Mil JEUJOURNAAL
Op de fiets langs de
monumenten
ob
In het kader van het Monumenten jaar
Bodem en flora van
provincie in kaart
Vervolg interview met Wim Veen pag.1
Bruine rijst
met liefde
Heffing voor
schone energie
i.p.v. Kalkar
jUÊ donderdag 20 mAart dis
UIT ANDERE
BLADEN
GEKNIR/y
EKNIR^
1975 Monumentenjaar
Zoals reeds door het bureau
voorlichting is medegedeeld, is het jaar
1975 door de Raad van Europa
uitgeroepen tot „Monumentenjaar"
(1975). De opzet hiervan is om onder
het motto „Een toekomst voor ons
verleden" door tal van aktiviteiten in
ruimere kring dan thans het geval is,
belangstelling te wekken voor de
architektonische rijkdom en het unieke
stedenschoon van Europa, welke
worden bedreigd door verwaarlozing,
sloop en ondoordachte rescauratie.
Monumenten karakteristiek voor
omgeving
De monumenten, welke op zich reeds
van belang voor de kennis en het
beleven van de cultuur- en
kunstgeschiedenis zijn, vormen
bovendien een onvervangbaar geheel
van stads- en plattelandsbebouwing.
Daardoor bepalen zij in belangrijke
mate het karakter en de identiteit van
de omgeving.
Drie projekten per land
Uit talrijke mogelijkheden heeft de
Raad van Europa voor ieder land drie
projekten gekozen, waarop bijzondere
aandacht wordt gevestigd om
internationaal te tonen, wat er door
samenwerking tussen overheid en
partikulier initiatief tot stand kan
komen.
De projekten omvatten voorbeelden
van zeer uiteenlopende aard: kerken en
woonhuizen, poorten en pakhuizen,
torens, raadhuizen, kastelen, molens,
boerderijen, marktpleinen en stads- en
dorpsgrachten.
In Nederland zijn als „pilots project"
(lichtend voorbeeld) uitgekozen
aktiviteiten in Amsterdam, Middelburg
en Orvelte (Drente).
Nationaal Comité Monumentenjaar
1975
Voor de organisatie van aktiviteiten in
het kader van het Monumentenjaar
1975, is in Nederland „Stichting
Utrecht De bodemgesteldheid en
vegetatie in de hele provincie Utrecht
zullen in de komende vijf jaar door
twee biologen van provinciale water
staat in beeld worden gebracht. Drs.
P. Hessel en drs. J. Wildschut zijn mo
menteel doende de nodige voorberei
dingen voor dit monnikenwerk te
treffen.
Als het straks weer lente wordt trekt
men er op uit om alle plantensoorten
vast te leggen, om te kijken hoe al dat
groen bij elkaar staat en op welke
grondsoort.
De provincie hoopt daardoor wat be
ter zicht te krijgen op het milieu in
eigen gebied. Deze gegevens zullen
vooral van nut zijn bij onder meer het
opstellen van streekplannen, bij de
tracering van wegen en het beheer
van wegbermen en sloten.
Drs. Hessel: 'Tot nu toe had men wel
enige gegevens, maar die waren te
versnipperd om een beleid op te kun
nen voeren. Als waterstaatsdienst
werd het steeds duidelijker dat er
beter materiaal op tafel moest komen
om het milieu een volwaardige rol te
laten spelen in de beleidsadviezen aan
GS.
Twee op een
Hessel verwacht dat een ploegje van
twee mensen één vierkante meter kan
bestrijken. Hij rekent daarbij op hulp
van de universiteit. De biologen zullen
in Utrecht-oost beginnen, omdat de
provincie daar een streekplan in voor
bereiding heeft. De resultaten van de
milieu-kartering kunnen daarin al zo
veel mogelijk worden verwerkt.
Volgens Hessel is het niet de be
doeling een milieukaart te maken.
'Die gaat te gemakkelijk een eigen
leven leiden. Ik heb de gegevens liever
afzonderlijk, omdat dan een zuiverder
keus gemaakt kan worden. Een stuk
land kan bijvoorbeeld in de winter
pleisterplaats zijn voor wilde ganzen
én daardoor als waarclèvbf woraen
gekenmerkt o$eén rtiiliéukaart. Tè
zou dan echter gauw vergetèn, dhtje
er zomers best wat hengelaars mag
laten komen'.
