Achterveld één dag
televisie-dorp
Verleden herleeft: OVERLEG VAN PRINS BERNHARD
MET SEYSS INQUART CENTRALE THEMA VAN K.R.O.
D0KUMENTAIRE
Uitzending op 30 april a.s.
FOTO'S
JANUS VISSER
DOOR ANCO MALI
-=
Opnamen de dames Van Wieringen-
Kok en Van Leeuwen-Kok bieden de
prins seringen aan, de prins spreekt
met hen, ze lachen gezamenlijk om
het zich herinneren van de verjaardag
van Prinses Juliana De prins legt
de seringen in de auto Om 11.30 uur
moet de prins zich elders begeven,
en dan zijn ook de opnamen met de
jeeps en de militairen gemaakt
De heer J M Schouten overhandigt
de prins het boek ..Second Battalion
Princess Patricia's Canadian hight In
fantry B Company." In 1967 bracht
dit bataljon een bezoek aan Achterveld
In het boek staan de gevechten be
schreven van de Canadezen tegen de
Duitse bezetters in het niemandsland
Achterveld Bovendien schenkt de heer
Schouten de prins een exemplaar van
zijn boekje ..Achterveld Oorlogsdagen
1940-1945", waarin onder meer de
Conferentie wordt vermeld
Prins Bernhard rijdt precies op
tijd weg
Nu kunnen de opnamen beginnen met
de overige deelnemers
De situatie in Achterveld was pre
cair De Canadezen waren overdag in
Achterveld, de Duitsers 's nachts.
De Duitsers waren bezig om de kerk
toren op te blazen. Op alle verdiepin
gen lag zo'n 60 kg dynamiet. Een
grote batterij stond verderop, maar de
vuurleiding zat in de toren Op ver
zoek van de pastoor en Dr Braun is
de toen 22 jarige Achtervelder H J
Baaiman op de fiets in de richting
van de Canadezen gegaan, die in de
buurt van Scherpenzeel waren. Een
uur later arriveerde de heer Baaiman
met de eerste carrier en de Canadezen
in Achterveld De Canadezen hadden
geen interesse voor het dynamiet, en
enkele dorpelingen klommen in de to
ren, verwijderden het dynamiet, dat
op een oude bakfiets naar Barneveld
werd afgevoerd.
De heer Baaiman. .Ik kreeg een
splinternieuwe fiets van de fietsen
handelaar hier. en ik zat in het huis
tegenover de school Maar de Duitsers
arriveerden weer, en tik kreeg het
pistool op de borst. Ik zei: Die
fiets is niet van mij. Die is van de
fietsenhandelaar En ik kreeg die Duit
ser zo gek dat hij met me meeging naar
de fietsenmaker ..Het zal je dood
wezen", schreeuwde de Duitser, een
S.S.'er uit Asschat Ik nam toen de oude
fiets van de Duitser maar. Zijn geweer
zat er nog op ,Mem gewehr. schreeuw
de hijen toen peddelde ik weg Die
Duitser vonden ze later dood in een
sloot
Over de opnamen met Dr Braun,
bij wie een zwaar gewonde Duitser naar
binnen werd gebracht, die hij door de
Canadezen naar het ziekenhuis liet
brengen, kan ik u niets vertellen,
de kopy moest a la minute worden
ingeleverd Dr Braun vertelde nog.
op laten schilderen. Seys Inquart ver
trok geen spier, was korrekt en kort
af.
Prins Bernhard, aldus de scenario-
mensen, is één van de weinige nog
in leven zijnde personen die bij deze
gebeurtenissen betrokken waren. Van
de Duitse officieren leeft niemand
meer. Van de geallieerde officieren
een gering aantal.
Het scenario en de opnamen zijn
voor een leek moeilijk te volgen Het
lijkt een aaneenschakeling van impro
visatie, wachten, om stilte verzoeken,
overleggen, auto's voor- en achteruit
rijden, microfoons op de meest on
mogelijke manieren boven hoofden han
gen, schreeuwen: „Is meneer Xhier?"
Meneer Y moet ogenblikkelijk naar
de school komen." Met het grootste
geduld neemt prins Bernhard dit alles
waar, en begeeft zich daarheen, waar
het hem verzocht wordt
Opnamen Prins Bernhard arriveert
bij de school, en stapt uit de auto.
Opnamen: Prins Bernhard vertelt
over de voedselhulp en het geheime
overleg over de partiele terugtrekking
der Duitse troepen, die plaats vond
in de geblindeerde school.
Opnamen Prins Bernhard begeeft
zich naar de school, waarvan ook nu
de ruiten met zwart papier zijn dicht
geplakt.
