Het onderwijs in Leusden Q
„Op het didaktische vlak zijn wij als
team tegen hulp tijdens de lessen"
DE HEER A M. VAN AKEN,
HOOFD VAN ,,'t PALET"
ONDERWIJZERS ZIJN GEEN
ALLESWETERS
LEUSDER KRANT
11
gesprekken met
We hebben eigenlijk altijd aan
uderparticipatie gedaan"
ÊUSDEN - De heer A. M. van Aken
iooidooderwijzer van de openbare
jschool ,,'t Palet" aan de Willem
2*ijgerlaan 1 te Leusden-zuid.
Misschien wilt u, om te beginnen
ei kort de geschiedenis van de
sl weergeven, en zeggen wanneer
j hoofd op deze school bent ge-
cO"
GESCHIEDENIS VAN DE
PALETSCHOOL
!ekinderen uit Leusbroek van om
its 1870/1880 moesten in Amers-
i naar de Lisidunaschool of in
ersveld naar de school aan de
clsteeg. De toenmalige burge
ster jhr De Beaufort heeft toen,
eneve van de bewoners vanLeus-
s, een stuk grond ter beschikking
eld teger. erfpacht. In 1881 werd
de school aan de Ooievaars-
lerweg gesticht. Men begon er
twee lokalen, en op een goed mo-
i kon men over vier lokalen be
kken
1951 werd de school gesplitst in
Christelijke en een openbare
d1 Beide kregen twee lokalen.
555 kreeg de christelijke school
aieuw gebouw. De openbare school
lop de Ooievaarshorsterweg ach-
uet twee lokalen, waarvan ik nog
vind. dat de sfeer er bijzonder
kaar vind je in deze omgeving een
öl. die zo met de natuur verbon-
is Vaak zagen we hazen en reeen
H weiland voor de school. Ook
eq we eens een vleermuis op de
r van het lokaal. Dit waren na-
li)k prachtige onderwerpen om een
<ieles te geven.
3/j jaar aan een opleidingsschool
aersfoort te hebben gewerkt, ben
1959 als jong hoofd hier benoemd,
bdden toen 42 leerlingen. Door
gunstige ligging ten opzichte van
•onwijken zakte dat in 1964 tot
dingen.
iraa kwam de groei. In 1967
3 we een dependance in het Jeugd-
i Ik oktober 1967 konden we dit
laan de Willem de Zwijgerlaan
tiiL Eerst hadden we drie lo-
Laogzamerhand breidde hetaan-
ich uit tot acht lokalen, zeven
•aente en éen mobiel lokaal
ten begonnen in Amersfoort op
asderweg als onderwijzer in 1955,
hk eerst een tijd in het bedrijfs-
had gezeten, wat me niet be-
Ik ben doelbewust op latere leef-
Mj het onderwijs gegaan. Ik heb
st gekozen, omdat ik erg op kin-
i gesteld ben. En ik durf eerlijk
sllen dat ik er nog nooit een mo-
spijt van heb gehad. Ik heb altijd
veel plezier dit werk gedaan,
b er aan alle .kanten achter.
HET KIND STAAT
CENTRAAL
ga er altijd van uit, dat je de
ren volledig centraal moet stel-
pet een zekere mate van inspraak
komt zo vaak voor, dat ouderen
kinderen beslissen zonder zich
io gedachtengang te verplaatsen,
is nodig om het kind, in aan
log op zijn intelligentie, voor te
den op zijn levenstaak. Hierbij
mij in het bijzondervoorogen.dat
erdraagzaam kunnen zijn, en dat
fc liefde voor het leven in de
1st mogelijke betekenis leren be
ft en in de praktijk brengen".
HUISBEZOEK
Als een kind van de kleuterschool
bij ons op school komt, is het heel
plezierig om eerst eens thuis bij hem
op bezoek te gaan, om te zien in welk
milieu hij leeft. Dat huisbezoek kost
enorm veel tijd, maar is wel doel
treffend".
OUDERPARTICIPATIE
,,U hebt uw twijfels over ouderpar
ticipatie. Hoe denkt u daarover?"
,,Wij hebben eigenlijk altijd aan
ouderparticipatie gedaan. Wat we doen,
doen we in samenwerking met en met
behulp van de ouders. Je begint met
een feest op school, waar de ouders
bij ingeschakeld worden Met school
reisjes, een Sint Nicolaasfeest, een
afscheidsavond van de zesde klas
Verschillende zaken, die wij niet uit
de gemeentelijke vergoeding konden
aanschaffen, zijn door ouders vervaar
digd. Ik denk hierbij bij voorbeeld aan
het materiaal, dat wij indertijd nodig
hadden voor remedial teaching
Tegenwoordig kennen wij ook een
andere vorm van ouderparticipatie
onze bibliotheek wordt volledig gerund
door een tiental moeders Wij bemoeien
ons daar bijna niet mee. Ik moet u
zeggen, dat ik niet had gedacht, dat dat
zo plezierig zou verlopen'
Wij krijgen jaarlijks een wissel-
kollektie van de Provinciale Bibliotheek
Centrale te IJsselslein. De kinderen
krijgen een leeskaart uitgereikt, die
ze na het lezen van het boek moeten
invullen. Op de.JEWü komt een kort
verslag van het lezen te staan, dat
door een moeder wordt gecontroleerd.
