NIEUWE PUTTEN LANGS DE KOEDIJKERWEG?
schade voor agrarische gronden öf geen water
Het dilemma van een waterleidingbedrijf:
Besproeiing van groen en wegen in Leusden
LEUSDER KRANT - ACHTERGRONDEN
DONDERDAG 1 JULI 1976
5
Water voor de boeren, water voor de burgers
(Van de redaktie)
LEUSDEN - Water is een belangrijk onderdeel van onze he
dendaagse samenleving. Zonder water is het moeilijk een beschaving
op peil te houden. Zonder water ontstaat een woestijn. Juist in deze tijd
van langdurige hitte wordt het besef groter, dat water onmisbaar is.
Voor de mens, de dieren en het plantenrijk. De droogte heerst nu al
geruime tijd en voor tal van gewassen is het funest als die droogte nog
langer aan zal houden. Hoewel de mais- in onze omgeving één van de
hoofdgewassen- momenteel nog aardig stand houdt, is het wel nood
zakelijk, dat er binnen niet al te lange tijd regen valt. Zoals gezegd: u
wilt graag, dat er elke dag water uit uw kraan komt. Water, dat recht
streeks wordt geleverd door de waterleidingmaatschappijen. Voor u
levert dat - zelfs met deze droogte - nog steeds geen problemen op,
maar water wordt steeds schaarser. De waterleidingmaatschappijen
hebben wél problemen om voldoende water te kunnen blijven leveren
aan hen, die het nodig hebben. Vandaar, dat deze waterleidingmaat
schappijen zoeken naar meer bronnen. Eén van die bronnen is het
gebied rond Glindhorst - waar in het verleden al meerdere malen over
is geschreven, een ander gebied is aan de grens van Amersfoort met
Leusden, rond de Koedijkerweg. De proef rond de Glind was niet
onverdeeld gunstig wat betreft de gevolgen voor de agrarische be
drijven en de totale grondwaterstand. De vraag is, wat de gevolgen
zullen zijn voor Stoutenburgs agrarisch gebied, wanneer 't Waterlei
dingbedrijf Amersfoort daar gaat beginnen met de waterwinning.
Momenteel ligt op het gemeentehuis van Leusden een aanvraag van
dit bedrijf voor wateronttrekking aan de Koedijkerweg ter inzage. Wij
hebben allemaal water nodig, maar de vraag is ten koste van wat zal dat
gaan?
(norton-pompen. bronnen e d.) Direkt
werden toen een aantal noodmaatrege
lengetroffen om de watervoorziening op
peil te houden Er kwamen in totaal 400
klachten binnen. In 273 gevallen werden
maatregelen getroffen door de WMG.
voor de overigen werden noodvoorzie
ningen getroffen Een klachtencommis
sie. bestaande uit vertegenwoordigers
van o m waterleidingmaatschappijen
en landbouworganisaties, funk-
tioneerde voortreffelijk
De meeste klachten werden gemeld
tijdens de warme, droge periode van
augustus 1975 Volgens het rapport, dat
over deze pompproef verscheen, werd
de proef genomen in een jaar, dat een
droogte had. wat maar eens in de tien
laar voorkomt.
In een langgerekte zóne ten noorden
van de pompput zijn verlagingen van
maximaal 25 cm gekonstateerd.
evenals in een zone ten zuidoosten van
de put. ,,De bestaande water
voorziening van mens endier,aldus het
rapport. ..ondervond veel hinder van de
pomppröef."
Duidelijk is in ieder geval, dat deze
proef 'n reeks kostbare gegevens heeft
opgeleverd, die van belang zijn voor
toekomstige water-onttrekkingen.
