Breien
Cursus
-I
chte heer
iputer
U3DER KRANT - FILM
DONDERDAG 11 MAART 1976
21
- kleine film, met boeiende
op gewone mensen
■rijke schrik nog in de benen vanwege de saaiheid van „Emmanuelle nummer-
SLe" die vorige week in het Grand Theatre in première ging, zullen de
lebbers van de eenvoudige, maar krachtig opgezette film deze week geheel
■fgn trekken komen. In Studio G kan men vanaf deze week namelijk de
lierse film ,,De uitnodiging" (L'Invitation) zien van de Zwitserse regisseur
Ie Goretta. „L'Invitation" kreeg in 1973 op het filmfestival van Cannes te
lt de Prix Spéciale du Jury. Het is een film, waarin de kracht juist ligt in
iiiersterke eenvoud waarmee Goretta een op zich simpel verhaal rond
ïBensen van één kantoor en een ingehuurde butler, wist te verfilmen.
Ljer deze week opnieuw een „oudje" namelijk Billy Wilders grote succes-
Irma la Douce" met Shirley MacLaine en Jack Lemon in de voortref-
hoofdrollen. Een schitterende komedie, die best een reprise waard is.
het overige: een nieuwe karate-film in het weekprogramma van City
longaties van „Emmanuelle nummertje twee", „Le gendarme de Saint
en „Dog Day Afternoon".
Scène uit „L'Invitation'
„L'INVITATION'
ui
ette
vijftig
r een scenario van hem-
Michel Viala, maakte de
rse regisseur Claude
de film „De uitnodi-
(L'Invitation). De laat-
ren is het steeds duidelij-
orden, dat de Zwitserse
ie een traditie van meer
jaar heeft, eindelijk
luw) begint door te breken
irnationaal niveau. Dat is
meer te danken aan de zo-
ide „Groupe 5", een col
van cineasten, die wel
individueel werkten,
Ëdoor zich te verenigen,
1' linancieel als technisch
meerarmslag kregen. Deze
jaers zijn allemaal afkomstig
de Zwitserse televisie en
i stijl heeft veel verwant
schap met de Franse nouvelle
vague. Dat wil zeggen, dat er
veel wordt geïmproviseerd (dus
weinig dialogen), met lange ca
mera-instellingen en met een
inhoud, die gebaseerd is op een
intellectuele maatschappijkri
tiek, die overigens niet scherp
hoeft te zijn. Dergelijke films
zijn meestal simpel van opzet,
zonder een veelvoud aan loka-
ties, zonder bombast en
- meestal - ook zonder opge
voerde spanning, zoals in een
thriller of avonturenfilm het ge-
val is. Hoewel „Groupe 5" ïn-
middels is opgeheven, is de sa
menhang en de intentie van de
leden nog steeds in hun manier
van filmen merkbaar.
„L'Invitation" kwam pas in
januari van dit jaar naar Neder
land, dankzij de Movies, die zich
vooral inzet voor films, diean-
'eleden las ik in mijn dag-
K een artikel over uw toekom-
X werkzaamheden voor de Cen-
m Kffereonen Administratie. U
m l'Zo lees ik tot mijn grote ver-
Itering - van plan om ons-
nsen allemaal een nummer te
en. Achter dat nummer zullen
i de persoonlijke gegevens van
mets moeten komen. Ik begrijp,
- als ingewikkeld gekon-
jd apparaat- niet zonder
s kunt werken. Dat is dan
dat ik u hierbij beslist
l.dat ik weiger aan uw pro-
i mee te werken. Sinds ik
mnknummer, een gironum-
een belastingnummer, een au-
ner en God weet meer wat
K J'ummers heb ontvangen,
tt ip wat het betebent een num-
fezijn. U zegt, dat u geen mis-
Plu/f maken van mijn nummer
Van de gegevens, die aan mijn
*mer zullen worden gekoppeld.
