Spitman haalt jaarlijks 5% miljoen
hilo huisvuil uit de gem. Leusden
Complete inboedels
als huisvuil
Wandelend
door het dorp
- in de gemeente Leusden
„Doe de was niet
in een vuilniszak!"
Ingezonden:
L/VJ11 L/LUUrtO 10 UMUDtn IJ I J
LEUSDER KRANT
SPITMAN IN LEUSDEN
Sinds 1962 heeft Spitman BV een
contract met de huidige gemeente
Leusden voor het verwerken van het
huis- en grofvuil. Daarnaast komt om de
drie weken een stratenveegauto een dag
naar Leusden en tweemaal per jaar een
zuiger voor de riolering. Eenmaal per
week op maandag en dinsdag wordt in
de gehele gemeente het vuil opgehaald.
Tot enkele jaren geleden kregen wij als
wij ons niet vergissen op de 2e en de 4e
ophaaldag in de maand tevens de gele
genheid om z.g. grofvuil voor Spitman
weg te zetten. Dat gaf nogal eens pro
blemen op een eventuele vijfde maan
dag of dinsdag, weet u nog? Dat behoort
inmiddels tot het verleden, want op dit
moment kunnen de Leusdenaren iedere
week vrijwel al hun overtollige goede
ren kwijt en dat is een heel wat betere
regeling dan bijvoorbeeld in Amers
foort, waar het ophalen van grofvuil
minder frekwent geschiedt. „Zet maar
klaar voor Spitman" werd een veel op
gevolgde kreet. En dat alles voor onge
veer een piek in de week.
Er zijn voor vuilafvoerbedrijven drie
mogelijkheden om legaal van hun rom
mel af te komen. In sommige steden
bestaat een vuilverbrandingsoven. On
langs opende Prins Claus in Arnhem
zo'n veelvraat. De tweede manier past
o.m. Amersfoort toe. Met treinen vol
gaat het huisvuil uit de keistad naar
Wijster in Drente, waar de Vuil Afvoer
Maatschappij de zaak composteert. Ook
in Mierlo (Noord Brabant) heeft de
V.A.M. een compostbedrijf. Het Leus-
dense huisvuil gaat, met dat van nog een
aantal gemeenten uit de regio, naar een
stortgat in Maarsbergen. Het nut van
deze wijze van verwerken, die echter
niet onbeperkt kan blijven voortduren,
is dat te gelegenertijd weer een bruik
baar stuk grond wordt afgeleverd. In
tussen wordt thans reeds voor
midden-Utrecht uitgekiend, welke de
finitieve mogelijkheid in de toekomst
gevolgd dient te worden
5.500.000 KILO PER JAAR!
Wij waren benieuwd hoeveel afval
jaarlijks door Spitman uit Leusden
wordt afgevoerd. U misschien ook?
Precies is dat natuurlijk niet te bereke
nen. Maar de Spitman-boys opereren in
onze gemeente 30 tot 32 uur per week.
staat van nu. Onvoorstelbaar veel voed
sel wordt weggegooid, tot nog onaan
gebroken pakken gesneden melkbrood
toe. Verder allerhande meubilair,
(buiten de
verantwoordelijkheid
van de redaktie)
Gaande door de schone, maar be
bouwde dreven van ons dorp komt men
soms tot allerlei bespiegelingen, zelfs
tot zakelijke dromerijen. Komend langs
de Zwarte weg overpeinsde ik hoe in 't
recent verleden geageerd werd tegen de
A en O markt, de taria en de verkeerssi
tuatie. Er moest een parkererterrein
komen, daar waar nu de dorpsschapen
weiden, 't Was moeilijk voor de over
heid, want zij die bezwaar maakten
tegen een parkeergelegenheid eisten nu
het tegendeel.
Al voortgaande kwam ik tot de half
voltooide Biezenkamp, nu nog een ge
rechtelijk twistpunt, ook een door be
zwaarschriften getorpedeerde poging
tot het leefbaar maken van Leusden.
Maar zie! Aan de Torenakkerweg
verrijst HET winkelcentrum dan toch.
