{Het bejaard-zijn gaat
ions allemaal aan
Woensdag 24 december 1975
KERST 1975 -
Bejaarden, wat zijn dat eigenlijk? Opgeborgen maat
schappijkneusjes? Bejaard-zijn: een problematisch aspekt
van onze samenleving? Wat is de plaats van een bejaarde in
de maatschappij? Zo er een plaats is! In hoeverre zijn be
jaarden hulpbehoevend? Zelfstandigheid? Wantoestan
den?
Vragen en nog eens vragen parelen in de media over de
bejaardenzorg. We schudden onwetend ons hoofd. Ze zien
maar. Ze doen maar. Zover ben ik nog lang niet!
En toch: het bejaard-zijn gaat ons allemaal aan! De groep
ouderen in ons land neemt jaarlijks toe. De ontdekkingen
door de medische wetenschap, de sociale en maatschap
pelijke vooruitgang en nieuwe tendensen accentueren
deze toename.
De bejaardenproblematiek manifesteert zich in lange repor
tages door de schrijvende pers, de visuele media gaat in
informatieve programma's voortdurend in op deze proble
matiek.
Er wordt diepgaand gediskussieerd over de bejaardennota,
die een grotere zelfstandigheid voorstaat.
En in de kleinere kring: „Wat moeten we met moeder
aan?"
De bejaarden zelf: „Dat het zóveel moet kosten, daar
kunnen we niet meer bij". En: „Dat gaat ons begrip te
boven".
Met bovenstaande feiten voor ogen zijn we de regio inge
trokken. Hoe is het in onze eigen omgeving gesteld met de
bejaardenzorg? Is de bejaardenzorg wel zo'n problema
tiek? En vooral: wat is bejaard-zijn eigenlijk?
We bezochten elf bejaardentehuizen, te weten in Amers
foort, Leusden-Centrum, Achterveld, Barneveld, Nijkerk,
Woudenberg, Scherpenzeel, Lunteren, Ede, Bennekom en
Voorthuizen.
Onze bevindingen? Laten we voorop stellen dat we zeker
niet op alle vragen een bevredigend antwoord hebben ge
kregen. We doen enkel verslag van de gesprekken die we
met direkties en bejaarden voerden. We werden vaak ge-
konfronteerd met scherpe kontrasten als eenzaamheid en
tevredenheid. De reportage is in zoverre representatief, dat
we drie belangrijke bevindingen kunnen melden:
1De verschillen in prijzen zijn schrikbarend hoog: in veel
gevallen duizend gulden! Per maand!
2. Een algemene tevredenheid over de verzorging, de be
handeling, het eten en de behuizing.
3. Het percentage eenzamen is belangrijk genoeg om de
volle aandacht te krijgen.
Een kanttekening bij de algemene tevredenheid: de be
huizing wordt in verscheidene gevallen als onvoldoende
ervaren.
Wat de eenzaamheid betreft, hier ligt een belangrijk werk
terrein voor bezigheidstherapeuten. In verscheidene be
jaardenhuizen wordt bezigheidstherapie al toegepast of
wordt er mee begonnen, maar nog lang niet in allemaal.
Ja, en dan de prijzen. Wantoestand is een erg groot
woord, maar we hebben wel de nodige twijfels over de
schrikbarende verschillen. Temeer, daar het percentage
zelfbetalers in veel bejaardenhuizen toch nog altijd één
derde bedraagt! Een beetje cru gesteld: ze mogen betalen
tot ze er bij neervallen.
„Hebben ze daar hun hele leven voor gewerkt", merkte
een direktrice op.
Inderdaad, veel van onze welvaart is te danken aan de
noeste arbeiders van de achter ons liggende jaren. Denken
we daar soms niet een beetje te neerbuigend over?
Huize Bloemendal
In Amersfoorts binnenstad staat
Huize Bloemendal Je hebt bij
Huize Bloemendal niet direkt het
gevoel dat je een bejaardenhuis
binnenstapt; het zijn eigenlijk vier
woonhuizen, die speels aan elkaar
zijn geplakt Huize Bloemendal
wordt bewoond door dertig bejaar
den Direkteur H van leperen daar
over: ,,Er is zeer bewust niet voor
de blokkendoosvorm gekozen.
Deze bouw is nog vrij uniek in Ne
derland. Er is een hele strijd met de
overheid aan vooraf gegaan, maar
we hebben de poot strak gehouden
De motivering was altijd; 't is te
duur, maar je moet niet vergeten
dat je met ménsen hebt te maken
Later zijn ze gelukkig bijgedraaid."
Direkteur Van leperen (een sta
tus waar hij geen prijs op stelt) be
weegt zich met een treffende vrien
delijkheid door het huis Terwijl we
praten in zijn vertrek, dat door een
glazen wand in direkt kontakt staat
met de gang en de hal. worden we
gestoord door één van de bewo
ners Hij komt even een gedichtje
voor Sint Nicolaas. (gericht aan één
van de verpleegsters) afgeven,
„ledereen kan hier zo binnen ko
men waaien," verduidelijkt de heer
Van leperen.