AANVRAGE KOEDIJKER
WEG
die afhankelijk zijn van het beschikbare
grondwater, wanneer er werkelijk aan
de Koedijkerweg zal worden geboord en
gepompt9
Uit het adviesrapport van de Commissie
Grondwaterwet Waterleidingsbedrijven
blijkt, dat verwacht wordt, dat het water
peil van het grondwater niet overal ge
compenseerd kan worden met voeding
uit de bestaande waterlopenZodoende
zullen op enige afstand van de waterlo
pen aanzienlijke verlagingen van de
grondwaterspiegel optreden Vooral in
de zomer, als alleen de grotere beken
nog water voeren, zal die grondwater-
verlaging zeergrillig zijn en een aanzien
lijk oppervlakte beslaan
Wanneer 3 miljoen kubieke meter
water aan de grond wordt onttrokken -
wat de bedoeling is aan de Koe
dijkerweg in eerste instantie - in een
normaal jaar met een gemiddelde neer
slag. dan zal die verlaging variëren van
tien tot dertig centimeter. Tenminste in
de maand april. Aan het eind van een
droge periode is de verlaging en de om
vang groter dan in april.
Volgens het rapport zal ongeveer
2000 hectare in april een verlaging
hebben van het grondwaterpeil
groter dan 10 centimeter. 100 tot 150
hectare rond de bronnen zal een ver
laging te zien geven van 30 centime
ter. Het gebied, dat van deze verla
gingen te lijden zal hebben, wordt
begrensd door de Hoevelakense
Beek, Barneveldse Beek. Val
leikanaal en het polderland en verder
het gebied dat begrensd wordt door
de Barneveldse Beek, Modderbeek,
en Valleikanaal.
Voor een bepaald deel zal het
gevolg een verminderde opbrengst
3 miljoen kubieke water per jaar De
eerdergenoemde commissie, die dit
rapport samenstelde, wil het niet zo ver
laten kgmen Haar konklusie is. dat het
Waterleidingbedrijf Amersfoort genoe
gen zal moeten nemen met de helft Bi|
een onttrekking van 1,5 miljoen M3
water per jaar aan het grondwater rond
de Koedijkerweg, zullen de effecten
aanzienlijk minder schadelijk zijn. Die
zal dan kunnen worden beperkt tot een
gebied van 75 hectare rond de bronnen
(plm. 30 centimeter verlaging) en een
gebied van 50 hectare met een verlaging
van 10 tot 20 centimeter.
voorspellers hebben zelden gelijk,
want het jaar 1976 is zo mogelijk nóg
drogerDe landbouworganisa
ties vinden, dat het water maar uit
Holk gehaald moet worden dat een
overcapaciteit heeft, aldus de heer
D A. Verbeek, één der woordvoer
ders
Hoe het ook zij. water wordt steeds
schaarser en moeilijker te krijger.,
zonder dat schade wordt
aangebracht aan de huidige eco
logie. Water voor mens, dier en plant.
Het is een vereiste om te kunnen le
ven. Het zal bijzonder moeilijkzijn om
alle belangen goed tegen elkaar af te
wegen, zonder dat er schade zal op
treden. De agrariërs hebben water
nodig. In droge zomers als van 1976
meer nog dan ooit. Wij hebben alle
maal water nodig. Hoe zal het zijn, als
er weer een dergelijke droge zomer
komt en men heeft de putten aan de
Koedijkerweg geslagen?
Uitdrogende planten en struiken. Nu door delangdurigedroogte. En straks?
PROEFTIJD VAN VIJF
JAAR
De Commissie geeft advies ver
gunning te verlenen voor 1,5 miljoen
M3 water, te onttrekken aan het
grondwater bij de Koedijkerweg.
voor een proeftijd van vijfjaar. In die
periode moet uit de praktijk blijken,
wat de gevolgen zullen zijn van deze
boring. Intussen, aldus de commis
sie, kan de gemeente Amersfoort
haar alternatieve plannen ontwikke
len. De commissie is van mening, dat
de waterwinplaats Holk het beste al
ternatief is. Deze plaats heeft een be
hoorlijke overcapaciteit, waarover
verder iets meer.
WATERLEIDINGBEDRIJF
AMERSFOORT
Men kan zich afvragen waarom het
Waterleidingbedrijf Amersfoort nu zo
nodig op Leusdens grondgebied haar
water moet onttrekken aan de bodem
Op dit moment heeft de maatschappij
Kasteel Stoutenburg zal in een gebied komen te liggen met een grondwater
verlaging van 20 tot 30 centimeter, als er per jaar 3 miljoen M3 water aan de
bodem zal worden onttrokken.