"atuurlijk een uitstekend
piemen, maar u weet dat mis
tten niet als moderne computer,
1ar door de eeuwen heen is de
I naar de hel geplaveid geweest
•oede voornemens. Ik kan me
ntet indenken datu die weg
dien gaan, ooit al lijkt 't er
meer op. U en uw soortgeno-
*>ben de laatste jaren steeds
tdehjker bewezen, dat van
'de voornemens niets terecht
,men- Neem nou eens mijn
r en>aringen met een collega
werkzaam bij een dubieus
bedrijf in het westen van
ons brave land. Deze heer compu
ter heeft ruim een jaar lang met mij
gecorrespondeerd over volgens
hem geleverde zaken, die ik noch
besteld heb en mij evenmin bereik
ten.
Ik moet toegeven, dat uw collega
altijd uitermate vriendelijk is ge
bleven, maar het moet me van het
hart, dat uw collega nooit de moeite
heeft genomen om te antwoorden
op mijn toch erg eenvoudig ge
stelde vragen. Dat gaf me te den
ken. Uw collega was tenslotte zo
verstandig om te stoppen met zijn
brievenwisseling, maar met de ge
dachte aan dat lange schriftelijke
gesprek, heb ik mijn twijfels over u,
heer computer van de Centrale Per-
soons Administratie. Uwerkt voor
de regering, zegt u. Mijn nummer
zal veilig zijn bij u, zegt u. U zult er
geen misbruik van maken, zegt u.
Nou heer computer, als u dat zegt,
zal dat best zo zijn. U reageert ech
ter slechts op de druk van een knop.
Maar dan zegt u ook alles over mij,
wat men maar wil weten. En dat is
mijn bezwaar. Ik neem aan, dat u
een nummer zult hebben. Daarom
vindt u het logisch, dat ik een
nummer krijgt. U ziet, ik kan uwge-
dachtengang volgen. Maar u maakt
een denkfout (vergeef me de uit
drukking). U bent een machine. Ik
ben een mens. Daarom zal ik niet
toestaan, dat ik word' gedegra
deerd tot een nummer in uw gepro
grammeerde ingewanden Tot nu
toe heeft men mij altijd zonder
algemeen stamboeknummer uit
stekend kunnen vinden, ook al
vond ik dat niet even prettig. Ik wil
dat graag zo houden, ook al gaat
dat voor mijn bescheiden gevoel als
mens al te ver. U kunt mijn plaatsje
aan iemand schenken, die graag
een nummer wil zijn. Misschien wel
een nummer één. Vertrouwend u
naar genoegen te hebben ingelicht,
tn de wetenschap dat uw antwoord
jarenlang hetzelfde zal zijn, besluit
ik deze korte brief. Wilt u de groe
ten doen aan u en de uwen? Uw
ontrouwe dienaar,
V.
ders buiten onze grenzen zouden
blijven om wat voor duistere
reden ook. Voordien was „L'In
vitation" reeds op het Duitse
tv-scherm te zien (dat is daar
mogelijk - hier niet).
De handeling van het verhaal
is - zoals gezegd - simpel ge
houden, maar in tegenstelling
tot „Emmanuelle nummertje'
twee", dat ook beslist een erg
simpel verhaal heeft is Goret
ta er in geslaagd - dankzij de
voortreffelijke prestaties van
zijn acteurs en actrices - om.
een boeiende film te maken,
waarin een simpele uitnodiging
uitgroeit tot een uitbundig feest.
Een feest, waarin de figuren
elk voor zich reliëf krijgen
dankzij de indringende karak
tertekening die Goretta hen
meegeeft. Goretta zelf over zijn
film in een interview:
„Het uitgangspunt was een
tekst van Viala, een novelle
van 20 pagina's, die hetzelfde
basisthema heeft, namelijk een
aantal kantoorbedienden die bij
eenkomen. In „L'Invitation" is
één van de ontstekingsmiddelen
het puriteinse of het hypokriete.
Als deze explosie dan inderdaad
plaatsvindt, dan komt dat door
het verdringen van de sensua
liteit van deze kleine groep, die
namelijk in hun omgeving van
beton voortdurend slapen, en
door de alcohol. Vandaar het be
lang van de butler, die deze ont
stekingsmiddelen aanbiedt,
zonder dat men beseft, dat het
ontstekingsmiddelen zijn. Deze
bediende is de enige vrije per
soon in deze kleine maatschap
pij, omdat hij door zijn beroep
veel gereisd heelt, en hij weet
heel goed dat alcohol de bevrij
ding van deze kleine groep tot
gevolg zal hebben. Hij ziet
het aan, maar veroordeelt het
niet." En verder: „Vrijheid
gaat in tegen iedere vorm van
kollektiviteitIk zou nooit een
militante cineast kunnen zijn,
omdat dat ingaat tegen de diep
ste indrukken die ik van men
sen heb. Mijn visie is ironisch,
maar nooit boosaardig".
