IILIKl JOURNAAL
Europees Handvest
voor het Water
11'
'w
olievlekken
Raad van Europa
WIJS MET
WATER
Over STILTE gesproken
^omitér^ilieuzorgi
^■^eusden
(1
1
Ingezonden T>rievetv
WOENSDAG 26 MEI 1976
toen
t je
voor
rgers
;oms
n? In
-rij
een
niet
uit,
vrijwel elk Nederlands huis komt het
rinkwater zomaar uit de kraan,
kwijls nog naar keuze koud of warm.
eeft u de kranen in uw huis wel eens
teld? Wat een geweldig komfort dit is,
esef je pas goed, als je in zuidelijke
nden het watertransport op de
uwenoude manier, de kruik op het
oofd, gadeslaat. Vrouwen die druk
ratend op elkaar wachten bij de pomp,
ie meestal centraal op het dorpsplein
aat. En maar zwengelen tot de kruik of
lastic emmer vol is!
n de Eskimo-kinderen, die meestal in
et gezin de taak hebben om de
agelijkse noodzakelijke emmers ijs te
ikken en te sjouwen: ze zouden
jrakeloos met open mond kijken naar
e kranen in onze huizen, waar zomaar
et begeerde water uitkomt!
kerkelijk schrijnend is de
nnkwatersituatie in de derde wereld,
raar 1250 miljoen mensen verstoken
ijn van betrouwbaar water, met alle
volgen vandien.
)e geschiedenis van het water is een
eel eigen verhaal. Er zijn oorlogen
evoerd om de waterput van de andere
tam. Ontelbare mensen zijn steeds
veer het slachtoffer geworden van
rervuild water. Oude volken hebben
iet water als een godheid aanbeden en
ij, lieden van de lage landen, hebben
iet eeuw na eeuw bestreden.
)e talloze badhuizen van de oude
lomeinen, mogelijk gemaakt door hun
vatertransport via kilometers lange
quaducten en de 1300 spuitende
ontemen, die in het Rome van Caesar
:n zijn illustere tijdgenoten verkoeling
irachten aan vorst en slaaf, getuigen
ran de belangrijke rol die water ook
oen reeds speelde.
)e „eeuwige" stad onleefbaar
jeworden.
Italia Nostra, de grootste
nilieubeschermende organisatie van
talië, deed een boekje open over
tome, zoals bekend een der oudste en
nooiste steden van Europa,
den stelt daarbij dat er in Rome meer
yfus heerst dan in de hele Verenigde
itaten. Het is de stad met het meeste
awaai in Italië en het CO-gehalte
edraagt vaak het zesvoudige van
letgeen toelaatbaar gc<*tm wordt. De
iqoaducten van keizer Augustus
everden bijna tweemaal zoveel
drinkwater, als waarover Rome thans
on beschikken, althans volgens dit 170
ugina's tellende rapport. De
ezondheid van de meer dan 3 miljoen
nwoners wordt voortdurend bedreigd:
teelzucht en andere leverziekten stegen
Ie laatste 10 jaar tot het
veertienvoudige. Zestig procent van de
anderen lijdt aan ingewandstoornissen;
het gebrek aan recreatie- en
speelgelegenheid wordt als oorzaak
aangevoerd voor het feit dat de helft
van de kinderen lichamelijke
misvormingen krijgt.
In de bijbel vinden we eveneens
I dramatische situaties omtrent water: de
de
ich
olievlekken is een vaste
rubriek. in deze rubriek
vragen wij uw aandacht
voor die vlekken op ons
milieu die zo dichtbu zijn en
vaak heel eenvoudig te
voorkomen.
ziet u vlekken
eldt ze aan ons
kedaktie-adres.
exodus van het Joodse volk naar het
Beloofde Land, ging door het wijkende
water van de Rode Zee en tijdens de
tocht door de verzengende woestijn
sloeg Mozes water uit de rots voor zijn
dorstende volk. Christus gebruikte
water om wijn van te maken en water is
het reinigende symbool van de doop.
H;0
Chemisch gesproken is water een
unieke stof. Het is kleurloos, geurloos
en smaakloos. Het heeft een geringe
vluchtigheid en een hoge
verdampingswarmte. Het kan meer
warmte opnemen en afstaan dan de
meeste andere stoffen. Bij bevriezing
zet het uit, waardoor het als een vaste
stof (ijs) drijft op de vloeistof (water).
ZONDER WATER GEEN LEVEN
Alles wat leeft heeft water nodig.