(Van de redaktie)
LEUSDEN - Door de aanhoudende
hitte is het noodzakelijk geworden, dat
zowel het jonge groen in de gemeente
Leusden als de wegen regelmatig
worden besproeid. Dat gebeurt dan ook.
De jonge aanplant van vorig jaar en
begin dit jaar wordt regelmatig van
water voorzien door de Leusdense
plantsoenendienst. Overigens is wel
duidelijk, dat de schade in onze
omgeving erg meevalt. Dat is vooral te
danken aan de gunstige bodemgesteld
heid van de Eemlandvallei.
De meeste doorgaande asfaltwegen in
de gemeente Leusden worden per dag
drie keer besproeid. Dat is noodzakelijk,
omdat door de hitte de deklagen van de
wegen worden aangetast Waren het
I I
aanvankelijk alleen de wegen zonder
slijtlaag die werden besproeid, door de,
aanhoudende hitte worden nu alle
wegen met asfaltlaag en doorgaande
funktie regelmatig natgehouden, tussen,
11 en 3 uur
Dat betekent, dat per dag ongeveer 60
tot 100.000 liter water wordt gebruikt
voor dit doel. Overigens komt dat water
uit de sloten en niet rechtstreeks uit de
waterleiding.
Vijvers in de wijde omgeving zullen - zodra aan de Koedijkerweg wordt
gepompt - een lagere waterstand krijgen.
De gebieden langs de Koedijkerweg, waar de waterputten zullen worden geslagen.
POMPPROEF
GLINDHORST
Op 15 april 1975 startte bij De Glind
(Glindhorst) een pompproef van de Wa
terleiding Maatschappij Gelderland
(WMG). Doel van deze pompproef was
te onderzoeken hoe groot de invloed
v/as, wanneer een relatief grote hoe
veelheid grondwater aan de bodem
werd onttrokken (6.1 miljoen M3 per
jaar) zonder dat compenserende maat
regelen werden getroffen. De proef
duurde tot 14 oktober 1975 en ge
durende deze periode werd ruim 3
miljoen kubieke meter water aan de
grond onttrokken Het opgepompte
water werd via een leiding weer in de
Moosterbeek geloosd. Nagegaan werd
of deze lozing weer van invloed was op
de grondwaterstand, door metingen op
verschillende punten. Er waren verder
ongeveer tachtig waarnemingspunten
in de wijde omgeving rond de pompput
In deze proef ging het erom vast te
stellen of het onttrekken van het water
van invloed zou zijn op de grondwater
stand Na een week kwamen de eerste
klachten al binnen over verstoring van
de bestaande watervoorzieningen
Terwijl bij Glindhorst de pompproef
van de Waterleidingsmaatschappij
Gelderland werd gehouden, was men
bij de waterleidingmaatschappij
Amersfoort reeds aan het denken aan
nieuwe bronnen in verband met het
feit, dat de bestaande in de nabije
toekomst om verschillende redenen
niet meer zullen voldoen. Opnieuw
kwam men terecht op een gebied, dat
de Leusdense agrariërs direkt raakt:
langs de Koedijkerweg in Stouten
burg. Op dit moment ligt de aanvrage
tot het verlenen van een vergunning
voor het onttrekken van water op die
plaats, ter inzage op het ge
meentehuis tot 19 juli a.s. Hierbij
moet echter worden opgetekend, dat
er geen sprake is van een tijdelijke
pomproef, zoals in deGlind, maar van
een definitieve drinkwaterput, die er
voor zal moeten zorgen, dat de water
leidingen in de gemeenten Amers
foort, Bunschoten en Leusden vol
doende water blijven geven.