In computer
Alle uitkomsten van de inventarisatie
zullen in een computer worden ge
stopt, waarna de belangrijkheid van
een gebied kan worden bepaald Hes
sel hoopt dat de2e 'biografische ge
gevens' straks voor iedereen toe
gankelijk zullen ajn. Bijvoorbeeld
voor gemeenten, waterschappen maai
ook actiegroepen
Anderzijds reken) de bioloog er een
beetje op dat zo >eel mogelijk in
stanties en particilieren hun in het
verleden verzamelde milieugegevens
aan provinciale witerstaat beschikbar
zullen stellen om jle kartering te be
spoedigen.
(Utrechts Nieuwsfiad 1-11-'74.)
rir ::u r ihb-i
te richten en een aantal instanties
verzocht een vertegenwoordiger voor
dit comité aan te wijzen.
Door de heer H. J. L. Vonhoff, lid van
het dagelijks bestuur van het Nationaal
Comité, is het provinciaal Comité
Utrecht Monumentenjaar 1975 onder
voorzitterschap van de commissaris der
Koningin, geïnstalleerd.
Zoals uit het bovenstaande blijkt, heeft
dit comité tot taak in het kader van M
1975 in de provincie Utrecht de
aktiviteiten te stimuleren, te
coördineren en zo nodig zelf te
organiseren.
In Leusden fietstocht langs de
monumenten
Boswachterswoning aan de Heetveldseweg nr. 2. Een komplete lijst met de Leusdense monumenten is verkrijgbaar bij
de redakhe.
Nationaal Comité Monumentenjaar
1975", in het leven geroepen de onder
ere-voorzitterschap van Z.K.H. Prins
Claus.
Deze stichting stelt zich ten doel „het
opwekken en stimuleren van de
belangstelling van de Nederlandse
bevolking voor het architektonische
erfgoed, het vestigen van de aandacht
op de gevaren die dit erfgoed bedreigen,
alsmede aktiviteiten tot behoud van dit
architektonisch erfgoed tot ontplooiing
te brengen en aan te moedigen".
Het Nationaal Comité is van oordeel,
dat het Monumentenjaar zich - althans
in Nederland - in de eerste plaats dient
te richten op het zoeken naar middelen
teneinde de oude binnensteden en
dorpskernen leefbaar, dat wil zeggen
bewoonbaar, te houden.
Op het stuk van de renovatie van oude
steden ligt dan ook een gigantische taak
te wachten.
Door het leefbaar houden of - beter
gezegd - het meer leefbaar maken van
onze oude stads- en dorpskernen, zou
naar het oordeel van het Nationaal
Comité één van de doelstellingen van
het Monumentenjaar, namelijk het
geven van eigentijdse bestemming aan
het architektonisch erfgoed, kunnen
worden bereikt en daarbij tevens een
positieve bijdrage worden geleverd aan
de verbetering van het milieu in die
kernen.
Provinciaal Comité Utrecht
Voor de uitvoering van zijn taak heeft
het Nationaal Comité de
totstandkoming aanbevolen van
provinciale comité's, welke de
gewestelijke aktiviteiten zullen
activeren, bundelen en die in de eigen
provincie de belangstelling voor de
monumentenzorg met alle daartoe,
geëigende middelen kunnen
bevorderen.
Gedeputeerde Staten van Utrecht
hebben daarom besloten een comité op
Leusden telt een aantal gebouwen en
grondstukken, welke als monument - in
de zin van de Monumentenwet - zijn
aangewezen.
Op een verzoek van het Provinciaal
Comité M1975 om in het kader van het
monumentenjaar ook in Leusden
daaraan aandacht te schenken, hebben
burgemeester en wethouders spontaan
gereageerd. De plaatselijke
monumenten zijn grotendeels in de
natuurgebieden gelegen. Voor die
Leusdenaren die nog niet zo lang in
Leusden wonen, zijn die monumenten
moeilijk te vinden. Daarom heeft het
college besloten een fietstocht - onder
leiding - langs die monumenten te
organiseren.
