ee miljoen gulden kosten
Nieuwbouw is duurder en
kan pas op langere termijn,
aldus b. en w.
anavond bestemming oude boerderijen in de raad
aPERDAG 21 FEBRUARI 1975
LEUSDER KRANT
11
m de redaktie)
LEUSDEN - In de raadsvergadering van vanavond zal de raad gevraagd
rden een beslissing te nemen over de definitieve bestemming van drie oude
rderijen voor sociaal-culturele doeleinden. De drie boerderijen, .Groot
Jiorst", ,,Hakhorst" en .Nieuw Langenbeek" zullen samen f 1.855.587,-
ten aan verbouwing voor de diverse bestemmingen. Volgens een nota
b. en w. is verbouwing te prefereren boven nieuwbouw, omdat nieuwbouw
i duurder zal zijn. Volgens berekeningen zal nieuwbouw een bedrag van
5.082,- meer vergen. Bovendien, zo schrijven b. en w. in hun „pre-advies":
enen wij, dat het cultuur-historisch element nog meer tot zijn recht komt,
r de bevolking de gelegenheid wordt geboden om regelmatig in de oude
en te vertoeven en zodoende de sfeer kan proeven uit lang vervlogen
Het onderbrengen van activiteiten in de sociaal-culturele sector biedt
onze mening deze gelegenheid bij uitstek". In vorige raadsvergaderingen
-D de raadsleden nog niet zo overtuigd, dat het beter zou zijn de boerderijen
sociaal-culturele doeleinden te gebruiken. Er werd meerdere malen
r nieuwbouw gesproken. Ook was er een ..kontroverse" tussen raad en
ege over de wijze van aanpak. De raad was van mening, dat eerst gediscus-
-rd zou moeten worden over de bestemmingen van de boerderijen, zoals
tgelegd in een rapport van een speciale werkgroep om daarna te beslissen
r bet wel of niet laten doorgaan van deze verbouwingen. B. en w. waren
ter van mening - mede in verband met de spoed die betracht moet worden
in aanmerking te komen voor speciale subsidies, dat de architecten direkt
de slag moesten. Dit laatste is nu gebeurd en het rapport ligt vanavond
t&fel, waarin de kostenaspekten naar voren zijn gebracht. De beslissing
vanavond aan de raad. Gezien de voorgeschiedenis belooft het een interes-
te diskussie te worden.
Uit het voorstel van b. en w. aan
raad publiceren wij de volgende
eelten:
„Bij de keuze voor handhaving van
•rmalige boerderijen in nieuwe
•nwijken is niet alleen het cultuur-
torisch gezichtspunt van belang ge-
st. Het onderzoeken van de moge
heden om in die boerderijcomplexen
■iaal-culturele accommodaties te
liseren is tevens gevoed vanuit de
ceptie van een geheel vanwelzijns-
rzieningen. Daarbij heeft voorop ge
in het voorzien inde reeds bes taan -
en tot uiting gekomen behoeften en
en. Deze ontwikkeling, die ons in
ns een voortzetting kan krijgen in
struktuurplan voor de tweede fase,
Lt geen afbreuk aan eerder geven-
■rde ideeën en doelstellingen. Ook
een toekomstig te realiseren hoofd -
'rum, waarin een cultureel cen-
ondergebracht kan worden, wordt
grootschaliger aktiviteiten, zullen
te verbouwen boerderijen op wijk-
kunnen funktioneren, gezien de
rvoudig onder te brengen aktivi-
3 en de multi-funktionelegebruiks-
"elijkheden van deze accom moda-
het kader van de te scheppen
"ïaal-culturele voorzieningen voor
sden-centrum heeft de werkgroep
bestemmingsadviezen voorge-
- Met betrekking tot boerderij
•root Krakhorst", Bolderikhof 18,
gedacht aan een recreatief een-
ra, onder te brengen in het hoofd-
uw (voor- en achterhuis) en aan
creatief centrum, te situeren in
|b voormalige schaapskooi en schuur
r permanent gebruik). Daarnaast is
"cht aan een ontmoetingscentrum
w eensociaal-cultureelcentrum, onder
te brengen in boerderij „Hakhorst",
gaarden 25A. De gedachte accommo-
e in boerderij „Groot Krakhorst"
"ft naar onze overtuiging een directe
menhang met de in het eerderge-
,"md PUSW-onderzoek geconstateer
de behoeften aan sociaal-culturele ac-
ramodaties. Zowel voor de sociaal-
turele evenementen met een hoge
jnisatiegraad (toneel, jeugdtoneel,
"iekuitvoeringen, cabaretuitvoerin-
-) alsook voor besloten avonden van
renigingen en groepen is de gedachte
j'enaccommodatie een welkome aan-
phig op de bestaande localiteiten.
