Het onderwijs in Leusden ,"211 Q
„De commissie onderwijs
dient leden uit de praktijk
te hebbenzoals het nu
gaat is het een griezelige
zaak"
een samenwerkingsschool verwatert
snel tot een openbare school
-.het gemeentelijk schoolbeleid
is erg goed te noemen"
DOOR ANCO MALI
I. fl. J. Pierik, hoofd Rossenbergschool
DjNUtKUAG 13 MAAK 1 197:"»
leusder krant
7
Het wezen van de vernieuwing is de maximale
ontwikkeling van het individuele kind"
verenigingen, die een beroep op je
doen Pas hebben we erover gepraat
of we de voorlichting over het voort
gezet onderwijs zullen kunnen bundelen.
Ook over het eventueel aanstellen van
een vakleerkracht ol consulent voor
muziek.
Ik persoonlijk vind het fijn dat je van
elkaar weet wat je doet. We zijn met
veertien collega's, en het is belang
rijk dat je iets van ze hoort. Omdat
de hoofden erg bezet zijn, hebben
we afgesproken dat er bij vergade
ringen van elke zuil een afgevaar
digde aanwezig is, die de berichten
doorgeeft aan zijn collega s en aan het
onderlinge hooldenberaad van elke
zuil.
DE ONDERWIJS
BEGELEIDING
,,Als algemene zaak zouden we cu
misschien de onderwijsbegeleiding
kunnen aansnijden."
.Deze heeft in Leusden te lang op zich
laten wachten. In Amersfoort was de
zaak al lang van start In het verleden
kon je via via van bepaalde diensten
gebruik maken Officieel hoorden we
er echter niet bij
Toen is Leusden overstag gegaan, en
nu kunnen we een keuze maken uit
het dienstenpakket Iedere school is
daar vrij in. De ene vraagt begelei
ding in de expressie-vakken. De ander
in het leesonderwijs. Er zijn enkele
vakken die algemeen begeleid worden,
zoals het lezen in de eerste klas
Alle scholen maken gebruik van de
diensten van een remedial teacher.
De oorzaak dat het zo lang met die
begeleiding duurde?
We kennen het drama Hoogland. Mis
schien koesterde Leusden een zekere
achterdocht ten opzichte van de be
doelingen van Amersfoort. Onderwijs
begeleiding is een kostbare zaak, en
daarom dient deze regionaal tê ge
schieden Amersfoort heeft een goede
Onderwijs Advies Dienst. Vele van
hun mensen hebben een onderwijsloop
baan als grondslag. Ze kennen de on
derwijsproblemen van nabij.
DE COMMISSIE ONDERWIJS
MENSEN UIT DE PRAKTIJK
ONTBREKEN ER
Tenslotte de Commissie Onderwijs
De Commissie Onderwijs is een advi
serend cillege, waarin de diverse
schoolbesturen zijn vertegenwoordigd
De aanvankelijke opzet was, dat
men zich zou gaan bemoeien met plan
ning van scholen en algemene school-
kan zelf mensen aanzoeken, zonder dat
het verplicht is om de ouders daar in
spraak in te geven.
In de praktijk is het vreselijk moei
lijk om capabele mensen te vinden.
Wij mogen blij zijn, dat er in ons
stichtingsbestuur mensen zitten, die op
de hoogte zijn van onderwijszaken Het
zijn leken, die zich in hun vrije tijd
met het onderwijs bezighouden. Er komt
een enorme hoeveelheid werk op hen
af, dat in de vrije tijd moet worden ver
zet Daar heb ik respekt voor
De bestuursvorm zou pas gezond zijn,
als het bestuur, dat drie basis- en
drie kleuterscholen onder zich heeft,
een full-time bestuurder had. Het be
stuur heeft 25 leerkrachten in dienst.
Wat dat al een werk aan salaris-
en personeelsadministratie geeft!
Hiernaast moet men zich nog bezig hou-
de met kwesties als het financieel
beleid, het onderhoud, het onderwijs
beleid, kontakten met gemeenteen rijk
Je zou moeten kunnen beschikken over
een full-time bestuurder met enige
onderwijs-achtergrond
Mijn vader was ook hoofdonderwij
zer. Hij deed de administratie zelf en
liet de pastoor en het kerkbestuur de
stukken ondertekenen. Maar daar is de
zaak nu te gecompliceerd voor.