Deze aanvraag is momenteel het
middelpunt van besprekkingen van de
plaatselijke landbouworganisaties, die
volgens onze informaties het niet eens
zijn met de plaats, waar het water zal
worden onttrokken aan de bodem Zij
zijn van mening, dat men beter in de
polder naar water kan gaan zoeken. Tot
19 juli kan men bezwaren indienen te
gen de aanvraag van het waterleiding
bedrijf Amersfoort.
DE GEVOLGEN VOOR
LEUSDENS
GRONDGEBIED
Wat zullen de gevolgen zijn voor het
Leusdens grondgebied en de agrariërs,
van degewassen zijn. Voor een ander
deel - wat nu al een nat gebied is - zal
de opbrengst echter hoger kunnen
zijn. Ten noorden en ten zuiden van
het gebied zal een oppervlakte van
ongeveer 100 hectare een water
standverlaging te verwerken krijgen
van méér dan dertig centimeter.
De opbrengst van de welputten zal
verminderen, waardoor problemen
zullen ontstaan met de veedrenking. De
landgoederen van Hoevelaken en Stou
tenburg zullen eveneens de lasten on
dervinden van een grondwaterverlaging
van tien tot 30 centiemeter De vijvers
van de landgoederen Hoevelaken en
Stoutenburg zullen minder water bevat
ten Maar, aldus het rapport, dat kan via
een pompje bijgevuld worden
Het gebied rond kasteel Stoutenburg
en Stoutenburgerlaan zal méér last
krijgen een verlaging van 20 tot 30 cen
timeter.
Bovenstaande effekten zullen
worden bereikt, als uit wordt gegaan van
waterputten op de Amersfoortse Berg
en langs de Hogeweg. Met die laatste
putten is het steeds slechter gesteld,
omdat het zoutgehalte van dit grondwa
ter blijft stijgen. De oorzaak hiervan is
een zogenaamde zoutrug in dit gebied,
die het water steeds sterker beïnvloedt.
Langs Rijksweg 28 zullen ook een
aantal putten moeten verdwijnen in ver
band met verbreding van deze rijksweg
Volgens de plannen van het Waterlei
dingbedrijf Amersfoort zal de Koedij
kerweg voor die vervanging moeten
zorgen. Als men nagaat, dat de totale
produktie van het bedrijf inclusief inkoop
van water van andere waterleidingbe
drijven in 1973 ruim 7 miljoen kubieke
meter bedroeg en de waterbehoefte in
1980 wordt geraamd op ongeveer 9 mil-
loen kubieke meter per jaar, dan is het
logisch, dat met het wegvallen van ver
schillende putten een alternatief moet
worden gevonden Water moet er nu
eenmaal zijn
De alternatieven zijn a inkoop van
water van de Waterleiding Maatsch
Gelderland via het te stichten station
Glindhorst maar dat is niet op korte
termijn te realiseren b Inkoop van water
van het pompstation Holk. dat een ver
gunning heeft voor 10 miljoen M3 water
per jaar. maar in 1973 ..slechts' 1.4
miljoen M3 water onttrok aan de bodem.
Dit station heeft dus een overcapaciteit.
Ook bij het Waterleidingbedrijf Amers
foort heeft dit laatste alternatief de voor
keur. maar in verband met allerlei moei
lijkheden ten aanzien van de traceringen
van de leidingen e.d is dit niet op korte
termijn uitvoerbaar, terwijl toch een ze
kere haast geboden is, wil men straks
niet zonder of met onvoldoende water
komen te zitten.
Daarom wil men voor de eerstkomende
jaren het water langs de Koedijkerweg
halen Het meest geschikte punt in ver
band met de bodemgesteldheid.
AGRARIËRS ZIJN TEGEN
Natuurlijk zijn de agrariërs (landbou
worganisaties) tegen dit voorstel. Zij
voorzien dezelfde, zo niet grotere
moeilijkheden als tijdens de pomp
proef in Glindhorst Terecht? Gezien
de talrijke klachten rond de
Glindhorst zou men hier positief op
kunnen antwoorden. Bovendien
ging de WMG er van uit. dat een
droogte als in 1975 maar eens in de
tien jaar voorkomt Weer-