Als een kind slecht leest of niet wil
lezen, komen wij pas in het geding
en proberen dan een oplossing te vin
den. Door het lezen ontwikkelt een
kind zich, krijgt een ruimere woord
keus, en kan vaak over meer onder
een gevaar in zitten, dat een kind
- geplaatst in een bepaalde niveau
groep - moeilijk zich boven dit niveau
kan uitwerken Daarnaast ben ik van
mening, dat het kind daardoor tot op
zekere hoogte gediscrimineerd wordt
Aan het lezen zijn veel facetten
verbonden, zoals bijvoorbeeld, forum
lezen, voordrachtslezen, stil lezen,
dramatiserend lezen, enzovoorts
Als moeders zich met deze vormen
van lezen willen bemoeien, zitten ze
met de handen in het haar. Dat krijgen
ze echt niet voor elkaar. Eén van de
grootste bezwaren vind ik de conti
nuïteit van dezelfde moeder. Dat lukt
je haast nooit. Als je zoiets gaat doen
eis je van zo'n moeder dat ze er al
tijd is, ongeacht verjaardagen en derge
lijke
ONDERWIJSVERNIEUWINGEN
Op de televisie en in tijdschriften
wordt vaak getoond: dit kan in het on
derwijs. Dan stelt men de vraag of
dit of dat hier ook ingevoerd kan wor
den. Maar men vergeet dan, dat de ge
toonde ideeen een enorme voorberei
ding gevergd hebben, en dus voor ons
zullen gaan vergen. Hieruit zoudt u de
indruk kunnen krijgen, dat wij met
open staan voor vernieuwingen in het
onderwijs. Doordat wij leerschool zijn
van de Rijks Pedagogische Akademie
te Amersfoort blijven we automatisch
op de hoogte van de moderne stro
mingen in het onderwijs. Wij bekijken
echter wèl, of zo'n vernieuwing ook
bij ons de vruchten zal gaan afwerpen,
die men er van verwacht.
Eerst heb ik mijn poot heel stijf
gehouden: geen ouders in de school.
Toen zijn we om de tafel gaan zitten,
en elk jaar is opnieuw gebleken, dat
we elkaar weer vonden".
HANDVAARDIGHEID
„Voelt u ook niets voor ouderparti
cipatie bij de handvaardigheidslessen,
lijke zaken te verwezenlijken
Gelukkig zijn de leerkrachten zeer
wel in staat lessen in handvaardigheid
te geven, ieder naar zijn eigen ver
mogen Ik zou echter een vakleer
kracht op dit gebied gaarne aangesteld
zien"
„Maakt u op enigerlei wijze ge
bruik van de begeleidingsmogelijk
heden van de Onderwijs Advies
Dienst?"
„Wij hebben ingetekent voor het
lees- en schrijf-onderricht. Komend
jaar voor het documentatie-centrum
Door middel van de ouders kun je
dit documentatie-centrum tot zijn recht
laten komen. De aanvraag voor het in
richten van het documentatie-centrum
is de deur uit.
De samenwerking op alle mogelijke
facetten van het onderwijs verloopt
héél plezierig. We maken gebruik van
de remedial teaching, het schooleind-
onderzoek en het schoolpsychologisch
onderzoek.
TERUGKEER VAN HET OUDE
Wat me wel opvalt, niet in Leusden,
maar landelijk is dat veel collega's
overspannen zijn door de onzekerheid
in het onderwijs. Er wordt enorm
je na de biologie met de kindereD kunt
rekenen".
„Wij zoeken een methode die daar
op aansluit. Het kind moet inderdaad
kunnen zien dat je met dat cijferen
en rekenen iets kunt doen"
„Zou het niet zinnig zijn om in de
laatste klas van de basisschool in
plaats van de veel omslachtiger reken
kundige methode een eenvoudige wis
kundige methode in te voeren, waarop
het kind op de middelbare school kan
voortborduren?"
„Er bestaat een methode: wiskundig
rekenen voor de basisschool. Reken
kundig rekenen is rekenen met een
omweg. Maar door het steeds herhalen
krijgen de kinderen op den duur toch
het inzicht, dat ze nodig hebben.