U ziet, het college heeft zich zeer
milieubewust opgesteld. Wij hopen dan
ook, dat veel inwoners zich te zijner tijd
voor deelname zullen aanmelden. Het
ligt in het voornemen de fietstocht in de
maand mei van dit jaar te houden. Het is
gebleken, dat indien voor die tocht veel
belangstelling bestaat, er nog meer
zullen worden uitgeschreven.
In principe kan men zich nu reeds
aanmelden (telefoon 03496-1247,
toestel 116)
30 Dm Jüri .00331! isatewxiodDiifil Jorf
a?Riho jpteoif eftnorn ööv wuodbnd uit
S. Polak.
probleem verlies je je te gauw in
filosofieën, en kom j e te gauw op politiek
terrein.
Met verkeer en vervoer kun je gewoon
duidelijk bepaalde konkrete voorstellen
doen en alternatieven gaan ontdekken.
Daarbij is ook het probleem Leusden als
slaapstad onderdeel van de regionale
problematiek en eerlijk gezegd waren
we toen daar nog niet zo goed op
ingeschoten.
T Maar in wezen stuit je ook op die
regionale situatie bij verkeer en vervoer,
b.v. als je de S10 niet aanlegt blijft de
Arnhemseweg overbelast en zitten
Woudenber en Scherpenzeel met de
problemen?
V Ja, we hebben de laatste tijd ook veel
meer kontakt met regionale groepen via
de Stichtse Milieufederatie. Toch
hebben we in ons rapport al enigszins
rekening gehouden met bepaalde
ontwikkelingen buiten Leusen, zie b.v.
de opmerkingen over de konsekwenties
van de mogelijke kapaciteitsvergroting
van de Arnhemseweg.
Met dat regionale punt snijden we een
belangrijk dilemma aan dat we daarnet
ook al aanstipten: Leusden trekt door
bouwen in de vrije sector veel mensen
aan die hier niet werken en graag buiten
wonen (slaapstad). Die mensen zijnbijna
per definitie tegen uitbreiding van
Leusden, want ze wonen hier vanwege
het landelijke aspekt Hoe kijken jullie
daar tegen aan?
V Dat is een leuke vraaag, vooral omdat
het gemeentebestuur ons wel eens
verweten heeft dat we te veel inspelen
op de anti-groei mentaliteit van de
nieuwe burgers, die landelijk willen
blijven wonen. Toch raak je hiermee één
van de meest fundamentele dilemma's
van de hele diskussie rond Leusden's
groei. De gemeente is er altijd van
uitgegaan dat de nadruk vooral hoort te
liggen op het bouwen van woningen en
als dat loopt gaan ze meer aandacht
besteden aan werkgelegenheid, verkeer
en vervoersvoorzieningen. Dat noemen
wij het paard achter de wagen spannen!
Vooral als je een beetje behoorlijk
sociale opbouw wilt hebben in de
gemeente, dan moet je zorgen voor
werkgelegenheid. De sociale opbouw,
dat wil zeggen de verdeling tussen de
verschillende soorten woningen (vrije
sector, premiewoningen,
woningwetwoningen) is nu falikant fout
en zeer onevenwichtig. We hebben als
Knalgroen wel eens het verwijt gehad
dat wede woningnood lieten voortduren
doordat, mede dankzij onze akties, er in
Leusden minder snel woningen zouden
worden gebouwd. Wij stellen daar
tegenover dat de groei van Leusden tot
dusver echter té veel in de vrije sector is
geweest. Overigens ontstaat nu ook door
het gebrek aan werkgelegenheid in
Leusden zelf de ongezonde situatie dat
inwoners uit de woningwetsector ook
meestal elders werken en dan ook weer
last kunnen hebben van het gebrek aan
redelijk openbaar vervoer. Maar, zoals
reeds eerder gesteld, dit is vooral een
probleem dat regionaal moet worden
opgelost. Het ligt veel minder binnen het
werkgebied van ons, ook al hebben we
op dit punt wel duidelijke standpunten
gepubliceerd, maar we kunnen moeilijk
hier gedetailleende rapporten, zoals
onze verkeers en vervoersnota, over
uitbrengen.