Deze behoeften zijn sinds het uit-
ngen van onderhavige besteramings-
iezen reeds meerdere malen door
erse verenigingen ter kennis aan ons
_"ege gebracht (muziekvereniging,
missie Kamermuziekconcerten,
'"lvereniging, wijkraad de Wete-
-o). Ook zijn de plannen voor een in
tte boerderij onder te brengen peu-
trspeelzaal in een vergevorderd sta-
Jüm. Wat betreft de permanente acco-
■odatie voorcreativiteitsontwikkeling,
«bben wij eenzelfde verwachting. Zo is
onze gemeente een stichting voor
j®wtieve handvaardigheid in oprich-
L®g, die zich tot doel wil stellen deze
raodatie te gebruiken voor diverse
iviteiten.
Ons oordeel over een te creëren ont-
mgscentrum (bistro) in combinatie
vk60 s°ciaal~cultureel centrum in
*horst" kan eveneens positief lui-
iSf basis voor Plan stamt reeds
1973 en is met een plaatselijk ini-
uefbegonnen
yozien de verdere aanwas van onze
oiking hebben wij alle reden om
verwachtingen te koesteren over
exploitatie van deze accommodaties,
stimuleren van plaatselijk educatief
^P^teid door aktiviteiten van
"jjiliere zijde, zal hierdoor beter
ite kunnen krijgen.
SYJiJd8 bestaat de stellige in-
j dat bovengenoemde te realiseren
tpmodaties een duidelijke funktie
®h gaan vervullen in het geheel van
^«elijk geachte en vanuit gemeen-
pszrn voortspruitende welzij ns-
viteiten.
(Zoals u wellicht bekend is, is er op
januari jl. een nieuwe wet op het
-Jttre bibliotheekwerk aangenomen,
-ai word* be* bibliotheekwerk ge-
®en fducatieve basisvoorzie-
1-7 c8 40 iedere gemeente van
dan 5.000 inwoners gerealiseerd
ik 8 ,wonlen- Daarvoor zal een lan-
4JW" voor een nationaal biblio-
^«leid uitgestippeld worden.
de wet de minister gemeenten gaat op
leggen initiatieven te nemen tot op
richting van een openbare bibliotheek.
Het gemeentebestuur zal een gegadigde
dienen aan te wijzen, die zich met het
bibliotheekwerk zal gaan bezighouden,
waarbij de voorkeur uitgaat naar par-
tikulier initiatief, dat zich reeds van
een en ander gekweten heeft.
In onze gemeente verkeren we in de
gelukkige omstandigheid, dat de plaat
selijke bibliotheekbesturen hebben be
sloten samen te werken in een Federa
tie van Gemeenschappelijke Biblio
theekvoorzieningen Leusden (stichting
in oprichting). In voornoemde wet wordt
een gemeenschappelijke bibliotheek,
voortkomend uit een dergelijke fede
ratie van instellingen met een verschil
lende grondslag als zodanig erkend.
Binnen bedoeld federatief verband is
tie in Leusden-centrum, zoals die in
de nieuwe bibliotheekwet genoemd wor
den, in studie genomen. Een compli
catie terzake vormt hetgroeikarakter,
waardoor een accommodatie bij verde
re uitgroei van het inwonertal ook
voor de toekomst aan de normen dient
te kunnen voldoen.
