Het onderwijs in Leusden
Onderwijzers èn ouders dragen
verantwoordelijkheid voor kind
Openbare basisschool „De Wegwijzer"
Niet-autoritair onderwijs in
klasverband gegeven
„Proberen verbinding met
kleuteronderwijs te leggen"
„Sponsor-walk" voor het
Nederlands Astma Fonds
LEUSDER KRANT
gesprekken met
hoofden der scholen
gekomen, dat de Wip-Wap bij de Weg
wijzer hoort.
Wat is integratie van kleuter- met
basisonderwijs? Als de kleuter eerder
schoolrijp is kan daar aan tegemoet
gekomen worden door hem werkbladen
en dergelijke aan te bieden. Als de
kleuter nog niet schoolrijp is op het
moment dat hij om zijn leeftijd naar
de basisschool moet, dan wordt hij met
dit gegeven opgevangen. Daarvóór moet
de kleuterleidster zien wat er in de
eerste klas van de basisschool gebeurt.
En de onderwijzeres can de eerste klas
moet weten wat er op de kleuterschool
plaats vindt.
Van de Onderwijs Advies Dienst krij
gen we werkbladen, die daar op in
spelen."
LEUSDEN - Een geheel andere be-
adering in het kader van de serie „ge-
prekken met schoolhoofden in
•eusden" komt van de zijde van de
eer H. Venema, hoofdonderwijzer van
e openbare basisschool ,,De Wegwij-
er" aan de Biezenkamp 39 te Leusden-
.'entrum.
Toen ik hem opbelde om een gesprek
net hem te voeren over zijn school,
telde hij direkt voor om zijn onder-
rijzersteam en de oudercommissie
laar bij te betrekken, omdat allen
ezamenlijk de verantwoordelijkheid ten
anzien van het kind dragen
Zo kwamen wij bijeen op donderdag-
vond 29 mei in ,,De Wegwijzer". Aan
Ie bespreking namen deel de heren R.
ieutjes, R J. W Klaren. P. van
Jekkum en de heer H Venema van het
>nder wijsteam. Van de oudercommis-
iie waren aanwezig de heer R. M
tergsma, voorzitter en mevrouwM. E.
Cerbert-Van Deinse, lid
GESCHIEDENIS
De heer Venema was zo vriendelijk
aerst iets te vertellen overdegeschie-
Jenis van de school. Tot 1870 kon hij
ui de raadsstukken teruggaan om te
constateren dat in dat jaar de aanstel
ling van het hoofd van de openbare
school in Hamersveld plaats vond tegen
een jaarwedde van f400,--!
Op 5 april 1893 betrok men een
nieuwe school met drie lokalen aan de
Schoolsteeg te Hamersveld. In augustus
I960 behoorde deze school tot de ver
leden tijd, en werd een nieuw gebouw
aetrokken aan de Asschatterweg. Het
was een tweemansschoolgebouw met
drie leerkrachten. In 1962 bedroeg het
lantal leerlingen van deze school onge
veer honderd, en de heer H. Venema
werd benoemd tot hoofd
In de loop der jaren breidde het
aantal leerlingen zich sterk uit, en men
moest gebruik maken van noodloka-
liteiten Tot aller vreugde werd in
1972 de school uitgebreid met een
viertal definitieve lokalen en een aula.
In 1973 werd er een tweede openbare
basisschool gesticht in Groenhouten,
en een gedeelte van het grote aantal
leerlingen dat inmiddels de basisschool
van de heer Venema bezocht, ging over
naar de school van de heer De Boer.
In 1975 is de situatie zó dat ..De Weg-
wordt door de mogelijkheden van ieder
kind, dat zijn eigen karaktertalenten
en milieu-achtergronden meebrengt,
is het van zeer grote opvoedkundige
waarde, wanneer de onderwijzers eraan
werken om de sociale instelling en de
zelfstandigheid van het kind te bevorde
ren. Groepswerk en documentatiecen
trum kunnen hiertoe bijdragen.
