De vette en de magere jaren van
de schaakvereniging „Leusden"
LEUSDENSE VERENIGINGEN IN HET ZONNETJE
DONDERDAG 14 NOVEMBER 1974
LEUSDEN/CENTRUM - Omtrent de
juiste herkomst van het schaakspel
zijn de geleerden het niet helemaal
eens. Aangenomen wordt, dat het is
ontstaan in de 4e of 5e eeuw in het
oude India.
U kent wellicht de fabel van het
schaakbord en de graankorrels? Die
fabel ging over een koning, die zich
verveelde. Dat kwam in die tijd wel
meer voor, maar deze koning wilde
wel wat doen aan zijn overvloed aan
vrije tijd. En om de koning een ple
zier te doen, werd het schaakspel
uitgevonden.
Vanuit India kwam het spel via China
en de Arabische landen in de 14e eeuw
naar Europa. Rusland is momenteel
wel het belangrijkste schaakland in
de wereld.
ENKELE JAARTALLEN
Ook bij de beschrijving van het
schaken ontkomen wij niet aan een
rijtje jaartallen. Op 23 mei 1873 kwam
de Nederlandse Schaakbond tot stand.
Verleden jaar werd in Amsterdam het
honderdjarig bestaan gevierd van de
bond, die 500 verenigingen met 23.000
leden omvat. Internationaal belang
rijk was de stichting van de FIDE,
de internationale schaakfederatie. Dat
gebeurde in 1924. Nationaal van bij
zondere betekenis was, dat in 1935
dr. Max Euwe als eerste en tot nu toe
als enige Nederlander, wereldkam
pioen werd. In 1936 kreeg de bond
het predicaat Koninklijk en werd toen
KNSB, waarmede men gelukkig ver
lost werd van de naamsovereenkomst
met een zeer inpopulaire politieke
partij uit die tijd.
Zo'n 50 jaar geleden kwam de demo
cratisering van de Nederlandse schaak
wereld op gang. Het wereldkampioen
schap van dr. Euwe versnelde die
evolutie en tegenwoordig kan eigenlijk
iedereen lid worden van een schaak
vereniging. Verheugend is ook, dat
vooral bij de jeugd een grote belang
stelling voor het schaakspel bestaat.
lijkheden, een bijzonder interessant
maar zeer ingewikkeld denkspel.
SCHAKEN IN LEUSDEN
Georganiseerd schaken kunt u in
Leusden bij de schaakvereniging
.Leusden" Iedere nieuwe inwoner van
Leusden vindt vrij spoedig na zijn
vestiging in onze gemeente in zijn
brievenbus een foldertje, waarin na
een welkomstwoord de schaakliefheb-
bers onder de nieuwe ingezetenen,
vlot de weg gewezen wordt naar de
schaakvereniging. De geschiedenis van
de Leusdense schaakclub valt uiteen
in drie scherp afgebakende perioden:
de aanvangsjaren van 1946 tot 1952,
Gespeeld zou worden in de voormalige
bewaarschool aan de Ooievaarshorster-
weg in Leusbroek. De huur van het
clublokaal bedroeg f25,00 per jaar en
de wekelijkse contributie een kwartje.
Wel iets anders dan de bedragen, die
thans gevraagd worden!
CLUBKAS SPOEDIG LEEG
Aanvankelijk namen de leden hun
eigen speelmateriaal mee naar de club.
Om hierin de gewenste uniformiteit
te krijgen werd later het materiaal
gekocht Ondanks veel doe-het-zelf-
werk van enthousiaste leden als de
gebr. Van Raay (borden) en de heer
G. van Leeuwen (klokken), raakte de
maandag en later weer naar de donder
dag. Men moest o.m. rekening houden
met de televisie. In 1962 ging men
op woensdag spelen, doch ook deze
avond was geen blijvertje. Het Europa
cup-voetbal verdrong de schakersnaar
de dinsdagavond en dat is sindsdien
de clubavond gebleven. Na 1952 zou de
eerste kentering optreden. Het leden
tal bedroeg toen 18, maar vooral door
de televisie zou dat spoedig anders
worden.
OP STERVEN NA DOOD
De tweede periode, de crisisjaren
van de vereniging, begon te lijken
zitter (de heer A. W Wisman) en
een dito secretaris (de heer L. Bo
gaard) kwamen en de club ging ver
huizen van de Ooievaarshorsterweg
naar de kantine op het Burg, Buining-
park. Ook ging men weer meedoen
aan de SGS-competitie. In 1966 had
men al weer 17 leden. Men begon met
jeugdschaken. Wie de jeugd heeft, heeft
de toekomst!