HET VERHAAL
Placet is een bescheiden,
goedaardige vrijgezel met een
onopvallende betrekking op een
kantoor. Dat kantoor wordt ge
leid door een forse, tamelijk
aanmatigende chef; als colle
ga's heeft Placet een zure, na
ijverige tijdgenoot en een jonge
man die de ladykiller uithangt
en naarstig de kantoormeisjes
versiert die op dezelfde afdeling
werken.
Placet woont bij zijn moeder,
die hij als amateur botanicus
met het verzorgen van bloemen
en planten helpt. Deze moeder
van Placet sterft plotseling en
de hevig ontdane Placet krijgt,
door bemiddeling van de chef,
een paar maanden verlof.
Het kantoor is uitermate be
gaan met „die arme Placet".
Met een zekere geamuseerd
heid ontvangen Placets chef en
collega's dan ook een uitnodiging
voor een gezellig samenzijn in
Placets nieuwe woning. Tot ver
bazing van iedereen blijkt die
woning een riante villa te zijn
met een enorme tuin, een park.
De goedaardige, bescheiden
Placet wenst helemaal niet de
gebraden haan uit te hangen:
in zijn eenvoud wil hij alleen
maar de „vrienden" om zich
heen hebben. Naarmate de mid
dag vordert schijnende „vrien
den" steeds menselijker te
worden, ze benijden niet, ze zijn
vrolijk, drinken te veel en Pla
cet beweegt zich bijna veront
schuldigend tussen hen door.
Niet beseffend dat het maar
uiterlijk vertoon is. Dit duurt
tot er „schandaal" losbreekt
als het jongste kantoormeisje,
wat beschonken geraakt en zich
ergerend aan het gedrag van
haar collega's, zich voor de ogen
van iedereen uitkleedt. Aan Pla
cet wordt verweten dat hij zijn
collega's heeft willen krenken
en ze opzettelijk ertoe heeft ge
bracht om zich door teveel
drank te verlagen. Placet wordt
tegen de grond geslagen en vol
komen ontgoocheld verzoekt de
goede man zijn „vrienden" hem
maar alleen te laten.
Aan het slot van de film is
iedereen - met uitzondering van
het jongste meisje dat wegens
„onbehoorlijk gedrag" door
haar chef is ontslagen - op kan
toor terug. Ook Placet. Maar
het is niet langer een groep; ze
zijn een verzameling onderling
wrokkende lieden geworden.
KLEINE FILM
„De uitnodiging" is typisch
wat men noemt een „kleine
film", gemaakt met een minium
aan kosten, opéénlokatie. Maar
het is een sympathieke film ge
worden, juist door eenvoud,
waarmee een boeiend verhaal
wordt verteld. Ook al lijkt heel
veel van de handeling geïmpro
viseerd, volgens Goretta is dat
beslist niet zo, ook al komen
er improvisaties aan te pas.
„De uitnodiging" is het ver
haal van een groep mensen, die
plotseling voor een middag de
„vrijheid" krijgen aangeboden.
Opstand der Chinese zwaardvechters.
De vrijheid buiten de hiërarchie
van het kantoor om, buiten de
gedragsregels van het kantoor.
Het is opeens het individu wat
telt, niet de rang of stand. En
daaruit ontstaat de door Goret
ta hiervoor genoemde explosie,
die door de butler als spil, waar
alles tenslotte om draait, wordt
aangestoken met zijn bevrij
dende, exotische dranken. Voor
de liefhebbers van gewoon een
echt stukje cinema zonder poes
pas en opgepepte bla-bla, is
„L'Invitation" een film, waar
je met plezier naar kijkt. Want
er wordt duidelijk naar echte
mensen gekeken.
Studio G, eerste week, 14 jaar.
