<-u
verslagen van de C.M.L.-werkgroepen
Hamersveld wordt Leusden-C.
WERK
GROEP
BESTEM
MINGS
PLANNEN
WERKGROEP
MILIEU
EDUCATIE
en wat dat voor de boeren betekent
1
Het Milieu-Journaal verschijnt eens in
de maand.
Redaktie Werkgroep Voorlichting
C.M.L Wiesje Engelen, Marjan
Demmer, H Hermans, Fennie
Kassner, Nelleke Kessels, Rob Nord,
Ellen Otten. Ben Otten, Erik Jan
Tuininga. Marijke Walta
UITGAVE VAN HFT COMITÉ MILIEUZORG LEUSDEN KONTAKTADRESC.M.L., GEMEENTEHUIS LEUSDEN. TEL. 41247, OF: ARDENNEN 66. WOENSDAG 26 MEI 1976
Als werkgroep Voorlichting, willen wij
in dit en volgende Milieu-Journaals de
leden van de werkgroep
Bestemmingsplannen voorstellen,
opdat deze werkgroep nog meer aan
gezicht wint.
Wij beginnen met de heer C. Ph.
Spaans.
Ongeveer 10 jaar geleden kwam hij
naar Leusden-C. Leusden bekwam een
goede slager en de heer Spaans een
fraaie woonomgeving. Vele jaren had
hij zijn slagerij aan de Maashaven in
Rotterdam. Voor de slagerij reed de
stoomtrein naar Oostvoorne.
Op 52-jarige leeftijd begon hij weer
helemaal opnieuw. Al spoedig nadat hij
zich hier gevestigd had, ving, tot zijn
verrassing, Hamersvelds uitbreiding
aan.
Inmiddels heeft hij zijn slagerij
overgedaan en doet hij het wat rustiger
aan. Hoewel, rustig.. Als voorzitter van
de winkeliersvereniging belandde hij in
De boerderij van de familie Schot
horst - vele jaren geleden.
In 1950 woonden er in de gemeentes
Leusden en Stoutenburg 5380
inwoners. In 1969 werden deze
gemeentes samengevoegd
Op 1 januari 1976 wonen er in de
nieuwgevormde gemeente Leusden
18.779 inwoners. De opvallend
onstuimige groei treft voornamelijk het
dorp Hamenveld.
In totaal zijr er tot nu toe 27 families
van de oorsp'onkelijke bevolking ten
nauwste bij b okken. In 1950 bestond
de gemeente Hamersveld uit 625
personen.
5 boerderijen werden gesloopt.
7 boerderijen krijgen of hebben al een
andere funktie.
5 boeren moesten hun bedrijf
beëindigen, maar mochten wel op de
boerderij blijven wonen
10 woningen werden gesloopt.
Enige duizenden woningen werden
gebouwd.
Het is moeilijk om als stadse
nieuwkomer nog iets van de sfeer van
vroeger te proeven Daar was het dorp
eigenlijk te klein voor. Het dorp
bezweek onder de nieuwbouw. De
agrariër verdwijnt uit het stadsbeeld.
Wat uiteindelijk rest, zijn wat
opgeknapte boerderijen her en der
verspreid in de nieuwbouwwijken. Te
mooi om echt te zijn.
Deze verstadsing geldt eigenlijk alleen
Leusden-C Op Stoutenburg merken ze
dan ook weinig van de uitbreidingen.
Even was er een lichte onrust. Er zou
een,.weg dwars door de boerderij komen
te lopen, wa^r, in-dejp&tte Jcams*, Lm-,!
vrijeer, de ffladsytjfg^deiniTgen ;t,
gehouden werden. De weg gaat niet
door.
In Achterveld komen er een aantal
huizen bij, maar globaal heerst er in de
gemeente Leusden toch nog
betrekkelijke rust. Slechts7.7% van het
totale oppervlak is bebouwd.
Toekomstig bouwterrein 2.2%.
Maar als je als boer in een
uitbreidingsplan zit. moet je wel voor
100% weg. En als je aan de rand van
zo'n uitdijend plaatsje woont, ontdek je
dat de nieuwkomers er op uit trekken,
lopend of fietsend, maar meestal met de
auto.
