^g_van_pag__5j yerny February vertelt over het rasde mens
1
„Literatuur fungeert als
een spiegelbeeld"
2
Groot pony
ruiterfestijn
Achterveld
en Leusden
Intocht met
ruiters van
„De Klaveet"
EN GEVONDEN
PREDIKBEURTEN
liSOAG n JULI 1974
LEUSDER KRANT
„Patriarchale wijsheid" Tanzania
VLUCHT APOLLO 13
BESTE AMERIKAANSE
VLUCHT
yet de Apollo 13 is heel veel mis-
n en daar wisten we alles vanaf.
r hebben de Amerikanen veel van
Lni Dat is volgens mij hun beste
ebt geweest. Daar hehhen ze kunnen
ittt er allemaal nog niet goed
f 1967 kostte de brand, die uitbrak,
Bdrie astronauten het leven. Het
Rdat ze moesten openen nam 3/4
Lt in beslag, en dat redden ze
s De zuivere zuurstof brandde als
fakkel Ze beginnen nu met een
Ksel, waardoor het brandgevaar
'wordt. Na de lancering gaat
Edan over op enkel zuurstof. Zui-
Izuurstof weegt minder dan alleen
lucht. Het is makkelijker om in
capsules zuivere zuurstof in te
#n. want voor gewone lucht moet
fen'gsel steeds in evenwicht worden
lebt
1 1957 lanceerden de Russen de
juk. die 83 kilogram woog. De
|e Amerikaanse satelliet woog 14
Tam Chroetsjow liet geen ge
beid voorbijgaan om daar mee te
ONTSTAAN NASA
h Amerika streden de diverse
srna« Monderdelen om het ruimte-
monopolie. Eisenhower heeft toen
inne, de Land- en de Luchtmacht
igebracht om samen te werken in
imtevaart. Zo ontstond de burger-
isatie. de NASA. De astronauten
Marine- en Luchtmachtmensen
elkaar Het is wel zo, dat op een
lekschip van de Marine een as-
ut van de Marine wordt „vóór
ren," maar dat gebeurt dan toch
endschappelijke sfeer.
DE SPACE-SHUTTLE
nenteel is men bezig met de
•shuttle (dat is de schietspoel
n spinnewiel). Hij gaat de ruimte
jen komt weer terug. Dat kan zo'n
of dertig zich herhalen. In die
l-shuttle kunnen ze nuttig last mee-
Europa zei. „Daarvoor kunnen
|t spacelab gebruiken. De Ameri-
stelden als voorwaarde, dat het
[e en die datum moest klaar zijn.
•land betaalde 2%, Duitsland 50%.
litsers mogen nu de meeste as-
uten meegeven. Het is jammer dat
iderlanders voor de ruimtevaart
limg over hebben De helft van de
tur-astronomen op de wereld zijn
ene Nederlanders! Maar de self-
man in Nederland is niet in aan-
In Nederland is het de titel, die
MODELBOUWSTER
we naar Annekes kamers gaan,
k op de trap allerlei modellen van
zeilschepen tegen. „Die heb ik
kt," zegt Anneke lakoniek.
laar kamer laat ze me modellen
ran ruimteschepen, die ze zelf
gemaakt.
Tik zie een wondermooie maan-
it, waarin Anneke spelden met
rde knopjes heeft geprikt op de
en. waar landingen hebben plaats
len.
PRACHTIG
BOEKENMATERIAAL
lenslotte haar plank met boeken
itlas van de planeten" van Chriet
er is haar mooiste boek. Het
dat zij aanschafte was: „De
ïring van de Ruimte" door Ken-
Jatland, de vice-voorzitter van
erplanetery Society. Het kost-
le boek is de Spectrum Ruimte
van Patrick Moore, een amateur
oom. die over de radio in Enge-
zijn praatje „The sky at night"
boek ,,La planète Mars" uit 1892
ze van iemand uit Koog aan de
j een antiquarisch standaardwerk!
