'oor ons is het zwaarste werk, dat wat het
iniet zietdat zijn de darmen van Leusden
publiek
Bouwers in
Leusden (9)
IOOFDUITVOERDER J. H. BANNINK
)ok het haasttempo is een
uitdaging voor ons
vernielddat werkt erg
frustrerend
van ons werk
Voor elk takje dat we hier in Leusden
breken, moeten we op het matje komen..
Er wordt veel
let riolerings-stelsel is even
inmisbaar als de fundering
ran een woning
Foto's :Janus Visser
DOOR ANCO MALI
Elk redelijk denkend mens, elk kind,
dat door zijn ouders hierop attent wordt
gemaakt, zal dan toch niet moedwillig
u zoveel schade willen aanbrengen.
Al die dingen komen vaak voort uit
onbegrip, men weet niet wat men ver
nielt"
,,Ja, dat is misschien eens te pro
beren".
,,Maar we waren gebleven bij het
aanvullen van de kunets met zand,
dat van elders wordt aangevoerd."
„Elke woning heeft zijneigenafvoer.
Via een gat komt de afvoerbuis op de
rioolbuis uit. Vóór de verharding van
de weg wordt de buis naar het huis
aangelegd en afgesloten met een dek
sel, zodat er geen grond in kan komen.
De woningbouwer sluit dan aan op dat
riool.
Sinds 1969 hebben wij in Leusden
een gescheiden stelsel. Leusden heeft
een aparte riolering voor schoon water,
het regenwater, het water dat van de
daken van de huizen komt, en voor het
vuile water Het schone water komt in
de vijvers. Het vuile water gaat via
het riool naar de zuiveringsinstallatie
te Amersfoort.
Dat gescheiden stelsel is iets van de
laatste jaren. Het kost veel meer, want
je hebt meer buizen nodig. Het is echter
aan de andere kant financieel effi
ciënter, want Amersfoort behoeft nu
het zuivere schone water, dat door
het rioolwater is heengekomen niet
meer te zuiveren.
Wij gebruiken p.v.c.-buizen in twee
kleuren Wit voor het schone water.
Blauw of donkergrijs voor het vuile
water Iedereen kan die buizen dan her
kennen."
Tenslotte arriveren we nu bij de weg,
de verharding, zoals u datnoemt".
„Als de kunets zijn aangevuld met
zand, plaatsen we de trottoirbanden
met de benodigde straat- en/of trot-
toirkolken. Dat zijn die grote deksels,
die u op de rijwegen ziet, en die kleine
dekseltjes met gaten in de trottoirband,
waar de tennisballen inrollen
Daarna brengen we de verhar
ding aan: öf asfalt óf klinkers.
In 1960 legden we nog asfalt aan
van 11 centimeter dik. Met de enorme
toename van het verkeer is momenteel
14 centimeter niet eens meer vol
doende In Leusden leggen we het as
falt in drie of vier lagen, gezamen
lijk van een dikte van tussen de 16a
18 centimeter. De gemeente Leusden
doet dat echt goed.
Als we moeten wachten op het
asfalt, dat we zelf niet maken, dan be
ginnen we met het aanleggen van de
trottoirs. Normaliter leggen we echter
IjDAG7 JUNI 1974
LEUSDER KRANT
meente. Wij maken dan een begroting
van de kosten. Dat is ons „inschnjf-
cijfer", en dan hoop ik altijd maar,
dat ik beneden de begroting van de ge
meente zit. Onze eerste paar werken
werden publiek aanbesteed, maar daar
na kregen wij steeds een onderhandse
aanbesteding; als we het eens geworden
waren over de prijs kon het werk wor
den uitgezet Dat uitzetten is het aan
geven waar de wegen komen, waar de
bouwpercelen komen te liggen en waar
de riolering met de diverse ïnspektie-
putten moet worden aangebracht"
De heer Bannink laat mij nu een kaart
zien van de gemeente Leusden Hij
kleurt de kaart naar gelang er asfalt
wegen, bestrating met straatstenen of
klinkers, trottoirs enzovoorts moeten
worden aangebracht.