IRMA LA DOUCE
Toen de film Irma la Douce
van de bekende Amerikaanse
regisseur Billy Wilder in Ne
derland in première ging, liep
het storm. Met Shirley Mac
Laine en Jack Lemon in twee
grandioze hoofdrollen, werd
deze romantische, maar toch
pittige komedie over een pros-
titué inde rode buurt van de Hal
len in de Franse hoofdstad, een
topper van formaat. Een topper,
die in zekere mate vergelijk
baar is met films als „The
sound of music". Want zoals
„The sound of music" ook va
ker dan eens werd bekeken, zo
ging men ook vaker dan eens
naar „Irma La Douce" om te
genieten van de dolle avonturen
van Jack Lemon, die als „echt
genoot" van Irma (Shirley Mac
Laine) La Douce probeert zijn
geliefde af te houden van haar
werk, door overdag steeds thuis
te zijn en 's nachts te werken
(in de Hallen)bijvoorbeeld Bil
ly Wilder maakte van „Irma
La Douce" een komedie,
waar de spetters afvlogen, maar
slaagde er tevens in om de ty
pische sfeer rond de Parijse
Hallen in beelden te vangen
Zoals we méér filmtoppers van
dit genre de laatste tijd terug
zien op het witte doek, zo werd
het ook tijd voor een hernieuw;
de kennismaking met Billy Wil
ders „Irma. La Douce". Dat
kan deze week. In Cinema 1
Toch nog voor kijkers boven de
veertien jaar
EMMANUELLE
NUMMERTJE TWEE
Wie de eerste film rond „Em
manuelle" met Sylvia Kristel in
de hoofdrol heeft gezien, zal
nieuwsgierig zijn naar wat het
vervolg, „Emmanuelle 2, de
anti-maagd" te brengen heeft
aan sexuele nieuwtjes Ook al
wordt er nogal wat ophef van ge
maakt, het is geen wonder dat
deze film door de Nederlandse
censuur voor vertoning is toe
gelaten. Ik neem aan. dat de
keuringscommissie ook halver
wege in slaap is gevallen. Want
wat regisseur Frances Giaco-
betti van het tweede boek van
Emmanuelle Arsan heeft weten
te maken, grenst aan het onge
looflijke. Het filmverhaal heelt
niets meer met het boek tema
ken, de scènes uit het boek,
die werkelijk voor enige pit en
sfeer zouden hebben kunnen zor
gen, vindt men in de film met
terug. Het verhaal is mistig,
zonder enig doel, zonder plo'.
Wie echter Sylvia Kristel graag
puur ziet, wordt door Giaco-
betti niet teleurgesteld Ergaat
geen moment voorbij, dat Syl
via niet de gelegenheid te baat
neemt om uit de kleren te
schieten Daarom zijn de op
namen van Hongkong en Bali
zonder meer hoogtepunten te
noemen. Omdat ze dan gelukkig
haar kleren aanhoudt. Endemu-
ziek is uitstekend.
Grand Theatre, tweede week
18 jaar.
DOG DAY AFTERNOON
„Dog Day Afternoon" van de
Amerikaanse regisseur Sidney
Lumet met Al Pacino in de
hoofdrol als een stuntelende,
de held uithangende, amateur-
bankrover, gaat in Amersfoort
de derde week in Terecht vind
ik, want „Dog Day Afternoon" is
het aanzien ten volle waard. Re
gisseur Lumet heeft met „Dog
Day Afternoon" in de roos ge
schoten Het is een film over
een aktueel onderwerp, in een
tragi-komische sfeer verfilmd
Puur entertainment met tevens
een uitstekende kijk op de men
sen, die er een hoofdrol in
spelen. Cinema
14 jaar.
2, derde week,
NOG STEEDS
LOUIS DE FUNES
Louis de Funès is nog steeds
te zien in „Le gendarme de Saint
Tropez", een Franse lachfilm
van jaren geleden, die nu weer
(met succes) van de plank is ge
haald en blijkbaar door het
Amersfoortse publiek (opnieuw)
wordt gewaardeerd. Nu voor de
derde week in Euro Cinema te
zien Voor de liefhebbers Alle
leeftijden
NACHTVOOK-
STELLINGEN
In het City Theater kan men
vrijdagnacht weer eens onge
compliceerd lachen om de sex
in de Duitse sexfilm „Ma
trassen Tango" van regisseur
Eberhard Schroeder Ik ben van
mening, dat als men dan sex
wil zien, men tenminste om die
sex moet kunnen lachen. In
„Matrassen Tango" kan dat.
