Ml llll J JOURNAAL <~u
i»
En nu eens iets leuks over de
Noorderinslag
V
;r
I
v ^J"
l
OLIEVLEKKEN
boekenlijst voor
de sint
MILIEUKARTERING; WAAROM EN HOE?
TLr L
eusden
,E
DONDERDAG 25 NOVEMBER 1976
Help ze een handje
rijd 5 e «liet dood
help ze een handje
nog nooit van gehoord
help ze een handje
op azuriet rijd ik 60
trouwens waar niet?
help ze een handje
een zebra is een gestreept paard
help ze een handje
parkeer op de stoep
help ze een handje
fiets op de stoep
Eurowoningen.
waarvoor zijn nou al die hekken
die altijd open staan?
gebruikt u ook al fosfaat-arme
wasmiddelen?
Paniek? Inbrekers? Bel de politie als er
in Leusden geen is komen ze uit Utrecht
onmiddellijk.
Die kinderen tussen de struiken
zijn die nog steeds niet van u?
OLIEVLEKKEN IS EEN VASTE
RUBRIEK. IN DEZE RUBRIEK
VRAGEN WIJ UW AANDACHT
VOOR DIE VLEKKEN OP ONS
MILIEU DIE ZO DICHTBIJ ZIJN EN
VAAK HEEL EENVOUDIG TE
VOORKOMEN.
ZIET U VLEKKEN
MELDT ZE AAN ONS
REDAKTIE-ADRES.
5 DECEMBER....
ÏBchrendt
Samen uit: een pleidooi voor een beter
leefmilieu in 70 karikaturen.
Meulenhoff Baarn.
In een 70-tal tekeningen van
verschillende cartoonisten worden de
huidige toestand en de toekomst op een
indringende doch humoristische wijze
geschetst, vervuiling en overbevolking
zijn de meest voorkomende thema's.
B. Commoner
Overleven we dit?
Elsevier
Een belangrijk boek van een
vooraanstaande Amerikaanse ecoloog,
die de huidige milieucrisis analyseert.
Als direkte oorzaak ziet hij de
ontwikkeling van de technologie, die tot
een doorbreking van de natuurlijke
kringloop heeft geleid.
G Buchner en F. Hoogvelt
Milieuvriendelijke adviezen.
De Dnehoek.
Een boekje dat goede
(milieuvriendelijke) adviezen geeft
voor de bestrijding van slakken, mollen
e d en een pleidooi bevat voor
biologisch-dynamische methoden in
land- en tuinbouw.
G. P. Hoefnagels
Welzijnscriminaliteit; een essay over
cnminele politiek en milieubeleid.
Boom.
Milieuverontreiniging wordt hier
gedefinieeerd als een vorm van
criminaliteit: een klein aantal (relatief
onzichtbare) daders, een groot aantal
slachtoffers en een grote
machtsongelijkheid tussen daders en
slachtoffers. De wetgeving is beperkt en
dè rechtspraak blijkt nog weinig
gevoelig voor de milieuproblematiek.
De kleine aarde in vier seizoenen.
Arcanum
Een bundeling van de eerste jaargang
van het tijdschrift „De kleine aarde"
waarin praktische informatie wordt
gegeven over biologische land- en
tuinbouw, krulden en
voedingsmiddelen, gezondheidszorg
enz. Naast boekbesprekingen ook
adviezen voor een milieubewust
huishouden.
E. Pfeiffer en E. Riese
Biologisch-dynamisch tuinieren
Hollandia
Een boek dat veel praktische informatie
geeft over milieuvriendelijke
kweekmethoden voor groenten en
siergewassen in eigen tuin, met
uitsluitend gebruik van organische
meststoffen.
P Swatek
Gids voor een milieubewust leven; wat
wij zelf kunnen (moeten) doen.
Elsevier.
D't boek bevat vooral veel praktische
raadgevingen voor het leveren van een
e'gen bijdragen ten aanzien van bijv.
energieverbruik in huis, huishoudelijk
afval, voedingsmiddelen, chemische
stoffen, recreatie, verkeer enz.
Werkgroep Milieu-educatie CML.