H J Penn heeft ze het boek
itevaart en geneeskunde", dat ze
aar aanstaande schoonvader, die
s. kreeg.
jlasmappen heeft ze foto's van bijna
stronauten, met handtekeningen,
ze laat me de foto's zien, die de
er 9 eind 1971 begin 1972 nam
teimos, Phobos (24 kilometer
en Mars. Van de Russische Am-
Ie kreeg ze foto's van de ont-
st van de astronauten in de werk-
ler van Lemn, en de ontvangst in
pu
h laten we dan eindigen met het
!t> van de namen van de ruimte-
ers, die volgend jaar samen het
ingaan. Want onze enige over
mans is toch een samenwerking,
pde verstandhouding, een vriend-
lussen alle volkeren op dit klei-
rdbolletje. De ruimtevaarders,
tor hopelijk de basis voor zullen
to. zijn
Mstronauten:
Thomas P Stafford,
•Vance D. Brand,
Donald K. Slayton.
kosmonauten:
Wexci A. Leonow.
jTMeri N. Koebasow.
ANCO MALI
verloren
jeasbrii met gekleurd montuur;
bri'i sleutelbos met 6 sleu-
twee kindervesten; licht-
aaPje met geld
gevonden
■O kindertrekkar, zwarte plas-
'omonnee met geld.
KOMEN LOPEN
halsband.
'togen worden gaarne verstrekt
"Ukspolitie te Leusden-zuid
LEUSDEN/CENTRUM - Een gesprek
met Verny February, wonend aan de
Gironde 19 te Leusden-centrum (tele
foon 03496-2715) is als een oase van
begrip, harmonie en ééntaligheid in
meerdere talen, temidden van een Ba
bylonische spraakverwarring.
Een Babylonische spraakverwarring,
die er heerst onder de vele en ver
schillende volkeren, die deze aardbol
bewonen.
Als een oase ook van een natuurlijke
binding tussen die volkeren, die de zo
veel bewierookte en verguisde ontwik
kelingshulp ontvangen. Bi; Verny Fe
bruary heb ik weer dat gevoel, dat
alle menselijke wezens, hoe verschil
lend ook van taal, van volk, van fond,
van klimatologische omstandigheden,
allemaal tot één ras behoren, name
lijk het ras: mens.
Hij is enthousiast over een plan met
breed opgezette basis om een aantal
verhalen uit West-Indië, Latijns-Ame-
rika, Afrika en Azië, in Nederland uit
te brengen.
Politiek gezien was er altijd wel
belangstelling voor die zogenaamde
derde wereldlanden. Maar er werd al
tijd een groot vraagteken geplaatst
bij wat die landen aan kuituur hadden
voortgebracht.
DE STILLE KRACHT
VAN COUPERUS
„Verwonderlijk is het", zegt hij,
„dat we in Nederland tot 1974 moes
ten wachten tot het op de televisie
vertolken van „De Stille Kracht" van
Louis Couperus de doorsnee-Neder
lander enig inzicht en belangstelling
kreeg voor wat er zich in de ziel
van de Indonesiër afspeelde. Terwijl de
Nederlanders toch vele eeuwen met de
Indonesiërs hebben samengeleefd
VERTALING ROMANS EN
VERHALEN UIT DE 3DE
WERELDLANDEN IN HET
NEDERLANDS
De N.O.V.I.B (Nederlandse Organi-
satie voor internationale Ontwikke
lingssamenwerking) bemoeide zich tot
enige jaren terug praktisch alleen maar
met projekten op maatschappelijk en
politiek terrein. Maar een jaar of twee
geleden is het plan bij de N O.V.I B.
ontstaan om romans en verhalen uit de
derde wereld, vertaald in Nederland te
gaan uitgeven. Zodat de Nederlander
op indringende wijze vanuit de denk-
hoek van de betreffende volkeren zélf
tot begrip zal kunnen komen van de
moeilijkheden en problemen, waarvoor
deze volkeren zich geplaatst zien. En
zodat de Nederlander iets kan gaan ont
dekken van de zielewereld van die an
dere volkeren Volkeren, die opeens
óók een eigen fond, óók een eigen kui
tuur, óók een eigen literatuur, zij het
vaak oraal, blijken te hebben.
Zoals altijd in Nederland werd er
toen een kommissie opgericht, die zich
met dit volkerenomspannende plan zou
bezighouden. Maar er werd. zoals zo
vaak, wel gepraat, maar niets gedaan.
een zekere keuze gemaakt.
„Ik wil u graag een paar voorbeelden
noemen.
