„Het bouwen van goedkope woningen is
gewoon geen haalbare kaart meer"
Lisiduna weer
f2000,- rijker
BOUWKUNDIGE VICTOR H. HOM:
Bouwers in
Leusden (6)
Ir*
J
r+W£E:m
hfhlj tJffa*™1
Tf^kJ f
„Ik hoop dat de bewoners van
Alandsbeek-Oost veel bomen in hun
voortuinen zetten, zodat de woningen
goed in het groen komen"
MIJN IDEAAL ZOU ZIJN: IEDERE
NEDERLANDER EEN EIGEN HUIS
Werken is een
besmet woord
geworden
DOOR ANCO MALI
I -
e arW*
U*. ^V,*T -Jtt.
NOVEREN MOET VOLGENS MIJ ZIJN:
ET WEER LEEFBAAR MAKEN VAN EEN WIJK
In Nederland bouwen we
qua geluidsisolatie erg slecht
Bij Zuiderhoek hebben we te maken met
zogenaamde vlekkenplannen. Daar wordt
het bouwen gecombineerd met de stedebouwkunde.
BOTSING OP
HAMERSVELDSEWEG
6NBERDAG 16 MEI 1974
LEUSDER KRANT
Foto Janus Visser
W--.vj. jf
NL - as *- .v
5 J*V»Vv> iiK-
LEUSDEN - Terwijl zijn vrouw in
ruime, fraai ingerichte woonkamer
li steeds gezellig pratend aanvult of
i iets herinnert, spreek ik met de
r Victor H. Hom, bouwkundige,
nend aan de Hakhorst 14 te Leusden-
ïtrum.
li] is geboren in 1937, en eveneens
ogen in Hilversum Zijn lagere
looltijd ligt grotendeels in de mo-
ïsatie- en oorlogstijd ,,Ik heb de
meegemaakt, dat we precies één
in de week naar. school gingen!
In 1948 was ik klaar met de lagere
«hooi Mijn broer zat toen al lang
rade bouw. Ik vond dat vak van mijn
jwoer een fijn vak. en dus wou ik
ook in de bouw. Ik verloor mijn va
der al in 1948 Dat was erg naar. Ik
*as de jongste thuis, en mijn moeder
liet me naar de Ambachtsschool gaan
Het liefst wou ik tekone Toen ik
van de Ambachtsschool af kwam, belde
mijn moeder met een architekt, en
die gaf haar de raad mij eerst ,,de
houw te laten ingaan'' Ik heb toen
i nog een a vondschoolkursus gevolgd,
ar dat ik meteen de praktijk inging,
ben ik nu nog blij mee. De er-
ringen, die je opdoet, zijn van be-
ig voor je hele vorming. Op Eerste
asdag 1954 kwam de heer Brugman,
direkteur van de avondtekenschool
mij, en die zei dat hij een brief
d ontvangen van een architekten-
reau uit Amsterdam met de vraag
de heer Brugman een tekenaar voor
m wist. Ik ben er meteen op afge-
m. want tekenen, ja, dat wou ik!
In de bouw verdiende ik f60,- per
ek Op het architekten bureau van
^rre Cuypers verdiende ik, 18 jaar
1100,- m de maand! Sommige
«sen konden niet begrijpen, dat ik
goede bouwbaan op gaf voor een
nder betaalde tekenaarsbaan Ik ging
«ook studeren aan het MTI (het
Iddelbaar Technisch Instituut) van de
er Jellema te Amsterdam, voor het
Uoma bouwkundig opzichter BNA
°n^.van Nederlandse Architekten)
niddels moest ik echter in mik
te dienst in diverse plaatsen van
Herland, en toen kwam van het stu
ren uiteraard niet veel terecht
Op het bureau van Pierre Cuypers
s de enige tekenaar (Pierre Cuy-
rs was de zoon van de bekende
..bouwer J°zel Cuypers en een
pnwon van de bekende dr Ph. J. H
ypers).
Het bureau Cuypers was in de Von
delstraat in Amsterdam, op de vierde
verdieping Het was een heel fijne tijd.
Ik had ook nog steeds les van de heer
Jellema. Ik studeerde af aan het MTI,
en behaalde in 1961 mijn diploma
bouwkundig opzichter Maar de beste
dingsbeperking kwam toen aan de orde.
We verbouwden nog het hotel „Kras-
napolsky". en toen was er op het
bureau Cuypers weinig werk meer.