NU WEL GROOT FEEST
Op 14 november 1966 bestond de
vereniging twintig jaar. Dat jubileum
werd wèl gevierd. En hoe! In 1967
kwam een tweede tiental in de com
petitie. Het bleef de club voor de
kreeg de club een nieuwe naam: schaak
vereniging .Leusden". Men heeft mo
menteel 50 senior-leden (w.o. meer
dere dames) en 28 junioren. Gespeeld
wordt op iedere dinsdag in de B.B.-
kantine. Leusdens eerste team zit in
de 2e klasse van de Stichts Gooise
Schaakbond (de grootste van de 13
regionale bonden van de KNSB), het
tweede en derde tiental resp. in de
3e en 4e klasse.
ue maandelijkse verenigingscontri
butie bedraagt f6,00(senioren)enf2,50
(voor de jeugd). Verdere informaties
over de club worden u gaarne ver
strekt door secretaris H. H. Struiwig,
Lindenlaan 12, Leusden-C (tel. 03496-
1786) Het huidige bestuur van „Leus-
Ze denken lang en zéér lang na ou
een zet. Tenslotte zijn ze zelfs zuit
met hun wedstrijdpunten. Waar e<
overwinning bij de meeste sporti
beloond wordt met 2 matchpunten i
een gelijkspel 1 punt oplevert (zei
ook bij het aanverwante dammen!
krijgt een schaker bij winst slecb
1 punt en bij remise maar een hal
Na het gesprek, dat wij over de ma
gere en de vette jaren van de schaal
vereniging hadden met de heren BoscÈ
man, Veenendaal en Struiwig, restl
ons nog één vraag. „Wat is eigenli
het aantrekkelijke van het schak!
in clubverband?" Het antwoord
kort, maar duidelijk: „Op de clut
avond kan men zich volledig uitlevi
op het verhaal van de tien kleine ne
gertjes. Van 18 leden in 1952 zakte
het ledental in 1953 naar 12, nog net
genoeg om mee te kunnen blijven doen
aan de SGS-competitie 14 november
1956 was een zeer merkwaardige dag
voor de Leusdense schaakclub. De
Toekomst bestond toen tien jaar, maar
men was door het ledenverlies bepaald
niet in een feeststemming. Het 2e
lustrum werd dan ook niet gevierd.
Vermeldenswaard is wel, dat van de
12 oprichters nog 6 lid waren van de
vereniging en wel de heren W. Veenen
daal, G. van Buren, T. van Raay, J.
Schram, R. Zandbergen en A Hey.
Nog verder zou het ledental dalen.
In 1959 waren het er nog maar negen
Meedoen aan de competitie was er
dus niet meer Dij. in de winter van
1959-1960 kwam het dieptepunt Zo'n
man of vier kwam nog vrij geregeld
op de clubavond. Men besloot toen
maar eenmaal per maand te gaan spe
len en als dat niet zou helpen, moest
de boel maar worden opgeheven. Op
26 september 1960 kwamen de nog
overgebleven negertjes, pardon leden,
weer eens in vergadering bijeen. Na
lang dubben wilde men nog een laatste
poging wagen Een ledenwerfactie
moest uitkomst brengen. Dat deed die
ook, hoewel slechts tijdelijk. De vijf
nieuwe leden waren binnen een jaar
weer verdwenen. Zelfs de man, die
vijftien jaar de voorzittershamer had
gehanteerd, de heer W Veenendaalzag
het niet meer zitten en verliet het
zinkende schip en met hem vertrok
ook de heer Schram, die evenwel een
jaar later weer terug kwam.
En toen waren het er nog maar zes!
Maar dat halve dozijn gaf de moed
niet op. De heren A. H. Kuipers, G.
van Buren en L. Bogaard kwamen in
het bestuur. De drie leden waren C.
Veenendaal, B. Bloemendal en T. van
Raay En dat was alles Toch bleef
het maar kwakkelen en in 1964 zou
men voor de allerlaatste keer nog een
poging doen om de vereniging in le
ven te houden.
TOEN BEGON HET HERSTEL
Vanaf 1965 ging het plotseling be
ter Na een huis-aan-huis actie steeg
het ledental tot veertien Men sloot
zich aan bij de inmiddels opgerichte
„Sportstichting Leusden". En nog veel
meer veranderde Een nieuwe voor
WAT IS SCHAKEN?