IEDEREEN KENDE IEDEREEN
De familie Schothorst aan de
C
Leusbroekerweg zit nog ver van net
gewoel af. Geen snippertje grond ging
verloren. Maar verandenngen zijn er
genoeg. Vroeger was het een mooi dorp,
zeggen ze. Iedereen kende iedereen,
't Was wel erg klein. Je kon er nog geen
klosje garen kopen. Je zat met 8 jongens
in de klas. 1 bovenmeester en 1
juffrouw stonden voor 7 klassen. Na
schooltijd ging je vogelnestjes zoeken
van lijsters, merels en fazanten. Als je
zo'n 400 meter achter het huis liep vond
je er altijd wel zo'n 7 a 8 Nu mag je blij
zijn als je er 1 vindt. Na de (in dit geval)
katholieke kerk met z'n allen naar 't Ros
Beiaard. En als er iemand stierf, moest
debuurdiehetdichtstbij woonde aan de
kant van de kerk voor de begrafenis
zorgen. Maar dat is al erg lang geleden.
Je was altijd onder de boeren. De
vrienden uit je jeugd hield je je hele
leven.
Niet al deze dingen zijn veranderd door
de uitbreiding. Maar 't heeft het
allemaal wel versneld.
Ook de gespreksstof is veranderd: ,,Je
leest alles, hè. Je hoort milieu en je
hoort de gemeente-begroting en
uitbreidingsplannen. Al dat soort
dingen hoorde je vroeger helemaal niet
Je werd er niet in gekend ook. 't Was
misschien wel een nadeel, dat weet ik
niet".
Voor de opgroeiende kinderen heeft 't
veel voordelen, meer dan voor ons. Je
verandert toch met meer. De kinderen
worden veel vrijer, ze gaan met veel
meer mensen om. Ze kijken niet meer
zp naar geloof en standen Ze trouwen
niëfif&tomatiscH meer met ëën
boerenzoon. Er zijn ei bij die zeggen: Ik
wil helemaal niet met een boerenzoon
trouwen. Nee, schudt Conna. ,,Ikke wel
hoor", roepen Marjo en Ineke.
„En ik ga tegenwoordig donderdags
zwemmen", zegt mevrouw Schothorst.
,,Dat had ik anders nooit durven doen.
Maar ik denk nu. Iedereen doet het.
Waarom ik met? Moet ik dan altijd maar
hard werken?"
DE BOER ZIJN LAND IS
ONBETAALBAAR
De bewoner van een prachtige
boerderij aan de Hamersveldseweg was
een van de allereersten die 2 ha grond
moesten verkopen aan de gemeente.
huidige burgemeester tot de laatste
categorie, maar steeds moest er goed
opgelet worden.
Nog onderlaatst wilde hij een stukje
grond tenigkopen langs huis. Een strook
van 50 meter diep en 3 meter breed.
Drie jaar daarvoor had hij het de
gemeente verkocht. Voor de eerste 30
meter van de weg af ontving hij f 30,-
per m2, voor de rest 4,-. Hij kon het
terugkopen voor 65,- per m2!
22 JAAR BEZIG MET ONTEIGENEN
tn tijdens de lange weg van
marchanderen (18 ha werden verkocht)
verloor zijn jongste zoon, die
voorbestemd was hem op te volgen, de
lust in het boerzijn. Tijdens het wachten
op de vergunning van een veeschuur,
bedongen bij de verkoopakte, zei de
zoon: ,,Pa, ik houd het voor gezien,
voor mij hoeft het allemaal niet meer".
Zijn boerderij heeft hij behouden.
Toevallig eigenlijk. Hij had er al een
stuk grond naast gekocht om er een
bungalow op te zetten. Bij een nieuw
bestemmingsplan moest daar een weg
lopen. Gelukkig kon hij zijn eigen
boerderij terugkopen Daar moest toen
wei het een en ander aan gebeuren
„want vóór die tijd kreeg je nergens
vergunning voor. omdat je in het
uitbreidingsplan zat."
Paard mocht hij houden, met moeite.
,,'t Is toch een huisdier?"
