lans Rombouts: jazz-musicus,
ekenleraar, schilder
Jnieke verzameling
1917 tot nu
„JAZZHUT VAN THEO CALDENHOVEN
lEUSDER KRANT - KIJK OP KUNST
DONDERDAG 6 MEI 1976
15
EUSDEN/CENTRUM - Enige we-
i geleden hield de Leusdense
stenaar Hans Rombouts een
rzichtstentoonstelling van zijn
ilderswerk in het A.K.G. Ploegh-
Muurhuizen 119 te Amersfoort,
was werk te zien vanaf zijn aka-
lietljd in 1964 tot zijn laatste stuk
iddelijk teken of rechte regen-
uit 1976. Het was een
jende expositie, en het leek ons
ressant om naar aanleiding van
b tentoonstelling eens wat met
na te praten,
middels had ik gehoord, dat hij een
vaam jazz-bassist was. en toen ik.
ap opgaande vanuit zijn atelier aan
Ardennen 42 in Leusden-Centrum
rloops opmerkte, ging hij er grif op
,,The Shoeshine-stompers". Een jaar
of drie heb ik in die band gespeeld, ook
voor de radio. Televisie had je toen nog
niet.
Nou ja, en dan valt zo iets uit elkaar.
Je belangstelling verschuift, en je krijgt
eigenlijk steeds meer kontakten."
,,De contrabas is een schitterend
instrument. Ik vind de klank en de
sfeer ervan bijzonder mooi. 't Is
jammer, dat die bas in een bandje
vaak alleen maar een soort brom
mende ritmische ondertoon mag
aangeven!"
,.Ja, vooral in die Dixielandbands
werd de contrabas in een hoekje ge
drukt. In de moderne combo's mag je
als bassist wat meer soleren
„Die combo's waarin u speelde,
'at mij trekt in de jazz", zei hij ..is
usiceren in vrijheid Als kind wou
al graag doen Dat was zo n soort
Idroom van me Op schoolfeestjes
le ik jazz-orkestjes spelen en al
was ik weg van de contrabas,
(a er op de radio een contrabas te
jsteren viel. zat ik aan het toestel
isterd.
deed drie jaar klassieke gitaar,
ar die contrabas heb ik mezelf bij -
jracht Bas-autodidakt, zou je kun-
■Ézeggen. De enige overeenkomst
de gitaar en de contrabas zat in
Itemming van de snaren. Maar die
jfrabas was het voor mij gewoon: dat
yj spelenderwijs
Hoorn begon ik in een H.B.S.
je te spelen. We hadden een
)o van piano. bas. drums, gitaar,
e speelden op schoolfeestjes en bij
^Jockey- en de tennisclubs.
en verhuisde ik naar Den Haag. en
laar midden in het Mekka van de
Toen ik het woord bas liet vallen,
ik er meteen bij gesleept Chris
i had toen een Dixielandband
waren van professioneel niveau, heb
ik zo de indruk."
..Met één der combo's hebben we op
jazzfestivals gespeeld en op het zesde
jazzfestival in Kralingen kreeg ik een
solistenprijs.
Met het Trio Jan Rath brachten we
het zelfs zo ver. dat we het jazzcon-
cours in Loosdrecht bereikten De
maatschappij, die de pföatjes maakté.
vond onze muziek echter te progres
sief. en zei: ..Dat moeten jullie wel wat
anders spelen." Nou. toen is dat er na
tuurlijk nooit van gekomen
Enkele jaren later raakte de
Boogie-woogie in. Ik héb opnamen met
Pia Beek gemaakt, en verdiende daar
een maand vakantiegeld mee."
,,'t Lijkt me niet zó eenvoudig om Pia
Beek te mogen begeleiden. Ze staat
bekend als lastige vrouwspersoon!"
,,Och, het ging vlot. Er komen men
sen van de radio bij. Er was nog een
bassist, en we moesten voorspelen. Die
andere jongen was veel te bescheiden:
die had een klassieke opleiding ..als
ballast mee." Ik durfde veel meer, en
daarom werd ik uitgekozen.