PAKISTAN
Uit Pakistan namen wij het boek van
Zulfikar Ghose „The murder of Asias
Khan Dit boek handelt over een
Pakistaanse herenboer in hiërarchieke
relatie met de plattelands- en rurale
bevolking. Het is een weerspiegeling
van het scheve in de situatie Dit
probleem kan in een wetenschappelijke
verhandeling nooit zo prachtig worden
beschreven als door deze Pakistaanse
auteur.
ZUID-AFRIKA
Van Zuid-Afrika namen wij de auto
biografie „Down Second Avenue" van
Mphahlele, dip een enorme kennis be
zit van de literatuur in Afrika, en die
in de Angelsaksische en Amerikaanse
zwarte kroesbolletjes. Twee meisjes
met dikke lippen, jurkjes aan, de hand
jes om eikaars schouders geslagen.
Het onderschrift luidde: „Roosje en
Ruth hebben hun Heiland gevonden.
De dierlijkheid verdween van hun ge
laatstrekken, toen Christus ingang vond
tot hun harten
Ik kijk Verney met ontzetting aan. Ik
kan het bijna niet geloven. Dierlijkheid
Dat er in 1972 nog zo iets geschreven
kan worden. Ik ben met stomheid ge
slagen en Verney begint in zijn pa
perassen te duiken om het „dokument"
aan mij te tonen.
„Wanneer ik zeg ontmythologisering,
met betrekking tot de Afrikanen", ver
volgt hij, „wil ik zeggen, dat de Afri
kaanse geschiedenis niet is begonnen
toen de Engelsen aankwamen. De Afri
kanen moeten de kloof gaan overbrug
gen tussen de periode van de aankomst
van de Europeanen en de zuiver Afri
kaanse derde wereld-epriode. Dat
wil zeggen, dat de Afrikaan dan gaat
Datum: 21 juli
LEUSDEN/CENTRUM
N.H.K.: 9.15 u ds. J. J Kooman,
Herv.; 10.45 u ds H Bantels.
Amersfoort, Herv.. 19.00 u ds.
P J. Westeneng. Barneveld, Herv.
Ger.
R.K. Kerk: Tijdens de vakantiepe
riode: zaterdag 7.00 uur, zondag
7.45, 9.20 en 11.00 uur
LEUSDEN/ZUID
N.H.K.: 10.00 u :ds.P J. Westeneng,
Barneveld, Herv. Ger., 19.00 u.:
ds. G. J. Jansen, Voorthuizen, Herv.
R.K. Kerk: Huize Don Bosco* zater
dag 19.15 uur, zondag 10.00 u
Hoogmis; 11.30 uur.
AMERSFOORT
Geref Kerk (Vrijgem.).
Martuskerk. 10.00 u. ds Arnold
De Kandelaar: 17.00 u.. ds Arnold
De Schaapskooi: 10.00 u. ds Kok
Westerkerk: 17.00 u.: ds Kok
ACHTERVELD - Op de eerste dag van
de feestweek 25 augustus -1 september
1974 - vanwege het 300-jarig bestaan
der Parochie Achterveld - zullen de
ruiters van manege „De Klaveet" hun
opwachting maken bij het Raadshuis
aan de koningin Julianaweg 's Morgens
om half tien zullen zij de stoet ver
gezellen die, met de eregasten, dan op
trekt naar de Kerk. Naast de ruiters
van „De Klaveet" zullen een groot aan
tal kinderen op pony's aan deze in
tocht deelnemen. De organisatoren zijn
ook doende om de jonge miters en
amazone's te laten deelnemen aan de
grote historische optocht op woens
dagavond 28 augustus 1974. Het is niet
uitgesloten, aldus de heer Bert van
Wegen van „De Klaveet" dat de jeugd
groep zal uitkomen in
maar dat blijft nog een verrassing
ACHTERVELD - Heden, woensdagavond
17 juli, begint om half zeven in „Het
gezellige midden tussen Achterveld en
Leusden" een grootpony-ruiterfestijn.
Een zestigtal ruiters zullen dan in
manege „De Klaveet" aan de Postweg
in dressuur en springwedstrijden tegen
elkaar uitkomen. De ruiters zijn van
vereniging „Odijk" van de piepjonge
ponyvereniging „De Willaert" uit
Scherpenzeel en van „De Klaveet" uit
Achterveld.
Het kan niet anders, of het zal een bij
zonder charmant lief schouwspel wor
den, temeer daar enkele tientallen
bijzonder jonge ruiters en amazone's
aan dit grote hippysche festijn zullen
deelnemen.