Toen ging ik naar een bouwmaat
schappij in Hilversum, en daar moest
ik alleen maar mooie, aantrekkelijke
verkoopfolders tekenen. Toen vond ik
een advertentie in de krant voor een
chef-tekenaar bij architekt Van den
Brink in Laren (Noord-Holland).
De heer Van den Brink vroeg me
wat werk te laten zien, en in 1961
kwam ik in dienst van het architekten-
bureau Van den Brink. Daar heb ik
heerlijk gewerkt Deden we bij Cuypers
veel aan utiliteitsbouw, bij Van den
Brink begon ik met de klassieke wo
ningbouw straatje, huisje, schuurtjes.
Het gevolg is dan ook een zeer een
tonige wijk, met weinig groen, weinig
bomen, dus een slecht woonklimaat
Ook bouwden we veel scholen. Ik heb
het bouwbesluit scholen in die tijd uit
mijn hoofd geleerd!"
„Ja", voegt mevrouw Hom eraan toe,
,,mijn man kan het u nü nog precies
citeren!
,,U praat bizonder geëngageerd over
uw tekenwerk. Ik neem aan, dat u een
gelukkig mens bent, omdat u kon gaan
tekenen, wat u al heel jong heel graag
wou'
„Inderdaad Mijn beroep is mijn
hobby. Ik vind het zalig wat ik doe.
en ik kan me er helemaal in uitleven
..Hoe werd u als jong broekje op
de bouw ontvangen, om daar nog even
op terug te komen
,,Toen ik naar het eerste huis ging,
waaraan ik ging werken, nadat ik van
de Ambachtsschool afkwam, bezat ik
één klauwhamertje en een zaagje. Met
dat zaagje moest ik het dakbeschot af
zagen' Gelachen, dat die kerels heb
ben!"
,,Het zaagje hebben we nog bewaard,
als een soort relikwie", zegt mevrouw
Hom lachend
..Maar het is soms wel eens lastig,
dat je hobby ook je beroep is Je duikt
zo diep in je werk. en je bent er altijd
mee bezig. Het laat je nooit los'
„Maar u tekent niet alleen, u geeft
ook les'
„Van jongste tekenaar bij Cuypers
werd ik op een bepaald ogenblik chef
tekenaar bij Van den Brink Ik moest
toen alles doen Ik haalde in 1962 mijn
diploma bouwkundig calculator Dat
ging „met lof".
Toen ik een jaar of twee van het
MTI (tegenwoordig heet het HTI Ho
ger Technisch Instituut) af was, zei
de heer Jellema tegen me, dat hij een
docent op zijn instituut nodig had
Ik ging naar Aalsmeer toe, en zei
tegen de heer Jellema. dat ik twee
jaar tevoren zelf nog leerling op zijn
school was.
Hij had een docent bouwkunde nodig
voor de eerste en tweede klas. Ik
was toen 25 jaar, en ik vroeg hem mij
alleen de eerste klas te geven. En zo
begon ik in het hartje van Amsterdam
als vijfentwintigjarige bouwkunde te
doceren aan de eerste klas. Maar
mijn collega van de tweede klas hield
er binnen twee maanden mee op. Toen
zei de heer Jellema: „Neem ook de
tweede klas er maar bij" Dat was
gemakkelijk gezegd, maar er zat heel
wat aan vast Het was niet alleen het
lesgeven op donderdagavond en 's za
terdags om de veertien dagen, maar
de lessen moesten behoorlijk worden
voorbereid, en het huiswerk moest
worden nagekeken Maar daar hebt u het
al weer ook het lesgeven is een hobby
van me. Of liever gezegd het wérd
een hobby van me. Want in het begin
had ik het er echt wel moeilijk mee.