Een tour de Force van het gemeente
bestuur, zij het noodgedwongen. Weer
een merkwaardige coïncidentie, lieden
die bij de overheid letterlijk smeekten
om f winkels. Maken met hetzelfde elan
bezwaren als ze er zijn. Hier het gevolg:
Na acht uur 's avonds lichten uit, ook de
(heel vaak studenten), die graag willen
weten wanneer het grofvuildag is en
waar. De informanten gaan dan met een
bakfiets of een VW-busje de vuilniswa
gen vooraf en komen niet zelden reeds
op één zo'n rit aan een complete, welis
waar niet nieuwe maar nog zeer bruik
bare inboedel. Weer een klantje minder
voor Tijseling of Van der Meer.
Het gebeurt ook wel eens, dat niet
bepaald voor Spitman bestemde spullen
worden ingeladen. Wat achteloos ergens
op het trottoir geplaatste oude fietsen,
speelgoed of meubilaur (tijdens de
schoonmaak') en - wat veel voorkomt -
in vuilniszakken gepropt wasgoed voor
dure lichtbakken, geen gewapper van
vlaggen, dit tegen neurose, geen con
tainers, geen emballage buiten. Lossen
en laden binnen winkeltijden, stopver
boden, snel groeiend groen en geen
gerucht.
We willen winkels! Een zeer terechte
kreet in de kretenrijke tijd, maar ergens
anders, bij de buren of zo
Het dilemma van onze bestuurders.
Maar er is uitzicht: het gonst van ge
ruchten in wandelgangen van het ge
meentehuis, dat bouwkundige kop
stukken in onze gemeente het volgende
plan aan het uitwerken zijn: Er komt
een installatie die het mogelijk maakt
om elke avond om 18.00 uur en woens
dagmiddag de hele „Rozendaal" in de
grond te laten zakken, een trapveldje er
over voor de kinderen dat open is tot
20.00 uur, dit vanwege het rumoer.
's Morgens 8.30 uur de hele heisa
weer naar boven. Onmiddellijk zijn er
bezwaarschriften tegen het gezoem
van de installatie, dat ongeveer een
kwartier duurt. Een commissie zal dit
nader beluisteren (zich er over buigen)
heet dat.
Al kuierend kwam ik tot het volgende
stuk ongenoegen, een weggegraven ijs
baan zij het dat de bezwaren tegen deze
eventuele, bouwsels van andere zijde
kwamen. Een verademing is dan de
Hamerveldseweg waar, door een soepe
ler gemeentebeleid verschillende leuke
zaken te vinden zijn. Misschien vormen
zij een aanloop tot een gezellig dorps-
hart, het ware te wensen! Een fijne
wandeling, zij het niet zonder gevaar, is
dan langs de Hamersveldseweg en Ta-
baksteeg (hier was vroeger zeker een
slavenplantage) naar Zuid.
Vanzelf kom ik uit bij de belaagde
„Bieshaar" dat ligt daar leuk, maakt een
gezellige indruk, wat meer parkeerge
legenheid zou aardig zijn, maar dat is
onmogelijk. Misschien beter zo.
Dit centrumpje is ook bestemd om de
HL
de wasserij e.d. maken nog wel eens een
kans om via Spitman in het Maarsber-
gense stortgat terecht te komen. Hoe
vervelend e.e.a. soms ook kan zijn,
Spitman is voor dit soort misverstanden
niet aansprakelijk. In bepaalde, tragi
sche gevallen wordt nog wel eens een
regeling getroffen, maar daartoe is de
vuilafvoermaatschappij niet verplicht.
Of u daar bij gelegenheid wel aan wilt
denken?
VESTIGING IN LEUSDEN
Tot voor kort werden de vuilniswa
gens, die in Leusden gebruikt worden,
door en met het bedienend personeel
van Oosterveek naar Leusden en terug
over de weg gereden. Een zeer tijdro
vende en daardoor kostbare aangele
genheid. De lasten van een bedrijf als
dat van Spitman BV liggen voor onge
veer tweederde deel in de sector der
personeelskosten. De rest is bestemd
voor het materiaal. Dat is dan ook de
reden geweest, dat het Oosterbeekse
bedrijf hier en daar steunpunten gaat
zoeken. In Leusden op het industrieter
rein aan de Ambachtsweg heeft men op
1 december 1974 een pand gekocht en
geschikt gertihakt voor het gebruik als
filiaal. De twee vuilniswagens, die in
onze contreien worden gebruikt, heb
ben daar hun thuishaven.