REDAKTIE-RAAD
Toen Sjef Theunis bij de N.O.V.I.B
kwam werketl, is hij zich in die plannen
gaan verdiepen Hij ging op zoek om in
Nederland mensen te vinden, die jaren
onder die volkeren hadden geleefd. Zo
ontstond er een redaktieraad. Camps
is een missioloog uit Nijmegen, die
jarenlang in Indonesië heeft gewoond
Bertus Dijk is een Angola-kenner.
Verny February begon inLeidenkol-
lege te geven over literatuur uit Afri
ka, geschreven door Afrikanen, veelal
in een vroegere koloniale taal, het
Engels of het Frans. Met koncentratie
op de orale vorm van deze literatuur
Verder begon hij kollege te geven over
het gebied van West-Indië. Onder zijn
studenten bevonden zich twee echte
Surinamers. „Dat gaf een enorme di
mensie aan mijn verhalen, zowel voor
mij als ook voor henzelf."
HET WACHTEN IS
OP HET GELD
Nu zit er een enorme vaart achter
het projekt. Het wachten is nog slechts
op één van de kommissies, diehetpro-
jekt moeten financieren. De 'edaktie-
raad vroeg zich af, welke kategorie
Nederlanders zij wilden bereiken: een
groepje intellektuelen of het doorsnee
Nederlandse publiek Zonder dat er
vanachter een katheder wetenschappe
lijke volzinnen werden uitgestrooid De
redaktieraad besloot zich te wenden tot
alle mensen, die werkelijk iets willen
weten over de derde wereldlanden
Doelbewust heeft men voor die mensen
LEUSDEN
Artsen: Voor de praktijken van de
artsen Boersema, Den Toom, Bink
horst en Lantink, zal het aanstaand
weekend waarnemen
dr Binkhorst, Gironde 11, Leus
den/C tel 03496-2667.
Spreekuren: zaterdag en zondag
middag 14 uur Aanvragen voor vi
sites gaarne voor 10 uur 'sochtends.
De dienst geldt van vrijdag 18 uur
tot maandagmorgen 8 uur
Wijkverpleging De wijkverpleging
wordt waargenomen door:
zr. Dignum, Walter van Amersfoort-
straat 36, Achterveld, tel. 03425-
333
Apotheek: Openingstijden apotheek
Leusden: ma. t/m vrij. van 8.30-
18.00 uur. In de weekenden waarin
de artsen Binkhorst en Lantink dienst
hebben: zaterdag en zondag van 14
tot 14.30 uur en van 17.30 uur tot
18 uur Wanneer de artsen Boersma
en Den Toom dienst hebben is de
apotheek zaterdags en zondags ge
sloten.
Dierenartsen: Voor kleine huisdie
ren dr Tijmensen, van Oosterhout-
laan 40, Leusden/zuid, telefoon 03490
10761.
Voor de dependance Henegouwen 11
Leusden/centrum van de dieren
artsenpraktijk Amersfoort is de
dienstdoende dierenarts te bereiken
onder telefoonnummer 03490-21827.
Sociale dienstverlening:
Prot. Sociaal centrum te Amers
foort: tel.. 03490-10441. Maatschap
pelijk werk, gezinsverzorging en be
jaardenhulp.
Spreekuur: iedere woensdag in Leus
den/zuid in 't Trefpunt, tel 03490-
13040. Afd. gezinsverzorging en be
jaardenhulp van 9.00 uur tot 9.30
uur. Afd Maatschappelijk werk van
9.30 uur tot 10 uur. Leusden/cen
trum in het Hervormd Centrum, As-
schatterweg. afd. gezinsverzorging
en bejaardenhulp van 9 45 uur tot
10.15 uur Afd. Maatschappelijk
werk van 10.30 uur tot 11 uur
Informatie-adres: mevr. J M. Snij
der-Huisman, Willem de Zwijger-
laan 4 te Leusden/zuid, telefoon:
03490-10294
Aktie moeders voor moeders:
Voor Achterveld. Leusden/Centrum
en Leusden/Zuid mevr. M. L. Roo-
zendaal- Doucet, D. van Weede-
straat 4, Achterveld, tel. 03425-
853
landen een grote naam heeft als kri-
tikus.