Om iets duidelijk en begrijpelijk uit
te leggen van je eigen kennis aan een
leerling van de Ambachtsschool, dat
is niet zo eenvoudig, en dat vereist
studie De heer Jellema vroeg op een
bepaald ogenblik óók of ik er het
vak „bouwmaterialen" bij wilde geven,
maar dat moest ik weigeren, dat werd
te veel Ik hield het maar bij de bouw
kunde, dat gaf me genoeg werk. Sinds
1965 geef ik les aan het Instituut van
de heer Jellema Ik vind het heerlijk
om de jongens de liefde voor het vak
bij te brengen"
„Het Instituut van de heer Jellema
is een partikulier instituut. Kunt u
daar nu merken, dat ieder, die zich
daar aanmeldt en kursusgeld betaalt,
ook met meer interesse de lessen
volgt
„Het lesgeld is hoog. Ik moet er om
lachen, als ik de studenten hoor pro
testeren over een collegegeld van
f 1.000,- per jaar. Bij ons betaalt men
relatief veel meer Ik ben zelf oud
leerling van de school, en ik consta
teer een mentaliteitsverschil tussen
toen en nu De lust om te werken ont
breekt de jongens vaak. Werken is een
besmet woord geworden. De jeugd krijgt
veel te veel negatieve voorlichting
Er wordt een kleine groepering in
de belangstelling gebracht, die nega
tief is ingesteld, en dan komt er een
verkeerd beeld over Ik zeg altijd tegen
de leerlingen: „Jongens, van nu af
aan wordt het eten, studeren en sla
pen" Wij krijgen leerlingen uit het
gehele land, en die hebben toch heus
wel een ideaal Ik krijg zelfs leer
lingen, die ouder zijn dan ikzelf Er
is een aannemer bij van vijfenzestig
jaar. En vorig jaar hebben we aan een
Spaanse het eerste vrouwelijke di
ploma uitgereikt Hoewel ze in het
begin met grote taalmoeilijkheden
kampte, kreeg ze het diploma na vier
jaar!
Maar om op uw vraag terug te ko
men, de jongens, die bij ons komen,
willen inderdaad., keihard studeren, en
zo snel mogelijk klaar zijn. Ieder
jaar langer kost hun namelijk geld"
„Op het ogenblik werkt u op het
bureau van architekt Zuiderhoek Wij
hebben al eens kontakt met elkaar
gehad, toen de tekeningen en gege
vens van het bejaardentehuis in Leus
den-centrum werden gepubliceerd
„Ik werkte drie jaar bij Van den
Brink, en ik ging in 1965 op het bureau
van Zuiderhoek werken in Baarn Dat
vroeg een eerste tekenaar; en inmid
dels ben ik chef van de tekenkamer
geworden Het is nu sinds enige tijd
het bureau Zuiderhoek en Van der
Veen, en het is erg fijn werken bij
zo n geweldig man als Zuiderhoek.
Onze opdrachten bestaan voor een
groot deel uit woningbouw. Bij Van
den Brink kreeg je het stedebouwkun-
dige plan voorgeschoteld, en daar kon
je als architekt alleen nog maar in
vallen Straatje, huisje, tuintje, rechte
blokjes.
Bij Zuiderhoek hebben wij te maken
met de zogenaamde vlekken plannen.
Daar wordt het bouwen gecombineerd
met de stedebouwkunde. Dat is héél
iets anders. Zo'n plan was bijvoorbeeld
Alandsbeek-oost. Zuiderhoek heeft daar
een zeer grillige blokvorm gekozen,
geen losse bergingen of garages, maar
alles onder één dak. Veel zal hier
nog afhangen van de groenvoorziening.
Ik hoop, dat de bewoners veel bomen
zullen planten in hun voortuinen, zodat
de woningen goed in het groen komen".
„Hoe is uw mening over het reali
seren van sociale woningbouw?"
„Zoals reeds eerder gezegd, kan
men goedkope woningen niet meer bou
wen. Dat is gewoon geen haalbare
kaart meer"
„Bent u van mening, dat wij in de
woningbouw met name in de flatbouw
voldoende aandacht besteden aan ge
luiddempend materiaal, zodat je de
televisie of het toilet-doortrekken van
je buurman niet hoort?
„In Nederland bouwen we qua ge
luidsisolatie heel erg slecht We heb
ben er geen geld voor over Die ge
luidsisolatie, die moet je meteen bij
de bouw in de vloeren en muren op
nemen. Later krijg je dat niet meer
goed Je kunt je muren héél goed
isoleren tijdens de bouw Maar tot op
heden hebben we daar geen geld voor
over. Tijdens de bouw kost het in ver
houding heel weinig.
En neemt u nu bijvoorbeeld de ver
warming De energiecrisis heeft ons
een beetje wakker geschud, we ver
spillen grote hoeveelheden warmte met
onze enorme glasruiten. Je pompt er
veel gas in, en dan is je woning
verwarmd. Bij ieder gebouw wordt
er gezegd: „Plan een grote centrale
verwarming
Om goed te kunnen wonen gaan de
eisen zo enorm omhoog, dat de prij
zen niet meer zijn bij te houden. Zo'n
hele wijk moet goed bewoonbaar zijn.