In velerlei opzichten zal aan een te rea
liseren accommodatie in boerderij
„Nieuw Langenbeek" daaraan tegemoet
kunnen komen. Niet alleen is de lig
ging in de toekomst bij de uitbreiding
m de tweede fase centraal, ook de
mogelijkheden tot uitbreiding blijken
aanwezig, zonder dat een en ander
afbreuk doet aan het specifieke karak
ter van een uiterlijk te handhaven
boerderij. Onzerzijds kunnen de plan
nen slechts met grote instemming wor
den ontvangen. Verbouwing van boerde
rij „Nieuw Langenbeek" geeft op korte
termijn uitzicht op realisering van een
openbare bibliotheekvoorziening.
In het overleg met de provinciale
bibliotheekcentrale is reeds begonnen
met de gedachtenwisseling over jaar
lijkse exploitatielasten voor de open
bare bibliotheek in Leusden-centrum.
Al zal deze aangelegenheid in eerste
instantie een zaak van het betrokken
bestuur zijn, onzerzijds kan hieraan
niet voorbijgegaan worden, gezien de
gemeentelijke bijdragen die hiermee
gemoeid zijn.
In het programma van eisen, waarmee
de architekt aan het werk is gegaan,
heeft men gekozen voor een bibliotheek
voorziening voor Leusden-centrum, die
op de lange duur zal kunnen voldoen
voor een inwonertal van 20.000 in
woners en daarmee verband houdend
een streefgetal aan boekenbezit van
30.000. Bij de huidige afmetingen van
onderhavige boerderij zal vooralsnog
niet aan die verreikende normen kun
nen worden voldaan, hetgeen niet be
zwaarlijk hoeft te zijn; het inwonertal
van Leusden-centrum heeft voorlopig
het initiatief genomen tot oprichting van
een stichting, die de exploitatie van een
openbare bibliotheekvoorziening Leus-
den-centrum ter hand gaat nemen. In
het oprichtingsbestuur hebben enige
bestuursleden van de parochiebiblio
theek zitting en is het streven gericht
op het overnemen van de parochie-
biliotheek door de te stichten openbare
bibliotheek Leusden-centrum. Wij ach
ten deze harmonieuze ontwikkeling een
goede aangelegenheid.
Het spreekt voor zich dat vorenstaan
de samenhangt met het bestem mings-
advies van de werkgroep, aangaande
het realiseren van een bibliotheek
voorziening in boerderij „Nieuw Lan
genbeek", Hamersveldseweg 11 te
Leusden-centrum.
Dit advies is uitgebreid aan de orde
geweest in gevoerd overleg met mede
werkers van de Stichting Federatieve
Provinciale Bibliotheek Centrale
Utrecht, waarbij de plaatselijke biblio
theken zijn aangesloten. In genoemd
overleg zijn de rijksnormen ten aan
zien van een te scheppen accom moda-
door de Eerste Kamer der Staten-
Generaal aangenomen wetsontwerp op
de Openbare Bbliotheken, kan voor de
daarna komende jaren worden uitge
gaan van een lagere exploitaitesubsi-
die. Ingevolge de nieuwe wet zullen
uiteindelijk de personeelskosten voor
100% en de overige kosten voor 20%
worden vergoed Wanneer dit zal zijn
bereikt, zal het jaarlijks te verlenen
exploitaitesubsidie kunnen worden ver
laagd van f150.000,- tot f80.000.-
VERBOUW BOERDERIJEN
TEGENOVER NIEUWBOUW
Mocht het vorenstaande tot de over
tuiging hebben geleid, dat met het cre-
eren van accommodaties, als door de
werkgroep voorgesteld, duidelijk wordt
ingespeeld op de in dit opzicht ter plaat
se bestaande behoeften, dan is hiermee
nog niets gezegd over de wijze, waarop
dergelijke voorzieningen tot stand die
nen te komen. De niet geringe vraag
onder de plaatselijke bevolking naar
accommodaties voor allerlei sociaal-
culturele activiteiten, mag ons inziens
niet zonder meer aanleiding zijn te be
sluiten om enkele oude boerderijen als
zodanig in te richten. Beoordeeld zal
dienen te worden of dit in de gegeven
situatie de meest wenselijke oplossing
is, dan wel of andere mogelijkheden,
zoals nieuwbouw, is te prefereren.