„Als de boel is uitgezet, gaan we
de grond ontgraven. Er is dan reeds
een grondbalans opgemaakt in de trant
van: daar moet zoveel kubieke meter
grond worden afgegraven, daar moet
zo veel kubieke meter grond worden
opgehoogd. Wij moeten dan ook al we
ten waar de grond heen moet, die wij
hebben uitgediept. Het grondverzet is
wel één van onze sterkste zijden Daar
bij komt ook nog, dat ik graag mag
improviseren, hetgeen in Leusden echt
wel nodig is. In zo'n sterk groeiende
gemeente moet je als bedrijf flexbel
zijn, want vaak moet er onverwachts
leggen. Toch is dit rioolbuizenstelsel
bizonder belangrijk voor een moderne
leefgemeenschap, vooral uit milieu-hy-
gienisch oogpunt. Denkt u hierbij terug
aan de tijd, dat het afvalwater werd
afgevoerd via open goten. Het riool
stelsel voor een dorp of stad is even
onmisbaar als de fundering voor de
woning.
Ik wil hier even op aanhaken wat
de vernieling van ons werk door kin
deren betreft. Laatst hadden we
f34 000,- schade. De kinderen hadden
bij onze bronbemaling de afvoerslang
omgelegd in de nieuwe riolering. In
plaats van een droge put vonden we
toen een put half vol water. Ook hebben
w.e het wel eens gehad dat de buizen
gingen drijven. Veelvuldig gooien de
kinderen ook zand in onze pompen
We weten allemaal, dat kinderen
graag met water spelen, maar in zul
ke gevallen zouden de ouders de kin
deren erop moeten wijzen welk een
enorme schade zij kunnen aanrichten.
En als je dan als uitvoerder bij zo'n
half vol gelopen put komt, ik verzeker
u, dat je je dan ellendig voelt."
„Misschien zoudt u het eens kunnen
proberen door op een bord met guede
leesbare letters tekst en uitleg te
geven van het doel van uw werkzaam
heden U zou er dan op kunnen wijzen
wat er vooral niét moet worden ge
daan om uw werk niet te beschadigen.
nd en Friesland. Het was de be
ng om zoveel mogelijk praktijk
je doen, om de grond in alle stre-
te leren kennen",
opmerkzame lezer zal nu vragen:
SaS'ond leren kennen, en dat in een serie
ffl bouwers in Leusden9 De heerBan-
wonend aan de Princenhofflaan
|Jte Leusden-centrum, bouwt aan
sden, met dit verschil dat hij onder
Xond van Leusden bouwt,
april 1960 trad hij in dienst van
^aannemersbedrijf Van Schoonhoven
WJhoofduitvoerder. „En daar heb ik
jjteën minuut spijt van gehad. Ook ben
3®r nog steeds dankbaar voor, dat ik
teel praktijk heb kunnen opdoen bij
"eide Maatschappij",
wilt u mij precies _aanschrijven,
1 iruit uw werkzaamheden bestaan?",
ik- ,,U hebt in Leusden een be-
1e naam, en toch weten veel mensen
welke werkzaamhedenu verricht".
»n 1960 zijn wij begonnen de Hes-
_weg aan te leggen in de gemeente
sden en sinds die tijd zijn wij nooit
r uit Leusden weggeweest. Ik mag
zeSgen, dat de gemeente Leusden
beste opdrachtgever is. Eigenlijk
I wij een regionaal werkend bedrijf
L |e Gelderse Vallei, met enkele uit-
fl [eters naar buiten
Inze werkzaamheden bestaan hoofd-
elijk uit het bouwrijp maken van
I reinen, het aanleggen van sportvel-
n de wegenbouw, en als liefhebberij
3a?nleggen van tennisbanen, zoals wij
19 dij voorbeeld hebben gedaan in
"sden, Elburg, Harderwijk"
welk moment vangen uw werk-
•«fmbedeo aan?"
krijgen een bestek van de ge-
sen. Die hebben er geen bezwaar tegen.