Primitieve planten en dieren bestaan
vrijwel geheel uit water. De mens
bestaat er voor 2/3 uit. Het begin van
zijn leven speelt zich voor de geboorte
in het water af en tot zijn dood vormt
water hét belangrijkste levenssap. Hij
kan weken leven zonder voedsel, maar
zonder water op zijn allerlangst 10
dagen. Sommige bakterién kunnen
zonder zuurstof leven, maar zij kunnen
niet zonder water. Geen enkele
levensvorm kan daarbuiten. De mens
staat dagelijks op de een of andere
manier ongeveer 2Vz liter water af en
neemt deze hoeveelheid ook per dag
weer op. Ook voor de totstandkoming
van ons plantaardig en dierlijk voedsel
is uiteraard water onontbeerlijk.
De moderne mens gebruikt het water
naast de natuurlijke toepassing steeds
meer voor industriële doeleinden. De
assemblage van een auto verlangt meer
dan 100.000 liter water; vele duizenden
liters water zijn gemoeid met de
fabricage van plastic, glas etc. Iedere
liter benzine die wij tanken kost
tientallen liters water, gebruikt voor de
raffinage. Voor alles waarmede we ons
omringen is water nodig: voor onze
kleding, boeken, radio, televisie,
elektriciteit, ja letterlijk voor alles!!
Water is onmisbaar voor het leven op de
wereld en het vormt de meest essentiële
grondstof voor de industrie.
WATER UIT DE KRAAN,
WAAR KOMT DAT VANDAAN?
'rtdwubnqriod ifiBainia^ ttul
Door de verdamping van het water dat
op de aarde aanwezig is (zeeën, meren,
rivieren en het vocht op het land)
ontstaat waterdamp. Deze condenseert
en valt als regen en sneeuw weer op de
aarde terug. Dit noemen we de
kringloop van het water. Driekwart van
het aardoppervlak is met zeeën en
oceanen bedekt en vooral uit de
verdamping van dit zeewater ontstaat
weer regen. Er zijn momenteel drie
bronnen waar wij ons drinkwater in
Zonder water is geen leven mogelijk.
Het is een kostbaar goed Water is on
ontbeerlijk voor alle menselijke activi
teiten
2
De zoetwatervoorraden zijn niet onuit
puttelijk Zij moeten zorgvuldig worden
beheerd en waar mogelijk worden ver
groot.
3
Waterverontreiniging is een bedreiging
voor de mens en voor alle leven.
4 -L II - 'LI- lil'--'
De kwaliteit van hef water moet ge
schikt blijven voor alle gebruik. Zij
moet in het bijzonder voldoen aan de
eisen van de volksgezondheid
5
Het water dat na gebruik in hel natuur
lijke milieu terugvloeit, moet zó zijn,
dat verder gebruik ten algemenen
nutte niet onmogelijk wordt
6
Het m stand houden van een aange
past plantendek, bij voorkeur bos. is
van wezenlijk belang voor het behoud
van de natuurlijke watervoorraden.
Inventarisatie van de watervoorraden is
noodzakelijk.
8
De overheid dient voor een doelmatig
beheer van de watervoorraden een
plan op te stellen
Het behoud van water vereist meer we
tenschappelijk onderzoek, de opleiding
van onderzoekers en een goede voor
lichting
10 - Au-j.
ledereen moet ervan doordrongen wor
den dat het water ons aller erfgoed is
een spaarzaam en verantwoord gebruik
ervan is ieders plicht
11
Bij het beheer van watervoorraden
moet men rekening houden met na
tuurlijke stroomgebieden veeleer dan
met politieke of administratieve gren
zen.
12
Water kent geen grenzen als gemeen
schappelijk goed vereist het nauwe in
ternationale samenwerking
Nederland (verbruik 1 miljard m3 per
jaar!!) voor bevolking en industrie
vandaan halen
GRONDWATER
Op Nederland valt jaarlijks ongeveer 25
miljard m3 regen. Een deel stroomt via
rivieren, meren en sloten naar de zee,
een ander deel verdampt en ongeveer
een kwart zakt in de bodem In het
midden, oosten, zuiden en de
duingebieden komt dit ten goede aan
het drinkwater, elders is het grondwater
zout of brak en dus ongeschikt voor de
drinkwatervoorziening.
Van het zoete grondwater wordt 600
miljoen m3 per jaar bestemd voor ons
drinkwater.
OPPERVLAKTEWATER
Het water voor de resterende 400
miljoen m3 wordt onttrokken aan de
rivieren, voornamelijk de Rijn en voor
een veel geringer gedeelte de Maas Dit
wordt via steeds moeilijker processen,
in verband met de schrikbarend
toenemende vervuiling, geschikt
gemaakt voor drinkwater.
