Leusdenaar Max van Haascn
„Het spijt me nog altijd, dat ik geen
„Groot Schutter hoef" klassieke opleiding heb gevolgd"
bestaat 30 jaar
Eric Jurgens in het
Politiek Avondgebed
G. DE ZWART NEGENTIG
IR. G. DE ZWART NEGENTIG JAAR:
Jeugdraad
vergadert
LEUSDER KRANT - KIJK OP KUNST
DONDERDAG 22 JANUARI 1976
Samenleving
r weten het zeker en werpen het geloof
Wk fl| I fl als een zekerheid op Anderen weten
FREEDOM
Ook inkleur, het mooie „Hidden free-
lom" Een dubbel beeld van vrijheid en
gevangen zijn Het oproepen van de
vraag of er werkelijke vrijheid be
staat Ergens is de mens toch altijd
een gevangene, van zijn gedachtenwe-
reld. van zijn milieu, van de maat-
schappijstruktuur Er bestaat een be
grip vrijheid, ergens verborgen De
vogel, die wegwiekt naar andere verre
oorden. Die in het luchtruim het vrij
zijn betreft De menselijke vrijheid
is verscheurd, en bestaat niet werke
lijk
Tenslotte moet u eens naar de bei
de landschapsweergaven de nrs 31
en 32, twee prachtige zuivere natuur
beelden in kleur In ..Fata Morgana
toch ook weer een dubbele betekenis.
Een categorie planten is duidelijk van
kleur en vromgeving Groeit vanzelf-
sprekend vertikaal opgericht naar
zon. De andere categorie is vaagbh
van kleur en groeit dwars Je z
het of je ziet het niet Bestaat
natuur of is ook deze slechts een
morgana? Bestaat er nog werkelijl
natuur, of zitten we opgescheept m
het flauwe rudiment dat de menshe
ons na al zijn ingrijpen overliep
SUBTIEL
Subtiel werk. de moeite van de kori
rit naar Maarsbergen dubbel en dwaï
waard ..Projekt Maarsbergen" is gr:
opend op woensdag, zaterdag enzond^;
van 14 00 tot 17 00 uur. woensdagavond'
van 19.00 tot 21.00 uur. en na telefc
nische afspraak met 03433-257.
(Van de redaktie)
LEUSDEN/ZUID - Dit jaar bestaat het enige particuliere bejaardenhuis in de
gemeente Leusden, „Groot Schuttershoef" aan de Arnhemseweg in Leusden-
zuid, dertig jaar. Eind 1946 is het huis opgebouwd, nadat het gebouw afbrandde
door - naar men zegt - ?c{.ge nalatigheid van de toen in huis verblijvende Cana
dezen, die op de zolder wat onvoorzichtig omsprongen met een sigarettenpeukje.
„Groot Schuttershoef" is geen groot tehuis. Het biedt onderdak aan zes be
jaarden. De direktie wordt gevormd door de heer en mevrouw G. van den Hoek
Het huis heeft een volledig aangepaste accommodatie en is officieel goedgekeurd
door de Stichting Landelijke Bejaardenzorg Utrecht
Onze medewerkster, Anco Mali, had een gesprek met één der inwoners van
„Groot Schuttershoef", de heer ir G. de Zwart, die vorige week negentig jaar
werd. Een gesprek, niet zozeer over het tehuis zelf, dan wel over het leven
van één van haar bewoners.
AMERSFOORT - In november 1974
deed de Raad van Kerken Nederland
vanuit zijn konferentie in Lunteren
eeD oproep om te gaan werken aan
een nieuwe levensstijl. Deze oproep
kwam voort uit het besef dat de welva
rende minderheid in de wereld zoveel
van de bodemschatten en energievoor-
raden opsoupeert dat ze daarmee de
meerderheid tot armoede en onder
ontwikkeling veroordeelt, en de komen
de generaties met de schulden laat
zitten. Onder auspiciën van de Sec
tie Sociale vragen werd een werkgroep
Nieuwe levensstijl gevormd bestaande
uit bekwame personen die bereid wa
ren het moeizame proces van de con
cretisering van de oproep in Lunte
ren ter hand te nemen. Van de kant
van de werkgroep verschenen tot nu
toe een krant en een brochure (geti
teld door het oog van de naald De
publicaties willen voorlopig niet meer
dan een denkproces op gang brengen
in parochies en gemeentes. Men wil
inzichten wortel laten schieten en la
ten groeien die op den duur heel onze
cultuur een andere richting zullen ge
ven.
