JETSES
JAN WILLEM MULLER PORTRETTEERDE ISINGS EN
China-Town" i
opent morgen i
Vruchtensalade
met kitsch
Ingezonden:
Morgenavond op Nederland 1
KOOKHOEKJE
LÊÜSDER KRANT - INTERVIEW
WOENSDAG 14 JANUARI 1976
U hebt er voor nodig:
2 manderijnen
2 sinaasappels
2 appels
2 bananen
blik ananas
2"eetlepels Kirsch
2 eetlepels Cevitam
poedersuiker.
Schil de sinaasappels, snijdt
ze in plakjes, en deel ze in vie
ren Leg ze in een schaal en giet
de Kirsch erover en bestrooi
ze met poedersuiker, Snijdt de
rest van de vruchten fijn en doe
ze er "bij Dan de Cevitam toe
voegen Werk alles goed door
elkaar en laat een uurtje staan
Garneer met rode gecontijte
vruchtjes en met slagroom.
Eet smakelijk
Japieja.
i
LEUSDEN - Morgen (donderdag 15
januari) opent in Leusden-centrum eei
tweede Chinees restaurant. De hee
C H. Cheung heeft het voormalige pane
van de firma Lieshout aan de Hamers-
veldseweg laten verbouwen tot„China-l
Town".
I
Donderdagmiddag is er vanf 17 uur
receptie. Vrijdag gaan de deuren van hef
restaurant voor het publiek open. Heil
adres van China-Town" is Hamers^
veldseweg 16.
I
LEUSDEN - ,,Isings was de man met
belangstelling voor geschiedenis en die
dat in zijn platen weergaf. Jetses was
een kunstenaar. Van Isings heb ik het
vermoeden, dat zijn historische school
platen voor hem het hoogst bereikbare
waren. Terwijl ik van Jetses zeker weet
dat hij meer kon dan Ot en Sien".
Jan Willem Mulder heeft zich het af
gelopen jaar onder meer beziggehou
den met C. Jetses, de illustrator van Ot
en Sien. en J. H Isings, de man van de
schoolplaten Hij kreeg daartoe op-
dracht van de Evangelische Omroep.
Deze zendgemachtigde was er niet zelf
op gekomen, dat beide heren interes
sant genoeg zouden kunnen zijn om een
deel van 's Heren zendtijd te roven. De
Groningse journalist Jan Niemeijer in-
teresseert zich speciaal voor Jetses,
over wie hij het een en ander publiceer
de. Zijn publikaties over hem deed
Niemeijer toekomen aan de E.O. Van de
E.O. de vraag aan Muller of hij daar iets
mee doen kon. Dat kon
^Bij onze voorbereidingen voor het
programma over Jetses kwamen we te-
recht bij Isings, een boezemvriend van
Jetses Niemeijer en ik waren het er
over eens dat ook hij een programma
waard zou zijn. Het is een toevalligheid
dat Isings nu een maand eerder wordt
uitgezonden dan Jetses", aldus Muller.
Lollies
Isings en Jetses. Over hen is niet zo-
vee! gepubliceerd. Hun werk is des te
bekender. Wie er de leeftijd voor heeft,
is er mee opgevoed. Wie daarvoor te
jong is kent Isings' platen als ledentrek-
kertje van de Vara en Ot en Sien van
nostalgische versierde koektrommel
tjes. Wie nog jonger is ondoet wellicht
zijn lollies van met Jetses' geésteskinde-
rén bedrukte wikkels.
Wie zijn die mannen, wier werk ei
gendom van het volk en diens commer
cie is geworden? Dat wilden Muller en
Niemeijer te weten zien te komen. Mul
ler: „Voor ons was natuurlijk een be
langrijk verschil, dat Jetses dood is en
Isings nog leeft Met Isings hebben we
kunnen praten. Het interview met hem
is dan ook het belangrijkste onderdeel
van het programma over hem.
De 92-jarige Isings toonde aanvanke
lijk niet zoveel enthousiasme voor het
gefilm Langzaamaan komt hij wat los.