Uiteraard betalen we ze goed voor over
werk
Als de kunets (-en hier springt me
vrouw Bannink weer even bij -), dat
zijn de weg-uitgravingen, gereed zijn,
dan plaatsen we de bronbemaling. Dan
gaan we de grondwaterstand kunstmatig
verlagen. Het grondwater ligt in Leus
den 60 a 80 centimeter minus maai
veld. Onze riolering moet op 1,50
tot 3 meter worden geplaatst, en dus
moet er heel wat water worden wegge
pompt. Daarna graven we de sleuf voor
de riolering. Dan gaan we de buizen
leggen met de benodigde inspektieput-
ten. Via de inspektieput kun je in de
riolering komen om eventuele verstop
pingen te ontstoppen. We gooien de
sleuf weer dicht. Dan wordt de buis
afgeperst met water om te zien of
hij overal dicht is. De sleuf wordt
tot de bovenkant van de buis dichtge
gooid, en dan wordt daar water opge
bracht Dit is het aanwellen van de
buizen. Het water circuleert naar de
bronbemaling. Dit herhalen we twee
of drie keer, en dan gaan we de ku
nets verder aanvullen met zand, dat
van elders wordt aangevoerd.
Ik vind het fijn, dat u hier eens over
schrijven wilt, want bij het publiek,
hetzij jeugdig, hetzij volwassen, bestaat
weinig of geen begrip voor het werk,
dat wij daar verrichten. Voor ons is
het zwaarste werk, dat wat het publiek
niet ziet: dat zijn de darmen van
Leusden. Dat is niet spectaculair. Het
is veel spectaculairder om boven de
grond te bouwen dan zo'n heel riool-
buizenstelsel onder de grond aan te
EUSDEN - Wanneer ik de gezellige
[nkamer van de familie Bannink bin-
ra wordt mijn blik direkt gevangen
f 'de abstrakte, zeer kleurrijke
jlderijen aan de wanden, die van de
vao mevrouw Bannink blijken te
i zij heeft in het verleden al ver-
illeode malen geëxposeerd. Zij
it tijdens ons gesprek, ook zeer
Kundig" op de hoogte te zijn van
iard van het werk van haar echt
enoot. Wij spreken heel plezierig
net ons drieën, en voortdurend zet
ijf haar man aan om bepaalde tech-
Jjché termen nader toe 'e lichten.
Ik ben geboren in Vnezenveen in
1928 zegt de heer Bannink, „en ik
ien in 1942 naar Brabant vertrokken,
r ik tot 1957 heb gewoond Het
otste deel van mijn jeugd heb ik
rgebracht in Brabant. Mijn opleiding
zing ik aan de Mulo in Mill, de
Het is gewoon leuk om iemand te hel
pen. Vrijdag noem ik klusjesdag- Dan
geef ik service aan de me.iser. van
het dorp. Wanneer je voor een dorps
gemeenschap de grote werken uitvoert,
vind ik, dat het ook tot je verplich
tingen behoort om de kleine en vaak
onaantrekkelijke karweitjes voor die
gemeenschap te y^tnchteji Een leek
beeft vaak geen idee van de hoeveel
heid grond, die hij-nodig heeft. Die
zit er soms volkomen naast.
Het is belangrijk voor een aannemer
om continu te kunnen werken. Hierdoor
kun je je mensen en machines opti-
rende wegen, een zandbak midden in
een weg. Men spaart de aanwezige bo
men. Voor elk takje, dat wij breken,
moeten we op het matje komen. U
moet het hele straatbeeld van Leusden
maar eens vergelijken met dat van
gemeenten als Woudenberg, Hoevela
ken"
Mevrouw Bannink voegt er aan toe:
„De twee broers van mijn man in Leus
den werken ook bij de firma Van Schoon
hoven. U kunt zich wel voorstellen
dat er in onze familie veel over het
vak wordt gesproken".
„Wat de heer Bloemendaal tegen u
zei, dat de mensen de aannemer wan
trouwen, dat kan ik wel met hem eens
zijn. Veel aannemers hebben het er
ook naar gemaakt Ze rijden met een
grote sigaar in de mond en met een
dikke buik achter het stuur van hun
Buick. Gelukkig is dat de laatste tien
jaar toch wel aan het veranderen Ik
zelf bijvoorbeeld drink nooit alcohol
tijdens het werk ik wil het image van
de aannemer daadwerkelijk wijzigen.
Elke aannemer zos zijn vak eigen
lijk aan weerskanten moeten bekijken.