De afgelopen maanden hebben de leden
van de Aspectgroepen zich gebogen
over het grootste gedeelte van de te
bouwen woningen in het eerste
deelplan van de tweede fase. Zoals
bekend ziin deze ontworpen door
architekten van het Bouwfonds
Nederlandse Gemeente en de
Woningstichting Centraal Nederland.
Voor de WCN werkt het
architektenburo Jos Mol en Henk
Reijenga. En bij dit buro is Willem-Jan
Hagg degene die de meeste bemoeienis
met het ontwerp gehad heeft.
PRONKEN MET ANDERMANS
VEREN
De leden van de aspectgroep hadden
nogal wat op- en aanmerkingen op het
eerste ontwerp Deze werden allemaal
op schrift gesteld en belandden bij de
gemeente. Na verloop van tijd werd
door het buro een tweede ontwerp
aangeboden. In dit tweede ontwerp
werd aan bijna alle verlangens van de
leden voldaan. De kroon op de inspraak
dachten wij zo!
Maar wat bleek Hagg had wel eens
van het CML gehoord. Hij had nl. enige
leden van de aspectgroepen op de
informatiedagen gesproken, maar
verder nooit één letter van de
aspectgroepen gelezenSterker nog, ten
gemeentehuize nooit enig idee als
afkomstig van het CML beluisterd!
De ingrijpende veranderingen hadden
het meest te maken met de ideeën van
Leusdens verkeersmensen en het minst
met inspraak
Bij plan A. waren de huizen nl. nogal
dicht langs de Noorderinslag
geprojecteerd. De verkeersmensen van
Leusden zagen de verbreding van de
Noordennslag - hun hartewens of harde
wens - door deze plaatsing bemoeilijkt
en achtten het plan minder geschikt
Plan B kwam tegemoet aan deze eisen
en aan bijna alle eisen van de
aspectgroepen. Waar Hagg dus nooit
van gehoord had. Terwijl hij en het hele
buro zeer in zijn voor inspraak. Hetgeen
later in het verhaal zal blijken en ook
door de gemeente Leusden volmondig
beaamd werd.
Ik liet hem enige verslagen lezen, die hij
onmiddellijk enthousiast copieerde en
beloofde hem de rest te sturen
(Inmiddels zal de gemeente deze taak
overnemen Als mosterd ria de
maaltijd).
ERE WIE ERE TOEKOMT
In het angstige vermoeden helemaal
voor niets te hebben gewerkt, de
gemeente opgebeld. Een vnendelijk
persoon van de afdeling stedebouw:
„Inderdaad om de snelheid in het hele
verhaal te houden, belandt niet alles bij
de architekt. Na het eerste ontwerp is
het een en ander doorgepraat met
architekt De opvoeding van de leden
van de aspectgroepen is dezelfde als die
van de ambtenaren en de ideeën hepen
zo parallel dat het onnodig was de
ideeën van het CML als zodanig te
presenteren. „Op mijn voorzichtige
veronderstelling dat wij, als wij toch
allemaal hetzelfde dachten, wel op
konden hoepelen, antwoordde hij: „Zo
moet u het niet zien, het is voor ons
„een prima stok achter de deur".
In het vervolg is het misschien toch wat
eleganter voor ons én voor de architekt,
deze zelf uit te laten maken welke
informatie hij wel of niet. kan of wil
gebruiken, 't Zijn maar adviesjes, de
architekt is daartoe mans genoeg en het
komt wat aardiger over bij de
aspectgroepen, begrijpt u wel?
FILOSOFIE VAN DE ARCHITEKT
Maar uiteindelijk heeft iedereen zijn
zin. De verkeersmensen die iets van de
te verwachten weerstanden tegen de
verbreding van de Noorderinslag
hebben weggenomen. De
stedebouwkundigen. En de leden van
de aspectgroepen die de rangschikking
van de huizen minder hokkerig vinden
en plaatsing van de speelpleintjes beter
En de architekt7 Hij vond het oude plan
niet slecht. ,,Uit de enquête bleek dat er
ook nogal wat mensen graag langs een
drukke weg wilden wonen. Daarbij is hij
als architekt niet zo gesteld op die brede
wegen. Men voelt niet dat men door een
dorp rijdt. De huizen liggen verscholen
achter de bosjes. Het lijkt (nu al) als men
over de Noorderinslag rijdt, alsof men
overeen njksweg rijdt. Terwijl het dorp
van oorsprong lintbebouwing heeft.