Voorop gesteld dient te worden, en in
dit verband verwijzen wij nogmaals
de 20.000 niet bereikt, zodat een plan
tot uitbreiding van deze accommodatie
voor de toekomst tot de mogelijkheden
behoort.
Om u enig inzicht te verschaffen in
de jaarlijkse exploitatiekosten, welke
met een voor een inwonertal van
20.000 inwoners ingerichte bibliotheek
gemoeid zijn, is door de provinciale
bibliotheekcentrale een overigens niet
definitieve begroting opgemaakt, uit
gaande van de normen van rijkswege.
Hieruit valt af te leiden dat voor het
komende jaar een bedrag van
f 15.000,- beschikbaar gesteld zal moe
ten worden om de exploitatie van de
bibliotheek sluitend te krijgen. In de
berekening is uitgegaan van continu
ering van deelname aan de provinciale
bibliotheekcentrale, die de directie
voert en aanvullende werkzaamheden
verricht. Het exploiteren van een zelf
standige bibliotheek zou op nog hogere
kosten uitkomen.
Voorts is bij de berekening uitge
gaan van de thans nog bestaande nor
men. In het kader van het inmiddels
BOERDERIJ HAKHORST
naar het dienaangaande gestelde in de
discussienota le fase, dat de beslissing
om waardevolle boerderijen te handha
ven, indertijd is genomen op grond
van cultuur-historische overwegingen.
Het voor de toekomst veilig stellen van
objekten, waarachter een historie schuil
gaat en waarin iets terug te vinden is
van het agrarisch karakter van het toen
malige Hamersveld, achten wij zeer
waardevol. Dit waardevolle laat zich
evenwel moeilijk uitdrukken m exac
te cijfers, doch bij de beoordeling mag
6a uZT /"H^suppeia woraen. Het
Bedoeling dat bij invoering van
De boerderij Nieuw Langenbeek, waaraan de bestemming
tbeek" is gegeven.
.openbare biblio-
SCHUUR EN SCHAAPSKOOI
Voor de toepassing van de rege
ling zal, zo is ons medegedeeld, ervan
worden uitgegaan, dat de betreffende
voorzieningen geacht zullen worden be
stemd te zijn voor een populatie van
10.00 inwoners. Dit betekent, dat in die
situatie een rijkssubsidie kan worden
verkregen van f550.000,- en een pro
vinciaal subsidie van f100.000,-
Het is wellicht in dit verband goed
op te merken, dat de betreffende norm
bedragen sedert 1970 niet meer zijn
aangepast Dit houdt in, dat zij lang
niet meer toereikend zijn om 85% van
de investeringsbedragen te dekken, het
geen oorpsronkelijk wel het uitgangs
punt is geweest
Naast de te verwachten subsidies
van rijk en provincie, kan voor de
onderhavige doeleinden nog worden be
schikt over een indertijd gevormde
bestemmingsreserve ten bedrage van
f250.000,-. Van de maximaal te doene
investering vanf 1 855.587,- zijnderhal
ve voor de helft (f900.000,-) dekkings
middelen aanwezig.
Het te investeren bedrag ten behoeve
van de verbouwing van de boerderij
„Hakhorst" tot bistro, welk bedrag wij
globaal hebben berekend op f240.000,-,
kan worden gezien als een rendabele
investering. Wij menen namelijk dat
een bistro, niettegenstaande de sociale
funktie die ermede wordt beoogd, zoda
nig commercieel moet worden geëx
ploiteerd, dat het geïnvesteerde kapitaal
ruimschoots wordt terugontvangen.
Het vorenstaande in aanmerking ne
mende, resteert nog een investering
van f660.000,-, welk bedrag groten
deels betrekking heeft opdestichtings-
kosten van de accommoodatie voor een
openbare bibliotheek. Er zijn nog moge
lijkheden om ook in laatstbedoelde kos
ten subsidies te ontvangen. Onlangs
zijn wij ervan in kennis gesteld, dat
momenteel wordt overwogen om in de
stichtingskosten van een openbare bi
bliotheek een bijdrage a fonds perdue
te verstrekken uit een provinciaal
fonds.
