Vijftig
jaar
geleden
i
i
i
i
i
i
i
I
i
i
1
1
s
X
i
I
I
excelleerde
Leckie Coogan op
tot witte doek
on Holland met
5 0 nn België en
Leo Feu
1
1
X
se
1
X
I
i
1
I
se
WOENSDAG 24 DECEMBER 1975
- KERST 1975 -
K
I
K
f
K
I
K
I
K
K
K
K
K
K
1
I
se
K
I
I
X
X
X
X
X
i
Wij behoren al jaren tot het
slag mensen dat zich op oude
jaarsdag te goed doet aan het
lezen van de oudejaarsover-
zichten in de dagbladen. En
mocht de krant iets vergeten -
wat zelden gebeurt - dan zijn
daar nog de radio en de TV die
ons aan verschillende gebeur
tenissen uit het afgelopen jaar
herinneren. Wij zullen u niet
vermoeien met een opsom
ming van alles wat in dit bijna
voorbije jaar is gebeurd. Wat
wij wel doen is u nog eens
meenemen door het jaar 1925,
dat een halve eeuw geleden
werd opgedoekt.
Een beeld uit de goeie, ouwe
tijd dus, toen automobielen,
radio's en allerlei elektriek ge
doe nauwelijks bestonden, of
SPOTGOEDKOOP
Wat was alles goedkoop! Collec
ties regenjassen werden aangebo
den voor 14,- en voor 13,50
kocht men al een degelijk colbert
costuum. Bitterkoekjes kostten 16
en kattetongen 31 cent per ons en
de fijnste gebakjes varieerden van
8 tot 10 cent. Misschien herinneren
de ouderen zich nog dat wij voor
één dubbeltje het humoristische
weekblad „De Lach" kochten en
voor slechts 1.25 een prachtige
strohoed. Zusterlinnen per strek
kende el kostte slechts 39 cent en
voor oude heren die geen dassen
konden stroppen waren er zelfbin-
ders voor 0,65 in de handel.
In reclame deed men toen ook.
Vroom en Dreesman kwam met
vnjdagprijzen en Haust maakte de
lekkerste beschuit. ..Wees slim,
gebruik Glim", ,,Even tijd voor een
Caravellis", „Wrigleyna elke
maaltijd" waren de meest voorko
mende advertenties en toen al
was... C A voordeliger.
HET JAAR VAN DE LOCARNO
Vijftig jaar geleden bogen de poli
tieke kopstukken in de wereld zich
al over dezelfde problemen waar
mee wij nu nog tobben. De strijd om
behoud van de vrede, welke nog
steeds niet werd gewonnen. Na de
wapenstilstand (1918) was het ver
liezende Duitsland door het verdrag
van Versailles aan handen en voe
ten gebonden en meer en meer be
tekende dat voor de oosterburen
een onverteerbare zaak. De Duitse
mens en staatsman Stresemann
had al verschillende malen voor
een betere behandeling van Duits
land door de geallieerden gepleit,
doch Herriot (Frankrijk) en Macdo-
nald (Engeland) reageerden hierop
nauwelijks.
Tenslotte hebben hun opvolgers
Briand en Austin Chamberlain voor
een heel wat milder klimaat ge
zorgd. Dit leidde naar een bijeen
komst in Locarno, waar Duitsland,
Frankrijk, Engeland, Belgiè en Italië
het eens werden. Voor Italië te
kende de al drie jaar aan de macht
zijnde Mussolini De goede voor
nemens waren er, maar toen
achtereenvolgend Briand werd ge
wipt en Stresemann's gezondheid
te wensen ging overlaten is de zaak
toch weer verkild. Voor de toen nog
onbekende fascistenleider Adolf
Hitler was dit natuurlijk een kolfje
naar de hand. Bij alle tegenstellin
gen spon hij zijde. Hield hij zich in
1925 nog aan een hem opgelegd
spreekverbod in Duitsland, voor
uit-zieners zagen dat zijn invloed
gestaag veld won.
TROELSTRA UIT DE POLITIEK
In ons land werden de socialisten
door hun tegenstanders geweerd
als waren zij besmettelijk en er
kwam deining onder de communis
ten Wijnkoop wenste onder geen
beding naar de pijpen van Moskou
te dansen, een grote meerderheid
wel. Wijnkoop ging en de Visser
kwam. Tijdens de verkiezingen
alleen bezitgoed waren van de
meest bevoorrechten.
In die tijd besteedde het
vrouwvolk nog aandacht aan
het eten. Vooral zondags werd
daaraan „gewerkt" en daar
mee werd feitelijk zaterdags al
begonnen. Geen gemakzuch
tig gedoe middels blikjes en
diepvries, met die flauwekul
hield men zich vroeger niet op.
Pudding kwam niet uit een
plastic kuipje, dat werd zelf
gemaakt. Bitterkoekjes-, lan-
gevingers- en chocoladepud
ding en de room werd met
twee vorken geklopt. En wat
smaakte de rijst met bessen
sap lekker. Maar moeder
stond toen wel de ganse dag in
de kouwe keuken. Voor de
keukenstoof is gelukkig heel
wat veranderd en verbeterd.
BW»*»
van Rijn
aöWötfflö
handhaafde zich een rechtse
meerderheid in de Kamer.