Het onderwijzersteam is er eveneens
van overtuigd, dat de persoonlijkheids
vorming wordt gediend en gestimuleerd
wanneer algemene waarden en normen
worden bijgebracht en wanneer interes
se, belangstelling voor een variëteit
van zaken bij het kind wordt gekweekt.
WARMING UP
Hoe gaat dat nu in de praktijk in
zo'n klas toe? Eerst vindt er een soort
warming up plaats Een kind vertelt
iets, en daar kan bij worden aange
knoopt. Om de sociale instelling der
kinderen te bevorderen leert de onder
wijzer hen naar elkaar te luisteren.
Het luisteren naar elkaar wordt door
alle onderwijzers als zéér belangrijk
erkend. Een kind moet de ander kunnen
laten uitspreken alvorens zelf het woord
te nemen.
Het lesrooster wordt door de onder
wijzers nog wel steeds als leidraad
gehanteerd, maar het wordt niet meer
met de ogen gericht op de klok van
kwartier tot kwartier angstig aangehou
den. Vroeger, wanneer een inspekteur
onverwacht een school bezocht, werd
het wél of niet goed funktioneren van
een onderwijzer door de inspekteur
beoordeeld naar het wèl of niet stipt
aanhouden van de tijden van het les
rooster! Gelukkig behoort een derge
lijk keurslijvensysteem voor goed tot
het verleden.
INDIVIDUEEL WERKEN
,,Je moet de kinderen niet altijd
in groepen laten zitten," zegt de heer
Klaren ,.Ook in rijen Er zijn kinde
ren, die echt niet altijd in een groep
willen zitten, maar die ook eens in
hun eentje willen werken. Ieder kind
trouwens heeft er gewoon op een be
paald moment behoefte aan om alléén
te zitten en individueel te werken.
Vandaar die rijen bij mij op sommige
uren, en bij daartoe geeigende vakken"
,,Ik heb de kinderen in carré's op
gesteld", zegt de heer Geuties. ..Een
wijzer' wordt bezocht door 198 leer
lingen die begeleid worden door twee
onderwijzeressen en vier onderwij
zers
De heer Venema heeft voor de bij
eenkomst met de Leusder Krant een
leidraad opgesteld, en alle aanwezigen
gaan ermee akkoord om naar aanlei
ding van de daarin genoemde punten tot
een diskussie te komen
DOELSTELLINGEN
Begonnen wordt met het bespreken
van de doelstellingen van het lespro
gramma van ,,De Wegwijzer" Van
zelfsprekend is dat de eerste doel
stelling wordt gevormd door het aan
leren van vaardigheden en funktionele
kennis De onderwijzers lichten dit
nader toe De vaardigheden moeten wel
in het reele blijven. Het zijn niet alleen
intellektuele vaardigheden, maar ook
motorische en kreatieve. Onder funk
tionele kennis wordt verstaan bruik
bare kennis Het opdreunen van rijtjes
plaatsnamen in Groningen wordt niet
meer als funktioneel gezien Veeleer is
van belang dat het kind iets wéét van
deze dorpen en hun bewoners
PERSOONLIJKHEIDS
VORMING
Als tweede doelstelling volgt daar
ogenblikkelijk de persoonlijkheidsvor
ming op. Hoewel deze uiteraard bepaald
paar zitten er apart, midden inde car
ré. Ten dele houd ik niet zo van die
groepsopstelling, want dan zit er al
tijd een aantal kinderen met hun rug
naar de onderwijzer toe Dat praat niet
prettig en bemoeilijkt het kontakt
De carré-opstelling bevalt mij bij
zonder goed, want ik zieallegezichten,
en ik zie al hun reakties.