Veel sfeer vindt hij hier niet meer.
Vroeger hielden ze iedere week een
paardenconcours. „Voor die stadse
mensen is 't wel leuk. Ze vinden het fijn
dat ze buiten wonen''. Waarbij duidelijk
is dat zijn „buiten" een andere inhoud
dekt
'T SPUL: (KINDER)BOERDERIJ IN
GROENHOUTEN
Midden tussen de bebouwing van
Groenhouten woont de familie De Kruif
op ,,'t Spul"Tot groot genoegen van de
omwonende burgers. De kinderen
mogen in- en uitlopen. Ze zien de
koeien van dichtbij en de kalfjes. En als
ze durven mogen ze de schuur in waar
400 kippen rondscharrelen. Eieren en
volle melk worden aan de deur
verkocht. 4% vet zit er in de melk,
zodat de Leusdense dame* af en toe
't Spul.
Milieu-educatie in samenwerking met
de leerlingen gaat geschieden.
U mag rustig komen kijken. Belt u dan
even met mevr. W. J. M Bloemhof, tel.
41982.
Natuurpad.
Het plan was opgevat om een natuurpad
uit te zetten in ons dorp. Mevr. Boerma
is langs het aangeduide pad gewandeld
en moest helaas constateren dat de
aanwezige flora dusdanig door
„spelende" kinderen en hondepoep is
aangetast, dat het met de moeite loont
hier op dit moment verder werk aan te
besteden. Misschien biedt het park
achter de Lisidunahof nog
mogelijkheden.
Tot zover Milieu-educatie. Meldt u zich
nou eindelijk eens aan.
Volgende vergadering: 1 juni, Galicië
15, 20.15 uur.
B. O.
Dat is 22 jaar geleden. Vier maal heeft
hij intussen grond moeten verkopen.
Onder vier verschillende
burgemeesters, bij vier verschillende
taxateurs. Een lange weg van
onderhandelingen. Waarbij hij
verschillende malen op het
gemeentehuis is uitgescholden voor
boer.
22 jaar geleden ging het zo.
De boerderij Prinsehof was de eerste die
werd verkocht. Deze boerderij was van
een vereniging. In het bestuur hiervan
zaten wat „knappe koppen". Zij
bedongen en kregen 1,50 per m2 voor
de grond,
De gemeente benoemde twee
taxateurs. Deze schatten zijn grond op
0,95 per m. Wat nu? De boer vatte een
eigen taxateur bij de arm. Hij schatte de
grond op 1,40. Tenslotte ontving hij
1,25.
En zo werd er door de jaren heen
onderhandeld. Waarbij het bijna niet
anders kan dat beide partijen vaak
vijandig tegenover elkaar stonden.
Enerzijds de knappe koppen met hun al
dan niet vermeende slimmigheidjes,
anderzijds de boer met zijn land zijn
leven onbetaalbaar. „Aan grond heb
je uiteindelijk meer dan aan geld."
De ene burgemeester was wat
uitgekookter, de andere wat
schappelijker. Gelukkig behoort de
tijdelijk de koop staken. De kinderen
leren spelenderwijs iets van het
boerenbedrijf. En eigenlijk nog leuker
dan op een kinderboerderij, 't Heeft
allemaal nog een funktie. Soms wordt
de jeugd weggestuurd met de opdracht
bonestokkenzaad te kopen. Of heet
pulp bami voor koeien te zijn. Maar
geen kind uit Groenhouten denkt rr\eer
dat de melk in de melkfabriek
geproduceerd wordt.
6 jaar geleden verkocht de Kruif zijn
boerderij en land (6 ha) aan de
gemeente. In 1967 werd hij op het
gemeentehuis ontboden. „Wij zijn door
de regering aangewezen als groeikern,
dus de gemeente moet uitbreiden".
Hij heeft de verkoop enige tijd tegen
kunnen houden, maar op het laatst ging
hij toch overstag. „Je moet wel, anders
word je onteigend. Dan stellen zij de
prijs vasten daar moetje genoegen mee
nemen, dan ga je minder beuren." Bij de
verkoop bedong hij, dat de boerderij
nog enige tijd bewoond mocht blijven
en het bedrijf in de onmiddellijke
omgeving uitgevoerd mocht worden.