Op welk bedrag in dit verband mag
worden gerekend, is ons niet bekend.
Behalve de reeds genoemde subsidie
mogelijkheden, zijn onzerzijds ook nog
pogingen in het werk gesteld om ten be
hoeve van de verbouwing van de onder
havige boerderijen subsidies te ontvan
gen in het kader van de bestrijding
van de werkloosheid zullen slagen zal
moeten worden afgewacht, doch het is
in dit verband wel van belang dat zo
spoedig mogelijk met de uitvoering van
de werkzaamheden kan worden begon
nen.
ïfEKEER EN EXPLOITATIE
In het kader van de rijkssubsidie
regeling samenlevingsopbouw wordt
ten aanzien van het beheer van de eer
der beschreven sociaal-culturele cec
tra als eis gestelddat daartoe een demo
cratisch tot stand gekomen rechtsper
soon m het leven wordt geroepen. Deze
rechtsinstantie dient voor een langdu
rige periode (minimaal 25 jaar) de be
schikking te krijgen over de accom
modaties, welke met bovenomschrever
investeringssubsidie wordt gereali
seerd
Door de werkgroep bestemming oude
boerderijen is een vorm in studie,
waarbij het gemeentebestuur en (le
gebruikers grote invloed hebben op
de samenstelling van een stichtings
bestuur. Daarnaast dienen er per accom
modatie beheerscommissie ingesteld
te worden, die met konkrete bestuurs
aangelegenheden ter ^ake belast wor
den.
Bij deze vorm van beheer, zoails
die door een dergelijke stichting ten
aanzien van de sociaal-culturele accom
modaties inhoud krijgt, dient u zichtèr
vergelijking dp beheersvorm voor te
stellen van de zwembadstichting en/bf
van de stichting voor lichamelijke op
voeding en sport ten aanzien van 8e
sport-accom modaties
In hoeverre het wenselijk is, dat de
bibliotheek onder het beheer van deie
te stichten beheersvorm onderge-
bracht wordt, valt nog nader te bezien.
BOERDERIJ GROOT KRAKHORST
dit gegeven zeker niet buiten beschou
wing worden gelaten.
Wij menen dat het cultuur-historisch
element nog meer tot zijn recht komt
wanneer de bevolking de gelegenheid
wordt geboden om regelmatig in de oude
gebouwen te vertoeven en zodoende iets
kan proeven van de sfeer uit vervlo
gen tijden. Het onderbrengen van acti
viteiten in de sociaal-culturele sector
biedt naar onze mening deze gelegen
heid bij uitstek.
Behalve overwegingen van cultuur
historische aard, zullen in dit kader
ook financieel-economische overwegin
gen een belangrijke, zo niet primaire,
invloed dienen te hebben. Wij hebben
getracht een globale vergelijking te ma
ken van de boerderijen. Hierbij zijn wij,
voor wat de nieuwbouw betreft, uitge
gaan van eenzelfde aantal m3, dat wordt
verkregen in de gedachte accommoda
ties m de boerderijen, evenwel met dien
verstande, dat een correctie heeft
plaats gevonden voor het aantal niet
funktionele m3 in de boerderijen. De niet
te benutten inhoud, die nu eenmaal
in de boerderijen aanwezig is. doch die
bij nieuwbouw niet zou worden gereali
seerd. is derhalve buiten beschouwing
Wij hebben ons afgevraagd, of de ver
bouwde boerderijen eventueel in eigen
dom zouden moeten worden overgedra
gen aan de rechtspersoonlijkheid be
zittende instelling, die in de toekomst
met het beheer hiervan zal worden be
last, dan wel of deze bij de gemeente
in eigendom zouden moeten blijven. On
ze voorkeur gaat uit naar het in ge
meenteeigendom houden van dezè ob
jekten. Juist omdat het hier gaat om
waardevolle gebouwen, achten wij het
zeer belangrijk dat van gemeentewege
direct invloed kan worden uitgeoefend
op het onderhoud hiervan. Wel zal in
het kader van de rijkssubsidieregeling
samenlevingsopbouw er rekening mede
gehouden dienen te worden, dat met de
beheersinstantie een langdurig huur
contract van minimaal 25 jaar aange
gaan zal dienen te worden.