Hij komt naar voren als een uiterst ge
disciplineerd man. Grote tegenslagen in
zijn privéleven - zijn eerste vrouw en
Al vele malen is er in deze krant
gewag gemaakt van ondeugdelijke cen
traal antennesystemen. Gaat men de
verschillende systemen dan aan een
nader onderzoek onderwerpen, dan is
men inderdaad geneigd het hoofd moede
te laten zakken
Het is toch in principe een droevige
zaak als men zich realiseert dat er
vanaf de maan perfekte kleurenbeel
den ons bereikten, welke werden uit
gezonden door een zendertje wat dui
zenden kilometers verder weg en tien
tallen malen zwakker was dan de zen
ders die wij trachten te ontvangen
met onze centrale antennes, Daarom
moet het toch technisch geen probleem
geven om de aangeslotenen van een
perfekte televisie en radioontvangst
te kunnen laten genieten.
(buiten de
verantwoordelijkheid
vanderedaktie)
Waar ligt het dan aan? Aan de toe
stellen die men er op aansluit? Of
toch ergens anders aan?
Welnu die vraag is in feite al be
antwoord door een publikatie in het
novembernummer van Liberaal Leus
den
Wethouder Wagenaar heeft zich er
zelf van overtuigd dat bij alle (8)
aangeslotenen die meenden een slech
te ontvangst te hebben het ontvang
apparaat met deugde. En dat nog wel
samen met een plaatselijk gerenom
meerd TV-technicus. Eenvoudig, niet?
Wis en waarachtig niet. Want hoe
men het ook wendt of keert, er deugt
iets niet aan dat systeem in de wijk
Rozendaal. Toegegeven zij dat de fout
ietwat gecompliceerd is en dat men met
„leken'ogen moeite moet doen om de
fout te zien.
Zeeslag van Isings
door automobielen. De firma Wolters
heeft Jetses toen gevraagd om zijn te-r
keningen aan te passen aan de moder
nere tijd. Hij moest zijn plaatsje op
nieuw tekenen. Dat heeft die man vrese
lijk pijn gedaan in feite. Dat hij dat alle
maal heeft moeten herkauwen. Dat
heeft hem er van weerhouden om meer
te gaan doen. Jetses heeft altijd bijzon
der graag portretten willen schilderen
Daar is hij mede door die opdracht van
Wolters nooit aan toegekomen".
„Je vraagt je natuurlijk af, waarom
Jetses zich financieel zo heeft laten be
lazeren en waarom hij die creatieve be
knotting heeft geaccepteerd. Je moet
dan bedenken dat Jetses het in feite een
luxe vond, dat hij van het illustreren
kon leven. Hij was Wolters dankbaar
omdat hij in staat gesteld werd van zijn
passie zijn vak te maken. Dat verklaart
veel", aldus Jan Willem Muller.
De film over Cornelis Jetses heeft
door deze affaire een wat triest einde
gekregen. Te triest volgens de smaak
makers van de Evangelische Omroep.
Muller: „Na de film over Jetses volgt er
een vraaggesprekje met mevrouw E.
Kalsbeek-Jetses, een dochter van Cor
nelis. Daarin zal ongetwijfeld wat die
per in gegaan worden op de gelovigheid
van Jetses Misschien zal ze vertellen,
dat Jetses helemaal niet triest gestorven
is. Dat kan best zijn. Niemeijer en ik zijn
misschien te weinig in gegaan op het
geloof van Jetses. Ik heb al gezegd dat
het een heel ander programma is dan
dat over Isings. Het sterke geloof van
die man komt in het gesprek met het
volgende naar voren. In het programma
over Jetses interpreteren we meer.
Vandaar dat ik ook geen bezwaar heb
tegen het aansluitende gesprekje met
mevrouw Kalsbeek. En dat het twee
zeer'gelovige mensen warm. cn juist
daarom.ook voor de-E. Ü.-interessant.
sfaStfcifilWWJf1WilleiWRP1
Ier.
Muller verklaartdesgevraagd nadruk
kelijk, dat deze twee programma's
van hem niet gezien moeten worden als,
een onderdeel van de nostalgie-hausse,
die ons de laatste jaren teistert. Muller;
„Niemeijer en ik staan uiterst kritisch
tegenover die hele nostalgieconsump-
tie. Deze twee programma's zijn ge
maakt uit belangstelling voor Jetses en
Isings. Graag zouden we nog eens een
derde programma maken om die nos
talgie door te prikken. We hebben
daarvoor al wat opnamen gemaakt, on
der meer m De Bijenkorf.