Het meest opmerkelijke verschil tus
sen bordspelen als schaken, dammen
en chequers (dammen op een schaak
bord) en andere spelen of soorten is,
dat er bij de eerstgenoemde groep
geen „toevalsfactor" bestaat. Natuur
lijk, een speler kan zich vergissen
of een blunder maken, maar dat be
doelen wij niet. Bordspelen zijn te
berekenen. Bij andere spelen is het
krijgen van slechte of goede kaarten,
een gelukkige gooi met een dobbelsteen
of de goede uitval van een trap, worp
of slag met een bal, van grote invloed
op het spel. Schaken is, vooral door
de enorme verscheidenheid aan moge-
de crisisjaren 1953 t/m 1964 en het
herstel en de bloei in de jaren na 1964.
„DE TOEKOMST"
Na een oproep in de plaatselijke
pers werd op 14 november 1946 de
schaak- en damvereniging „De Toe
komst" opgericht. Bij gebrek aan dam
liefhebbers verdween het woordje
„dam" in 1949 echter weer uit de
verenigingsnaam. Uit de twaalf op
richters werd een voorlopig bestuur
gekozen, bestaande uit de heren W.
Veenendaal als voorzitter (hij zou het
15 jaar blijven!), de heer G. van Buren
als secretaris/wedstrijdleider en de
heer G van Loenen als penningmeester.
clubkas spoedig leeg. Vrij kort na
de oprichting kreeg de vereniging con
tact met de heer J. Sandbrink, één
der sterkere spelers van het schaak
genootschap Amersfoort. Tot op de
dag van heden treedt hij op als coach.
Hij verzorgde de theorie, trad op als
arbiter en zorgde er voor, dat De
Toekomst ging deelnemen aan de com
petitie van de Stichts-Gooise schaak
bond De oudere leden zijn hun eerste
competitiewedstrijd, tegen Baarn, nog
niet vergeten. Het werd een afgang.
Met 1-9 werd verloren en tenslotte
eindigden de Leusdenaren in de com
petitie op de laatste plaats.
De clubavond, oorspronkelijk op don
derdag, werd in 1949 verplaatst naar
De heer Kans als speler van het eerste bord in het eerste tiental van
de schaakvereniging Leusden.
Foto Janus Visser.
wind gaan In 1969 telde men al 35 le
den In de SGS-competitie promoveer
de het eerste tiental van de vierde
naar de derde klasse Het vijfde lustrum
werd in 1971 zeer uitbundig gevierd
De heren J J. C Schram en C Vee
nendaal, beiden vrijwel de gehele 25
jaar lid, werden benoemd tot ereleden
De schaakmatch van de eeuw, de ont
moeting tussen Fisher en Spaky en de
gestadige groei van de gemeente Leus
den zorgden in 1973 voor een onge
kende weelde: in één jaar verdubbelde
het ledental van 32 tot 64! Het was ook
een goed schaakjaar voor de vereni
ging. Het eerste team promoveerde
naar de 2e klasse en het op 25 mei
georganiseerde snelschaaktoernooi
werd een grandioos succes.
DE NAAM WERD „LEUSDEN"
In 1970 werd de interne organisatie
van de vereniging voltooid. Na 24 jaar
„De Toekomst" te hebben geheten.
den" bestaat voorts uit de heren H. J
Boschman (voorzitter), C Veenendaal
(penningmeester), J. van Santen (wed
strijdleider) en J. de Jager (jeugd
leider). Hieraan toegevoegd zijn de
heren J. Sandbrink (coach), J. M.
Agterberg (materiaal-commissaris) en
B. Uneken (propaganda).
SCHAKERS ZIJN ZUINIGE
MENSEN
Schakers zijn zuinige mensen. Nee,
begrijp ons goed, tijdens hun schuif-
partij nemen ze echt wel op tijd en
geregeld hun pilsje of iets anders in
een kleiner glaasje. Wat dat betreft
kan de kastelein van het speellokaal
gerust zijn Schakers zijn op een an
dere manier zuinig.
Ze zijn zuinig met hun partijen:
één per avond (soms ook één partij
op twee avonden!) is heel gewoon.
Ze zijn ook zuinig met hun speeltijd.
in zijn hobby en daarbij de dageli
beslommeringen van zich afzett;
Hoewel „Leusden" geen grote'
eniging is, blijkt de schaakverenij
toch aan een bepaalde behoedt
voldoen, gezien de trouwe opM
van de leden op de wekelijkse
tactavonden.
P
LEUSDER KRANT