De leden van de werkgroep
Milieu-educatie CML zijn blij, want in
de boerderij aan de Hamersveldseweg
krijgen zij ruimte om een permanent
toegankelijk documentatie-centrum m
te richten. Hetgeen natuurlijk wel weer
problemen oplevert i.v.m. het beheer
en zo.
Misschien iets voor u om bij te springen?
Werken met de scholen op de hei.
Er zal weer met een aantal groepen
leerlingen op de hei gewerkt worden
Het stukje hei waar het ditmaal om gaat
verkeert in slechte toestand. Drie jaar
geleden is de toen aanwezige heide
weggemaaid en hiervoor is nieuwe
heide ingezaaid. Nu de heideplantjes
beginnen te groeien moeten jonge
berken en vogelkersen van dit terrein
worden verwijderd.
Het ligt in de bedoeling dat dit
schoonmaken door enige dames van
„Vorig jaar werd de hooiberg in brand
gestoken! Dat wordt dit jaar meer
inkuilen en het hooi zoveel mogelijk in
de stallen." Elders heeft hij nog
pachtgrond.
Sinds 1968 mocht er aan de boerderij,
die dus inmiddels van de gemeente is,
niets meer worden verbpuwd, Bil de#
ramen is het hout 'aan "het rotten „Jè
kan het met je pink naar buiten duwen".
Wat gaat er in de toekomst gebeuren?
De Kruif weet het niet. Toen de
boerderij verkocht werd woonden zijn
ouders nog bij hem in. Als ze naar
Groningen waren gegaan, waren de
oude mensen wel meegegaan. Maar ze
stierven liever in de gemeente waar ze
grootgebracht werden. Als ze zelf
jonger waren geweest was De Kruif
elders wel opnieuw begonnen. Maar
nu? Pachten wel, maar kopen? En
daarbij komt dat zijn zoon helemaal
geen zin heeft om boer te worden. In de
gemeenteraad zitten ook bijna allemaal
nieuwkomers. Met andere belangen. De
ouderen worden eruit geschoven. Als 't
erop aankomt, kunnen de boeren nog
wel een vuist maken. Zoals destijds toen
men over het Valleikanaal wilde gaan
bouwen. Met die aktie deden ook
burgers mee.
De Kruif wacht maar af. „Je moet je
eigen aanpassen zoals het is. dat is voor
je eigen het makkelijkst en voor een
ander ook"
En die aanlassing V^'rfoópt nrima.^e^
k^/?^^e^SpWtèv. waè(^iw
burgerbevolking De oudste dochter
houdt met een vriendin eén.
handtekeningenaktie onder de burgers
van Groenhouten Hebben die er soms
bezwaar tegen als ze blijven zitten? In
het geheel niet.
't Liefst blijft de familie de boerderij
bewonen. Desnoods zoekt hij dan een
baantje in de buitenlucht. „Liever niet
natuurlijk, maar als het niet anders
kan.
Soms komt er familie van buiten op
bezoek Hoe houden jullie het hier uit,
vragen ze, zo tuisen al die huizen.
„Het gaat niet van de ene dag op de
ander, het went".
Marijke Walta
De heer Spaans, aktlef lid van de
werkgroep Bestemmingsplannen
CML.
de Werkgroep Bestemmingsplannen.
Toch zit hij in deze Werkgroep meer als
filosoferend burger dan als
ondernemer. Een geliefkoosde
openingszin van hem is „Ik met mijn
lekenverstand", en daarna verwoordt
hij dan vaak heel essentiële zaken, die
anders met aan bod zouden komen,
omdat ze onder geen enkel specialisme
vallen. Hetgeen niet uitsluit dat hij ook
prima partij geeft inzake
middenstandsbelangen.
Hij vindt dat er wel degelijk invloed
uitgaat van het C M.L. Een voorbeeld is
het samenvoegen van 2 kleine
buurtsteunpunten tot 1 groter in de
plannen van de tweede fase, wat
gebeurde op advies van de Werkgroep
Bestemmingsplannen.
M. W.