Marnix Kreyus
De man van de
schoolplaten en de
van Ot en Sien
(Van een onzer verslaggevers)
LEUSDEN - Morgenavond om 20.15 uur zendt de Evangelische Omroep
een programma uit over J. H. Isings „de man van de schoolplaten". Op 12
februari om 19.30 uur volgt bij dezelfde omroep een programma over C.
Jetses, de tekenaar van Ot en Sien. Deze beide programma's werden
vervaardigd door de Groningse journalist Jan Niemeijer en de in Leusden
woonachtige cineast Jan Willem Muller. Met Muller spraken we over het
hoe en waarom van beide filmportretten.
De beide films werden geproduceerd en geregisseerd door Jan Willem
Muller. Jan A. Niemeijer doet de interviews en deed de research. Montage
werd verricht door Gerrit Vaas. Geluidsman is J. G. de Hesselle.
De beide programma's worden uitgezonden via Nederland I.
drie kinderen overlijden binnen een jaar
tijd - weerhielden hem er niet van om
met grote precisie zijn vak te beoefe
nen. het visualiseren van de vader
landse geschiedenis ten behoeve van
schoolkinderen. In de film vertelt de
zoon van een Amsterdamse bakker
over zijn moeite om alles zo getrouw
mogelijk weer te geven. Ergens zegt hij
dat hij „als een barbaar" door musea is
gerend op zoek naar een schoen, een
muts of ander kledingstuk, dat hij nodig
had. Isings laat weten dat de kunstenaar
Isings nooit in conflict is geraakt met de
historicus Isings. Omdat die waarheids
getrouwe weergave altijd heeft gepre
valeerd boven eventuele artistieke ei
sen.
Grote meesters
Isings belangstelling voor het weer
geven van historische taferelen wordt
gesterkt in de leeszaal van De Telegraaf
in Amsterdam. Daar hangen de teke
ningen van de oorlogscorrespondenten,
die het volk op de hoogte moeten hou
den van de ontwikkelingen op de slag
velden. Ze maken een diepe indruk op
de jonge Isings.
De beperkingen van zijn kunstenaar
schap. gesignaleerd door Muller, on
derkent ook Isings zelf wanneer hij
zegt: „Als ik in Amsterdam de straat op
ging, toen ik nog helemaal niet wist
Uit: Ot en Sien
De 92-jarige Isings
welke kant ik op kon, dan ging ik kijken
bij de grote kunsthandelaren. En dan
zag ik daar, op maandagmorgen, als ze
de nieuwe vitrines hadden gevuld, de
grote meesters die op het ogenblik voor
iedereen bekend zijn, exposeren bij de
kunsthandel. Daar zag ik dingen die mij
boeiden, maar waarvan ik op datzelfde
moment besefte dat ik dat niet kon. En
de conclusie ligt voor de hand- en nooit
zou kunnen. En dan ging iknaar huis, en
dan leek mijn gang naar huis een vlucht.
Als ik maar eenmaal op dat kleine ka
mertje was, dan was ik weer een soort
koning. Dan kon ik weer wat"
Isings heeft zich altijd wat van de we
reld afgezonderd Hij hield bijvoorbe
eld niet van reizen en deed dat alleen
maar als het voor zijn werk noodzake
lijk was. Veel vrienden heeft hij nooit
gehad. Zijn enige echte vriend was Jet
ses, met wie hij contact zocht omdat hij
wat meer wilde weten over bepaalde
technieken, die Jetses gebruikte. Deze
hielp zijn auto-didactische vriend uit
eindelijk aan de baan bij Wolters. die
zijn levenstaak zou worden.
Plafonds
Cornelis Jetses had toen al enige
Echter het zou wethouder Wagenaar
toch moeten bevreemden dat bij alle
mensen die hij bezocht het toestel
niet deugde. Makkelijk is het dan ook
om een TV technicus (wie?) te laten
vertellen dat er geen fout in de an
tenne zit „Ziet U wel meneer"? en
inderdaad meneer is een beetje over
bluft en ziet dan ook niets op dat
andere toestel; dus toestel van meneer
defect.