Ik heb geen kritiek op ons bestuur,
maar het vele werk zou makkelijker
lopen, als we in het bestuur een full
time kracht hadden.
HET BIJZONDERE VAN
DE KATHOLICITEIT
,,Mag ik u vragen wat naar uw mening
het bijzondere is van de katholiciteit
van uw onderwijs?"
,,De hele katholiciteit staat centraal
in de belangstelling
Het katholieke onderwijs heeft lang
niet zo n sterke groei doorgemaakt
in Leusden als het als het openbaar en
het protestants christelijk onderwijs
Volgens een scholennota van de ge
meente Leusden zouden er op dit mo
ment al drie katholieke zesmansscho-
len en een flinke aanzet voor de vier
de katholieke basisschool moeten zijn
Maar er zijn twee katholieke basis
scholen en een derde is in opbouw.
Dit heelt te maken met een bepaal
de ontkerkelijking Alles vervaagt op
het ogenblik. Het is een proces dat zijn
weerslag ondervindt van de maatschap
pij men stuurt een kind niet meerauto-
matisch naar de katholieke school.
We zijn begonnen met 120 jongens,
We hebben nu 183 meisjes en jongens.
DE MENSEN DIE NU
KIEZEN VOOR HET
KATHOLIEK ONDER
WIJS DOEN DAT VEEL
BEWUSTER
Wat ik wel merk is dat de mensen
die kiezen voor het katholieke onder
wijs, dat veel bewuster doen. Dat vind
ik een geweldig winstpunt
Wat bepaalde de katholiciteit van het
onderwijs? Negatief zou je kunnen zeg
gen: het is onderwijs waar toevallig
godsdienstles wordt gegeven door een
priestercatecheet
HET GAAT OM DE
CHRISTELIJKE
LEVENSHOUDING
Ik dacht echter, dat het voorname
lijk ging oin de christelijke levens
houding, die stoelt op het evangelie.
Ik dacht, dat de geest en de sfeer
bijzonder belangrijk waren. Ik ge
loof, dat er duidelijk een verschui
ving is van belerende dogmatiek naar
een christelijke levenshouding. Je bent
belijdend christen De manier, waar
op je de maatschappij benadert, is het
wezen van de christelijke visie
We zoeken naar nieuwe godsdienst
methoden. Hoe kun je als christen,
met als achtergrond het Evangelie,
de maatschappij van nu benaderen?"
„Hierop wil ik u natuurlijk vragen
waarom u uw katholiciteit in een open
bare school niet ten voorbeeld aan an
deren kunt stellen. En of u in uw chris
telijke levenshouding niet vóórgaan in
een samenwerkingsschool."
,,Je kunt zeggen in een openbare
school respekteer je eikaars mening.
Dat is belangrijk maar dat hoef je
over. Het zou de totale doorbreking
van het leerstofjaar-klassensysteem
betekenen Je krijgt dan een totaal an
dere organisatie van je onderwijs en
een hèel nieuwe vorm van administra
tie Om te weten, op welk niveau een
kind per vak is, zou je voor elk kind
een appart dossiertje moeten hebben.
Specifiek is, dat het kind centraal
staat. Vroeger stond de leerstof cen
traal. Niet ieder kind heeft in dezelfde
tijd even veel leerstof door te nemen
jaar op de basisschool doorgebracht.
Pietjes dossier zegt Pietje kan een
beetje lezen. Met diktee is hij op het
niveau van de derde klas, met reke
nen op dat van de vierde. Het mini
mumpakket moet als sluis werken,
waar iedereen doorheen is geweest.
U vraagt wat wij aan de vernieu
wing doen?
vervolg op pagina 8
LEUSDEN - W. A. J. Pierik is hoofd-
lerwijzer van de Rooms-Katholieke
sisschool ,,De Rossenberg". De
looi in Leusden, waar de wezen-
ke onderwijsvernieuwing in de laat-
jaren blijkt te zijn verwerkt en in
rde banen geleid.