Het politieke avondgebed wil daar
aan voorde Amersfoortse gemeenschap
een kleine bijdrage geven De bijeen
komst van het PAG op zondagavond
25 januari a s zal in het teken staan
van de noodzaak en de mogelijkheid
van een nieuwe levensstijl Zoals ge
bruikelijk bestaat het Politiek Avond
gebed weer uit een driepoot informa
tie, meditatie en aktie.
De informatie op deze avond zal ver
zorgd worden door Eric Jurgens, Bert
Stuurwold en een vertegenw oordiger van
de werkgroep Christenen voor Socia
lisme.
Eric Jurgens, oud-parlementarier
en huidige voorzitter van de NOS zal
vertellen wat hij verstaat onder nieuwe
levensstijl en ingaan op de mogelijk
heden deze gedachten economisch en
politiek te realiseren. Zeer nadrukke
lijk is hem gevraagd naar de conse
quenties voor zijn persoonlijk leven.
Bert Stuurwold is verbonden aan de
Interkerkelijke Stichting voor Vor
mingswerk t.b v ontwikkelingssamen
werking Hij heeft zijn basis in Nij-
kerk Ook hij zal ingaan opdenoodzaak
van een nieuwe levensstijl en op de
mogelijkheden die ieder van ons per
soonlijk heeft om daaraan mee te wer
ken
Vanuit de beweging „Christenen voor
socialisme" is nogal wat kritiek uit
geoefend op het initiatief van de Raad
van Kerken. Men vreesde een te grote
vrijblijvendheid en men had de indruk
dat de kerken de machtsstructuren van
de politiek en de economie (Multina
tionals) te weinig onderkende Daarom
is een vertegenwoordiger van deze
beweging (Jan Bonsen) gevraagd kii-
tische kanttekeningen te maken bij de
uiteenzettingen van Eric Jurgens en
Bert Stuurwold
De bijeenkomst van het PAG begint
met warmpraten in diskussiegroepen.
Dan volgt vanaf half negen het plenaire
deel waarin naast de informatie Riet
Spruit voor de meditatie zal zorgen
en de totale stuurgroep een aantal
plannen voor de stad Amersfoort zal
presenteren. De avond wordt besloten
met een forumgesprek en de vertoning
van de film „De Rhinocerossen", een
zeer knappe tekenfilm van de Poolse
regisseur Jan Lenica De film is
gebaseerd op een verhaal van Eugene
Ionesco
De bijeenkomst van het Politiek
Avondgebed vindt plaats indeR.K.kerk
aan 't Zand. Aanvang 20.00 uur. D
bijeenkomst is voor iedere geinteres
seerde gratis toegankelijk.
(Van een onzer verslaggevers)
LEUSDEN - Volgende week dinsda
(27 januari) wordt er een algemen
vergadering gehouden van de Stich
ting Jeugdraad Leusden. Deze begin
om 20.00 uur en wordt gehouden in d
raadszaal van het gemeentehuis aan d
Hamersveldseweg De agenda vermeld
onder meer behandeling notulen e
binnengekomen stukken, gezamelijk
vergadering met provinciale jeugdraa
op 23 februari, bespreking ontwer
subsidie-verordening en rooster va
aftreden bestuursleden
GESPLETEN
Eveneens in zwart-wit de mooie
tekeningen op het thema „Gespleten'
Het woord thema kan hier misschien
beter vervangen worden door arche-
gevoelen, oer-gewaarworden. In uiterst
sobere vlakken geeft Max van Haasen
in deze serie het menselijk gelaat
weer, waarvan zich slechts een ge
deelte aan de buitenwereld vertoont.