We komen bij het volgende punt:
de realisatie van deze doelstellingen
op ,,De Wegwijzer' De heer Venema
geeft aan dat het leerprogramma op
zijn school wordt aangeboden in jaar
klassen. Dit jaar is er voor het eerst
weer rust in de school. Er hoeft niet
meer steeds te worden verhuisd.
Er komen geen vijf kinderen op één
dag in één klas plotseling halverwege
het schooljaar meer bij, er hoeven niet
ineens een aantal kinderen naar een
andere school te vertrekken. De school
heeft nu, tot zijn grote tevredenheid,
homogene groepen. Het jaarklassen
systeem bevordert die broodnodige
rust. Natuurlijk", stelt deheerVene-
ma, ,,zijn er mogelijkheden tot dif
ferentiatie Onze methodes geven ons
daartoe de flexibiliteit. Maar een mini
mum leerstofpakket moet een kind
zich in een bepaalde klas eigen maken.
Minimum - eisen moeten nu eenmaal
door de onderwijzer gesteld worden
Kan het kind om de éen of andere re
den niet aan die minimum eisen voldoen
dan wordt het kind extra geholpen door
de leerkrachten, door een remedial
teacher van de Onderwijs Advies Dienst
of door één der hospitanten van een
Pedagogische Akademie."
GEVARIEERD
De lessen zélf kunnen tegenwoor
dig aardig gevarieerd gebracht wor
den. Een zo goed mogelijke aanbieding
van de leerstof is momenteel in alle
opzichten mogelijk. Vergeleken bij
1962, toen ik hier kwam, aldus de heer
Venema, leven we in een welvaarts
staat. De maatschappij steunt de onder
wijzers met allerlei apparatuur. Wij
beschikken over audio-visuele hulp
middelen, wij kunnen met onze stencil
machine stencils vervaardigen
Het onderwijzersteam van „DeWg-
wijzer" heeft een kursus gevolgd, die
wordt gegeven door de Onderwijs Ad
vies Dienst om de kinderen met in-
KLEINE SJANG
In de derde klas zijn ze er pas mee
gestart Ze lezen .Kleine Sjang", en
dit verhaal over een Chinees jongetje
geeft de heer Geutjes bijvoorbeeld de
mogelijkheid om er een aardrijkskun
dig tintje aan vast te knopen Niet
alleen de taal komt bij deze lees
methode aan zijn trekken.
In het verhaal krijgt Sjang een jas.
In de werkopgave staan de beide zin
netjes:
„Sjang heeft een mooie jas
„Sjang heeft een nieuwe jas
De eerste fase van de taalkundige
werkopgave is de vraag „Hoe zie je
deze twee zinnetjes in de tekst staan?"
De kinderen moeten dan kunnen zien,
zicht t& leren. Jezen „Je hebt ook een
nieuwe aardrijkskunde-, een niéuwe
biologiemethodetf' zegt deheerKlarren
Het lezen leent zich misschien het
gemakkelijkst voor vernieuwing en bo
vendien is daar reeds een enorm stuk
research voor verricht. Uit alle onder
wijsvernieuwingen moet je dat kennen
wat je het best op je eigen school kunt
toepassen. We gaan dat allemaal ge
leidelijk opbouwen."
Tot mij: „Wilt u de handleiding „Met
inzicht leren lezen" en het bijbehorende
leesmateriaal eens zien? Het is werke
lijk héél bijzonder!"
Ik neem het boekje mee naar huis
en blader het door. Het berust op een
dat er in de tekst staat een kombina-
^re van bqicle ziiiqejii^'
„Sjang^ hééft een mooie, nieuwe jas
De tweede fase van de taalkundige
werkopgave bestaat uit de vragen.
„Waarvan zegt mooie iets? Waarvan
zegt nieuwe iets?" De kinderen moeten
dan kunnen begrijpen, dat de woorden
nieuwe en mooie iets zetten van jas.
Dat is vanzelfsprekend zult u zeggen.