GESCHIEDENIS VAN
DE ROSSENBERGSCHOOL
Ik ben hier gekomen in 1965 zegt
'heer Pierik. ,,Vóor 1965 bestond
een school voor meisjes, de Ber-
detteschool in Huize Ansfridus. En
jongensschool met vier leerkrach-
voor zes klassen in ,,De Til",
iel! gaf les aan een halve vijlde en een
te zesde klas.
en waren er al vaag bouwplannen
een nieuwe school
12 augustus 1968 konden we dan
iozengaarde - een uitermate gunsti-
ligging voor onze school - ,,De
ienberg' betrekken. We zijn van
;ens- en meisjesschool in fasen
'oeid naar een gemengde school
zijn in 1968 begonnen met een
lengde eerste klas We hebben nu
Is twee jaar een volledig gemeng-
icbool
DE ONDERWIJSSITUATIE
IN LEUSDEN IN HET
ALGEMEEN
J.Wat vindt u van de onderwijssitua-
Leusden, in het algemeen?"
l.De onderwijssituatie in Leusden in
1 algemeen wordt gekenmerkt door
«ontzettend snelle groei. Op onze
?n krijgen wij leerlingen die onder
e van Dalton- en Montessorischo-
Ilomen en dat geeft uiteraard nog-
lïat aansluitings- en aanpassings-
lelijkheden. Zowel van de zijde van
irlingen als van de kant van het
iijsteam.
^"betreft het gemeentelijk onder-
Ibeleid wil ik vaststellen dat de
peente Leusden de stroomversnel-
goed heeft kunnen bijhouden en
vóór is geweest Er zijn nieuw-
kvijken, waar de school er al was,
wijl de wijk nog moest worden af-
jouwd Het gemeentelijk bouwbeleid
rover het algemeen erg goed te noe-
|ok de afdeling Onderwijs is geplaagd
irde enorme groeistuipen van de ge-
lente Ze zijn van het ene naar het
|ere gebouw verhuisd. Ze hebben lang
ii onderbezetting van hun perso-
1 gekampt Ik heb een goede ver-
adhouding met de afdeling onder-
Het zijn vlotte mensen. Ze zijn
,rS flexibel wat de tijden betreft:
jekunt er altijd binnenlopen
Er is nog wat achterstand wat de aan-
'pn in het kader van artikel 72 be-
*'t Dit is de aanvraag van extra leer-
jwdelen voor nieuwe onderwijsmetho-
Dat levert de laatste jaren "ver
eng op. Gedeputeerde Staten moeten
btoe steeds een gemeentelijke be-
Jingswijzigmg goedkeuren
Ue heer Pierik kijkt in de aanteke-
j?en. die hij heeft gemaakt om het
sprek voor te bereiden, en stelt voor
st de algemene zaken af te hande-
HET HOOFDENBERAAD
komen nu op het hoofdenberaad.
•tr is een ..interzuilair hoolden-
ad Dat is een goede zaak Je
roet hoofden van openbare en an-
1 Rondere scholen aan één ta-
e kunt elkaar informeren over al-
onderwijszaken. Het is een be-
i ii ,,*>een bestuurlijke bevoegdhe
id. Het is moeilijk om bepaalde
uniform te regelen
grover praten we? De vakantie-
"8. de schoolzwemtoestanden; de
niet alleen in een openbare school te
doen. Dat kan ook op een bijzondere
school gebeuren.
Wanneer je een bepaalde levens
beschouwing hebt, heb je als ouders
het onvervreemdbare recht om je kind
naar de school te sturen, waar je eigen
levensbeschouwing in het onderwijs
wordt belichaamd.
,,EEN SAMENWERKINGS
SCHOOL VERWATERT SNEL
TOT EEN OPENBARE
SCHOOL"
Een samenwerkingsschool? Ik ben
erg bang, dat die gaat verwateren tot
een openbare school
Ik geloof dat het erg belangrijk is,
dat je een gemeenschappelijke basis
hebt met betrekking tot het pedagogisch
handelen. Je bent er niet met het res
pekt voor eikaars mening! Je moet uit
de levensbeschouwelijke hoek onderwijs
geven en getuigen van je levensvisie
Dat heeft konsekwenties voor de ma
nier, waarop je de wereld benadert.
Wanneer je de rooms-katholieken, de
protestanten en de humanisten in eén
school stopt, krijg je al gauw, dat je
zegt We kunnen elkaar wel niet hele
maal vinden, maar we vinden elkaar
aardig en we gaan maar met elkaar
verder. Je verwatert snel tot een open
bare school. Ik heb niets tegen open
baar onderwijs, maar ik vind het goed
dat in onze demokratie ieder zijn
eigen verworvenheden positief in een
school kan terugvinden
Ik heb in het openbaar onderwijs
heus vele vrienden. Ik heb begrip voor
hun uitgangspunt en zij voor het mijne.