Iemand die een klassieke schilders
opleiding heeft gehad, moet die ook ge
leidelijk aan durven loslaten. Ik zat op
de Koninklijke Akademie van Beel
dende Kunsten in Den Haag, en dat
geeft je een bepaalde vorming Iemand,
die direkt abstrakt schildert, is véél fel
ler.
Oh. ik. ben blij, dat ik die Akademie
heb gehad. Als je praat als schilder kun
je niet zeggen: daar heb je niets aan
Maar als schilder moet je weer autodi-
dakt worden. Er komt zó veel op je af! Je
moet zelf aan de gang gaan.
Dat vind ik met muziek ook.
Ik ben vóór het aanleren van tech
niek. maar niet voor het overnemen van
techniek. Het is een minder gemakke
lijke weg. maar als je het goed wilt doen.
moet je het van binnen uit doen.
Ik was in de Akademietijd de enige,
die thuis schilderde. Och. je schilderde
al de hele dag, en dat vonden de mees
ten wel welletjes. Maar degenen, die
blijven schilderen, die houden het vol.
en krijgen het op een bepaald ogenblik
niet te druk met hun autowassen en
dergelijke."
„Waar vindt u nou dat 'm dat in zit,
dat de één volhoudt en de ander al
leen nog bijvoorbeeld tekenleraar is
en niet meer aan vrije beoefening
toekomt. Zelf geeft u les op het Cor-
derius."
..Dat kun je op den duur niet meer
omschrijven Omdat je het leuk vindt,
omdat je iets wilt bereiken Omdat je
niet anders meer kunt. Het staat los van
de commercie. De koper (of de luiste
raar) moet daar geen stem in krijgen
Het zijn geen gehuurde muzikanten, die
verzoeknummers spelen!"
- Gaat van de schilderkunst zonder
enige kunstmatigheid weer over op de
muziek. Zei aanvankelijk, dat die mu
ziek niet veel met zijn schilderkunst te
maken had, maar bewijst voortdurend
het tegendeel!-
.Persoonlijk geef ik het liefst konser-
ten. Voor een zaal met een paar hon
derd man. Ik kan de mensen heel goed
begrijpen, die voor een jazz-konsert
niet naar een jazzcafé willen.
Het gaat in zo'n kafé niet geruisloos
toe met al die borreltjesschenkerij.
Maar het schijnt hier wel beter te funk-
tioneren!"
„Naast de vensterbank zie ik een
saxofoon staan en in een atelier zag
ik een drumstel. En op die kast staat
een klarinet. U kunt wel alle kanten
op, heb ik zo de indruk."
..Toen ik een saxofoon kocht, heb ik
voor mijn vrouw Hes een klarinet ge
kocht
„Wat een zalige potten staan er in
de vensterbank met planten erin, al
lemaal passend bij die bepaalde
planten. Zelf ben ik een liefhebster
van planten, maar de traditionele
sierpotten ergeren mij mateloos."
..Die potten heeft Hes gemaakt. Ze is
keramiek gaan doen op de Hof.
Ik ben bezig met een schilderij in een
andere reeks Zie ik als een tussendoor
tje. In Den Helder is een schilder Van
den Wind. die maakt abstrakt en figura
tief werk onder twee namen Rudi en
Johan van den Wind Logisch eigen
lijk."
Toont mij een. wat ik vind. op een
zelfportret lijkende figuur, die met de
blote benen in het water zit, in een om
geving van waterplantachtige be
groeiing
..Ik wil niet weten wat er gaat komen.
Ik zou het vreselijk vinden, als ik zou
weten wat er zou komen 't Moet
groeien als je werkt, zodat je tot een
maximale vrijheid kunt komen Toch
zijn het belevingen, die je van je afschil
dert Achteraf kun je zeggen dat het
daar of daar iets mee te maken heeft
Als je erg gekonsentreerd werkt, kan er
zeker iets van je zelf inkomen
Dat konstateer ik ook bij kinderen Ik
zie een tekening, en weet dan dat die
tekening van dat of dat kind komt. 't Kind
gelooft het vaak niet.