Hoofdrolspeler is RinaldoTala-
monti, als Italiaanse gastarbei
der, die per ongeluk ineen wie
lerwedstrijd terechtkomt tijdens
zijn zondagse fietstocht en dan
winnaar blijkt te zijn Hij krijgt
een kontrakt aangeboden en hij
ondertekent Alleen staat er
wel in de kleine lettertjes, dat
hij zich tot na afloop van de ko
mende zesdaagse moet onthou
den van alle sex En dat valt
niet mee voor de vurige Ita
liaan, die een aantrekkelijke
vriendin heeft Bovendien pro
beert de konkurrentie hem ook
nog eens extra te verleiden,
door zoveel mogelijk aantrek
kelijk bloot op hem af te stu
ren Je zou zo kunnen zeggen,
dat er tussen start en finish
van deze film heel wat aar
dige zaken te beleven zijn Ook
voor de liefhebbers die naar
Emmanuelle hebben gekeken.
City Theater, vrijdagnacht 18
jaar.
Zaterdagnacht is het voor de
echte lielKebbers van zwaard-
vechten'aantreden geblazen Dan
draait de Chinese film „Op
stand der Chinese zwaardvech
ters" en dat betekent uiteraard
anderhalf uur lang heroïsche
heldendaden op z'n Chinees
En dat is - zoals de kenner zo
langzamerhand wel weet - lang
met mis. City Theater, zater
dagnacht 18 jaar
JEUGDVOOR
STELLINGEN
In de jeugd matinee-voorstel
lingen van Cinema 1 kan men de
ze week lachen, gieren, brullen
om de dolle avonturen van Dik
Trom in de film „Dik Trom
knapt 't op", Een Nederland
se jeugdfilm, waarin Dik Trom
en zijn vrienden weer tal van
avonturen beleven.
Dik en zijn vrienden verma
ken zich weer opperbest op hun
vrije dag Ze vissen in verbo
den viswater, maken ruzie met
Bruin Boon en krijgen het aan
de stok met veldwachter Flip-
se. Alles gaat dus rustig zijn
gangetje totdat er plotseling
allerlei waardevolle voorwer
pen bij de mensen verdwijnen.
Het hele dorp is in rep en roer
en veldwachter Flipse krijgt
van de burgemeester de op
dracht om de zaak op te los
sen. Ook Dik en zijn kamera
den bemoeien zich met de zaak
en gaan op eigen houtje op on
derzoek uit Na lang speurwerk
komen ze erachter dat Bruin
Boon en de schipper er iets
mee te maken hebben Dik be
raamt een list en na wilde
achtervolgingen lukt het hun
Vanmorgen zat het algelijk goed tegen.
Ik liep hard om de bus te halen en
struikelde toen over een afgezaagd
boompje. Languit Verder gestrompeld
naar de bushalte. Heeft de bus
vertraging. Tien minuten wachten in de
kou m een bushhokje waar meer ruiten
met in zilten dan wel. En alsof dat niet
voldoende was om weer terug naar huis
te gaan en diep onder de dekens te
duiken, dwalen mijn gedachten nog af
naar Hans Gruyters ook.
Dat ging zo Gelijk met mij stapte een
meisje in de bus. Het sociale
akademietype Brilletje, gehaakt
mutsje, haar tot op de schouders,
jopper en een zelf vervaardigde tas,
waaruit breipennen steken. Zodra zij
een plaatsje in de bus heeft gevonden,
begint het meisje te breien
Dat zie je wel vaker. Vroeger was
breien iets voor moeders "s avonds,
wanneer de kinderen in bed lagen. Pa
rookt pijp en leest krant, ma gaat twee
rechts en een averechts. Breien had op
die manier iets truttigs of degelijks, hoe
je dat wil interpreteren
Breiende meisjes in de bus en in
treinen en zo hebben het image van
breiwerken veranderd. Haken en
breien is in, vooral in openbare
gelegenheden, waar je je creativiteit
met wol en pennen aan derden kunt
demonstreren.