Dr. Colijn werd minister
president en stelde - ook in zijn be
lang - de gulden veilig, doch voor
het jaar om was was zijn kabinet al
demissionair. Zijn val was een ge
volg van de aanvaarding door de
Tweede Kamer van een motie-
Kersten inzake de vertegenwoordi
ging van Nederland bij het Vati-
caan. De miljoenennota vertoonde
geen tekorten en er kwam een be
perkte herziening van het bezol
digingsbesluit-ambtenaren. Bo
vendien werd de instelling van een
departement van landsverdediging
wenselijk geacht
ORANJEGLORIE...
Het Ned. X1 -tal won vier- en ver
loor éénmaal. België met 1-0 en
5-0, Duitsland met 2-1 en Dene
marken met 4-2 werden verslagen,
maar in Zurich bleven Helveten ons
met 4-1 baas. De vermaarde cap
tain Harry Dénnis werd onze
nieuwe recordinternational en om
de „gouden plak" streden HBS.
Sparta, Go Ahead, NAC en Frisia.
SPORT ALLERLEI
De wielrenner Piet Moeskops
was de snelste sprinter ter wereld
en Paddock (USA) en Nurmi (Fin
land) de snelste athleten. Groot op
zien baarde de Zweedse zwemmer
Arne Borg door in twee dagen tijds
zes wereldrecords op zijn naam te
brengen. Ook ons land lag hoog in
de „zwemmarkt", vooral dankzij de
dames Mane Baron, Truus Klapwijk
en Marie Vierdag De wereldkam
pioen zwaargewicht boksen Jack
Dempsey maakte een huwelijksreis
door Europa, Tilden en Borotra
heersten in het wereldtennis en wat
dichter bij huis sloegen Timmer.
Diemer Kool en Kea Bouman een
behoorlijk balletje. Jan Dommering
was oppermachtig op het groene
laken, onze bokser Piet van der
De Haagse Club werd tenslotte
landskampioen
VAN HET WITTE DOEK
De aantrekkingskracht van bui
tenlandse films werkte het bio
scoopbezoek In ons land in de
hand. Alleen de Bouwmeesterre
vue met Siem Nieuwenhuizen en
die van Henri ter Hall met Johan
Buziau hadden van het bioscoop
bezoek weinig te lijden In deze
volgorde waren in 1925 de tien be
roemdste filmhelden- Pola Negri,
Jackie Coogan, Charlie Chaplin,
Mary Pickford, Douglais Fairbanks,
Harold Lloyd, Asta Nielsen, Harry
Piel, Baby Eggy en Willem van der
Veer. „Verboden paradijs" met
Pola Negri en Adolphe Meryan en
„Verloren dochters" met Gloria
Swanson Swanson werden lang
geprolongeerd en voorts genoten
Liane Haid, Lil Dagover, Henny Por
ter, Lon Chaney, Rudolf Valentino
en Tom Mix grote bekendheid in die
tijd.
MENS, DURF TE LEVEN
Dirk Witte, de Zaanse houthande
laar, schreef prachtige liedjes voor
Pisuisse. Jan Lemaire was een ge
ziene figuur op de planken, Heintje
en Louis Davids verdienden in de
kleinkunst al de kost en knus was
het optreden van dichter-zanger
Koos Speenhoff met zijn echtge
note Césarina Prinz Nap de la Mar
trad met dochter Fien en Margie
Morres op, het gezelschap „De
spelers van stad en land" met o a
Elly van Stekelenburg maakte een
trip door de West en al bekend en
befaamd in die jaren waren toen al
Fie Carselsen, Enny Mols-de
Leeuwe, Roosje en Piet Kohier,
Annie Follender, Paul Huf. Tilly Lus.
Cor Ruys, Willy Corsaril Magda
Janssens en van Willie Derby ver
scheen de nieuwe plaat „How do
you do".
DUITSE LOTTES EN GRET-
CHENS
De armoe in Duitsland noopten
jonge meisjes naar ons land uit te
wijken en zich hier als dienstbode te
verhuren. De Duitse deernes be
dongen een karig loon en vormden
een bedreiging voor onze bollebo
zen van dienstmeiden. Moederdag
viel in 1925 op 20 mei en de zomer
tijd duurde van 5 juni tot 4 oktober
Sneeuwval was er op 13 september
in de buurt van Ellekom en Rheden
en Borculo werd getroffen door een
cycloon Een bedenkelijk kapsel in
die tijd was het „pagekopje" en er
waren arbeidsconflicten in de
veengebieden in Drente en bij de
metaalbewerkers in Amsterdam. In
Groningen smoorde een opperman
zijn pasgeboren baby en in den
Bosch beroofde een moeder haar
beide kinderen van het leven.
Veer kanjerde verschillende tegen
standers tegen de touwen en scha
ker Aljechin was al een coming
man.
RADIO
Pastoor Perquin was de sterke
man achter de oprichting van de
KRO en Van Looi was de oprichter
van de VARA. Willem Vogt was
toen al de grote man bij de Ned.
Seintoestellen Fabriek (NSF) en
had alle vingers in de pap bij de
Hilversumse Draadloze Omroep
(HDO), een voorloper van de
AVRO. In die tijd werd nog samen
gewerkt. Later zou met name tus
sen AVRO en VARA een gespan
nen houding groeien. Trots alle be
sognes hebben wij grote bewonde
ring voor de pioniers van toen. In
1925 verzorgde Antoinette van Dijk
een kinderprogramma en bekende
radiostations waren Daventry, Tou
louse en Kónigswusterhausen. In
1925 tenslotte overleden de
schaatsennjder Jaap Eden en de
operettecomponist Leo Fall.
J. van Rijn
ll
x
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
M