Opnamen Prins Bernhard en de
heer Van Schelle houden besprekingen
in een klasselokaal, waar alleen een
kale tafel, enkele stoelen en een schrijf
machine staan
Af en toe wordt er sstt geroepen,
want wij in de gangen spreken te luid
Zij, die het weten zeggen dat het erg
gehorig is. Wij lopen in zeer grote
vrijheid en zonder plichtplegingen in
het kielzog van Prins Bernhard en
zijn gezelschap mee Geen fotograaf
dringt of stelt zich hinderlijk op naast
of tegenover de prins. Prins Bernhard
kijkt belangstellend toe als de tele
visiemannen hun films verwisselen,
wat niet één-twee-drie gereed is.
Prins Bernhard spreekt met deze of
gene. De sfeer is volkomen ontspannen
dat de Duitsers het niet vertrouwden,
dat de gewonde Duitser weg was ge
haald En het standrecht heerste nog:
men werd ter plaatse geexecuteerd.
De opnamen duren voortu kunt
ze op 30 april op de televisie zien.
VI.nr.. Herman Baaiman, Jan
Schouten en dokter Braun waren als
geschiedkundige medewerkers aan
wezig en assisteerden de presentator
Hans Wortelboer bij zijn werkzaam
heden.
Foto Janus Visser
ERDAG 4 APRIL 1914
ACHTERVELD - Dinsdagmorgen
april 1974 in Achterveld: om 8 uur
"sftchtends stelt het gehele politie
korps van Leusden zich op om tussen
9 en 10 uur voor afzetting te zorgen
tu de Hesseoweg, de Jan van Arkel-
VCg en de Walter van Amersfoort-
lain. Het verkeer wordt langs de noord
zijde van Achterveld geleid. De KRO
gaat televisie-opname maken van de
besprekingen en gebeurtenissen, die in
april 1945 in Achterveld plaats vonden.
Dit programma zal door de KRO te
levisie worden uitgezonden op 30 april
UOStaande.
Bedrijvigheid aan alle kanten Mi
litairen uit Deventer komen met jeeps
carriers en tanks in khaki-oorlogstunue
met netten over de helmen. De tele
visie ploeg arriveert met uitgebreide
^iratuur en een groot aantal came-
insen onder leiding van regisseur
Wortelboer Overal wordt over-
worden situaties bekeken, wordt
tegen de zenuwen gedronken
ipanning is zichtbaar en voel-
Auto's moeten worden verplaatst
lalisten. fotografen arriveren,
de Dordogne (Frankrijk) isover-
ien de toenmalige Achterveld-
1945 reeds, dat er nog voor slechts
één week voedsel voorradig was. Er
was voedselnood, die binnen twee we
ken zou uitlopen op voedseldood. De
heren Van der Gaag en Naher moesten
de Duitsers beloven, dat ze op 17
april terug zouden zijn in het bezette
besprekingen plaats vonden Zij staan
nu in afwachting, elk weer met een bos
seringen. ..Een duur boeketje: deze
seringen komen uit de kassen" Ze
vertellen wat ze destijds tegen prins
Bernhard zeiden. Marie is gelijk jarig
met prinses Beatrix, en de broer van
de beide zussen is gelijk jarig met
prinses Irene, wat de prins erg aar-
Geallieerde militairen vormden toen
de begeleiding van Prins Bernhard
en vormden de wacht bij het school
gebouw Zo ook nu.
n beeld, zoals het 29 jaar geleden
bij de aankomst van Prins Bern-
bij het R K. Schoolgebouw voor
•langrijke besprekingen.
Een
LEUSDER KRANT
dig vond uiteraard. De aanbieding van
die bloemen geschiedde op 30 april
1945, en prins Bernhard. die zich zo
met alle onderhandelingen had inge
spannen. herinnerde zich door de se
ringen plotseling dat het de verjaardag
van prinses Juliana was
"legen 10 uur sjouwt iedereen in de
rondte met camera's, draaiboeken,
fototoestellen, mappen, snoeren, blok-
notes.Gewichtige en zenuwachtige ge
zichten Om 10 uur arriveert prins
Bernhard, witte anjer in het knoopsgat,
slanke, gebruinde verschijning. In zijn
gezelschap is onder andere zijn par-
tikuliere sekretans, de heer Vernaide.