De huidige procedures
T Hoe vind je de situatie op het ogenblik
met de planning van de verdere uitbouw
van Leusden geregeld?
V Er is uiteraard ontzettend veel
verbeterd. Het gemeentebestuur neemt
de bijdragen van de burgers nu echt
serieus en de werkgroep
bestemmingsplannen werkt nu op volle
toeren. Wij doen daaraan mee maar
behouden onze kritische
onafhankelijkheid zonder overigens te
denken dat we de wijsheid in pacht
hebben.
T Eén van de standaard kritieken op het
werk van aktiegroepen, zoals Knalgroen
toch wel wordt genoemd, is dat ze geen
echte vertegenwoordigers zijn van de
burgers. Hoe voelen jullie dat?
V We hebben ook nooit van onszelf
gezegd dat we de burgers
vertegenwoordigentoch denken we dat
onze standpunten overeenkomen met
die van de meeste burgers, althans als het
gaat over fundamentele plannen, zoals
groeiplannen, verkeer en milieu. In ieder
geval hebben we de adhesiebetuigingen
rond onze bezwaarschriften-aktie als
een bewijs daarvan.
T Krijgen jullie wel eens reakties uit de
bevolking?
V Ja.erbellenweleensmensenopomte
vragen of Knalgroen niet iets kan doen
aan een bepaald probleem zoals b.v.
gebruik bestrijdingsmiddelen door
plantsoenendienst of iets dergelijks.
Maar we bemoeien ons meer met de
grote lijnen; op het terrein van de
planologie zijn we als amateurs
begonnen, maar we hebben toch heel
veel geleerd.
T Denk je dat de burgers van Leusden
enigszins te mobiliseren zijn voor een
bepaalde aktie op milieugebied?
V Nou, de Amersfoortse Courant heeft
wel eens gesteld dat Leusden zo'n lastige
bevolking zou hebben, maar dat is meer
het gevolg van een eenzijdige
bevolkingsopbouw, waar de gemeente
zelf schuld aan heeft. Overigens zijn de
meeste mensen niet werkelijk makkelijk
te mobiliseren, zeker niet als het om
fundamentele kritiek gaat op
ontwikkelingen betreffende milieu of
ruimtelijke ordening. Komt er echter een
bedreiging in hun eigen buurt, zie b.v.
akties rond het winkelcentrum, dan
willen ze wel aktief worden. Wij vinden
eigenlijk wel dat het CML eens iets meer
zou moeten doen aan dergelijke
dichtbijhuis-liggende problemen zoals
vuile vijvers, last van huisdieren enz.
Maar als Knalgroen stappen we er niet in.
T Hebben jullie nooit de neiging gehad
om zelf diskussiegroepen met de burgers
in Leusden op te zetten over algemene
zaken zoals b.v. de planologische
ontwikkeling van Leusden?
V We hebben indertijd wel eens een
voorlichtingsavond georganiseerd,
maar echte diskussie-groepen laten we
liever over aan politieke partijen en op
regionaal niveau aan organen, zoals de
Stichting Milieufederatie. Wij vinden
dat organisatorisch ook veel te moeilijk
en voor het doel ook te omslachtig.
We werken liever met een kleine groep,
die op bepaalde momenten allerlei
mensen kan mobiliseren. Daarmee
bereik je trouwens ook veel meer,
vinden wij.
T Een andere kritiek op akties, zoals die
van jullie, is dat ze eigenlijk de gekozen
vertegenwoordigers, de gemeenteraad,
buitenspel zet. Hoe is jullie verhouding
met de raad?
V Die is uiteraard nogal veranderd sinds
de aktie rond de tweede fase en daarbij is
de gemeenteraad sinds vorig jaar nogal
anders samengesteld. We hebben
natuurlijk wel onze kontakten met
bepaalde leden uit de raad, maar verder
zijn we politiek onafhankelijk. Wij
vinden trouwens wel dat de
gemeenteraad én in de diskussie rond de
tweede fase én nu weer bij de werkgroep
bestemmingsplannen toch wel erg veel
op een zijspoor wordt gerangeerd.