En daar hebben we nu het GROTE
probleem bij alle antennemisére. Geen
technisch probleem derhalve, maar een
menselijk probleem. Een kwestie van
mentaliteit Want toen wethouder Wage
naar de deur achter zich dichttrok
bij zijn klanten, had hij ze niet gehol
pen, maar alleen zijn gelijk daar ver
kondigd, of die van de TV technicus.
In ieder geval bleven de mensen met
hun toestel met hetzelfde slechte beeld
zitten als voor het bezoek van de heer
Wagenaar. Misschien toch wat stemmen
winst oYn zoiets triomfantelijk te ver
melden in Liberaal Leusden
Hoe het ook zij, nog steeds een an
tenne die niet goed is. Dus toch tech
nisch? Natuurlijk, want de middelen
zijn er om het in orde te maken;
echter degene die er alleen aan mag
zitten heeft er geen zin in, want „dat
wordt vreselijk duur" principe kandoor
het alleenrecht dan ook lustig gehan
teerd worden
Nu is het misschien makkelijk om
oppositie te voeren en om eens lekker
tegen een paar schenen aan te trappen,
om het netjes te zeggen, daarmede
hebben we nog geen oplossing. Voorzo
ver er een oplossing is Natuurlijk
is er een mogelijkheid omdat voedings-
brommetje bij de eurowoningen weg te
halen en natuurlijk is het mogelijk
een ieder van een aanvaardbaar beeld
te voorzien. Echter daarmee „lapt"
men een ondeugdelijk systeem op Doch
het blijft een ondeugdelijk systeem
Nuttig is ook om de oorzaak van alle
misere op te sporen vanaf de bron
De schuld ligt niet bij de onderhouds-
mensen, ook met de mensen die het
aangelegd hebben, doch aan het prin
cipe van aanbesteding. Dat vereist enige
Op de boerderij
naam Hij was de zoon van een straat
arme molenaarsknecht, maar hij had het
geluk, dat zijn talenten vrij vroeg on
derkend werden. Vanaf zijn twaalfde
jaar was hij in de gelegenheid om lessen
te volgen aan de Academie Minerva in
Groningen Later was het hem mogelijk
om bij familie in Breinen te logeren,
alwaar hij studeerde aan de Kunstge-
werbeschule. Via de schildei Arthur
Fitger maakte hij niet alleen kennis in
een wat breder kunstnaarsgezelschap,
maar werd hij ook in staat gesteld om
ervaring op te doen als schilder van on
der meer muren en plafonds. Via de uit
geverij Wolters in Groningen kwam hij
in contact met de schoolpedagogen Ligt-
hart en Scheepstra. De illustratie die hij
voor hun nieuwe leesmethode maakte
vormden de basis van zijn zo succesvol
tekenaarschap
Toch komt Jetses er in de film een
beetje verkreukeld uit. Zijn Otten en
Sienen worden nu gebruikt om de ver
koop van koffiemelk te stimuleren. Dat
is misschien typerend. In ieder geval een
direct gevolg van het feit dat Jetses al
tijd slecht zijn rechten heeft laten vast
leggen. Mull^^Ik heb brieven gezien,
waarin Jetses zijn uitgever heeft moeten
smeken om wat geld. Dat is bijzonder
triest voor die man, die zoveel kon. Zijn
heruitgaven hebben Wolters nota bene
nog eens van een dreigend faillisement
gered.
Van de andere kant zeg ik ook: hij
heeft zich laten uitbuiten. Hij heeft zelf
onvoldoende ondernomen om zijn posi
tie te verbeteren.
Die financiële uitbuiting is misschien
nog niet het ergste. Ze hebben ook artis
tiek roofbouw op hem gepleegd. Op een
gegeven moment - Jetses was toen al
wat ouder - moesten de boekjes, die hij
geïllustreerd had, weer eens opnieuw
worden uitgegeven. Maar de paarden
en wagens, die Jetses getekend had, re
den niet meer. Ze waren vervangen
En wat ondergetekende zijn Ca
betreft: al maanden hopeloos Morht
de heer Wagenaar zich hiervan zelf
willen overtuigen, desnoods met zijn
technicus, hij is van harte welkom.