Ook wordt een deel van het rivierwater,
voorgezuiverd, naar de duinen
getransporteerd en daar kunstmatig
geïnfiltreerd Dit is noodzakelijk omdat
de natuurlijke zoetwatervoorraden
onder de duinen door het enorm
toegenomen gebruik steeds kleiner
worden en op de duur, zonder
kunstmatige infiltratie, geheel zouden
opraken.
ZOUT WATER
In Terneuzen en Rotterdam staan
momenteel waterfabneken, waar via
verdamping zoet water uit zout water
wordt verkregen Dit water wordt
echter slechts toegepast voor industriële
doeleinden
Op Texel gebeurt hetzelfde en daar
wordt het, vermengd met zoet
grondwater, wel voor de
drinkwatervoorziening gebruikt.
Voorlopig blijft deze manier van
waterwinning nog uiterst summier.
Het is al net als bij elektriciteit en gas:
we gebruiken het water verkwistend,
omdat we ons nooit gerealiseerd
hebben dat alles een eindige zaak is.
Ook water. Wees daarom wijs met
water!
Uit: „Waterwijzer", 4e druk, 1972.
Verdere „bronnen":
Ons dagelijks water. Uitg VEWIN,
Rijswijk.
RIJN-NOTA. Samengesteld door de
Internationale Rijngroep. Uitgebracht
door de Vereniging Milieudefensie.
10,- (voor leden), 15,- (voor
niet-leden). Giro 10.20.00 t.n.v.
V M.D.. Amsterdam.
W. E.
Gebruikt u rustig uw vaatwasmachine.
Geen apparaat verknoeit méér water en
energie om zóveel fosfaten in ons water
te pompen.
Blijft u ook rustig afgewerkte olie,
medicijnen, zoutzuur en weet ik wat al
niet in het riool smijten.
Amsterdammers zijn viezerds hoor, die
smijten matrassen in hun grachten.
Maar waarom ze nou hierheen komen
om rotzooi in onze vijvers te gooien, ik
snap het niet? Geen Amsterdammers?
In soda en groene zeep zitten
biologische vlekoplossers die
geprogrammeerd zijn om bij elke
temperatuur al uw grauwsluiers op te
vreten en je doet er tweemaal zo lang
mee.
Blijft u verder rustig op uw 13 miljoen
dikke konten zitten, dan blijft het
tenminste net zo'n rotzooi als het nu is.
En mevrouw, hoe bevalt u het wonen in
Leusden?
Nou ik mag niet mopperen. We hebben
25 jaar op een tweede verdieping in de
birmenstad van Amsterdam gewoond
en nu hebben we een eigen huis dus met
een tuintje. Twee eigenlijk, hè. Eentje
achter, dat staat vol afrikaantjes en
petunia's. Prachtig mooi in de zomer.
En eentje voor, maar daar staat de auto
in. Onder een afdakje Carport.
Sommige mensen schijnen de auto in de
benedenkamer te hebben staan en dan
zelf boven te moeten wonen, dus wat
dat betreft hebben we nog niet te
klagen.
Hoe kwam u er na 25 jaar ineens bij om
hier te gaan wonen?
Nou mijn man achterna, hè. Het bedrijf
van mijn man werd overgeplaatst en
dan moet je wel Even goed gek hoor
mevrouw, na 25 jaar herrie ineens die
stilte En daar kan ik nou maar niet goed
aan wennen, aan die stilte. Mens,
overdag hoor ik soms mijn eigen hart
kloppen en dan zet ik maar gauw de
radio aan. Kijk we wonen aan een hofje
en dat loopt dood. Daar komt dus geen
verkeer. Nou zit ik niet op
verkeersgeluid te wachten. Trouwens,
als de wind uit een bepaalde richting
waait horen we het lawaai van de
rijksweg Maar dat is geen menselijk
geluid, begrijpt u? Hoewel hier vorige
week woensdag nog een man met een
Mercedes kwam. Die vroeg hoe hij op
het hofje hierachter moest komen. „Als
mol, of vliegend?" „Gewoon
terugrijden meneer", zei ik.
Kijk, dan heb je nog eens even
aanspraak. Maar er vergist zich bijna
nooit meer iemand tegenwoordig.
Ik mag echt niet mopperen, hier. Mooi
huis, weinig onderhoud, weinig
richeltjes, mooi tuintje. Af en toe vliegt
er een bijzondere vogel in Dan zeg ik
altijd „Piet kijk eens, iets moois, geen
vinkie". Maar wilt u wel geloven, dat ik
af en toe snak naar de stank van de stad,
mijn winkeltje op de hoek en wat herrie.
En dan bel ik mijn dochter op, die woont
er nog en als dan de tram voorbijgaat,
houdt ze de hoorn een tel buiten het
raam. Mens, daar doe ik mijn ogen bij
dicht.