Ik vind het ook belangrijk wat een kind
van je werk zegt. Ik zou graag met de
kinderen naar tentoonstellingen gaan
kijken, maar in de praktijk is dat niet
goed uitvoerbaar, helaas
Peinzend: ,,Op de lange duur zal jazz
toch meer aanslaan dan tentoonstellin
gen.
Zelf heb ik gekozen voor de schilder
kunst. en muziek is voor mij een hobby
erbij.
Zo houd ik eigenlijk ook van de na
tuur. en van een fijne tuin. Maar je kunt
je met in alles verdiepen
- Heel mooi is Hans Rombouts schil
derij ..saliezaad" uit 1973. Een uitver
groot ontkiemend saliezaadje, gevat in
een schilderij, dat op een witte muur
hangt van een expositieruimte, waar
van de deur open staat
Maar in het wonder van het Salie
zaadje kan Hans Rombouts zich verder
niet verdiepen, daarvoor is een men
senleven te kort. -
In Hans' huiskamer heeft hij na de
tentoonstelling in het A.K.G. Ploegh-
huis (u weet: de toegang tot het
Ploeghhuis is geheel gratis en vrijblij
vend. en het Ploeghhuis bevindt zich in
de Muurhuizen vlak achter C en A.) zijn
schilderij uit 1964 ..wachten op de tram"
opgehangen Bij een tramhokje met
een papierbak en een aangiftebak met
de tramlijnen staat een moeder te wach
ten met een boodschappentas. Rond
haar twee wachtende mannen Het is er
leeg. Wachten bij een tramhalte, dat
heeft een bepaalde sfeer, dat is een
bepaald soort wachten Dat lees je aan
die gezichten af.
Vroeger schilderde Hans ook vazen
met bloemen, stillevens. Die schildert
hij nu nog wel. als dat te pas komt. maar
niet meer zonder méér. Hij schildert nog
wel kleurige flessen, maar niet meer om
de flessen zelf.
..Voor anderen", zegthij, ..is dat vaak
niet interessant. Die begrijpen het niet
Net zo goed als zij door experimentele
jazz niet worden aangesproken."
Een voorbeeld is zijn ..Stilleven met
broodroosterHet sneetje brood, dat
geroosterd uit het verchroomde appa
raat tevoorschijn schuift, doet de schil
der mijmeren over deze luxe op de ont
bijttafel. terwijl in grauwe grijzen ouders
met kinderen in Vietnam moeten weg
vluchten. Een kleurige tussennoot vor
men de flessen en potten, die Hans in
zijn akademie-stillevens schilderde.
Uit dezelfde uitvalshoek van de on
gewilde geëngageerde kunst komt het
stuk „krijgsgevangene". Het is het kon
trast tussen de B52 bommenwerper pi
loot. die in Vietnam aan den volke wordt
getoond, en het lezen door de schilder
in de krant van het overlijden van de
sexbom-filmster Bette Davis Al schil
derende verscheen de muur achter het
gehele schilderij De muur met kogelga
ten erin Die achteraf een herinnering
bleken te zijn aan Hans' voelen met de
vingers van stukken granaathulzen, die
in de Tweede Wereldoorlog ergens in
een stuk muur in zijn omgeving waren
ingeslagen
Heel mooi vind ik ..Goddelijk teken of
rechte regenboog" uit 1976 Het schil
derij maakt op mij een serene indruk.
Het geeft mij rust De gele bloemen in
het groene landschap komen op mij
zeer harmonisch over. evenals de re
genboog tegen de donkere lucht. Er is
een evenwicht bereikt. Er is véél wegge
laten De inspiratie begon met de zes
Basken. die werden doodgeschoten
Suksessievelijk liet de schilder de figu
ren weg De regenboogstreep bleef
over, van al het andere dat hij weg liet
vallen Het grauwe in de lucht bleef over
van de dood van die zes mensen.
Een tijdlang heeft Hans Rombouts
sportfiguren uitgebeeld, boksers, ski
springers. tafeltennissers. De sport was
toen voor hem een bruikbaar gegeven.