Hij mag als testapparaat zo maar een
nieuwe uitzoeken bij een plaatselijke
levereancier De koffie staat klaar
en komt de heer Wagenaar op de fiets
dan staat er ook nog een goede bor
rel klaar.
Al met al veel Leusdenaren die wel
geld betalen voor hun antenne, maar
niet krijgen waar zij recht op hebben.
Wie van de mensen die er iets
aan kan doen, WIL dit oplossen?
E Beitler j
Calabrie 3
Leusden
Tel. 2239
uitleg. Hoe komt een CA systeem nu
tot stand? Welnu, dat gaat meestal
bij inschrijving en degene die nu het
goedkoopst is, die krijgt het Het wel
bekende systeem. Nu stelt men (al
licht) wel enkele eisen; doch deze ei
sen, of liever de te ontvangen zenders
worden gecontroleerd bij oplevering.
En dat zal dan heus wel goed zijn.
Echter wat er tussen aanbesteden en
opleveren gebeurt weet alleen de in
gewijde. De firmadiedit werk aanneemt
zal er voor zorg dragen dat hij aan
de „minimum" eisen voldoet; echter
met een zo goedkoop mogelijke antenne
idem versterkers, idem kabel en idem
arbeidsloon. Kijk en daar ligt het nu
aan.
Kruipen we bijvoorbeeld eens onder
een woning in Rozendaal dan zien we
het stuk coaxiaalkabel kostelijk van de
ene woning naar de andere hangen
met een grote boog Nergens vastge
zet; betekent minder arbeidsloon
en minder ROKA'S op de onkostenpost
en wat het oog niet ziet het hart niet
deert, nietwaar?
Na verloop van jaren gaat zo'n ka
bel doorhangen, verliest zijn karakte
ristieke eigenschappen (kabelirapedan-
tie) en dan begint het. Dubbele beel
den, bandbreedte versmalling door
dat de versterker opgedraaid moet
worden enz. Kortom er zou dan nog
maar één echte oplossing mogelijk
zijn. Het hele spul vervangen. En zegt
de gemeente, of wie dan ook: „Het
is een kostbare zaak om dat allemaal
te vervangen." (wijk Hamersveld).
Het probleem van deze kwestie komt
vooral naar voren als men de „on
derhoudsdienst" opbelt om te ver
melden dat er een brommetje in de
gestabiliseerde voeding zit. „Meneer,
om dat op te lossen kost veel geld
en omdat er toch een geheel nieuw
systeem komt doen we er maar niets
aan?" En daar kan men het mee doen
Hoeveel het kost? Wie het weet mag
het zeggen. In ieder geval is het dan
wel zo dat vele en vele mensen nog
een (heel) lange tijd met een half
gaar antennesysteem blijven zitten,
waarbij aan die mensen nog geen eens
gevraagd is of ze er nu wel of niet
geld voor over hebben, om reparatie
te verrichten Geen technisch probleem
dus, die slechte CA systemen.
Het verdient aanbeveling om toch
maar geld beschikbaar te stellen om
de verschillende systemen op te lappen.
Niet alleen hebben dan de gebruikers
het maximaal mogelijke uit hun antenne
doch heeft men ook enige tijd om zich
te wapenen tegen datgene wat er tot
nu toe allemaal is gebeurd Technisch
is het vrij eenvoudig om een goed
werkend systeem te maken waarbij i
een ieder zijn TV, FM, MG, LG en ook
KG ontvangst optimaal in zijn huiskamer I
krijgt
Dat betekent dat een antenne mis
schien wel wat duurder zal uit- 1
komen, maar dat betekent ook eenduur-
zamer installatie wat na jaren nog
goed (kan) werken. Dat betekent ook dat
de richtlijnen betreffende de bouw van
zo'n systeem veel zwaarder gesteld
moeten worden en dat er toezicht ge
houden moet worden tijdens de bouw;
dus een strengere controle
Dat betekent dat men het onderhoud
niet meer in handen moet geven van
een „verre" firma, maar bij voor- I
keur aan een plaatselijke firma die ook
de TV's enz. moet onderhouden, want
daar komen de klachten het eerst.