Overigens hopen wij dat mede dankzij
onze akties er nu wel bereikt is dat
belangrijke informatie over de
ontwikkelingen in Leusden zo vroeg
mogelijk op tafel komt, ook bij de
gemeenteraad.
T Wat zien jullie in de toekomst nog
voor werkgebieden voor Knalgroen?
V Er zijn op't ogenblik geen specifieke
onderwerpen waar we volledig mee
bezig zijn Als er iets belangrijks is
springen we daar meteen in, daar zijn we
flexibel genoeg voor. Enkele
onderwerpen die we in de gaten houden
zijnb.v. de Schoolsteegbosjes, waarover
al een bijdrage van ons is verschenen.
Verder uiteraard de aantasting van de
Treek, door de aanleg van Rijksweg 20,
waarvoor al een groot aantal
aktiegroepen is gemobiliseerd. Verder
willen we nu iets meer aandacht
besteden aan kontakten met andere
regionale aktiegroepen. Wat we
pertinent niet zullen doen is ons
verdiepen in allerlei detail punten, zoals
b.v. de opbouw van bepaalde wijken.
We houden liever ons kruit droog voor
meer fundamentele zaken en we lopen
weer even hard te wapen (zoals bij de
tweede fase) als wij daar aanleiding toe
zien.
T Heb je nog een slot opmerking?
V Soms denkt men wel dat Knalgroen
bestaat uit een stel lastige jongens, die
steeds gelijk willen hebben. Dat is in
iedergeval niet onze bedoeling, we
willen niet een bepaalde diskussie
domineren, we hebben de wijsheid ook
echt niet in pacht. We proberen andere
mensen kritisch te maken door middel
van een aantal fundamentele
stellingnames. We zijn er echt niet tegen
om een kompromis-oplossing aan te
wijzen, hetgeen ons soms door bepaalde
milieu-aktivisten niet in dank wordt
afgenomen; die vinden dat je extreme
eisen moet stellen, wantje kan altijd later
nog wel wat inbinden. Dat is nou net niet
onze stijl. T Veel dank en veel sukses.
Macrobiotisch kookboek. Bruine rijst
met liefde. C. Holt P. Caradine. Pris
ma-kookboek nr. 1573, 128 pg. f 3,-.
Ingeleid en bewerkt door Sanderijn
Houtsna en Eva van Sonderen.
Het enge gerecht met liefde uit de
literatuir mfi bekend, is de soep van
pater Zwierelier:
'Bordpipier met liefde,
niemard die het bliefde.'
(AnnieM.G. Schmidt.)
Op de nacrobiotiek had uw recen
sente let ook al niet zo erg. Ooit at zfi
bij streng macro-biotischgelovige men
sen, wiarbij zij 144 maal op een hap
moest .cauwen en zij uit de vurige
blikkei de indruk kreeg, dat de zielen
van gaitheer en -vrouw zich ingene
steld ladden in hun darmenstelsel.
In de lorspronkelijke Amerikaanse
uitgavi staat:
'Tussen alle geestelijke disciplines is
Zenm;crobiotiek uniek. Het begint
precies bij het begin - bij het voedsel
dat wi eten! Een mens is wat hij eet,
en alsten mens niet eet, bestaat hjj
niet, ei als de mens niet bestaat, zal
hij nolit weten dat hij God is.'
Persoonlijk heb ik nu reeds gegeten en
gedroiken. Toch is dit een heel ple
zierig ?oekje, met een acceptabele
filosoie en lekkere recepten. De in-
leidstiT, Eva van Sanderen komt van
uit deoverdaad van de westerse con-
sumpiemaatschappij terecht bij de
maenbiotiek. Zij is daar ongetwijfeld
niet enige in.
'Neen niet meer dan je nodig hebt',
luidt sen macrobiotische stelregel.
E.v.S stelt dat er twee redenen zijn
om bwust je eetgewoonte te gaan
veraderen.
1Opdat je eigen lichaam optimaal
gaat functioneren.
2. Vanuit het inzicht dat de Westerse
mens een consumptieniveau heeft, dat
gebaseerd is op de grondstoffenroof
uit de landen van de Derde Wereld.