Niet als je dat begrip nog bij jezelf
moet aankweken! Minder vanzelfspre
kend dat u zou denken, blijkt in de
praktijk! En veel kinderen maken de
opgave gecompliceerder dan hij is.
In de vijfde klas blijkt, dat de kinde
ren al veel beter met de taalkundige
viertal leesvaardigheden. De woord-
perceptie de vaardigheid zo wel in
het herkennen als het begrijpen van
woorden. -Het begrijpend lezen: het
zich duidelijk kunnen voorstellen wat
men leest, het kunnen achterhalen van
betekenissen die niet direkt in de
tekst staan Het begrijpen van de be
doelingen van de schrijver. - Het kri
tisch lezen wanneer men kritisch leest
kan men een reaktie geven, en men
kan stelling nemen - Het assimile
rend lezen: het assimilerend lezen is
de mogelijkheid om het gelezene te
integreren, het te verbinden met de
reeds aanwezige kennis.
Ik ga even met nr 30 „Posttoestel
in aktie" en nr. 16 „Het schaap in de
dierentuin" aan de gang, en ik moet
zeggen, dat ik het systeem bijzonder
goed vind uitgewerkt.
Wanneer ik op een dag in de school
ben om te zien hoe men aan het werk
is, zie ik zowel de derde als de vijfde
klas bezig met de nieuwe leesmethode
opgaven overweg kunnen, hoewel ook
daar de bedoelingen van de schrijver
met zij woordkeuze heus niet altijd
direkt duidelijk blijken over te komen.
LEESVOORWAARDEN-
PROGRAMMA
In de eerste klas doet de school van
de heer Venema mee aan het lees-
voorwaardenprogramma van de Onder
wijs Advies Dienst. Het schrijfonder
wijs geschiedt eveneens volgens de
lees- en schrijfbladen van dit program
ma Lezen en schrijven zijn in dit
programma op goede wijze gecombi
neerd. In de schrijfcahiers „Eerst
duidelijkdan snel" worden aan
vankelijk leeslettertjes overgetrokken.
SCHRIJFMETHODE
Na ongeveer zes weken, dat is na
de herfstvakantie, wordt met de metho
de van de schrijflettertjes gewerkt.
Mevrouw Venema heeft de licht hel
lende schrijfletter gekozen. Eerst wor
den de schrijfletters afzonderlijk over
getrokken Dan trekken de kinderen een
woordje over met afzonderlijke schrift
letters, tenslotte een woordje bestaande
uit aan elkaar geschreven schrijf
letters De woorden worden uiteinde
lijk niet meer overgetrokken, maar
nageschreven. Tot en met de tweede
klas wordt er in een schrift gewerkt:
in de derde klas kan men met het
schrift van de tweede klas, indien ge
wenst, nog dóórgaan.
Een goede opbouw van het schrift
is zéér belangrijk.
Bovendien moet de schrijfmethode er
op gericht zijn, om niet onderbroken
te worden opdat het kind zich een
vloeiend handschrift kan eigen maken.
In de toegepaste methode levert alleen
de t een onderbreking op. Misschien
is de geschreven t, die het handschrift-
ritme niet onderbreekt te prefereren?
Nu gaan we weer terug naar de lei
draad van de heer Venema op de bij
eenkomst van donderdag 29 mei. We
zijn gekomen aan het punt ouderpar
ticipatie De heer Venema zegt erover.
„Om de doelstellingen van onze
school te verwezenlijken is een goed
kontakt en begrip tussen ouders en
school noodzakelijk. Dit kan door
ouders in te schakelen bij:klasseinfor-
matie, begeleiding toneel en musical,
documentatiecentrum, excursies, fan-
cy-fair, lezingen, ouder- en kontakt-
avonden
PARTICIPATIE
„De ouderparticipatie", licht de heer
Venema toe, „is een héél eenvoudige
zaak voor ons. Wij vinden, dat het aan
leren van de vaardigheden bij de school
thuis hoort, en zien graag dat de ouders
hier achter staan. Er moet een goed
kontakt met de ouders zijn. Het grote
probleem is echter, om die ouders
niet passief te laten zijn. Wij willen
zo veel mogelijk de ouders aktief
bij het onderwijs betrekken. Primair
hebben wij de afspraak gemaakt, dat
de ouders zich niet bemoeien met de
didaktische inhoud van het onderwijs.