Maar het heeft over dit onderwerp
uiteraard geen zeggenschap.
Zijn filosofie tevens de filosofie van het
buro, bij het maken van een plan is de
volgende. Schep duidelijke ruimtes
voor het pnve en het openbaar
gebeuren. Om de privéruimtes te
scheppen bouwt men min of meer
gesloten huizenblokken, waarbij de
garages veelal zorgen voor een
gedeeltelijke afsluiting van de hoeken.
De privëtuinen kunnen zo groot
mogelijk gemaakt worden, doordat er
relatief weinig openbare ruimtes zijn. In
deze diepe tuinen kan van alles
gebeuren. Men kan er kippehokken
bouwen, beschut in je blootje zonnen.
Er kunnen gezamenlijk in het midden
wat populieren geplant worden om de
vogels te lokken enz. enz. De
binnenkant van de woningen benadrukt
het groen en de rust ï.t.t. de wat
drukkere steenachtige voorkant van de
woning. Hier ligt de straat of het plein,
waar het openbare leven zich afspeelt.
Aan de voorkant kan de auto gewassen
worden, een praatje met de buurman
gemaakt en ziet men vanuit het huis de
mensen voorbijgaan. De openbare
ruimtes zijn niet groot zodat, wanneer
men op straat is, men elkaar daar ook
werkelijk tegenkomt. Kinderen en
volwassenen, de bakker en de melkboer
(en honden en honden en honden.
Leusdense variant).
Hij noemt het zelf een ouderwetse
opzet, waarbij ouderwets staat voor:
volgens aloude tradities. Het is een
verkavelingsvorm, die nu als
verstedelijkt aangevoeld wordt, maar
van oorsprong dorps is
Ten aanzien van de huizen hebben de
toekomstige bewoners hun wensen
kenbaar kunnen maken via een
enquéte-formuüer. Binnen de
begrenzing van het toewijzingsbeleid
kon een woningtype gekozen worden
en de situering van de woning. Bijv.:
aan rustige groene rand, in besloten
straatje, langs drukke weg. O.a. bleek
uit de enquête dat 80% van de
toekomstige bewoners graag op eigen
erf wilde parkeren. Op het ontwerp was
in 30% voorzien, dit percentage werd
verhoogd tot 50%
BEWUST KIEZEN DOOR INSPRAAK
Over de inspraak zei Hagg: Van de kant
van de architekt uit is het erg gezond als
je regelmatig een plan op deze manier
aanpakt. Je wordt voortdurend
bijgespijkerd t.a.v. wat de mensen
willen, 't Is zeer democratisch omdat je
niets achter kunt houden. Van de kani
van de toekomstige bewoners uit, blijkt
dat men op deze manier veel bewuster
gaat kiezen. Meer dan de helft van de
mensen weet niet precies wat ze willen.
Men wordt geholpen door de vakman -
de architekt - bij het bepalen van de
keus. (Iets dat bij de koop van een truitje
normaal is, maar bij de aankoop van een
huis uitzonderlijk).
Het pakket van wensen van de
toekomstige bewoners bleek perfect
overeen te komen met de bestaande
mogelijkheden Dank zij de inspanning
van de architekt en het toeval Indien
iedereen dezelfde eisen gesteld zou
hebben, zou dit natuurlijk onmogelijk
zijn.
Een voorbeeld ter illustratie. De
toekomstige bewoners moesten loten
om de volgorde waarin zij konden
kiezen. Iemand had nr. 70 mocht dus als
70e kiezen en kon nog precies dat huis
kiezen dat hij wilde hebben De
toekomstige bewoners van de huizen
van de WCN zijn dik tevreden. En laten
wij wel wezen; met alle opspraak, in- en
uitspraken, daar gaat het uiteindelijk
om!
Belangstellenden voor de wijze van
ontwerpen van het buro Moll en
Reijenga kunnen in Nieuwegein het
plan de Batau bezoeken De opzet daar
is iets stedelijker, dus de boel staat
dichter bij elkaar
„Nog dichter bij elkaar?" verzuchten nu
enige Leusdenaren Zo ziet u maar, alles
is betrekkelijk. Zelfs de gesel van een
vermeend noodzakelijke verbrede
Noorderinslag.