Ik ben van mening, dat als je ieder
zijn eigen woning zou kunnen geven, hij
daar veel zuiniger op zou zijn
ln renovering. op grote schaal, zo
als men dat op dit moment voorstelt,
zie ik geen heil de situatie van zo'n
woonwijk verander je daar niet mee
Je kunt het huis opkalefateren, maar
verder blijft de buurt onaanvaard
baar Renoveren moet volgens mij
zijn: het weer leefbaar maken van
een gehele wijk. En onder leefbaar
verstaan we op dit moment vrij veel.
Het is mijnsinziens weggegooid geld
om een woning, waar geen streep
zon in komt, waar de ramen niet
open kunnen vanwege het verkeers
lawaai en de benzinestank, te reno
veren Het selecteren van gebieden
voor renovatie zal volgens mij zeer
zorgvuldig moeten gebeuren. De Pijp
en de Jordaan in Amsterdam wordenge-
renoveerd Er staan notabene 250 wo
ningen per hektare in de Pijp De
mensen hangen bij mooi weer uit de
ramen om wat lucht te happen
Iets anders is het met restauratie.
Dit doen we namelijk veel te weinig
Wij hebben in Nederland echt te
weinig geld over voor het goede wonen.
Men wil goedkope woningen, maar de
goedkoopste woningen zijnde woningen,
die we op dit moment reeds gebouwd
hebben. Wil men deze woningen be
schikbaar krijgen voor de laagste in
komens. dan zal men een goede door
stroming moeten bevorderen Mijn er
varing is dat, om deze doorstroming
op gang te brengen, je goede alterna
tieven moet bieden, bijvoorkeur in de
premie koopwoningen
ln Blaricum bijvoorbeeld hadden we
82 premiekoopwoningen De gegadigden
moesten goede woningwetwoningen
achterlaten 225 gegadigden konden een
goede woningwetwoning achterlaten In
Blaricum kende men geen rijtjes hui
zen Toen wij er begonnen met blokjes
van vier was er veel verzet. We hebben
er woningen kunnen maken met vlecht
werk in de gevels! Met dat plan heeft
architekt Zuiderhoek bizonder goed
werk geleverd Op die manier krijg
je een goede doorstroming van een
huurhuis naar een eigen huis
We moeten streven naar goede pre
miekoopwoningen, en we moeten ons
niet vastleggen op huurwoningen. Mijn
ideaal zou zijn: Iedere Nederlander
een eigen huis.
Zo kwamen wij in de Rossenberg
terecht. Stedebouwkundig was Zuider
hoek de adviseur Hopman en Olthof
uit 's-Hertogenbosch hebben de wo
ningen gebouwd'
„U bent, meen ik, ook betrokken
bij het schrijven van boeken?"
„Inmiddels heeft de Oosthoek-
encyclopedie gevraagd of ik voor de
bouwkundige begrippen wilde meewer
ken aan deze encyclopedie. Dat is
weer een heel ander werk Begrippen,
die je in je werk tegenkomt, moet je
voor de leek gaan omschrijven Ik weet
nog wel. dat ik er geruime tijd voor
nodig had om de term „aanbesteding'
voor de leek te formuleren.
Ik houd me ook bezig met de speel
tuin. Toen we pas in Leusden woon
den hoorde ik, dat ze het klubgebouw
van „Blijhof" aan de Ansfriduslaan
wilden uitbreiden. Men vroeg mij hier-
aan mee te werken. (Ook dat neemt
natuurlijk weer een brokje van je
vrije tijd af). Het probleem is ous
geldgebrek. Wij werken er hard voor.
De afgelopen winter heeft de onder
houdsploeg onder de bezielende lei
ding van Gerard Boogmans een nieuwe
tuin gemaakt. Met twee of drie mensen
hebben ze het werk moeten doen. Er
is ook een waterspeelelement met een
oude zwengelpomp. Deze pomp stond
er nog geen week of hij zat al vol
met zand. 's Morgens waren ze bezig
met de bouw op Blijhof, 's middags was
het al weer afgebroken. Als we een
advertentie plaatsen voor een hulp bij
Blijhof komt er één persoon zich mel
den. Merkwaardig ligt dat in Leusden!
Er moeten toch wel mensen zijn, die
iets zouden willen doen voor dit werk!
