
1804 bij notaris Jan van den Hengel
te Achterveld een akte werd verleden,
waarin Gerrit ten Voorde, Hendrik Cas-
pers en Machiel Barink het een en an
der meedelen over de toestand van
Zwanenburg Dit op verzoek van koper
Johan Matthias van Oven In februari
1803 had dit drietal op „Zwanenburg"
gewerkt. Het huis hebben zij,, bevon
den bouwvallig te zijn, en dat, dezelve
huijsinge niet zonder omtrent de kosten
waarvoor men een ordentelijke heere
huijsinge zouden doen oprichten, konden
worden gerepareerd. En dat genoemde
J. M. van Oven is geraden geworden
om zig buiten gevaar te stellen meer
gemeld bouwvallig heere huijsinge tot
de grond en finaal af te breken, het
welk is geschied. Gevend zij deposen-
ten voor reeden van wetenschap, dat
zij gemelde heere huijsinge persoonlijk
hebben afgebroken, en zij dikwels inde
uijterste vrees waaren geweest, door
de bouwvalligheid ongelukken te sullen
ondergaan".
Wanneer zij dit verklaren is men al
begonnen met een nieuwe behuizing,
hetgeen echter, met veel moeilijkheden
verloopt De aannemer had volgens zeg
gen van Van Oven de bouw aangeno
men voor f 16.000,-, maar wilde dit
niet op schrift stellen, en eiste op een
bepaald moment f23.000,- hetgeen Van
Oven niet wilde betalen. Dit alles wordt
vastgelegd in een akte van 18 oktober
1803. De aannemer heeft de bouw ge
staakt, en Van Oven eist, dat het ge-
De opgravingen van huize Zwanenburg
verlopen goed. Hier een stenen funda
ment, waarschijnlijk vroeger gebruikt
als ondersteuning van een vloer.
bouw voltooid zal worden. In een akte,
opgemaakt door de schout van Leusden,
beschrijft deze uitvoerig hoe het buiten
er op dat moment heeft uitgezien.
LEUSDEN - De Stafgroep van het
Comité Milieuzorg Leusden houdt een
vergadering op donderdag, 21 maart
1974,'s avonds om 8 00 uur in het
gemeentehuis te Leusden/Centrum.
Op de
punten:
agenda staan de volgende
Opening.
Verslag vergadering 18-2-74.
Mededelingen voorzitter.
Verslagen (mondeling) werkgroe
pen.
Nota Uitgangspunten, Randvoor
waarden en Doelstellingen.
Discussie taken en doelstelling
CML
Bespreking Culturele Raad
Bespreking contactavond CML.
Rondvraag
Sluiting
Eind 1976 Het begint al een beetje te winteren. Een koude, gure wind blaast
nogal pinnig door het anders overdadige maar nu kale groen van Leusden-
centrum. De krantenjongen, gewaardeerd en verguisd objekt van tal van in
woners, trotseert de negatieve weersomstandigheden en baant zich een weg
tegen alle stormen- in naar de brievenbussen van de abonnees. Met een plof
valt de Leusder Krant in de bus Zoals gebruikelijk wordt de krant snel ge
haald en opgeslagen Men weet deze krant blijkbaar te waarderen
„TWEEDE FASE PLANNEN GEMEENTE LEUSDEN ROEPT STORM VAN
PROTESTEN OP" zegt het hoofdartikel en de lezer buigt zich belangstellend
over de met foto's verluchte reportage van een massale demonstratie voor
het gemeentehuis van Leusden, dat twee jaar geleden door de snel werkende
CML-werkgroep bestemmingsplannen was gesitueerd in het voormalige weiland
van boer van de Hengel en in een razendsnel tempo (het was een bouwpakket)
opgetrokken werd.
Vijfduizend bezwaarschriften zijn tot nu toe bij het vertwijfelde gemeente
bestuur binnengekomen. Men roept om inspraak en de burgemeester vraagt
zich af, waaraan hij dat nu heeft verdiend Inspraak? Wat willen die mensen
eigenlijk? Er is jaar in jaar uit elke maand in het openbaar vergaderd over
de plannen en dan nog zijn ze niet tevreden.
De leden van de CML-werkgroep bestemmingsplannen hebben hun heil buiten
de gemeente gezocht, nadat de eerste steen door de ruit van de voorzitter
naar binnen keilde, met daaraan vastgebonden een brief: „Verrader!'