Hans Rombouts, musicus, tekenleraar, schilder.
Uit 1970 dateert de mooie ..Hordenlo
per" in etaverf Het is een prachtige im
pressie van beweging, kracht en aktie
Een mooi kontrast van beweging van de
atleet tegen de stilstand van het witte
balkje
„De Zwemmers" uit 1970 zijn van
een geheel ander standpunt uit bena
derd Hier ging het er Hans om. het
verschil te laten zien tussen de li
chaamsdelen onder en boven water
Boven water rose, onder water wat ver
grauwd. Het verschil tussen onder en
boven water wordt duidelijk aangege
ven door de hoek. die de lichaamsdelen
op het scheidingsvlak maken Hier zit
de schilder dicht tegen het abstrakte
aan
In het A.K.G. Ploeghhuis had Hans
Rombouts als gaste Nelly Zagloba
meegebracht, een oudere dame die
met een innemende naïveteit schildert
Het plakken van etiketjes op mensen
ligt Hans Rombouts bepaald niet. ..Als
je een bepaalde plaats in de maat
schappij hebt, krijg je meteen een
stempel Een geestelijke? Nou. dat
moet een saaie piet zijn Dat zo'n man
schildert, niet mogelijk! Een bouwvak
ker een goed schilder? Niet mogelijk! Ik
vind. dat je als mens tegenover mens
erg moet uitkijken. Ik vind. dat je op
amatuers en gevorderde amateurs niet
te snel moet néér^len Je praat tegen
woordig al niet meer over mensen,
maar over de stempel van het land. over
het politieke standpunt van het land.
't Begint aan de basis: de ene mens
moet minder angst hebben voor de an
dere mens'
Ik heb goede hoop voor de toekomst
De jongelui laten zich niet meer alles
zeggen Moreel gesproken heeft ons
leger een betere image gekregen.
Natuurlijk is de norm. dat je werkstuk
goed moet zijn Als kunstenaar moetje
genadeloos zijn. Als je konstateert. dat
je gekonditioneerd bent om oude pan
toffels te schilderen, moet je dat doen
Je moet je eigen gegevens accepteren
Soms heeft iemand verheven gedach
ten. maar zijn schilderij rammelt als een
auto. waarvan de onderdelen oszitten
Mensen zonder bedoelingen kunnen
goede kunst maken en omgekeerd.
Bij de jazzmuziek is het zo sommige
mensen zeggen die of die vind ik geen
aangenaam mens, daar speel ik niet
mee Maar dat staat los van elkaar, als
de vent goed kan spelen, komt er ook
een stuk goede gezamenlijke muziek
uit de bus
Tenslotte nog twee kanten van Hans
Rombouts schilderwerk: de lucht en het
gebruiken van fragmenten van be
staande schilderijen
De lucht inspireert Hans Rombouts in
verschillende perioden van zijn werk
1971 De verdrevene' Naast de som
bere kleur van het schottenachtige
landschap speelt de grijze lucht, die aan
de onderzijde wit wordt een grote rol.
1971: „Kijken naar luchtvervuiling"
Een vinger uit de aarde wijst naar de
smeerpijperij in de lucht van fabrieks-
en straaljagergassen 1972. ..Meisje
kijkend naar witte en zwarte wolk' Een
fenomeen, dat de schilder intrigeerde:
tegelijkertijd een lichte en een donkere
wolk aan de hemel! 1976: de sombere
lucht in het schilderij van de doodge
schoten Basken
Het toepassen van fragmenten uit
bestaande schilderijen 1973: ,.Wat er
in mijn hoofd omging." Geïnspireerd op
Christo, die de Rockey Mountains en de
wolkenkrabbers inpakte Rombouts
laat de touwen zien. die het zware pak
bijeenhielden, en die uiteraard braken
Rechts op het schilderij een fragment
van Vermeer Weergave van Hollandse
huiselijkheid Kleed op tafel, figuur met
voorwerp in de hand Tegels op de
vloer Naar aanleiding van een foto van
zijn kind. die hij in een stationsautomaat
liet maken, schilderachtig een keihard
realistisch portretje, dat hij „koppelde"
aan één van Picasso's verwrongen ka
ken uit „Guernica".