M. W.
JitAjL* dltv» kjoovAu>£lc
UUWlfb. &tWXA:Set>.
leusden noordwijck
vlek B l boo
In dit artikel willen wij u iets vertellen
over milieukartering. In de dagbladpers
is hier al ruime aandacht aan
geschonken. Veel van onze informatie
hebben wij gekregen van de heer Piet
Hessel, hoofd van de Sector Oecologie
van een milieudienst van Provinciale
Waterstaat.
Om verschillende redenen willen wij
aan dit onderwerp aandachi schenken:
1. vanwege het op ruimere schaal
toepassen van milieukartering de
laatste jaren;
2. de meningsverschillen omtrent het
op te richten Centrum voor
Milieukartering en de funkties die
zo'n centrum zou moeten hebben.
Wat is milieukartering? Milieukartering
kan worden omschreven als het in kaart
brengen van het (min of meer)
natuurlijk milieu van de mens Deze
activiteit wordt niet alleen bedreven
door overheidsdiensten,
stedebouwkundige bureaus en
wetenschappelijke instituten, maar ook
door particulieren die zich al dan niet
hebben verenigd in werkgroepen.
Waarom is milieukartering
noodzakelijk? Om te kunnen komen tot
een verantwoord milieubeheer t.b.v.
ruimtelijke ordening. De provincies
hebben buitengewoon veel belang bij
een goede milieukartering. Niet alleen
omdat zij op milieugebied een
omvangrijk takenpakket hebben, maar
ook bijvoorbeeld met het oog op het
ontwikkelen van streekplannen en
rekreatiebasisplannen, het begeleiden
en toetsen van ruilverkavelingen en
bestemmingsplannen, het traceren van
wegen en leidingen. Verder is het beleid
t.a.v. ontgrondingen, woonschepen,
karavans, verwerking afval,
natuurbouw en natuurbehoud zeer
gediend met betrouwbare, recente en
gedetailleerde informatie over het
milieu.
In het voorjaar van 1975 is in de
provincie Utrecht een milieukartering
van start gegaan (ook Leusden werd
gekarteerd), uitgevoerd door de
provinciale waterstaat in samenwerking
met het instituut voor systematische
plantkunde van de universiteit van
Utrecht. Hierbij zal o.a. de nadruk
liggen op bodem, flora en
vegatatie.Daarnaast zal in
ry-
r>~
h..
H.
1
ir*
-n
-L,
"7,
v.
~I.
ril
samenwerking met diverse provinciale
diensten ook aandacht worden besteed
aan water- en luchtsamenstelling,
grondwaterbeheer, landschap en
landbouw.
Wat is nu de werkwijze van de
karteerders in de provincie Utrecht?
Zo'n 1400 vierkante kilometer moet
hok voor hok (een hok is één vierkante
kilometer) in kaart worden gebracht.
Hulpmiddelen waarmee wordt gewerkt
is een stafkaart van de Tqpografische
Dienst (schaal 1 25.000), een luchtfoto
en een getekende kaart van 15000 van
het hok waar wordt gewerkt. Ook
wordt er een streeplijst gebruikt (dit is
een lijst waarop ruim zeshonderd
plantensoorten zijn voorgedrukt;
daarnaast is nog ruimte voor aanvulling
met bijzondere plantensoorten), en een
lijst waarmee, naast het eigenlijke
veldwerk, de karteerders als
milieupolitie kunnen optreden.
Op de Kaart van een hok wordt ook de
route aangegeven die in gelopen, zodat
over 10 jaar het onderzoek kan worden
herhaald. Een herhaling is van belang
om eventuele fouten op te sporen en om
te weten of er bepaalde soorten zijn
uitgestorven. Gebleken is dat tot 30%
soorten te weinig genoteerd kan
worden. Dit is niet alleen te wijten aan
onnauwkeurigheid. Er zijn ook soorten
die bijv. alleen in het najaar groeien en
zodoende in het voorjaar niet genoteerd
kunnen worden
De taak van de karteerders is dus het
verzamelen van basisgegevens. Deze
gegevens worden verwerkt in een
computer door de Technische
Hogeschool Eindhoven.
We willen nu even terugkomen op het
in het begin van dit artikel genoemde
Centrum voor Milieukartering.