U heeft zeker geen tijd voor een kopje
koffie, eventjes?
Misschien mag ik even ingaan op het
schnjven in het vorige Milieu Journaal?
In hoeverre een „kist-kalf of varken"
meer gekweld en gefrustreerd is dan een
dat in het land loopt is mij niet bekend
Wellicht zijn er lieden die de
psychologie van het dier doorgronden
en het antwoord weten.
Er wordt in genoemd stukje
verondersteld dat het toezicht op het
fokken, mesten, slachten en verdere
bewerkingen van slachtvee in een staat
van anarchie verkeert.
afwijkingen, hoe gering ook, in de
consumptie zouden kunnen komen,
zelfs clandestiene slachtingen worden
veelal in de kortste keren opgespoord.
Het verlies aan hoogwaardig voedsel bij
het fokken van vee is door
hooggeleerde wetenschappers ten
stelligste ontkend
Zelfbeperking? Niets liever.
Als we de bijna een miljoen honden en
plm. dne honderd duizend katten in ons
goede vaderland eens beperkten. Ik
schat de aankoop en het onderhoud van
deze lieve dieren (ongeacht het aantal
km en afschrijving) op 10,- per week.
Even rekenen- 1.300.000 maal 10 maal
52! Nou, nou
Hoeveel graan gaat er in een kratje bier
en hoeveel in een liter gedistilleerd? We
consumeren op het ogenblik net zoveel
alcohol als in de duistere alcoholische
jaren van 1880-1910 en dat was zoveel
dat de overheid via drankwetten in ging
grijpen.
Als we deze in de luxe sfeer liggende
zaken bijeen tellen, en storten op de
rekening van tweede en derde wereld,
dan blijft er nog over voor de
achtergebleven groepen in ons eigen
land. Zelfbeperking, 't wordt zeer
dringend, maar waar beginnen we en
wat is doelmatig?
C. Ph. Spaans
Travertijn 16
Leusden-C
De redaktie is het volledig eens met de
voorstellen van de heer Spaans om tot
zelfbeperking te komen. In het
volgende Milieu-Journaal zullen we
hierop terugkomen.
HET
bestaat uit burgers van Leusden,
mensen aan wie de leefbaarheid van eigen woonplaats ter harte gaat.
Dat doen ze door lid te worden van een van de WERKGROEPEN:
BESTEMMINGSPLANNEN
MILIEU-EDUCATIE
MILIEU-ZORG
VOORLICHTING
WAT DOEN DEZE WERKGROEPEN?
t WERKGROEP BESTEMMINGSPLANNEN:
geeft het gemeentebestuur weldoordachte adviezen over alle aspek-
ten die te maken hebben met de uitbreiding van Leusden-C. (wegen,
wonirgen, winkels, werkgelegenheid enz. enz.).
WERKGROEP MILIEU-EDUCATIE:
probeert samen met de scholen de kinderen milieu-bewust op te
voeden (o.a. door lesbrieven, bosexcursies en dergelijke)
WERKGROEP MILIEU-ZORG:
de werkzaamheden omvatten voornamelijk de „dagelijkse" milieu
zaken (huisvuil, schone straten, water enz. enz.).
k WERKGROEP VOORLICHTING:
geeft eenmaal per maand het Milieu-Journaal uit.
DAARIN KAN IEDERE LEUSDENAAR AL ZIJN OPMERKINGEN
OVER HET MILIEU SPUIEN.
Verder komen in dit blad de andere werkgroepen aan het woord over hun
werk.
De gemeente verleent in ruime mate medewerking op velerlei gebied.
ZET U ZICH OOK IN VOOR DEZE GOEDE ZAAK
NIET ALLEEN IN UW EIGEN BELANG, MAAR ZEKER IN HET BE
LANG VAN UW KINDEREN.
help mee!
ühNK MEE!
GEEF U OP VOOR EEN WERKGROEP!
telefoon:
033-42036 Wiesje Engelen
033-41247 toestel 116 heer Hermans
VOOR IEDEREEN IS WERK AAN DE WINKEL!
aooocooooo&oooooooooooooooooooooooocooooooc»
Reeds vijftig jaar meehuppelend in dit
vak moet ik wel wat recht zetten. Ik
geloof dat de zeer uitgebreide
Veterinaire Inspectie in ons land niet
gelukkig is met soortgelijke
„voorlichting". Nergens ter wereld is de
controle op dit terrein als hier. Naar
mijn gevoel overtreft het in
doelmatigheid de gezondheidszorg van
onze overheid, gezien de vreemde
dingen die af en toe uitlekken.
Het is uitgesloten dat slachtvee met