Het grootste gedeelte is wél aanwezig,
maar toont zichzelf niet in zijn ware
gedaante ToneelMaskerade .'Gesple
tenheid Max van Haasen duidt zijn
gedachten en gevoelens eerder aan dan
dat hij ze konkreet in litteraire beel
den omzet „Gespleten" I, II en III.
hoeveel kanten kan de mens uit, de
zelfde mens die zich zo of zo voordoet,
en die op een andere categorie men
sen weer een geheel andere indruk
kan maken, omdat hij zich weer van
een geheel andere zijde toont
NATUUR
Uit een vorige periode eveneens
Woensdag 7 januari 1976 is Ir.
G. de Zwart, wonend op „Groot Schut
tershoef" aan de Arnhemseweg nr. 10
in Leusden-Zuid, negentig jaar gewor
den
Negentig jaar, een respektabeleleef
tijd Voor ons mede aanleiding om de
hoogbejaarde heer te gaan bezoeken
en geluk te wensen
j§ Zelf is hij er niet erg van onder
de indruk.
H» .Negentig jaar. dat komt tegen
woordig wel vaker voor," zegt hij
.iOverigens is 't helemaal geen ver
dienste, hoor, 't Komt vanzèlf.
- Mijn vrouw heeft altijd goe<j voor
me gezorgd Ik had toen, en ik heb
nü, een goed leven Wij leefden in
ons eigen kringetje, wij waren echt
op onszelf, leidden een huiselijk leven,
met onze kinderen. Wij hielden niet
van het uitgaansleven
'Eigenlijk heb ik een kluizenaars-
natuur ik ben geen gezelschapsman
heb een rustig en geregeld leven
gehad in een prettige, ambtelijke loop
baan
,Wilt u iets daarover vertellen?
Waar u geboren bent, gestudeerd en
gewerkt hebt."
„Ik werd op 7 januari 1886 geboren
in Voorburg, bij Den Haag Mijn voor
ouders woonden daar al, van ouder op
ouder Mijn grootvader was aannemer,
mijn vader was architekt Zo was het
geen wonder, dat ook ik in de bouw
wereld terecht kwam Van Voorburg
uit kon ik goed naar Delft gaan, en zo
studeerde ik omstreeks het jaar 1914
af als bouwkundig ingenieur
De juiste datum moet u mij niet
vragen, want ik ben niet sterk in het
onthouden van jaartallen!
Het was niet zo'n goede tijd voor de
bouw De Eerste Wereldoorlog brak
uit. Ik ben gaan solliciteren en kwam
als adjunkt-direkteur van Gemeente
werken in Enschede Van Enschede
ging ik terug naar Den Haag als ad-
junkt-Rijksbouwmeester voor het de
partement .Justitie Daar ben ik weg
gegaan omdat de afdeling Justitie-ge-
bouwen werd opgeheven Toen kwam
ik als architekt-eerste-klas bij Bouw
en Woning Toezicht in Utrecht, waar
ik vijfentwintig jaar geleden werd ge
pensioneerd als direkteur."
„Welke bouwwerken zijn er van uw
hand9"
„De tijden waren slecht. Veel werd
er niet gebouwd.
Ik werkte mee aan enkele dienst
en bijgebouwen bij Justitie. In Utrecht
leverde ik een bijdrage aan het bouwen
van een kompleks volkswoningen, en
in Beesterzwaag bouwde ik een kan
tongerechtje
De heer De Zwart lacht bescheiden
„Verder geen enkel representatief ge
bouw om te noemen
Het was de tijd van de Eerste We
reldoorlog, de wereldkrisis van 1930,
en de Tweede Wereldoorlog „Nee.
het veel bouwen is er niet van geko
men daar waren de tijden te slecht
voor," voegt de heer De Zwart er
nog eens nadrukkelijk aan toe. „Vooral
de laatste tijd in Utrecht hield ik
me méér bezig met het toezicht op
de bouw.
„Had u ook zitting in welstands
kommissies?"
„Ik werd uitgenodigd voor de zit
tingen der welstandscommissies. Als
een bouwplan op het stadhuis was
ingediend, brachten wij er rapport
over uit. en toetsten het aan de bouw
verordening, waarmee het uiteraard
niet in strijd mocht zijn. De welstands
commissie was een zelfstandig li
chaam. dat een afzonderlijk rapport
over het plan uitbracht
„Misschien hebt u wél een ontwerp
gemaakt voor uw eigen woonhuis?"