Volgens de heer Piet Hessel is zo'n
Centrum zeer noodzakelijk voor:
a. verwerking, opslag en uitgifte van
basisinformatie;
b coördinatie ter ontwikkeling van
standaardmethoden;
c. stimulering van de opzet en
uitvoering van urgent onderzoek op
auto-ecologisch en
systeemecologisch gebied.
Een dergelijk centrum zal evenwel:
a het verzamelen van informatie door
anderen niet in de weg moeten
staan,
b. geen waarderingen mogen
toekennen;
c. niet te sterk afhankelijk mogen zijn
van het beleid op een bepaald
departement;
d de informatie in principe voor
iedereen ter beschikking moeten
hebben.
Bij het lezen van artikelen over
milieukartering valt vaak het woord
milieuwaardering. Onder
milieuwaardenng kan je verstaan het
vertalen van de geïnventariseerde
gegevens naar een integrale
waardenngskaart, die dan kan worden
gebruikt in de ruimtelijke ordening, de
landinrichting, het natuurbeheer, enz.
Dit waarderen heeft reeds veel stof
doen opwaaien. De heer Piet Hessel
heeft een aantal bezwaren tegen
milieuwaarderen. Volgens hem zijn ze.
- ondemocratisch van geaardheid;
- berusten veelal op veel te weinig
informatie;
- zijn vaak eenzijdig en veel te globaal;
- gaan vaak niet vergezeld van de
eraan ten grondslag liggende
basisinformatie;
- zijn uiterst beperkt in bruikbaarheid,
- zijn te sterk tijdgebonden, doordat de
informatie niet waardevrij is;
- zijn vaak niet voldoende doelgericht,
- zijn politiek niet hard;
- verwaarlozen meestal de relaties
tussen onderscheiden deelgebieden.
Het gebruik van waarderingskaarten is
volgens hem dan ook niet de goede
methode om te komen tot een
bevredigende besluitvorming bij een
bepaald projekt Niet alleen de
waarderingskaarten maar ook faktoren
als verkeersveiligheid, openbaar
vervoer, stedelijk milieu spelen een
grote rol. Op democratische wijze moet
worden bekeken of de uitvoering van
het betreffende projekt wel of niet
geoorloofd is.
Marjan Demmer
Nelleke Kessels.
I 30000COOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCCQOOOOO
;t (omité^ilieuzorq^
bestaat uit burgers van Leusden,
mensen aan wie de leefbaarheid van eigen woonplaats ter harte gaat.
Dat doen ze door lid te worden van een van de WERKGROEPEN:
BESTEMMINGSPLANNEN
MILIEU-EDUCATIE
MILIEU-ZORG
VOORLICHTING
WAT DOEN DEZE WERKGROEPEN?
y WERKGROEP BESTEMMINGSPLANNEN:
geeft het gemeentebestuur weldoordachte adviezen over alle aspek-
ten die te maken hebben met de uitbreiding van Leusden-C. (wegen,
wonirgen, winkels, werkgelegenheid enz. enz.)
WERKGROEP MILIEU-EDUCATIE:
probeert samen met de scholen de kinderen milieu-bewust op te
voeden (o.a. door lesbrieven, bosexcursies en dergelijke)
y WERKGROEP MILIEU-ZORG.
de werkzaamheden omvatten voornamelijk de „dagelijkse" milieu
zaken (huisvuil, schone straten, water enz. enz.)
WERKGROEP VOORLICHTING:
geeft eenmaal per maand het Milieu-Journaal uit.
DAARIN KAN IEDERE LEUSDENAAR AL ZIJN OPMERKINGEN
OVER HET MILIEU SPUIEN.
Verder komen in dit blad de andere werkgroepen aan het woord over hun
werk.
De gemeente verleent in rjime mate medewerking op velerlei gebied.
ZET U ZICH OOK IN VOOR DEZE GOEDE ZAAK
NIET ALLEEN IN UW EIGEN BELANG, MAAR ZEKER IN HET BE
LANG VAN UW KINDEREN.
HELP MEE!
DENK MEE!
GEEF U OP VOOR EEN WERKGROEP.'
telefoon:
033-42036 Wiesje Engelen
033-41247 toestel 116 heer Hermans
VOOR IEDEREEN IS WERK AAN DE WINKEL!