De ontwikkeling van de tweede fase-plannen is erg verrassend verlopen
Tot ieders verbazing las men uiteindelijk in de krant, dat de gemeente be
sloten heeft (in overeenstemming met het CML-advies) de oorspronkelijke
plannen, met uitzondering van de plannen ten oosten van het Valleikanaal,
te handhaven. Wel zal er ten westen van dit beruchte kanaal méér worden
gebouwd dan aanvankelijk de bedoeling was, want de bevolkingscijfers tonen
aan, datDe lezer snapt er niet veel meer van. „We hadden toch een
CML dat alles voor ons regelde en nu is het weer niet goed" denkt hij en is
van plan daarover toch de voorzitter van zijn partij eens te bellen. Per slot
van rekening is dat de grootste partij in de gemeente en de voorzitter zal
toch wel weten wat er onder de bevolking leeft, temeer omdat de wethouder
van die partij ook nog eens voorzitter van het CML is
Dan vliegt er een kei door de ruit van onze trouwe lezer.
Verschrikt kijkt hij naar de scherven en ziet de brief, die met een paktouwtje
aan de kei is gebonden. Zenuwachtig trekt hij de brief onder het touwtje van
daan en leest dan tot zijn ontzetting: „Waarom hebt u als raadslid uw mond
niet opengedaan toen het nog kon?"
Hij kijkt verbijsterd naar deze woorden. „Wat zijn mensen toch ondank
baar", mompelt hij wezenloos voor zich heen. „Hebben.we alles aan de be
volking overgelaten en nou is het weer niet goed. Wat willen ze dan toch?"
Er wordt gebeld en onze lezer weet niet goed wat hij moet doen.
Opendoen? En als het de woedende bevolking is? Hij neemt een kloek besluit
en gaat aarzelend de trap af naar de voordeur.
Er staat een hijgend collega-raadslid. Nog wel van de progressieven!
„Laat me binnen", roept hij onze lezer angstig toe", ze zitten achter me
aan. Daar komt de meute!"
Hij stormt naar binnen en de deur wordt met een klap dichtgegooid, zodat
de ruiten rinkelen. Maar dat komt echter door de steen, die tegelijk met
het progressieve raadslid de woning binnenkomt.
„Daar heb je ze Wat moeten we doen?" roept onze lezer.
De progressief zwijgt even en probeert weer op adem te komen.
„We moeten een besluit nemen" zegt hij dan met enige stemverheffing. „We
moeten in de raadsvergadering eindelijk na jaren weer eens onze mond open
doen en niet alles overlaten aan het CML. Wij moeten met onze vuist op tafel
slaan. We moeten inspraak eisen".
„Inspraak0 Maaronze lezer begrijpt het nog niet helemaal
„Inspraak! Dat zei ik!" roept de progressief nu gegrepen door het idee, hef
tig „De bevolking eist inspraak, nu wij ook' We hebben er recht op!"
„Ja, maar het CML, zij vertegenwoordigen toch de inspraak?"
Het progressieve raadslid zwijgt even en veegt het zweet van zijn voor
hoofd „Natuurlijk", zegt hij dan, „maar wij willen inspraak in het CML.
Wij zijn wel leken, maar we mogen toch alstjeblieft wel meepraten over iets,
wat ons allemaal aangaat?"
KOPSPIJKER
(Van de redaktie)
LEUSDEN - In 1976 zal het ken
getal 03496 van Leusden/Centrum
wellicht verdijnen. Het ligt in de
bedoeling van de PTT om Leus
den/Centrum dan telefonisch in te
delen bij Amersfoort, dat dan
tevens een nieuw kengetal zal
krijgen, 033. Ook Leusden/Zuid
(nu reeds voor een groot gedeelte
met het netnummer van Amers
foort) en Stoutenburg krijgen dan
dit kengetal. Het abonnee-num
mer zal dan uit vijf cijfers gaan
bestaan, doordat er een - nu nog
niet bekend - cijfer voor het be
staande nummer zal worden ge
plaatst.
De invoering van dit nieuwe
kengetal voor Leusden is mede
afhankelijk van de bouw van een
nieuwe centrale, die zoals be
kend, gepland ïsin het plan Rozen-
boom. Men verwacht dat deze
telefooncentrale omstreeks 1976
gereed zal zijn In dit nieuwe
gebouw zal dan de nieuwste appa
ratuur worden geplaatst, bekend
als de PRX-centrale.