De gehele bemanning van die wagen
woont in Leusden en omgeving en met
dit systeem zijn werkgever en werkne
mers wel gelukkig. Waar men in Leus-
den minder geluldcig mee is, is de ver
keerstechnische opzet van zeer veel
nieuwe wijken. Smalle straten, de vele
„hofjes" (ook al heten ze hier en daar
„land"), verkeersdrempels en andere
belemmeringen bevorderen met een
vlotte afvoer van het huisvuil. Er zijn al
proeven genomen met kleiner en lichter
materiaal, maar de enerzijds aanwezige
voordelen gaan weer verloren tegen de
aanmerkelijk grotere kosten. Het is nu
eenmaal niet eenvoudig om het ieder
een naar de zin te maken, maar mis
schien mag deze slotmededeling iets
bijdragen tot een wat beter begrip voor
de moeilijkheden van de mannen van
Spitman.
ca. 2000 ingezetenen ten dele in het
leven te houden.
't is waar, enkele onverlaten van
kleine zelfstandigen pogen hiermede
ook zelf in het leven te blijven. Het zij
hun vergeven, er zijn nog steeds stum
pers die zelf hun beslissingen durven en
moeten nemen, zonder enige begelei
ding, inclusief alle ongedekte risico's.
Hoe lang zal dit nog duren in Zuid?
Een gestage regen van eenzijdige be
zwaarschriften bij b. en w en G S.
houdt maar niet op.
Ik heb lopen zoeken naar al die over
last, en niet meer gevonden dan bij an
dere winkelgroepen, en dan nog in ge
ringe mate.
De decibels van het verkeer liggen
vele malen hoger.
Gelukkig accepteren velen in de om
geving deze geringe overlast, het is nu
eenmaal gebruikelijk bij winkels.
Ik acht me een bescheiden progressief
man, maar dit alles is mij te progressief.
Het zakkingsplan „Rozendaal" is hier
niet uitvoerbaar, zo heeft men mij ver
zekerd o.a. door de zwaardere bouw.
Wellicht kunnen zij, die dit leven in
Zuid niet meer aankunnen in de ko
mende 2e fase een plaats vinden.
Bij de vele geruchten die er gaan ook
nog het volgende: Sommige winkeliers
van de Bieshaar zouden het niet meer
„zien zitten" en denken aan verdwijnen
als er ergens een kans is. Dit zou een
verloedering van het centrum beteke
nen en een niet te peilen ongemak voor
de bewoners van Zuid.
Het zit er m.i niet in dat er andere
liefhebbers op zullen dagen, wel zou er
een mogelijkheid zijn voor een jeugd
centrum, daar wordt door enkele lieden
aan gedacht.
Al wandelend kom je zo wat tegen in
ons goede dorp. Maar dat ondernemers
af en toe gruwelijk op de tocht staan
kunt u van mij aannemen.
C. Ph. Spaans
hun vuilnisproblemen oplossen door
Spitman (thans een B.V.). Eerst Reste
ren, Dodewaard, Scherpenzeel en
Renswoude en globaal kan gezegd wor
den, dat deze onderneming de
huisvuilophaal- en afvoerdienst ver
zorgt in een viertal grote gebieden:
vrijwel de gehele Betuwe oostelijk van
Tiel, de zuidwestelijke Veluwe met een
eigen vestiging in Leusden, een deel van
het Gooi en tenslotte nog een flink deel
van de kop van Noord Holland. Totaal
ruim 60 gemeenten.