Het is een beschrijving van zijn le
ven in het Zuid-Afrikaanse zwarte
ghetto. Het is een onthullend bloed-,
zweet- en tranenverhaal. Op wrange
wijze komen naar voren de mens-ont-
erende omstandigheden, waarin som
mige Afrikanen zich bevinden.
Ook komen de konflikten er in naar
voren, die een Afrikaan met een hogere
ontwikkeling, in zo'n situatie mee
maakt. Onze opzet is goed uitgebalan
ceerd.
NIGERIA
Uit Nigeria namen we de schrijver
Ache'.e. Vroeger of later, dat voor
spel ik u. zal deze schrijver de Nobel
prijs voor de literatuur ontvangen Nie
mand in Europa kent hem. Maar nie
mand in Europa ker.Je Patrick White,
totdat hij de Nobelprijs voor de lite
ratuur ontving! Hij is één van de voor
mannen van de literatuur in Afrika.
Hij is vertaald in vele talen, van de
Anglosaksische tot de Slavische talen
toe. Bekend van hem zijn een viertal
romans, waaruit wij in onze serie
„Things fall apart" hopen uit tegeven.
Hij beschrijft een pracht van een oer-
typisch Afrikaans dorp met een man,
die als sterke held fungeert, autokra-
tisch ln zijn doen en zijn laten, maar
tegelijkertijd ook democratisch. Door
het uitgebreide familiesysteem komt er
iets van pressie op hem. Het is een
man. die door zijn hoogmoed de Afri
kaanse gebruiken vertrapt, ten val
komt, en ten prooi valt aan de Euro
pese aanwezigheid Op dat punt krijg
je allerlei konfllktsituaties, die kunste
naars en akademici in de derde wereld
hebben ondervonden.
Door het kolonialisme zijn zo veel
van de mythes in de derde wereld
schijnbaar tot in het niets gedaald, of
zelfs verborgen gebleven voor de derde
wereld-bewoners zélf. Jammer genoeg!
Het gevolg hiervan is, dat zij ernaar
streven om te komen tot een zelf-
definitie, wat vaak leidde tot een zelf-
deceptie.
Wat de orale traditie betreft durf
ik zó ver te gaan door te zeggen, dat
de missie een record heeft behaald
in de landen van de derde wereld.
Een pluspunt is hun bijdrage aan de
derde wereld voor de interesse in de
inheemse, Afrikaanse rurale litera
tuur, hoe taalkundig mank ook vaak.
Men mag echter beslist niet vergeten
dit te vermelden."
AFRIKAANSE LOFLIEDEREN
In de Afrikaanse literatuur zijn
enorm belangrijk de lofliederen, af
komstig van sterke groepen als de
Zoeloes, in de 18e en de 19e eeuw
onder Shaka.
Als men echter historisch weten
schappelijk over de Zoeloes leest,
dan krijgt men vaak het beeld voorge
schoteld van zwarte Napoleons, van
krijgshaftige tirannen. Dit komt doordat
de Europese poëzie een bepaalde vorm,
een bepaalde opzet heeft. En het is
moeilijk om de verschillen te onder
kennen tussen proza, poëzie en orale
traditie. Daarom bleven die lofliederen
onbekend.
VERGELIJKING BRONZEN
HOOFDEN VAN IFE MET DE
GRIEKSE SKULPTUREN
„De Europeanenzegt Verny
February, „hebben vaak de fout ge
maakt om voortbrengselen uit hun tech-
nokratische maatschappij te vergelij
ken met die van de derde wereldlanden.
Maar de Europeanen zouden de bronzen
hoofden van Ife in Nigeria moeten ver
gelijken met de Griekse skulpturen.
Dan staan ze veel beter.
ONTMYTHOLOGISERING
Daarom gebruik ik een verwoording,
die belangrijk is: men moet trachten
om ontmythol9giserend op te treden
Maar dat is een proces, dat niet alleen
op de Afrikanen van toepassing is.
Datzelfde ontmythologiseren speelt
voor beiden.
ROOSJE EN RUTH
Ik wil uhet volgende voorbeeld geven.
In 1972 stond van de Evangelische Om
roep in één van de landelijke bladen
een prentje van twee prototypen van
ontdekken, dat hij wel iemand is met
een verleden, met een mythe De West-
Indiër gaat dat ook ontdekken.