Hij hecht erg veel waarde aan het
intermenselijk kontakt. Over de
doelstelling van een bejaardenhuis
zegt hij: ,,De mensen moeten ge
lukkig kunnen wonen in hun derde
levensfase Erg belangrijk is dat ze
zelfstandig kunnen wonen, maar
als het nodig is van de verschillende
diensten gebruik kunnen maken
De meesten zien het als een be-
vnjdmg, vaak knappen ze in enkele
maanden helemaal op De heer
Van leperen zegt met zijn prijzen
iets boven het gemiddelde te lig
gen, omdat de verzorgingsgraad in
Huize Bloemendal iets hoger ligt
Een praatje met de bewoners
leert, dat er een echte familiesfeer
heerst in Huize Bloemendal. Zoals
mevrouw A Ton-Herderman, die
ondanks haar 86 jaren een gewel
dige intensiviteit uitstraalt. ..Ik ben
erg gelukkig hier, altijd opgewekt
meneer kan niet zeggen dat hij me
ooit eens lelijk heeft zien kijken. Ik
zit nu 8 jaar bij de heer en mevrouw
Van leperen. maar ik heb nog nooit
geklaagd. Ik vind dat je mekander
tegemoet moet komen, ik ontvang
liefde en ik geef liefde."
Heeft u veel kontakt met andere
bejaarden? vroegen we. ..Kontakt!
Daar zorg ik zelf ook een helehoop
voor. 's Morgens gaan we gezellig
met mekaar koffie drinken, ik mag
wel geen koffie, maar gewoon om te
praten 'k Ben laatst uit geweest en
toen kreeg ik een ongelukje Ja.
toen kon ik niet naar beneden om
koffie te drinken, maar beneden
zeiden ze: blijft mevrouw Ton nog
lang weg." De bewoonster van
Huize Bloemendal weet de moed er
bij de bejaarden wel in te houden
Naast haar haakwerkjes verkoopt
ze graag een beetje gekheid. „Op
z'n tijd moet je es iemand voor de
gek houden, dat mag ik graagen
als ik meneer Van leperen voor de
gek kan houden doe ik het ook Ze
kijkt elke avond tv ,,Tot acht uur,
want ik moet vroeg naar bed, an
ders red ik het niet, maarik ben 's
morgens om half zeven al weer op."
Mevrouw Ton-Herderman houdt
niet van geklaag: ..Ik zeg altijd, be
kijk eerst jezelf, dan heb je geen tijd
om op andermans fouten te letten
Op de derde verdieping woont
het echtpaar A. F. van Leeuwen
Mevrouw Van Leeuwen vindt het in
alle opzichten gezellig in Huize
Bloemendal ,,Ja hoor, ik ben erg
tevreden. De dagen vliegen om. ik
lees wat. of we leggen een kaartje
en ik hou erg van puzzels oplossen.
Eenzaam ben ik absoluut niet."
Even later komt ook de heer Van
Leeuwen binnen ..De behuizing
vind ik prachtig." zegt hij. ,,lk hou
erg van puzzelen, kijk maar naar de
wand. daar hangen er een paar En
ik verzamel postzegels, of we leg
gen een kaartje
De heer van Leeuwen is 71zijn
echtgenote is 75. ,,Het voornaam
ste is. dat je niks schoon hoeft te
maken, zelfs je schoenen worden
gepoetst. Och, er zijn wel eens
klachten geweest, maar die waren
zo weer verholpen." zegt hij.
Mevrouw Heuting is met Huize
Bloemendal best tevreden; ze vindt
het prettig om in de binnenstad te
wonen ,,Ja, het is hier heel fijn, 's
morgens gaan we gezamenlijk kof
fie drinken Het eten en drinken is
heel goed. Ik geloof wel dat ik goed
terecht ben gekomenvan alle
kanten staan ze je bij Ik ben blij dat
ik hier kan wonen, want die laatste
jaren hoop je het goed te hebben
Mevrouw Heuting is 84 jaar. haar
man is 86. Het echtpaar woont
eveneens op de derde verdieping.
Vervelen doet ze zich niet ,,lk zit
nog wel es te breien, of ik doe een
handwerkje. En ik rust veel ik heb
zo'n last van die knieén hè. En af en
toe komen m'n kinderen, die nemen
me nog wel es mee in het wagentje.
Je verlangt toch altijd weer naar je
kinderen, ik zou best weer naar die
tijd terug willen Nu is alles gevlo
gen. maar dat hebben wij ook ge
daan!
Het bejaard zijn vind ik niet erg,
maar een mens moest niet zoveel
moeilijkheden hebben met de be
nen en zo Oud zijn zonder gebre
ken, dat kan niet vaak daar moe
ten we ons bij neerleggen. Ik ben
erg tevreden, iedereen is erg goed
voor ons Als ze weten dat je moei
lijkheden hebt. staan ze direkt voor
je klaar
Mevrouw Heuting is geen gere
gelde tv-kijkster ..Tegenwoordig
zijn er geen mooie stukken meer
op En dat schrift gaat me veel te
vlug Maar dan ga ik puzzelen, dat
mag ik nog graag doen
Omdat de gevels van Huize
Bloemendal steeds 75 cm ver
springen. vind je er geen lange
gangen en de muren maken een
warme indruk. De recreatiezaal,
beneden, is zoveel mogelijk kleur
rijk gehouden Omdat Huize Bloe
mendal nog maar pas geopend is.
moeten de verschillende aktivitei-
ten nog op poten worden gezet Wel
zijn er al diverse avonden gehou
den.
Kerst en oudjaar zal men geza
menlijk gaan vieren, vertelt de heer
Van leperen. Omdat het aantal be
woners aan de lage kant is, denkt hij
erover om de volgende zomer een
gezamenlijke vakantiereis te orga
niseren Andere bejaardenhuizen
kunnen dat natuurlijk niet doen,
daar zijn ze gewoon te groot voor
Het lijkt ons het proberen waard,
een boottocht naar Zwitserland bij
voorbeeld. Voor die periode nemen
we wat extra verzorgingskrachten
in dienst, maar het een en ander
moet nog met de bewoners bespro
ken worden, die weten nog van
niets." aldus de heet Van leperen.
Een initiatief dat door de bewo
ners van Huize Bloemendal zeker
zal worden toegejuicht.