De tweede evolutie ontstond op het
technische vlak. Naast het ophalen en
afvoeren van huisvuil, inclusief grofvuil
en een speciale containerservice voor
winkels en fabrieken, ging men zich toe
leggen op rioolreiniging en straatvegen,
op bulkvervoer van huis- en ander afval
naar verbrandings- en composterings-
bedrijven, het schoonhouden van op- en
afritten van rijkswegen (autosnelwegen)
en het werken met kolkzuigers. Spit
man B.V. is thans van de 12 13 particu
liere bedrijven in zijn soort verreweg
het grootste. Het personeel omvat mo
menteel 135 man, vrijwel uitsluitend
Nederlanders en op een paar zakelijke
personenwagens na bestaat het wagen
park van Spitman op dit ogenblik uit 52
min of meer indrukwekkende bedrijfs
voertuigen. Regelmatig wordt het wa
genpark aangepast en vernieuwd. Tot
circa 1969-1970 gebruikte men in de
vuilophaaldienst de toen moderne rol-
trommelwagens, die op gezette tijden
de „kont in de lucht" staken om het vuil
zo compact mogelijk te verstouwen. De
nuttige inhoud Wagen bedroeg
10 a 12 m3. In de thans gebezigde pers-
trommelwagens van dezelfde grootte
kan men gemakkelijk ongeveer 50
m3kwijt! Zo'n apparaat gaat 6 tot 7 jaar
mee en kost momenteel rond de
125.000,- per stuk.
LEUSDEN-CENTRUM - De Enka
taakt op dit moment weer een moei-
jke tijd door met arbeidstijdsverkoring
1 dreigende ontslagen. Doch dat is
in nieuws, want ook in 1929 had het
edrijf het economisch verre van ge-
kkelijk. Op de vestiging in Ede
rkte toen o.m. de heer H. W. Spitman
Oosterbeek als hoofdmachinist,
aar hij voelde zich er allerminst op
jo gemak. De crisisjaren hadden hun
itree gedaan en de sociale wetgeving
erkte in die jaren nog wel een tikkeltje
nder royaal dan heden ten dage. De
maar dreigender wordende werk-
isheid was geen prettige zaak, zeker
tt voor iemand als Spitman, die ge
lid en actief was en overliep van
«klust. Hij zag huizenhoog op tegen
m :t vooruitzicht om straks doelloos
^fuis te moeten blijven met tweemaal
>er dag een gang naar het stempelbu-
eau als enige afwisseling. Naarstig keek
ij uit naar ander werk, dat er eigenlijk
et was, totdat in een plaatselijk week-
ad een advertentie zijn speciale aan-
icht trok. De gemeente Renkum,
lartoe ook Oosterbeek behoort, was
zoek naar een nieuwe vuilnisman.
Iedereen verklaarde Spitman voor
k, maar toch solliciteerde hij. Het
isvuil werd in die dagen door een
ar boeren opgehaald met paard en
j igen Bepaald ideaal was de toestand
I :t en het gemeentebestuur had de
ertuiging gekregen, dat de zaken be
en vooral regelmatiger zouden ver
ten, wanneer men iemand speciaal
t deze taak kon belasten. Ondanks de
sis bleek de baan van vuilnisophaler
t bijster gewild. Het beroep als zoda-
was ook niet zo aanlokkelijk en
ir haal je zo gauw een paard en een
n vandaan? Spitman keek verder
zijn neus lang was en zag er toch wel
in. Om een betere kans te krijgen
eventuele concurrenten, pakte hij
:westie groots aan. Hij bood de
tde vaderen van Renkum aan het
uil per vrachtauto op te halen. Dit
;t indruk, want zoiets gebeurde ei-
jk alleen nog maar in de steden,
[zou Renkum als vooruitstrevende
jente goed in de belangstelling
ken en het was dan ook niet ver-
lerlijk, dat de heer Spitman de job
Vuilnisman kreeg.
IhLEMEN
I ir mèt de benoeming kwam Spit-
Jmi de problemen. Hij had namelijk
Ineen vrachtauto. Al zijn gespaarde
Ice; werden bij elkaar geschraapt.
|Hi;nde het dan nog ontbrekende
en zo kwam de
Ivujphaaldienst-per-vrachtauto in
|Ren tot stand. Het eerste jaarcon-
|tra»rd vlot verlengd en tot op de dag
Ivaiten verzorgt de firma Spitman in
nog altijd de reinigingsdienst.
IA1 kn een half jaar moest de zaak
Iwoi uitgebreid. De boeren, die nu
jvanophalen van huisvuil waren uit-
[gest, vertikten het om alleen maar
iliënafvoer te verzorgen. Spit-
|maiht een tweede gebruikte vracht-
nautoichtte deze speciaal in voor de
nieuak van zijn bedrijf. Dit werk
moeien om wel begrijpelijke reden
alleedurende de nachtelijke uren
worden gedaan, hoe „modern" de wijze
van aanpak ook was. De zaken bleven
zich gunstig ontwikkelen en vlak voor
de tweede wereldoorlog bestond Spit-
mans wagenpark uit twee vuilnis- en
evenveel faecaliênwagens en had hij zes
man personeel in dienst. Hij verrichte
zijn werk nog steeds uitsluitend in de
gemeente Renkum.
gebouwd tot een onderneming van 18
man personeel en 8 auto's.