HET ONOVERWINLIJKE
CHINA
Het merkwaardige is, dat van alle
niet-Europese landen China het land is,
dat door de Europeaan er nooit onder
is gekregen. De Chinese kuituur bleek
te sterk en te universeel te zijn!"
Wat de ontmythologisering betreft:
Achebe schreef een roman: „A man
of the people" vertaald door Marga-
rethe de Sablonière in de vijftiger ja
ren. Daarin stuwt Achebe niet om zijn
samenleving satirisch onder de loep
te nemen. Door het aanwenden van sa
tire en humor is een vergevorderd sta
dium van zelf-distantie en rijp worden
bereikt. Dat kan alleen maar korrige-
rend werken.
„Wat ons romanprojekt betreft," al
dus Verney February, „wil ik zeggen
dat dit projekt belangrijker is vooreen
zeker ontmythologiserend proces onder
de Europeanen dan bijvoorbeeld één of
ander droog rapport van hoger hand.
LITERATUUR FUNGEERT
ALS EEN SPIEGELBEELD
Voor mij fungeert literatuur als een
spiegelbeeld, via de literatuur kan men
zekere strukturen blootleggen. Door het
kennis nemen van literatuur kunnen
mensen ertoe gebracht worden om se
rieus te gaan nadenken over een ver
andering van sociale processen. Een
boek als „De Splle Kracht" van Louis
Couperus vertelt méér over een facet
van de bureaukratie in Nederland en in
„Ons Indië" van een regeringsverkla
ring.
WEST-INDIË
Van de West-Indiër Samuel Selom uit
Trinidad hebben wij gekozen „The
Plains of Carom". In dat boek komt een
passage voor dat mij alles zegt over
de ellende, gebracht door te vroeg of te
dom toegepaste Europese technolo
gische middelen. Seloms hoofdkarakter
is een oude man, die overal beroemd
was om zijn behendigheid met de zeis.
In zijn rurale dorp arriveerde een
Amerikaanse maatschappij met een
machine, die in een paar uut het werk
volbracht, waarmee de man maanden
bezig was. In zijn eenvoud kon die oude
man die machine alleen zien als een be
dreiging voor zijn mentale en emotio
nele bestaan.
De man dacht, dat er 82 mannen in
die machine zaten met al die grijpar
men 's Avonds nam hij zijn zeis en
sloeg de machine kapot. Het was voor
hem een gevecht tussen één man alleen
en 82 tegenstanders. Hierin komt iets
van de tragiek naar voren van het on
voorbereid in aanraking komen met
Europese technologische middelen."
Het romanprojekt van de NOVIB is
van die aard dat het ontzettend veel
facetten van kuituur en maatschappij-
vormen met betrekking tot de derde
wereld naar voren zal brengen. Alle
gekozen werken zijn goed geschre
ven en zij verdienen een volwaardige
plaats in de wereldliteratuur.
KENTERING ONDER DE
NEDERLANDSE JEUGD
Vooral onder de jongeren in Neder
land is er een enorme kentering te
bespeuren, een willen begrijpen van die
andere volkeren. „Daarom," zegt Ver
ny, „willen wij, dat de prijzen van die
boeken niet hoog uitvallen. Wij willen
dat ze binnen het bereik van ieders
portemonnee vallen. Op scholen en
volkshogescholen moeten ze onder de
aandacht van de jongeren kunnen wor
den gebracht
„Iets over mijzelf? Ach nee, dat is
met belangrijk. Schrijft u alleen maar,
dat ik verbonden ben aan het Afrika
Studiecentrum in Leiden." (En daar
is voor hem de kous van personalia
mee af).
KONGRES TE GRONINGEN
„Wat belangrijk is, is dat de stu
denten in Groningen bezig zijn om een
kongres te organiseren over literatuur
in de derde wereld in de maand novem
ber. Ik probeer ze aan te sporen om
één of twee van die schrijvers persoon
lijk naar Nederland te laten komen.
Dat is niet zo moeilijk, wat er wonen
er enige in Engeland
Twee mensen zijn persoonlijk bij
mij afgestudeerd en geven nu les in
Nederland. Meestal studeren letterkun
dige studenten bij mij, maar ook wel
anthropologen. De belangstelling voor
de literatuur in de derde wereld is
werkelijk erg groot. De organisatie
„Stichting Normen en Waarden" heeft
mij uitgenodigd om te spreken over de
Afrikaanse kuituur".