„Ook daar is het niet van gekomen
Ik leefde in de tijd van twee wereld
oorlogen, èn ik had te maken met ver
schillende overplaatsingen Nee, ikheb
nooit een huis voor mezelf ontwor
pen.'
„Wat uw levensloop betreft, waren
we bij Utrecht gebleven. Wanneer kwam
u naar Leusden9"
„Na mijn pensionering bleven we
aanvankelijk in Utrecht wonen. Toen
mijn vrouw verzorging nodig had gingen
wij in „Kruisbeek" te Driebergen wo
nen. Daar zijn we uitgebracht. Dat was
verschrikkelijk Het is de ergste brand
geweest, die ik ooit - mijn ambtelijke
loopbaan meegerekend - heb meege
maakt Het was allemaal héél angstig.
We moesten toen iets anders zoeken
en zo'n jaar of zeven geleden kwamen
we naar Leusden De juiste datum weet
ik niet meer Ach, waarom moet het
allemaal in de krant Ik draag niet bij
aan de bloei van Leusden dét kan ik
op mijn leeftijd niet meer.
Ik vind het hier wél erg mooi. Ik
wandel elke dag in de bossen.
„Eén van uw huisgenoten zegt, dat
u hier in de omtrek elke boom, elke
plant in het bos kent!"
„Fietsen en zwemmen heb ik óók
altijd veel gedaan, maar dat kan nu
niet meer
„Mag ik u vragen naar uw hobbies
en uw interessesfeer?"
„Ik lees heel veel, vooral over oude
bouwkunst. De antieke en de Romaanse
architektuur bewonder ik zeer. Voor
de moderne bouwkunst kan ik niet zo
warm lopen
Ik lees het Utrechts provinciaal dag
blad, omdat ik met Utrecht de meeste
banden heb behouden Vroeger las ik
ook de Rotterdammer, voornamelijk
voor de recensies
Maar ik moet me hoeden voor de
kleine lettertjes: die zijn vaak tè in
spannend
Ook houd ik erg veel van muziek
Mijn vrouw was pianiste van het Con
servatoire in Den Haag Er kwamen
altijd héél goede muzikale krachten
bij ons aan huis Als er kamerkon-
serten waren, speelde ik graag mijn
partij mee op de violoncello. Maar ik
was maar een amateur, hoor. Als ik
bij mijn oudste dochter in Genève ben,
speel ik nog wel eens op de violoncel,
dat is een familie-instrument gewor
den'
Ik ging erg veel naar konserten
Mijn schoonzoon heeft een stereo-
installatie voor mij aangesloten, met
koptelefoon, zodat ik in de stoel, waar
in u zit, rustig naar muziek kan luis
teren, zonder dat ik mijn medebewo
ners stoor
Met veel liefde en waardering spreekt
de heer De Zwart over zijn beide doch
ters, beide classica. De jongste dochter
kreeg een beurs om in Oxford te stu
deren en is lerarefi klassieke talen aan
het Jordanlyceum. De oudste dochter
kreeg een beurs aangeboden om in
Parijs te studeren en is nu professor
in Genève
„Het verstand en de knapheid hebben
ze van hun moeder," zegt de heer De
Zwart
„De belangstelling voor de klas
sieke wereld toch zeker van die
de antieke bouwkunst bewondert. Hebt
u zelf ooit Latijn en Grieks willen
leren?"
„Het spijt me nóg altijd, dat ik geen
klassieke opleiding heb gehad, maar
destijds deed je dat niet, vanuit een
dorp
„Hebt u kleinkinderen?"
„Ik heb een kleindochter, die psy
chologe in Genève is En een kleinzoon
in Londen, die daar assistent is. en
die in Cambridge wis- en natuurkunde
heeft gestudeerd.
En sinds zes maanden heb ik van
deze kleinzoon in Londen een achter
kleinkind, waar ik erg mee ben inge
nomen."