JONGERE GENERATIE
Mevrouw Spitman stond voor een moei
lijke keuze. Zelf kon zij de zaken niet
voortzetten en haar drie zoons waren
nog op school. Toch werd in onderling
Het einde van de laatste oorlog liet
ook in de omgeving van Arnhem haar
sporen na. Bij de aftocht van de Duitsers
hadden zij de beide vrachtauto's mee
genomen naar de Heimat en uit de tank
wagens waren zoveel onderdelen ont
vreemd, dat ook die als afgeschreven
konden worden beschouwd. In 1945
moest de heer Spitman weer van voor af
aan beginnen. Hij kon een paar dump
auto's kopen uit overtollig geworden
legermateriaal. Nieuwe ontwikkelin-
overleg maar besloten het bedrijf maar
aan te houden. Oudste zoon Henk be
ëindigde voortijdig zijn studies en trad
in de voetsporen van zijn vader. Aan
het bedrijf was na korte tijd al goed te
zien, dat de jongere generatie de zaken
had overgenomen. Regelmatig werden
contracten afgesloten met steeds meer
gemeenten. De uitvoering van de reini
gingsdienst in Leusden (toen nog Ha
mers veld, Leusbroek, Achterveld en
Stoutenburg onder één burgemeester)
Anders gezegd komt dat neer op 2
werkdagen per week met 2 auto's. Die 2
auto's brengen wekelijks veertien vast-
geperste ladingen van 50 m3 naar
Maarsbergen. Volgens Oosterbeekse
calculaties betekent dat per jaar
14 x 52 x 50 m3 ofwel 36.400 m3 a 150
kg afval. Dat vermenigvuldigingetje
moet resulteren in 5.460.000 of bijna
5'/2 miljoen kilogram per jaar en dat is
bepaald niet niks!
Men maakt bij het ophalen van huis
vuil nog wel eens wat mee. Begrijp ons
goed, goud of diamanten worden niet
dagelijks gevonden. Wel regelmatig nog
zeer bruikbare spullen uit de welvaarts-
Het Leusdense kantoor van Spitman.
speelgoed, kleding en schoeisel, was- en
vaatafwasmachines en nog veel meer
zaken, die nog best naar bepaalde instel
lingen hadden kunnen worden ge
bracht. „Zet maar weg voor Spitman"
werkt zo gemakkelijk. Regelmatig
wordt onze vuilnisgrossier gebeld door
jongelui, die op kamers gaan wonen
werd met ingang van 1962 in handen
van Spitman gegeven. Het koperen jubi
leum is onopgemerkt voorbijgegaan en
de oranje-witte wagens beheersen in het
begin van de week nog steeds het Leus
dense straatbeeld.
In 1964 kwam broer Ben mede in de
direktie (onlangs trad ook de derde
broer Jan Spitman in het bedrijf) en dat
gaf wederom een enorme uitbreiding
van zaken. Ondanks de jeugdige leeftijd
der direktieleden (Henk is thans 36 en
zijn broer Ben 32) ontwikkelde het be
drijf zich steeds verder en in meerdere
richtingen. Nog meer gemeenten lieten
wagens, die het Leusdense huisvuil ophalen.
gen kreeg het bedrijf toen Eist (Over
Betuwe) de eerste gemeente buiten
Renkum werd, waar de wagens van
Spitman de reinigingsdienst gingen ver
zorgen. Huissen, Valburg en nog een
aantal Betuwse gemeenten volgden en
de heer Spitman dacht al lang niet meer
aan zijn baantje bij de Enka. Hij was nu
zelfstandig en kreeg een steeds beter
lopende zaak. Pa Spitman was nog van
de oude stempel en wilde zijn bedrijf
niet groter laten worden dan hij zelf
goed aankon. Toen hij in 1960 kwam te
overlijden had hij na ruim 30 jaar „vuil
nisman" te zijn geweest, het bedrijf uit-