„U houdt zich ook bezig met West-
Indië. Hoe staat het met de Suri
naamse literatuur?"
„Wat is het beeld, dat wij van de
Surinamers hebben in Nederland?
Flessentrekkers, messentrekkers,
die in het ghetto van de Bijlmer wo
nen. Natuurlijk zijn er heel wat rand
figuren. Die heb je overal. Maar wat
weten wij bijvoorbeeld van de Suri
naamse taal: het Sranan of neger-
Engels. Voorhoeven in Leiden is een
groot kenner van de Surinaamse taal
Lichtveld is een Nederlander. Zij heb
ben beiden heel wat gegevens verza
meld over de letterkunde die is ge
schreven in het Surinaams. En wel
vanaf het slaventijdperk tot aan men
sen als Henny de Ziel en Eddy Bruma.
Dat wat gepubliceerd is, is door mij
in het Engels vertaald. Wat belangrij
ker is dan de vertaling is het feit, dat
Suriname daar anders in over komt
dan het bananenrepubliekje van Neder
land over zee.
KOENDERS OEUVRE
IS EEN PLEIDOOI
VOOR DE SURINAMERS
Iemand als Koenders schreef al in
1948 de felste artikelen in prozavorm
tegen de minachting van de Surinamers
door de Surinamers.
Hij schreef over het foutieve
gebruikmaken van het Nederlands,
en de verkeerde beelden, die men kreeg
over de Surinamers. Zijn hele oeuvre
is een pleidooi voor zelfrespekt en her
ontdekking van de eigenwaarde. Koen
ders stukken zijn even belangwekkend
als van de neger-schrijvers Langston
Hughes, Baldwin, die vooral hun bij
dragen hebben geleverd tot een Pan-
Afrikaanse gedachte. En toch is Koen
ders hier helemaal onbekend.
HENNY DE ZIEL:
DE SLAVIN WAS GOED OM
HET BED TE DELEN
Met iemand als Henny de Ziel krijgt
men een dichter met een enorme inten
siteit, een sterk poëtisch gevoel en
Masker Ivoorkust. „Maskers af: Dit
zou voor alle landen moeten gelden!"
dat geheel op zijn Surinaams.
Men krijgt ook iets van de pathetiek
van het slaventijdperk in sommige Su
rinaamse gedichten.
Ik denk aan twee regels van een
slavin, die wèl goed bevonden was door
de meester om zijn bed te delen, en
die aan de meester ook een kindje
schonk, maar die toch geregeld werd
afgeranseld
Zij zegt: „Meester, meester, ver
giffenis. Denk aan het kind En dat
komt als een zweepslag repetatief
terug.
„Eens vond je me mooi, en goed ge
noeg om je bed te delen. Waarom kun
je dan nu twee gezichten aan me tonen."
ANANSI, DE SPIN
De Afrikaanse invloed op Suriname
uit zich in het beeld van Anansi, de
spin. De spin kreeg men van Ghanese
oorsprong in Suriname, getransplan
teerd door de slaven. Die wordt ook nu
met trots naar voren gehaald als fa
cet van de letterkunde.
DOBRU
Dat Dobru een fel nationalist is,
toont hij terdege in zijn bewustheid van
de ongeletterdheid van zijn eigen volk,
dat zich in een kulturele en materiële
armoede bevindt.
Als een lofdichter trekt hij rond,
zijn gedichten voorlezend in Suriname,
die hij voor zijn gehoor ten tonele
brengt door gebruikmaking van een
drum „Dat vind ik geweldig".
Dat is ook een bepaald facet van de
hele derde wereldliteratuur", beëin
digd Verny February,
digd Verny February ons gesprek, dat
wat mij betreft nog uren had kunnen
doorgaan. Het spreken met een kos
mopoliet doet de hoop toenemen op het
onderling begrip van alle volkeren op
aarde, onze enige overlevingskans.
Later belt Verny February mij nog
op om te zeggen, dat bij mij als
curiositeit een fotokopie zal toezenden
van het door mij in twijfel getrokken
onderschrift van het dierlijke, dat uit
de twee negermeisjes-gezichten was
verdwenen sinds zij de Heiland hadden
gevonden
ANCO MALI