,,IK BEN VOORSTANDER
VAN EEN SAMENWERKINGS
SCHOOL OP CHRISTELIJKE
BASIS"
Ik ben voorstander van een samen
werkingsschool op christelijke basis
Zo'n samenwerkingsschool zou ik lie
ver vandaag dan morgen willen. Ik vind
het een jammerlijke zaak, dat het
Christen Demokratisch Appél nog
steeds niet van de grond is. Voor de
Ierse toestanden schaam ik me diep
ONDERWIJSVERNIEUWING
,,Wat doet u op een school aan
onderwijsvernieuwing?"
,,Het is een verschrikkelijk beladen
begrip Er worden ontiegelijk veel kre
ten de wereld ingesmeten Er zijn
scholen, die pretenderen, dat ze aan
onderwijsvernieuwing doen, omdat de
kinderen toevallig niet meer in rijen
zitten maar in groepjes, en omdat er
veel geplakt en gescheurd wordt
HET WEZEN VAN DE
VERNIEUWING IS: DE
MAXIMALE ONTWIKKE
LING VAN HET INDIVI
DUELE KIND
Dat heelt met vernieuwing niets te
maken. Het wezen van de vernieuwing
is de maximale ontwikkeling van het
individuele kind Dat heeft eigenlijk
konsekwenties in de vorm van een
bom Als je dit konsekwent wilt dóór
voeren, plaats je een bommetje onder
je school Dan blijft er van het be
staande onderwijsstelsel niets meer
Het accent ligt nu meer op de vor
ming dan op belering, meer op funk-
tionele dan op parate kennis. Er is een
veel grotere differentiatie. Dat houdt
verband met de individuele aanpak.
DE ROES VAN DE
VERNIEUWING IS EEN
KLEIN BEETJE VOORBIJ
Hoe denken wij als team erover? Een
en ander is niet van vandaag op mor
gen te realiseren Bovendien rijst de
vraag Moet het allemaal wel zo? In
de vakliteratuur en de pers komen zo
langzamerhand tegenwerpingen De
roes is een klein beetje voorbij, van
wege het feit dat er hier en daar
mislukkingen zijn geweest Wij kregen
hier op school leerlingen van scholen
waar hevig vernieuwd werd in de 5e
klas hadden ze daar nog nooit van breu
ken gehoord'
GEVAAR VOOR
MOERAS-EFFEKT
Bij het volgen van het individuele sy
steem ontstaat de kans, dat het moeras-
effekt gaat werken De kinderen blijven
hangen in dat bepaalde niveautje, waar
op ze zitten. Ze zijn minder gemo
tiveerd om zich verder te ontwikke
len. Het werkt stigmatiserend Het
zou jammer zijn dat het kind zich als
individu niet zou kunnen ontplooien.
DE WAARDE VAN DE
KLASSIKALE INSTRUKTIE
Steeds meer stemmen gaan er op
voor de klassikale instruktie Een on
derwijzer is tenslotte iemand, die een
vak heeft geleerd. Alle kinderen moe
ten de instruktie volgen. Door de vra
gen die in de klas komen, merk je
dat de kinderen elkaar helpen. Het is
wezenlijk voor het geven van onder
wijs, dat de onderwijzer kontakt heeft
met de leerling. De vernieuwing gaat
anders ontaarden in management. Hoe
wel zelfwaakzaamheid van de leerling
natuurlijk belangrijk is. Ook al zou
je in de naaste toekomst komen tot
een school, waar het leerstofjaar-
klassensysteem is doorbroken, dan
moet je een minimumpakket samen
stellen. Anders krijg je: Pietje heeft zes
zaken. Zo langzamerhand is dat ver
der gegaan. Men bemoeit zich met
specifieke onderwijszaken. Het grieze
lige is, dat het een adviserend college
is. Ik zou behalve bestuurders ook
mensen uit het praktische onderwijs
veld in de Commissie Onderwijs wil
len zien. De Commissie Onderwijs is
een belangrijke aangelegenheid, die
beter zou kunnen funktioneren als er
mensen uit de praktijk in vertegen
woordigd zijn."