Als u dit gesprek met de 90-jarige
heer De Zwart leest, zijn de kinderen
en kleinkinderen naar Holland over
gekomen om hun vader en grootvader
te feliciteren De receptie werd ge
houden in hotel „De Witte" in Amers
foort
Wanneer ik de heer De Zwart ten
slotte vraag hoe hij over deze tijd
denkt, zegt hij héél voorzichtig „Och.
ik houd me echt alleen met mijn vak
bezig Van politiek heb ik geen ver
stand Er zijn veel dingen, die ver
beterd zijn Ik vind het niet erg, hoor,
als'de mensen tegenwoordig wat losser
zijn dan vroeger Dat is wel goed
Maar overigens pas ik me niet zo
makkelijk meer aan
Met dat aanpassen valt het overigens
wel mee. De heer De Zwart houdt van
de Leusdense bossen, zoals hij vroeger
hartstochtelijk hield van de zee. Vanuit
Voorburg maakte hij veel wandelin
gen door de duinen en ging dan over
het strand terug. Hij hield van de rust
en de grote ruimte Maar nèt zo lief
is hem de stilte van Den Treek en het
majestueuze van de hoge, oude bomen
Wij wensen de heer De Zwart vele
jaren in goede gezondheid in onze ge
meente toe.
Anco Mali
Heel erg teer vind ik nr 28, „Me-
I lancholie", waar <n kleur - Max van
ml fl m aN Haasen maakt ge uik van fijne kleur-
W0 rfll flPT llf I WK* W\ m\ wtm MMII rasters - de droefheid en de
IP*I I I wÊ I I I Ifl f I worden uitgebeeld. De weemoed om
I L I H I JUljl m m U het tekortschieten van het menselijk
m U m ar m denken, de menselijke gewaarwording
MAARSBERGEN - In „Projekt
Maarsbergea", Haarweg 13a te Maars
bergen, eksposeert tot en met zondag
1 februari de Leusdense kunstenaar
Max van Haasen. Hij eksposeerde er
zijn mooie, gevoelige tekeningen teza
men met drie andere artiesten Plony
van Zuylen, monodrukken; Meintje Pe
ters, weelsels. Kees Beijlsmit, kera
miek.
In „Projekt Maarsbergen" ziet u
eigenlijk een overzicht uit verschil
lende perioden van Max van Haasens
werk De zwart-wit pentekeningen op
het arche-type van kerk. gezag en
paus zijn ook aanwezig. Kijkt u naar
„Dodelijke natuur", in zwart uit een
dood gezicht, omgeven door levende
bladeren. De eeuwige vraag van leven
en dood. De mens, die is vastgelopen
ondanks zijn hang naar het leven De
vraagstelling van het waarom treedt
in deze tekening duidelijk naar voren
De mens denkt er. zwoegt, en zoekt
naar verklaringen, die hij wel nooit
zal krijgen Het blijft onbestemd, het
blijft een niet beantwoorde vraag Velen
De melancholie over de mogelijkheid
tot communicatie, de eenzaamheid
van de mens Ik moet denken aan
Slauerhoff „Dan weet men opeens
alleen, alleen leeft de mens op aard,
of hij golven slechts heeft om zich
heen, of met kinderen zit bij de haard
Die melancholische blik in de ogen,
die Max van Haasen tekende, blijft je
bij Ook hier weer een proto-type van
de diep menselijke gewaarwording van
een droefheid, die teder en verstild is
„Arkadisch landschap" met de cen
traal gestelde koepel als van de Sint
Pieter te Rome, de opgerichte kruisen
met de vrouwenfiguren en de verbor
gen kappen der nonnen „Het gezag"
met Chrostus aan het kruis geslagen,
Christus, die nederig en op ingetogen
wijze het hoog gegrepen begrip van
naastenliefde trachtte te verbreiden,
de enige overlevingskans in een brute
wereld Onder het Kruis wat de mensen
ervan maakte een welgedane paus
met een verstard kruis, zonder op
zijn daden en gedachten te letten aan
beden door een congregatie nommen
En nr 21 „De Paus
Gedachten en gevoelens over macht
en onmacht.