Hans Rombouts. kunstschilder, te
kenleraar. jazzmusicus. Leusdens me
demens
Anco Mali
USDEN/Z - Een Jazzhut in
den-Zuid? Waar haalt ze dat
aan??, hoor ik u vragen. Ze
het nergens vandaan gehaald,
hij heeft het al overal vandaan
laid.
fat is het? Wie is hij?"
is de jazz-paraplu, die hij -
Caldenhoven - voor u in de Van
enheim Scheltuslaan 14 heeft
stoken. En onder die jazz-
plu is het eksklusief luisteren
praten over en aanschaffen van
anno 1917 anno 1976.
n spanwijdte, die vooral zijn
de ontleent aan de diversiteit
>mnen aan stromingen. Het jaar
startjaar van de eerste blanke
mofoon-opname van het feno-
jazz, ontsproten aan negroide
Van streetcries, worksongs. coun-
les, spirituals, harmoniekorpsme-
ïn en ragtime-muziek.
feo Caldenhoven in zijn Leusdense
ut weet er alles van. kan u er alles
'ertellen. en haalt het overal voor u
tan.
'elf met een verzameling begon-
heeft privé-kanalen in Duitsland en
ika en startte op 18 oktober 1974
lazzhut om geestverwanten te
beten. Wil zijn enthousiasme op
jazzliefhebbers en aspirant-
meiaars overbrengen
eerste grammofoonopname van
■piginal Dixieland Jass Band", kunt
^Jhem beluisteren!
peetcries.
Nederlandse versie van street-
cries kon u aestijds horen in t Haagje,
waar een man konijnevellen ventte met
een speciale yell
Worksongs.
De worksongs van de negerslaven
stammen uit de plantages, waar ze met
elkaar de slavenarbeid moesten ver
nemen De Nederlandse versie kent u
uit het kabel trekken en het heien.
Blues
Blues betrof vaak het klagelijke ver
haal omtrent de levenssituatie van de
negers tijdens en na de slavernij
De allereerste oorsprong van de jazz
ligt op het Afrikaanse kontinent. Daar
beoefende oer-ritmen zijn zó funda
menteel voor de jazz. dat de momenteel
levende jazz-artiesten speciaal naar
Afrika gaan om deze ritmen te bestude
ren.
Bij Theo Caldenhoven in zijn Leus
dense Jazzhut zijn de hiervan ge
maakte opnamen aanwezig. Examples
of African Tribal Music „Sammsa-
mounn Ritmen van het trotse volk der
Watutsi in Ruanda Urundi.
Naast deze fundamentele aanschaf
voor iedere jazz-liefhebber heeft Cal
denhoven blues-overzichten op de
schijf van de beginperiode tot en met de
70-er jaren. De kollektie van Louis Arm
strong met opnamen, die in Nederland
niet te verkrijgen zijn. Idem dito van
Duke Ellington.
Niet alleen de bezeten jazz-fanatici
kunnen bij Theo Caldenhoven terecht
Ook voor de figuren, die een jazz-
kollektie willen opbouwen staat de
Jazzhut pal met een jazzfundament als
„Collector s history of Jazz Classic" bij
murray Heil. en de „Black and White
Serious"
Mocht er in zijn rijk gesorteerde voor
raad een bepaalde plaat niet aanwezig
zijn, dan schiet hem het vuur uit de slof
fen om via zijn kontakten met impor
teurs juist deze plaat voor u te pakken te
krijgen.