Voor de kosten van inrichting van de
verbouwde boerderijen, zoals aankoop
meubilair en overige inventaris, zijn
in de door de architekten overgelegde
begrotingen geen ramingen opgenomen.
Met betrekking tot de boerderijen
„Groot Krakhorst" en „Hakhorst" zul
len wij trachten om de ramingen voor
de verbouwing zodanig te verminderen,
dat het mogelijk wordt om binnen het
totale begrotingsbedrag ook de inrich
tingskosten te laten vallen. Voor de
boerderij „Nieuw Langenbeek" is dit
met te realiseren, aangezien een open
bare bibliotheek een specifieke inrich
ting vereist, waarvoor normaliter als
norm geldt een bedrag van f 100.- per
mz. Voor 700m2 dient derhalve rekening
te worden gehouden met een uitgaaf
van f70 000,-.
In de stichtingskosten van sociaal-
culturele centra kan een rijks- en
provinciaal subsidie worden verkre
gen op grond van de rijkssubsidiere
geling samenlevingsopbouw. Het sub
sidie van het rijk bedraagt 75% van een
maximaal investeringsbedrag, geba
seerd op inwonertal, terwijl de provin
cie 10% bijdraagt tot maximaal
f 100.000,--.
Blijkens verkregen inlichtingen kan
de betreffende subsidieregeling worden
toegepast voor de verbouwing van de
boerderij „Groot Krakhorst", terwijl
dit eveneens het geval is ten aanzien
van de verbouwing van de schuur bij
de boerderij „Hakhorst" tot sociaal-
cultureel centrum. De overige activi
teiten (bistro en openbare bibliotheek)
vallen niet onder de werkingssfeer van
bedoelde subsidieregeling.
gelaten. Verder is uitgegaan van een
kostprijs van f230,- per nr voor nieuw
bouw
De gegeven vergelijkingen tonen aan,
dat de voor elk der boerderijen ge
adviseerde bestemming kan worden
gerealiseerd binnen een beduidend lager
dan de nieuwbouwprijs liggend kostenbe-
drag. Hiertegenover staat, dat de jaar
lijkse onderhoudskosten van een oud
gebouw in het algemeen hoger zullen
zijn dan die van een nieuwbouwprojekt.
Ten aanzien van de onderhavige boer
derijen hebben wij de verwachting, dat
dit verschil niet groot zal zijn. De be
grotingen voor de verbouwingskosten
zijn zodanig opgezet, dat hierin zijn
verwerkt bedragen voor vernieuwing
of reparatie van al die onderdelen, die
tengevolge van de ouderdom van de ge
bouwen niet deugdelijk meer zijn. Ver
der is er in de verschillende begrotin
gen vanuit gegaan, dat alle houtwerk
opnieuw zal worden geschilderd, ter
wijl het gehele afwerkingsniveau voorts
zodanig zal zijn, dat voor de eerst
volgende jaren slechts geringe bedra
gen voor onderhoud nodig zal zijn.
Bij het maken van een vergelijking
tussen verbouw van boerderijen tegen
over nieuwbouw, speelt naar onze me
ning ook het üjdsaspekt nog een rol.
Het onderbengen van sociaal-culturele
accommodaties in oude boerderijen kan
op korte termijn worden gerealiseerd,
hetgeen met het oog op de grote behoef
te hieraan ons inziens noodzakelijk
is. Indien aan nieuwbouw zou worden
gedacht, is dit niet te realiseren bin
nen bet grondgebied van de eerste fase,
zodat dergelijke plannen eerst ten uit
voer zijn te brengen bij de ontwikkeling
van de bestemmingsplannen in de tweede
fase.
Resumerend, zijn wij tot de conclu
sie gekomen, dat de gemaakte verge
lijkingen met inachtneming van de gege
ven omstandigheden ons voldoende ver
trouwen kunnen geven om u voor te
stellen, in het kader van het in vroe
gere jaren kenbaar gemaakte beleids
voornemen ter zake. te besluiten uit
voering te geven aan de uitgebrachte
adviezen van de werkgroep bestem
ming oude boerderijen.