DE BESTUURSVORM VAN DE
ROSSENBERGSCHOOL IS
EEN STICHTING.
ER ZOU EEN FULL-TIME
BESTUURDER MOETEN
KOMEN
„Wilt u vertellen hoe de bestuurs
vorm van een school is geregeld?"
„Héél vroeger, waren school- en
kerkbestuur één. Enige jaren geleden
hadden we nog een schoolbestuur Sinds
een jaar is het schoolbestuur overge
gaan in een stichtingsbestuur: „Stich
ting Katholiek Onderwijs Leusden."
Een stichting is een vorm, die niet zo
heel erg demokratisch is. Het bestuur
We zijn er continu mee bezig. Het is
vooral een zoeken. Ik gebruik expres
niet het woord experimenteren Ik vind,
dat wij proberen te doen wat haalbaar
is. Dingen, waar je je geen buil aan
kunt vallen. Wij proberen in het klas
sikale systeem in de eerste plaats
voor a'> vakken meer differentiatie
aan te brengen. We houden teambe
sprekingen en vergaderingen, waar we
deskundigen bij vragen, onder andere
van de Onderwijs Advies Dienst We
bestuderen de vakliteratuur over de
nieuwe methoden
Wat we er in de praktijk aan doen?
DE KLASSEN 3, 4, 5 EN 6
WERKEN IN ZES ATELIERS
OP DE WOENSDAGOCHTEND
Neemt u het vak handenarbeid:
woensdagochtends om half 11 gaande
klassen 1 en 2 naar huis. De klassen3,
4, 5 en 6 worden dan opgedeeld in zes
ateliers. De kinderen kunnen zelf kiezen
in welk atelier ze willen gaan werken
Boetseren, poppen en maskers maken,
weven, ruimtelijk vormen mei karton
en papier, schilderen of appliqueren
Dit is een duidelijke vorm van onder
wijsvernieuwing. Het is een vertikale
werkwijze: de jonge kinderen worden
geholpen door de oudere. Een groot
aantal moeders komt helpen Eén moe
der houdt crèche voor de moeders die
kleine kinderen hebben. Wij worden
hierbij begeleid door de consulent van
Beeldende Vorming, de heer Vial, die
het zelf heeft opgezet Je kunt je team
flexibel instellen: de één houdt meer
van schilderen, de ander meer van
boetseren Er is duidelijk geen schei
ding meer tussen handenarbeid en hand
werken. De kinderen blijven zes weken
in één atelier. Na zes weken mogen
ze opnieuw kiezen Wel moeten ze in
een jaar tijd alle zes ateliers hebben
doorgelopen. Er zijn ongeveer twintig
kinderen in één atelier, leerkrachten
en ouders zijn enthousiast.
Iedere leerkracht heeft zijn mate
riaal in zijn eigen klas.
Wij hebben veel te weinig materiaal,
bijvoorbeeld voor houtbewerking. Wij
hebben hiervoor een artikel 72 aan
vrage gedaan."
Wij gaan ondertussen even in de
verschillende ateliers kijken. Het ziet
er allemaal heel fijn uit, en er wordt
hard en enthousiast gewerkt Ik kom
verschillende vriendinnen en bekenden
tegen De begroeting is hartelijk Daar
wordt iets wezenlijks en iets nieuws
verricht.
Terug in zijn werkkamer vervolgt
de heer Pierik:
BIJ HET TECHNISCH
LEZEN IS DE KLAS OP
GEDEELD IN 5 OF 6
GROEPJES. DE MOEDERS
HELPEN DAARBIJ
„Wij zijn ook begonnen om het tech
nisch lezen op een andere leest te
schoeien. Technisch lezen wil zeggen
dat een kind een tekst vlot kan lezen.
Het is een nieuwe methode, die we door
de hele school heen toepassen, op indi
vidueel kunnen gebaseerd Via een
testje hebben we bepaald in welke groep
en kind zit. Eén klas is opgedeeld
m 5 a 6 groepjes, en daarmee wer
ken we op verschillende ochtenden
of middagen voor de verschillende klas
sen. Daar helpen de moeders bij.
MEER DIFFERENTATIE
IN HET BESTAANDE
SYSTEEM AANBRENGEN