Tenslotte zou ik nog graag de vol
gende min of meer los staande punten
aanroeren.
Een heel belangrijk punt is, dat je
bij kinderen nooit moet discrimineren.
Als je een kind bestempelt als een dom
kind, krijgt ie voor zijn hele leven een
geestelijke klap, waar ie misschien
nooit meer over heen komt.
Wil het onderwijs in een klas tot
zijn recht komen, dan moet de leer
kracht er voor zorgen, dat de kin
deren graag naar school komen Dit
kan hij of zij alleen bereiken door
sfeer te scheppen in zijn klas, door
een vertrouwelijke band met de kin
deren te creeren. Zolang deze twee
elementen ontbreken zal het niet ge
makkelijk zijn kinderen iets bij te
brengen.
Onderwijzers zijn geen allesweters.
Ze moeten ook het lef hebben te zeg
gen, dat ze iets niet weten of bij
voorkomende gevallen durven toe te
geven, dat ze een fout hebben gemaakt.
Ik zou de band met de kinderen be
paald niet willen missen Het les geven
is voor mij het belangrijkste punt,
naast het hoofdonderwijzersschap Als
ik voor de klas sta, vergeet ik het
hoofdonderwijzersschap.
Wat tot nu toe in deze school is
bereikt, is te danken aan ten eerste
het volledig vertrouwen dat de ouders
in de school stelden, en nog stellen;
ten tweede aan de volle 100% inzet
van de leerkrachten en ten derde aan
de steum, die ik altijd van mijn gezin
heb gehad in mijn werk
Nog één punt Te veel verenigingen
denken oh. dat doet de school wel
eventjes. Maar daar ben ik op tegen,
vooral waar het geldzaken betreft.
Het enige, waaraan we meedoen, zijn
de kinderpostzegels Als ik er op in
zou gaan zouden wij elke week aan iets
kunnen meedoen. Maar ik kap alles
kategonsch".
„Tenslotte mijnerzijds de laatste
vraag. Bent u de enige school in
Leusden, waar een pater, een huma
nistisch verzorger en een dominee
les geven?"
„Ja Alleen op de Paletschool vindt
deze geestelijke verzorging op die
manier plaats Praktisch alle kin
deren nemen aan de lessen deel. En
de samenwerking tussen de drie geeste
lijke verzorgers is ook bijzonder leuk
bamen verzorgen zij het Kerstfeest,
bespreken ze met de kinderen de be
tekenis van de vredesweek enzovoorts
Ik ben ze daarvoor zéér dankbaar"
Anco Mali.
AANSLUITING BASIS
MET VOORTGEZET
ONDERWIJS
„Vindt u, dat het voortgezet onder
wijs goede aansluiting geeft aan uw
eigen onderwijs. Weet u hoe het on
derwijs in de brugklasse wordt aange
pakt, en hebt u de lessen in zo'n brug
klasse wel eens bijgewoond?"
„Ik beschik over een gedegen ach
tergrond informatie voor wat het voort
gezet onderwijs inhoudt, doordat ik in
het Curatorium van de Amersfoortse
Berg zit, en zeer prettige kontakten
met andere scholen van voortgezet
onderwijs heb
De aansluiting ligt héél moeilijk,
doordat de aanpak op de diverse scho
len van voortgezet onderwijs verschil
lend is. Daar komt bij, dat de kinde
ren moeten wennen aan allerlei nieuwe
ren moeten wennen aan allerlei nieuwe
vakken en nieuwe gezichten
Ik heb nog nooit lessen in een brug
klas bijgewoond, en ik weet, dat vele
leraren daar ook niet voor zouden
voelen"
INTEGRATIE KLEUTER
MET BASISSCHOOL
„Hoe denkt u over de integratie
van de kleuter- en de basisschool?"
„Tussen de kleuterschool en onze
school ligt de Boetzelaer van Oos-
terhoutlaan Ik ziedit niet als eendirekt
nadeel, omdat een kleuterschool meer
onrust met zich meebrengt.
Officieel is integratie nog niet toe
gestaan, uitgezonderd op enkele daar
voor aangewezen scholen Wel pro
beren we de overgang van de kleuter
school naar de basisschool zo soepel
mogelijk te laten verlopen. Daartoe ko
men de kleuters regelmatig bij ons op
school. We bereiken daarmee, dat de
drempelvrees weggenomen wordt.
Het is voor kinderen, die nooit een
kleuterschool bezocht hebben, veel
moeilijker de aansluiting te vinden
op de lagere school dan voor kin
deren, die minstens één jaar de kleu
terschool bezocht hebben
Aan het begin van het schooljaar
nodigen wij de ouders van de eerste
klas leerlingen uit op school te komen,
teneinde hun te vertellen hoe we het
onderwijs in de eerste klas aan willen
pakken Het is voor ouders van nieuwe
leerlingen altijd mogelijk eerst de
school te bezoeken en de sfeer van
de school te proeven'
„Geeft de juffrouw van de kleuter
school een voorbereiding op de stof,
die in de eerste klas van de basis
school wordt behandeld?"