In de raad van Leusden is
meerdere malen betoogd, dat het
gemeentebestuur bij de PTT moet
aandringen op standarisenng van
de telefoonnummers in de ge
meente Leusden, omdat de ver
warring door het bestaan van vijf
tot zes verschillende kengetallen
steeds groter werd met de groei
van Leusden. De PTT is voor een
deel tegemoet gekomen aan die
wens door na 1976 het nieuwe
kengetal in te voeren, maar Ach
terveld blijft er wel buiten. Ach
terveld - met het kengetal 03425-
valt onder de centrale van Bar-
neveld. Volgens de PTT-voor-
lichter, de heer D. C Thieme,
houdt de PTT z.ch niet bezig
met gemeentegrenzen, maar
laat zich alleen leiden door de
grenzen van de telefoondistrik-
ten. Vandaar dat Achterveld, hoe
wel ook behorend tot de gemeen
te Leusden, haar oude kengetal
blijft behouden.
Dat er momenteel ook telefoon
abonnees in Leusden/Zuid zijn,
die het kengetal van Leusden/
Centrum hebben gekregen, is vol
gens de heer Thieme te wijten aan
het feit, dat een bepaalde kabel
van Amersfoort (03490) vol kan
zijn geweest, zodat overgescha
keld werd op Leusden/Centrum
(03496).
De capaciteit van de huidige
centrale aan de Burgemeester
De Beaufortweg is 2200 aanslui
tingen. Hiervan zijn 1887 in ge
bruik ln de periode tot 1976
is het mogelijk - door de zeer
snelle groei van Leusden/Cen
trum - dat de centrale aan de
Beaufortweg bezet raakt. Vol
gens de heer Thieme zal dan
gebruik worden gemaakt zoge
naamde mobiele telefooncentrale,
ondergebracht in een direktie-
keet. Een dergelijke mobiele cen
trale werd onder meer ook ge
bruikt in Lelystad, voordat daar
de permanente centrale gereed
kwam
Omdat ae PTT geen rekening
houdt met gemeentegrenzen, zul
len telefoon-abonnees aan de
grens van de gemeente wellicht
nog hun oude nummer behouden
(aangesloten op bet net van Wou
denberg, Scherpenzeel of Barne-
veld).
Er komt dus geen eind aan de
bestaande verwarring, maar wel
meer duidelijkheid dan nu het
geval is.
LEUSDEN/ZUID - Zoals we vorige
week schreven, ligt momenteel op twee
avonden het ontwerp-bestemmingsplan
Leusden/Zuid ter inzage. Maandagavond
a.s. van 19 tot 21 uur hebben inwoners
van Leusden/Zuid nog de kans op dit
ontwerp nader op het gemeentehuis te
bekijken. Op een later tijdstip zal het
plan officieel ter visie worden gelegd.
Het ontwerp-bestemmingsplan Leus
den/Zuid (met de Schutterhoeflaan) is
overigens een dokument, dat een aan
passing beoogt van de huidige maat
staven op het gebied van de Ruimtelijke
Ordening. Leusden/Zuid(het voormalige
Leusbroek) is namelijk nog gebouwd
op grond van de oude Woningwet 1901.
Nieuw is, dat ook de Schutterhoeflaan
in het plan is opgenomen als woon
gebied, omdat deze woonstraat voordien
nog steeds als agrarisch was aange
duid
Met het indienen van dit nieuwe ont
werp-bestemmingsplan beoogt het ge
meentebestuur tevens het voorkomen
van bouwen via artikel 19, wat tot nu
toe regelmatig plaats vond. In het
ontwerpbestemmingsplan is een be
perkte uitbreidingsmogelijkheid voorde
bewoners opgenomen (schuurtjes, af
dakjes e.d.) De Schutterhoeflaan valt
eveneens onder deze bepalingen.
Bestemmingen uit het oude plan,
die nooit zijn gerealiseerd, (mede door
dat G. S. hiertoe geen toestemming
hebben gegeven) zijn verdwenen en
hebben plaats gemaakt voor bestem
mingen, gebaseerd op realiteit
Overigens is het plan Leusden/Zuid
volledig afgerond en volgebouwd.