Bij de Heide Maatschappij controleerde
ik de aannemers. Elke aannemer zou
het van de directiekant moeten bekijken
en omgekeerd. Het is voor mij niet
moeilijk om me te verplaatsen in de
gedachtengang van de directie. Ik ge
loof niet in hard zaken doen Je kunt
heus op een prettige manier za en doen.
eerst de rijweg aan. We willen zo snel
mogelijk de weg openstellen voor het
doorgaande verkeer
De Burgemeester De Beaufortweg
maken wij ook We hebben een noodweg
aangelegd voor de mensen, die daar
wonen. En we hebben een speciaal fiets
pad aangelegd voor de fietsers, hetgeen
minder gevaar voor hen oplevert. Dat
fietspad is niet berekend op auto's. We
hebben alle maatregelen getroffen om
de weg af te sluiten. Van de mensen
van De Beaufortweg zelf horen we he
lemaal geen klachten. Maar automobi
listen van elders storen zich niet aan de
afsluiting sterker nog: ze rijden met
hun auto's over ons fietspad, dat daar
natuurlijk helemaal niet op berekend
is. De automobilist denkt, dat de weg
is afgesloten voor het gemak van het
werk. De mentaliteit van de tegen
woordige mens is achteruitgegaan. Men
denkt er eenvoudig niet aan dat dat,
wat kapot wordt gereden, door ons
hersteld moet worden. Daar kunnen
wij de gemeente uiteraard niet mee
laten zitten. Wij zouden echt graag
wat meer medewerking hebben van de
automobilisten. De mensen beseffen
niet, dat de wegen van hun eigen be
lastinggeld betaald worden, dat het ei
genlijk hun eigen wegen zijn.
Het gebeurt soms vijf a zes keer
achter elkaar, dat een weg vernield
is. Ik geloof, dat het publiek er geen
idee van heeft, dat een aannemer trots
kan zijn op een goed stuk werk, dat
hij aflevert. Als ik na vijf jaar op een
weg rijd, dan kan ik het nog prettig
vinden, dat die weg er zo mooi bij ligt.
maal inzetten. Dit beinvloedt vanzelf
sprekend ook de prijs van het werk.
Alandsbeek-oost is het eerste plan,
waar we de normale tijd aan hebben
kunnen besteden. Maar och, ook het
haasttempo is een uitdaging voor ons
om het werk tóch klaar te krijgen.
Wij werken met plezier. Zolang je
plezier hebt in je werk, is het goed
werken."
De lampen die wij bij het werk neer
zetten, worden zeker één keer per
week kapotgeslagen. Elke avond moet
er een machinist van ons rondgaan
om de lampen te controleren, en dan
nog worden de lampen kapotgeslagen.
Het i" voor de automobilisten levensge
vaarlijk: ze rijden zich daar te plet
ter in het donker".
„Bent u tevreden met het wegenbe-
leid in de gemeente Leusden?"
„Leusden is het voorbeeld van een
gemeente, die het verkeer tracht te
temperen met drempels, obstakels,
nauwe toelopende straatjes, slinge-
Uktdt AmcM.at
van Jvtarvka al-bditi
.hul umpLil.
Mmal 4och vn> wmtv
om a muJwa m Apadqri
1-UA iwin a/wdlrv
vwgtfiA) atwtó 0
9MA AumU dat wuti'
Jelbare Landbouwschool in Cuyken
Hogere Bosbouw- en Cultuurtech-
:he School te Arnhem. Het diploma
de Middelbare Landbouwschool had
om te kunnen worden toege-
jn op de Hogere Bosbouwschool.
hele familie, vader, broers, ooms
;ten allemaal bij de Nederlandse
Maatschappij, en vanaf 1952ging
ik bij de Nederlandse Heide Maat-
E appij werken. Voor die Heide Maat-
ippij heb ik in alle provincies van
H Ierland gewerkt, behalve in Zuid
een werkje tussendoor worden gedaan.
Een strakke planning kun je in dit
werk moeilijk aanhouden. Je dient er
echter wel voor te zorgen, dat de bou
wer op de geplande datum kan begin
nen, dit op straffe van een boete,
waarvan de hoogte van het bedrag
is aangewezen in het bestek.
Wij kregen zes weken om het plan
„De Wetering" bouwrijp te maken.
Zes, weken is een zefer krappe tijd.
Dan moet jé lange dagen maken. Dat
is een kwestie van overleg met ie men-