De eerste reden is een afgeleide van de
macrobiotiek als godsdienstige voe
dingsleer, de tweede heeft hier niets
mee te maken, maar alles met milieu
in wijdere zin. 'Een consequentie als
maatschappijverandering ligt dus voor
mij persoonlijk in een rechte lijn ach
ter de bruine rijst', aldus Eva.
Bfi de macrobiotiek zijn granen het
voornaamste voedingsmiddel. Zij
dienen 50 tot 90% van de maaltijd uit
te maken. Groente hoort in mindere
mate en vlees helemaal niet in de
macrobiotische keuken. (Vis wel) Het
vlees moet vervangen worden door
sojaprodukten. Wat betreft het eten
van vlees, merkt zij nog het volgende
op:
'Om één dierlijke calorie te krijgen,
zijn zeven plantaardige calorieën no
dig. Melk brengt bijv. maar 15% op
van de energie die er aan besteed is,
eieren 7% en rundvlees maar 4%.'
Toch iets om eens bij stil te staan.
Na lezing van het kookboek ben ik
niet tot de macrobiotiek bekeerd,
maar er een beetje meer toegenegen.
Er staan heerlijke recepten in deze
pocket en veel wetenswaardigheden
over granen en groentes.
Buiten reden 1goed voor het
lichaam, reden 2. goed voor je verre
naaste, is er reden 3. een smakelijke
maaltijd.
Voldoende voor mij om er eens wat
uit klaar te maken. De volgorde van
motivatie stelt ieder voor zich maar
vast, al kauwend. Van mij hoeft u niet
zoveel te kauwen, gewoon een paar
keer meer dan gedachteloos.
M.W.
Minister Lubbers heeft démogelijheid
geopend om de 3% heffinj die u elke
maand betaalt niet ten goeie te laten
komen aan de snelle kweelreactor in
Kalkar, maar te bestemmeii voor
onderzoek naar Schone
Energiebronnen (b.v. wind, zon,
getijden) en energiebesparing Helaas
moet u dan wel eerst administratie
kosten van 15 gulden betaler om aan
deze heffing deel te nemen.
De procedure is als volgt:
1 een afnemer die bezwaren leeft
tegen Kalkar maakt een bedrag van 15
gulden over op gironummer 7^84 ten
name van het Ministerie van
Economische Zaken te Den Haag ondei
vermelding „ontheffingsrekening"
2 na overmaking van dit bedrag
ontvangt hij een verklaring die hij na
invulling en ondertekening inlevert bq
zijn elektriciteitsbedrijf.
3. na indiening van deze verklaring
ontvangt de afnemer van het ministerie
vaij Economische Zaken periodiek eea
stortings-/acceptgirokaait, welke
vermeldt:
a het bedrag, dat anders iji verband mei
de heffing (dat wil zeggen het bedrag,
dat de 3% Kalkarheffing uitmaakt plus
de 16% B.T.W. welke over het bedrag
van de Kalkarheffing beregend wordt)
aan het bedrijf had moeten worden
betaald;
b het gironummer 7484 van het
ministerie van Economische Zaken
(ontheffingsrekening);
c de datum waarvoor het bedrag mod
worden overgemaakt;
d de periode waarover het bedrag
verschuldigd is.
4 (Je afnemer maakt het op de
stortings-/acceptgirokaart vermelde
bedrag telkens vóór de op deze kaart
vermelde datum over aan het ministerie
van Economische Zaken.
Die afnemer die een verklaring heeft
ingeleverd bij zijn elektriciteitsbedrijf,
ontvangt van dit bedrijf nadere
informatie over de wijze waarop het
bedrag van de Kalkarheffing in
mindering zal worden gebracht op de
nota('s).
Vanaf het tijdstip waarop het
elektriciteitsbedrijf de verklaring heeft
onvangen, zal over de nota('s) aan de
betreffende afnemer geen
Kalkarheffing meer worden berekend
Dit geldt totdat de betrokken afneroei
zijn verklaring herroept of de Wet
financiering ontwikkeling snelle
kweekreactor zal zijn vervallen.