Bij het begin van de kursus hebben
we een openbare lesavond, zodat de
ouders kunnen zien waarmee hun kind
het komende jaar in aanraking zal
komen.
Aan het eind van het jaar hebben we
een toneelavond: de ouders schrijven
het stuk, regisseren het, maken de
costuums enzovoorts.
We willen de ouders ook betrekken
bij het documentatiecentrum, vooral
om het aktueel te houden.
De ouders assisteren ons bij de
excursies. We zijn één keer naar het
Oudheidkundig Museum in Leiden ge
weest En met de hoogste klassen heb
ben we de boekententoonstelling in de
Zonnehof bezocht. (Het resultaat van dit
bezoek was, dat een aantal kinderen
méér zijn gaan lezen, en dat een
vijftiental kinderen lid is geworden
van de openbare leeszaal).
19 April 1974 hadden we een fancy-
fair, die door de ouders werd méé
opgezet. We kregen een hoog bedrag
binnen om er leermiddelen van aan
te schaffen, die normaal niet kunnen
worden aangekocht.
We proberen ook om de ouders le
zingen te doen houden over hun beroep,
een ander land waar ze gewoond heb
ben en dergelijke."
„We organiseren ook lezingen voor de
ouders", zegt één der onderwijzers,
„bijvoorbeeld over het voortgezet on
derwijs.'
De heer Van Bekkum roert weer een
andere vorm van ouderparticipatie aan.
Het kind spreekt thuis over de aard
rijkskunde, die op school behandeld
is, en de ouders kunnen daar allerlei
manieren op inhaken. Ze kunnen het kind
een boek over het behandelde onderwerp
geven, ze kunnen foto's tevoorschijn
halen.
THEMA
in het aardrijkskundige register van
de atlas uit te leggen.
Matacaibo, kaart 42, vakken E 3, land
Venezuela.)
KLEUTERONDERWIJS
Als laatste punt heeft de heer Venema
genoteerd: integratie van kleuter- en
basisonderwijs Op „De Wegwijzer"
wordt dit bevorderd door: het vergro
ten van de kontakten tussen de leer
krachten van de Wip-Wap en „De
Wegwijzer", het overleg van deouder-
We zijn het er overigens met ons allen
over eens, dat met een andere inte
gratie die van het basis- met het voort
gezet onderwijs, nog te weinig voort
gang is geboekt We vragen ons steeds
af of we al van een begin kunnen spre
ken
RUST
„Het onderwijs op „De Wegwijzer"
wordt niet - autoritair gegeven.
Het wordt wél klassikaal aangeboden,
omdat het onderwijzersteam dat de
meest efficiente methode vindt. Er
wordt op harmonische wijze gewerkt,
en er wordt voor rust gezorgd. Men
schroomt echter niet om de klassen,
zodra een bepaald vak in een bepaalde
vorm hiertoe aanleiding geeft „om
gezamenlijke aktiviteiten, de begelei-
gezamelijke aktiviteiten, de begeleiding
ding van de kleuter op zijn weg naar de
basisschool, onder andere met behulp
van werkbladen van de Onderwijs Ad
vies Dienst.
„Als bestaande school", aldus de
heer Venema, „word je geconfronteerd
met het feit dat je hier geen kleuter
school hebt. Wij proberen ook in ons
geval die verbinding te leggen, en de
laatste twee jaar zijn we in de situatie
te gooien". Men voert langzaam maar
zeker nieuwe onderwijsmethoden in,
die hun juistheid hebben bewezen. De
onderwijzers hebben veel begrip voor
het kind, en zullen het kind daar naar
toe voeren waar het qua zijn mogelijk
heden het best zich tot een gelukkig
en harmonieus mens kan ontwikkelen.