Zo vertelde een collega van me van
een dame, die de breiperjnen als wapen
is gaan gebruiken De betreffende dame
is lid van de gemeenteraad in een
naburige gemeente Ook in die
gemeente willen de discussies in de raad
wel eens verzanden in oeverloos
gezwam. Op zulke momenten vist het
vrouwelijk raadslid een breiwerkje uit
haar tas en gaat demonstratief zitten
handwerken Tot de discussie uit het
slop is geraakt. Dan bergt ze d'r
breispullen weer op om bij het volgende
agendapunt aktief aan het debat deel te
nemen
Nu Gruyters, minister van
Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening en fel tegenstander van de
manier waarop er tegenwoordig door
journalisten gewerkt wordt
Regelmatig trekt Gruyters van leer
tegen zijn oud-collega's. Iemand heeft
zijn periodieke woede-uitbarstingen
van daaruit trouwens verklaard nu de
oud-journalist niet meer kan schelden
op gezagdragers, scheldt de
gezagdrager op journalisten. Maar dit
terzijde
Het gaat erom dat Gruyters vindt dat
de woorden van ministers, vooral die
van hem, sec. de krant in nïöeten.
Volgens de minister moet er dus een
soort woordelijk verslag gemaakt
worden, zonder toevoegingen,
bijzinnen en dat soort vervuilend
gespuis. Wanneer dat niet kan, dan zal
het ministerie van Gruyters er zelf wel
voor zorgen dat de woorden van de
hoge heren ongeschonden tot de
burgers komen De minister heeft al
gesuggereerd dat hij geen
persconferenties meer zal geven, maar
zijn beleid middels zelfgemaakte
folders wil presenteren.
Wanneer Gruyters graag stencilljes
maakt, dan moet hij dat zelf maar
weten, maar gelijk heeft hij natuurlijk
helemeel met.
,,De vrouw breit." Ik noem maar
wat, sec. Maar het zou wel even aardig
wezen om te weten of het een sociale
akademie-meisje in de bus is, of een
naast vader met pijp en pet gezeten
huismoeder of een demonstratief
breiend raadslid En of dat breien
geschiedt om de jongste telg van een
jasje te voorzien of dat er trendmatige
hesjes voor mede-studente vervaardigd
moeten worden.
Maar dat snapt onze grote
volkshuisvester waarschijnlijk toch
niet Die denkt dat breien breien is. Eti
trekt iedere morgen tevreden zijn
wolletje aan. De ellende begint voor
hem pas met het ochtendblad.
K.
de gestolen voorwerpen te vin
den en de daders achter slot i
en grendel te zetten, zodat het
dorp weer tot rust kan komen.
In Euro Cinema kunnen de
kleuters terecht (onder het mot-
to: Kleutertje kijk eens) voor
een selectie korte lachfilms van
Stan Laurel en Oliver Hardy
onder de titel: ,,De beste van
Laurel en Hardy". Uitbundig
plezier voor jong (en ook voor
oud). Deze keer alleen op zater
dagmorgen, half elf.
Iedere radio- en TV-bezitter betaalt
voor het mogen luisteren en kijken
zo'n ruim honderd gulden per jaar.
Dat is niet zo veel. IJverige rekenaars
hebben uitgerekend, dat dat neerkomt op
zo'n drie cent per uur TV kijken, om
over de kosten van het radio-luisteren
nog maar niet te praten In deze steeds
duurder wordende tijd kun je eigenlijk
niet jammeren over drie cent, die
worden verspild door ijverige TV-ma
kers, die eigenlijk geen flauw benul
hebben van wat de kijker eigenlijk wil
zien. Maar de vraag is natuurlijk, of
een uur Nederlandse TV je op dit mo
ment nog wel drie cent waard is. Nou
nee. Eerlijk gezegd geef ik geen cent
voor de huidige TV-programma's En
als liefhebber van lichte muziek geef
ik nog minder voor het bla-bla-bla van
Hilversum drie. Toch wordt er zo nu
en dan gepraat over verhoging van de
kijk- en luistergelden. Om nog betere
programma's te kunnen maken. Waar
schijnlijk bedoelden ze: om minder
slechte programma's te kunnen maken.
Ik zou dat extra geld anders willen be
steden. Voor het geven van cursussen
aan alle Hilversumse programma-ma
kers Onder het motto: ,,Hoe maak ik
echte TV- en radio-programma's als
verantwoord amusement."
MONITOR