„Ja, dit wordt wel gedaanOp de kleu
terschool zijn bijvoorbeeld werkbladen
aanwezig, die zeer wel op ons onder
wijs aansluiten.
Daarnaast vragen we ook aan de
kleuterleidster aandacht te schenken
aan algemene zaken, zoals bijvoor
beeld het vastmaken van schoenveters.
Zij bevorderen daarmee de zelfstan
digheid van de kinderen Een ander
punt is het aanleren van begrippen
als: voor, achter, naast, onder, boven,
enzovoorts
Wij hebben de kleuterschool een let
terkast ter beschikking gesteld, zodat
de kleuters er een idee van kunnen
krijgen hoe de letters in elkaar zit
ten De kleuters mogen proberen de
letters na te tekenen Ze hoeven niet
te leren schrijven Het schrijf
onderwijs is trouwens een aparte op
leiding.
In zijn geheel bezien hebben wij
prettige kontakten met de kleuterschool
en ook met de oudercommissie van de
kleuterschool
werpen meepraten Ik denk hierbij aan
de studieboeken, die wij in de biblio-
theekkollektie hebben opgenomen.
Op het didaktische vlak zijn wij als
teams tegen hulp tijdens de lessen
in de klas Het is voor ouders vaak
erg moeilijk om voortdurend objektief
te blijven Bovendien zijn wij van me
ning, dat hulp van ouders in de klas
te veel onrust verwekt.
Wat we hier op school doen, doen we
met ons allen, meestal na overleg met
oudercommissie en ouders. Hierbij zou
ik graag de zeer prettige samenwerking
met de oudercommissie naar voren
willen brengen Het is een commissie
die ons echt steun geeft op elk ge
bied"
NIVEAU-LEZEN
„Hebt u het niveau-lezen op uw
school ingevoerd?"
„Nee Het lezen is een hoofdvak
op de school Met een kind, dat niet
kan lezen begin je niets
Er wordt maar al te vaak gezegd:
„Lezen kan iedereen", maar tussen
lezen en begrijpend lezen zit een
enorm verschil Bovendien vind ik er
en hebt u begeleiding van deze les
sen door de Onderwijs Advies Dienst
aangevraagd? Bij de heer Pienk is
de school in zes ateliers verdeeld,
op voorstel van de Onderwijs Ad
vies Dienst, en de ouders helpen op
die ateliers".
„Dit is een school, waar de hand
vaardigheid niet bovenaan staat We
hebben de handvaardigheid in het roos
ter moeten invoeren, maar we roeien
met de korte riemen, die ons ten dien
ste staan.
Handvaardigheid is zeker een be
langrijk vak. Het bevordert de fanta
sie van het kind, en het kind leert om
te gaan met gereedschappen en mate
rialen, waar het anders niet zo ge
makkelijk toe komt. Nu we steeds
meer vrije tijd krijgen is het belang
rijk dat een kind kreatief bezig kan
zijn. Daartoe wil de school graag
helpen.
Wij zouden bijvoorbeeld elk kind
willen leren hoe ze voorkomende klei
ne mankementen zoals bijvoorbeeld
het plakken van een band, kunnen
verhelpen. Om dit te kunnen realiseren
heb je de steun van de ouders hard
nodig Helaas is het moeilijk derge-
veel van ons geeist. Als je niet kunt
relativeren, ga je er onder door Ove
rigens. met vele nieuwe dingen blijkt
vaak, dat het oude weer tevoorschijn
komt onder een nieuwe benaming
Ik heb het idee, dat er een terug
keer is naar het oude, misschien in
een nieuw jasje gestoken.
CIJFEREN
„Handhaafd u nog steeds de beruchte
cijferparagrafeo van tien dezelfde cij-
fersommen per vraagstukje op een
bladzijde met minimaal tien van die
lange vraagstukken?"
„Het ligt in de bedoeling, dat die
beruchte cijferboekjes eruit gaan. Maar
eer je dat voor elkaar hebt, ben je
twee a drie jaar verder Je moet
bekijken wat er op de markt is aan
ander materiaal, en je moet daar geld
voor aanvragen. Van de leraren wis
kunde komt echter wel het verzoek
binnen om de kinderen de vier grond
principes van het rekenen geheid in
te stampen".
„Maar er zijn ook andere metho
den dan de dorre cijferparagrafeo om
het kind die principes bij te brengen.
Prof. Van Oordt, die bemoeienis heeft
met de vernieuwing van het biologie-
onderwijs geeft ook methoden aan hoe