Nu gaan er in het restaurant, waar
cameramensen, journalisten en foto
grafen hebben plaats genomen vouw
deuren dicht Bij iedereen teleurstel
ling en gemompel: We mogen hem zeker
niet van dichtbij zien Het tegendeel
blijkt later waar te zijn. Alleen wordt
aan de prins het scenario uiteengezet
Op 25 april 1945 nam generaal Dwight
D. Eisenhower het initiatief tot voor-
Een beeld uit de TV-opnamen vande
KRO, Prins Bernhard wordt geïnter
viewd door Hans Wortelboer (rechts);
dr Van der Gaag luistert aandachtig
Prins Bernhard in een vriendelijk
gesprek met de beide dames die nu
voor de tweede maal de bloemen aan
boden, links op de foto mevrouw Van
Leeuwen-Kok, in het midden mevrouw
Van Wieringen-Kok.
Foto Janus Visser
Prins Bernhard stapt het schoolge
bouw binnen met aan zijn zijde KRO-
regisseur Hans Wortelboer.
Foto Janus Visser
TV-opnames in hetzelfde school
lokaal als in het jaar 1945; Prins
Bernhard en mr. C. J van Schelle
worden ondervraagd door presenta
tor Hans Wortelboer.
ft huisarts dr. M R. Braun, die een
"•rol ïn het verzet speelde.
Uit Belgié arriveert mr C. J.
—van Schelle, onze ambassadeur in Brus
sel 4 die in het verzet zat, en die
andant was van de voedselvoor-
ling in het bevrijde zuiden van Ne-
^Jand. Na de oorlog werkte mr. Van
«elle op het Ministerie van Buiten-
lindst' Zaken Werd daarna benoemd
Hjpartikulier sekretans van prin
ses! Beatrix en prins Klaus. Waarbij
moet worden aangetekend, toen hij
^Nederlands nog niet voldoende be-
'ste. met de heer Van Schelle con-
ieerde in het Engels. Nog steeds
irhouden de prinses en de prins
Irussel kontakt met hem.
'k arriveert dr. Van der Gaag,
Jin 1945 als verzetsstrijder in het
itte gebied van Nederland verbleef,
lie tezamen met de heer Nacher,
inmiddels is overleden, toestem-
van de Duitsers kreeg om on-
tndelingen te voeren met ver-
Ij^fenwoordigers van de Nederlandse
regering in Engeland. Het college van
■prouwensmannen wist begin april
gebied. Deze datum kon niet worden
aangehouden, omdat de heren intussen
naar Engeland overstaken om met prins
Bernhard te overleggen in welke vorm
van samenwerking gekomen kon wor
den tot voedseldropping in het nog
door de Duitsers bezette Nederlandse
gebied. Er moest besproken worden
welke landingsplaatsen men vrij van
mijnen moest maken. Er moest ge
zocht worden naar een vorm van over
leg tussen Seyss Inquart en de Ge
allieerden
Wie ook in alle vroegte aanwezig
zijn, dat zijn de dames mevr. M. C.
van Wienngen-Kok en mevr. C. M.
van Leeuwen-Kok, die in april 1945
als meisjes van zeven jaar prins Bern
hard bij zijn aankomst te Achterveld
spontaan de witte seringen aanboden,
die in een vaas thuis stonden De
meisjes woonden destijds in het huis,
dat tegenover de school ligt waar de
Bij de buitenopnames mochten enkele
schoolkinderen aanwezig zijn als figu
ranten.
bespreking met de Duitsers in het
bezette gebied.
Op 28 april 1945 vonden de geheime
besprekingen plaats in de school te
Achterveld ove- r de voedseldropping
Tot de kleine groep van confererenden
die nableven in Achterveld, behoorde
ook prins Bernhard Deze groep ging
overleggen over de overgave van de
Duitsers. Hoewel vast stond dat een
partieel terugtrekken van de Duitsers
de afspraken op de conferentie van
Malta zou doorkruisen. Seys Inquart,
die wist dat de oorlog was verloren,
en dat hij als oorlogsmisdadiger zou
worden aangemerkt, wilde verzach
tende omstandigheden voor zichzelf
scheppen en verleende zijn medewer
king aan de besprekingen overdevoed-
seldroppings. Prins Bernhard. aldus
het draaiboek van de K. R O., kreeg
Seys Inquart op de 28e april reeds
zo ver, dat hij bereid was om met
zijn legers terug te trekken. (Hitier
had inmiddels Seys Inquart in zijn
testament tot minister van Buitenlandse
Zaken benoemd).
Up 30 april 1945 vond de officiële
conferentie plaats De Duitse officieren
werden opgehaald en geblinddoekt Al
leen Seys Inquart bleef zonder blind
doek. Prins Bernhard reed vóór in de
auto van Seys Inquart, die de onder
grondse strijdkrachten uit Drente had
den opgehaald. Het nummer RK 1
stond er nog op. en de prins had er
in de gauwigheid een geallieerde ster