Anco Mali.
AARDRIJKSKUNDE
„Wij zijn afgestapt van de behan
deling in landen", zegt de heer Van
Bekkum. „Wij behandelen de aardrijks
kunde naar thema's dun bevolkte stre
ken, de Randstad Holland enzovoorts.
Wanneer ik de stad Londen behandel,
dan laat ik de kinderen eerst allerlei
gebouwen in die stad situeren. Ook
vertoon ik een serie dia's van Londen,
want anders blijft de aardrijkskundige
overdracht veel te veel in het ver
bale hangen. De ouders kunnen hier
goed op aansluiten (Dat het prak
tische gedeelte van de aardrijkskunde
óók niet verwaarloosd wordt, blijkt uit
het feit, dat ik in een les de heer
Van Bekkum bezig vind om met de
overhead projector de kinderen de
methode van het opzoeken van namen
LEUSDEN - Door de plaatselijke jeugdverenigingen wordt op zondag
6 juli een actie georganiseerd ten bate van het Nederlands Astma Fonds.
De actie zal bestaan uit een „gesponsorde walk" hetgeen inhoudt, dat
„sponsors" de wandelaars, per afgelegde kilometer, een bepaald bedrag
betalen. Die sponsors kunnen zijn; ouders, buren, grootouders.
De te lopen afstanden zijn 10, 15 of 20 kilometer. Duidelijk is, dat de
opbrengst van de afgelegde kilometers sterk afhankelijk is van het aan
tal sponsors, dat zich achter de wandelaar stelt. De organiserende ver
enigingen zijn. Speel en recreatievevereniging .Blijhof de Hervormde
en Gereformeerde Jeugdraad en de Katholieke Jeugdbeweging
OPGEVEN
Op de volgende adressen zijn vanaf 16 juni inschrijfformulieren te
verkrijgen
G Boogmans. Meidoornhof 25, Leusden-Centrum, tel. (03496-2235)
A van Deele. Klemhorst 24. Leusden-Centrum, tel. (03496-1916)
H Donkers. Vlasland 22, Leusden-Centrum, tel. (03496-2771)
A van Gemert. Stationsweg 365, Scherpenzeel, tel. (03497-1266)
J. van Loenen, Arnhemseweg 84, Leusden-Zuid. tel (03498-1443).
Boekhandel Van unteren. Woudenberg, tel. (03498-1344).
Op deze formulieren, die tevens sponsorlijsten zijn, moet tweemaal
de naam ingevuld worden. Het bovenste strookje dient dan weer ingele
verd te worden bij één van bovenstaande adressen.
De volgende stap is dan, zoveel mogelijk sponsors te verzamelen.
En natuurlijk voor een zo hoog mogelijk bedrag per kilometer
Zondag 6 juli kan men zich om half twee met sponsorlijst, melden
bij het kantoor van het Nederlands Astma-fonds, Launkslaan 1, Leus
den-Centrum. óf bij het Groene Kruisgebouw, De Roo van Aldewerelt-
laan. Leusden-Zuid. Daar neemt men de sponsorlijst in, die na het be
ëindigen van de wandeling, met vermelding van het aantal gelopen kilo
meters, afgestempeld terug gegeven wordt
In de loop van de volgende week kan de wandelaar zijn/haar sponsors
tonen hoeveel „kilometergeld" hij/zij voor het Astma-Fonds verdiend
heeft Het geld kan dan weer ingeleverd worden bij de eerder genoemde
adressen.
Het maakt misschien een beetje moe. zo'n wandeling, maar door het
benen aan een zo groot aantal sponsors zo duur mogelijk te „verkopen"
is het mogelijk, om op een gezonde manier voor een zieke medemens
veel te doen