Ik ken ook andere gevallen Architekt
Zuiderhoek kreeg opdracht om de kerk
in Baarn inwendig te restaureren. Er
was niet veel geld, zoals vaak bij de
kerken De kerk bestond uit een kale,
kille, koude ruimte. Het was een fijne
parochie, met veel kerkbezoek Wij
wilden de zaak goed opkanppen De
pastoor vroeg vrijwilligers, en ze kwa
men in grote getale, s Avonds wa
ren alle mensen nog bezig. Ik reed
dan van mijn werk langs de kerk Het
priesterkoor werd vernieuwd Er kwa
men nieuwe banken Alles werd geschil
derd Het was een geweldig teamwork
„Denkt u, dat er een mogelijkheid
is om op school de teamgeest bij de
jongeren van nu reeds te ontwikkelen?"
„Wat ik belangrijk vind is, dat de
jongeren tegenwoordig leren studeren
en met elkaar leren samen te werken.
In de partiële leerplicht, daar zie ik
niet veel in. Je dwingt ze. net als in
het leger iets te moeten doen. Maar
deed je het graag? Nee. Je zou de
jongeren zo moeten opvoeden, dat ze
zich vrijwillig voor iets in zetten
In elk geval probeer ik ze een stukje
bouwkunde bij te brengen, en bouwen is
altijd teamwork'
„Zoudt u tenslotte zo vriendelijk
willen zijn voor mij reeds een afspraak
voor te bereiden met de heer Zuider
hoek, die Leusden grotendeels liet ge
zicht heeft gegeven, dat het nu heeft.
Heel binnenkort zou ik graag de bouw
kundige en de stedebouwkundige visie
van de heer Zuiderhoek publiceren".
„Dat zal ik graag voor u doen".
LEUSDEN - Het gaat uitstekend met
de uniformenaktie, die „Lisiduna" in
Leusden voert. Elke week, wanneer ons
harmoniegezelschap met tamboerkorps
en majoretten rond gaat, stijgt gestaag
het bedrag, dat nodig is voor het aan
schaffen van de nieuwe uniformen.
In de afgelopen week musiceerde en
collecteerde „Lisiduna" in „De Wete
ring en de bewoners van deze wijk
brachten gezamenlijk het bedrag van
1887,80 bijeen. Een schitterende bij
drage.
De financiële stand is nu als volgt
Collecte bij inwoners van
Leusden, die niet thuis waren
met de rondgang van
„Lisiduna'
Collecte in de
buitenwijken
Totaal collecte in
„De Wetering' op
donderdag 9 en
vrijdag 10 mei 1 887,80
Girostortingen f 850,00
Totaal f 2 063,50
Vorige stand f 14.197,31
f16 260,81
f .30.000.—
f16 260,81
f 135,70
f 190,00
Vrijdag 17 mei start „Lisiduna"
weer met haar optreden om 18.30 uur
vanaf de bejaardenwoningen aan de
Asschatterweg om eerst te gaan col
lecteren in Alandsbeek en vervolgensin
Rozenhaag en bij de bejaardenwoningen.
Zoals u weet krijgen de bewoners van
deze wijken in het begin van de week
een brief thuis bezorgd waarin „Lisi
duna uiteenzet waarom zij het bedrag
van 130.000,00 nodig heeft. „Als men
gemiddeld f5,- per gezin geeft voor
deze ene keer, dat „Lisiduna" een
beroep op u doet.' zegt het bestuur,
„dan kan óok deze week weer een suk-
sesvolle financiële week voor „Lisi
duna worden netbestuur van „Lisi
duna is u zeer dankbaar voor al uw
giften en vertrouwt op de medewer
king van alle Leusdenarën, geen en
kele inwoner uitgezonderd!
LEUSDEN - Dinsdag 7 mei vond een
aanrijding plaats op de kruising Ha-
mersveldse- en Asschatterweg. De auto
bestuurd door de heer A. R v. E. uit
Leusden reed over de Asschatterweg
richting Hamersveld en wilde links af
slaan. Op dat moment naderde in haar
auto mevrouw T I uit Leusden van de
Hamersveldseweg in de richting van de
Zwarteweg. Op het moment van liet na
deren van de kruising van de Hamers-
veldse- met de Asschatterweg had me
vrouw I haar richtingwijzer uit naar
rechts, maar ze trok die weer in De
heer A R. v. E. kon een botsing niet
vermijden, en reed tegen de auto op
Er ontstond alleen materiele schade.