Jazz is niet een in zichzelf op zichzelf
staand muzikaal gebeuren Het is sterk
doordrenkt van de jus van het leven
Leven en jazzmuziek lopen in elkaar
over. vormen een optelsom (eind vori
ge. begin deze eeuw). Dat was niet al
leen vroeger zo. toen de jazz zich be
diende van eenvoudige, muzikale vor
men. Het is in de huidige zeer kom-
plekse jazz nóg zo
Archie Shepp, om een specifiek
voorbeeld aan te halen, uit in zijn mu
ziek een klacht, iets dat in de blues óók
voorkwam. De klacht in de blues maakt
echter af en toe de indruk als zijnde
afkomstig van een door de slavernij
beurs geslagen Uncle Tom De klacht
van Archie Shepp klinkt als een van
agressie en verontwaardiging fulmine
rende jongeling. Verontwaardigd over
de toestand, waarin zijn volk nog steeds
verkeert Hij sluit in geest hier in feite
aan op de angry young men" in de
Engelse literatuur
Figuren, die niet van de geënga
geerde jazz houden, kunnen hun draai
vinden bij het aanleggen van kollekties
van Louis Armstong, Oscar Peterson.
Duke Ellington. Stan Kenton. Miles Da
vis. Zij kunnen zich nu. dank zij Theo
Caldenhoven verrijken met platen, die
normaal niet zijn te verkrijgen
Een andere bijzondere kant van de
jazz zijn de afsplitsingen van de big
bands, die na het optreden van zo'n big
band nog wat bleven naspelen Dit werd
opgemerkt en opgenomen en zo
doende gingen deze formaties een ge
heel eigen leven leiden buiten de Big
Bands. Stan Kenton bijvoorbeeld had
zo'n saxofoonsektie uit de Kenny
Charlie Francy's Boland Big Band".
Voor de frankofielen heeft Theo op
namen van Stephane Grapelli et la Qui-
tette du Hot Club de France, in de serie
„Black and White' In deze Hot Club is
Stephane Grapelli als jazz-violist groot
geworden. Hij is nu beroemd door zijn
samenspel met Oscar Peterson.
Een speciale ontwikkeling van de
laatste tijd is de melodische rol van de
bas Voorheen werd de bas bijna uitslui
tend metronomisch gebruikt om maat.
ritme en basis-akkoorden aan te geven
Paul Chambers ..Bass on top" is een
voorbeeld hiervan De bas wordt hier
gestreken
Eén maal per jaar haalt een radiosta
tion in Zwitserland een heleboel jonge
ren bij elkaar uit verschillende landen,
en registreert ze. Bij de zes Nederlan
ders was Jan Goudswaard, die zuiver
Spaanse gitaar speelt. Jasper van t Hof
en Ferdinand Povel zijn er dit jaar bij Je
moet goed van het blad kunnen lezen,
want er moet geïmproviseerd worden
op het geschreven werk
Theo „Ik wil ze hier allen ontmoeten,
om te praten, om te luisteren Zij, die
analyserend luisteren Zij. die naar hun
gevoel luisteren. Zij, die zeggen ,,'t
Swingt hier lekker, 't heeft iets carna-
valsachtigs". Zij, die ingetogen luiste
ren.
Het plan is al gerijpt om een jazza
vond te organiseren, in de stijl van een
jazz-kafé
We zijn ook bezig om een bibliotheek
op te zetten. Men kan snuffelen in cata
logi. Men kan hier de Jazz Press kopen
Dat stelt een jongen in Almelo in zijn
vrije tijd samen. Alle jazzhappenings
worden erin opgenomen, zowel per
plaats als per datum"
Vokaal valt er bij Theo ook veel te
beleven- spiritualzangeressen als Ella
Fitzgerald en Bessy Smith
Voor literatuur-geïnteresseerden
werkt het hier naar de 50-ers toe Met
de 50-ers werden de idealen van de
80-ers verschoven van schoonheid en
eeuwigheid naar intuïtie, kreativiteit van
het moment, improvisatie, individuali
teit.
Theo Caldenhoven in zijn Leusdense
Jazzhdt weet er alles van. kan u er alles
over vertellen, en haalt het overal voor u
vandaan
De Jazzhut is geopend: alle zaterda-
gen van 12.00 tot 18.00 uur En Theo
Caldenhoven is een enthousiaste gas
theer
ANCO MALI
Het interieur van ,,De Jazzhut".
