,Le
ran
Gitan" - de eeuwige vlucht
een zigeuner-gangster
„De groene baretten" marcheren weer..
In het kort
bekeken
f IN
BfKfKW
Ireintrip
Nobody is back.... delf je graf
DE IDEOLOGIE VAN JOHN WAYNE
Uitstekende rol
van Alain Delon
in sfeervolle
thriller van
José Giovanni
Filmagenda Amersfoort
k i I J n i ii
LEUSDER KRANT - FILM
DONDERDAG 2 DECEMBER 1976
Sean Connery en Ursula
Andress spelen de hoofdrollen Inde
allereerste James Bond-film' ,.Dr
NoDe film is deze week opnieuw
te zien in Cinema 1Een spannen
de, goed gemaakte aktiefilm, die
het begin vormde van een enorme
James Bond-rage. maar die ei
genlijk nooit geëvenaard is.
(Cinema 1-14 |aar - eerste week)
In Cinema 2 begint „La Marge"
(Op de rand van allesaan de derde
week. Deze erotische film van Wa-
lerian Borozowijk met Joe Dales-
sandro en Sylvia Kristel in de hoofd
rollen, vertelt het verhaal van een
man, die zijn eigen vrouw bedriegt
met een Parijse prostituee om tens
lotte met lege handen thuis te
komen in een leeg huis Middelma
tige rolprent van een regisseur, die
bewezen heeft beter te kunnen,
(derde week - 18 jaar)
De kannibalen-film „Survive"
(Kans op overleving) draait in Euro
Cinema voor de vierde week Een
knullig gemaakte film over het waar
gebeurde verhaal van
overlevenden van een vliegramp,
die door honger gedwongen - hun
gestorven kameraden beginnen op
te peuzelen Een verbijsterend
slecht gemaakte film (vierde week
18 jaar)
NACHTVOORSTELLINGEN
In de nachtvoorstellingen van Duo
2 kan men vrijdagnacht in de late
night sex show kijken naar de film
„Pak me nog een keertje" en de
ervaring heeft geleerd dat het in dat
soort films niet bij één keer blijft.
Voor wie de verbouwings-chaos
van het nieuwe Duo-theater voor
lief neemt en dat zijn natuurlijk de
echte liefhebbers - is „Pak me nog
een keertje" best een aardige film
(18 jaar)
Zaterdagnacht in de nachtvoor
stelling van Duo 2 - in late night
action show, zoals dat te
genwoordig wordt genoemd - kan
men kijken naar de aktiefilm.When
Taekwondo strikes (18 jaar).
KINDERVOORSTELLINGEN
Stan Laurel en Oliver Hardy spe
len de hoofdrollen in de dolle
lachfilm „Grof geschut", die zater
dag - en woensdagmiddag in Ci
nema 1 draait En alle bezoekertjes
krijgen na afloop van de film een
verrassing Een leuk middagje uit
met en voor de kinderen (alle leef
tijden).
(OOR BERT VOS
AMERSFOORT - Alain Delon was kortgeleden tijdens de Cinemani-
statie in Utrecht te zien in de nieuwste film van Joseph Losey,
Honsieur Klein", waarin Delon nu eens niet een gevoelloze gangster
moordenaar speelde, maar een al even gevoelloze an-
ekhandelaar, die in oorlogstijd antieke spullen opkoopt van bij
jorkeur Joodse burgers. In de film „Le Gitan" (Vlucht Vogelvrije,
lucht) van de bekende Franse regisseur José Giovanni is Alain
don ook een vrij ongeëmotioneerde gangster van zigeuner-
komst, een moordenaar weliswaar, die echter toch meer sympathie
ij de kijker zal weten op te wekken, dan in zijn andere moordenaars-
illen. Giovanni, de man die onder meer bekendheid verwierf met de
eroemde Rififf i-f ilms, komt zelf uit het misdaad-milieu. Hij weet waar
ij over schrijft en filmt, een bezigheid, die hij na zijn reklassering
■er inventief bedrijft met meestal suksesvol resultaat. ,,Le Gitan" is
ai vrij spannende gangsterfilm, die wel iets heeft van die Rififfi-
teer. maar waarbij de handeling toch vooral wordt bepaald door het
rinderwaardigheidskomplex van de zigeuner, die steeds heel toeval-
j in kontakt komt met de meester-brandkastenkraker Yan Kuq,
eheerst gespeeld door Paul Meurisse, op het moment dat de politie
péén van de beiden jacht aan het maken is. Het is een sfeer van een
ogelvrije wereld, geaccentueerd door het zigeunerkamp als uit-
angspunt, aangevuld door de uitstekende muziek van wijlen Django
Hléinhardt.
UNDERE DELON
Alain Delon is voor mij één van de
este acteurs van het Frankrijk van
Itmoment. Hoewel de meeste van
jjnrollen onsympathiek zijn, zijn ze
ponder knap gespeeld en over
igend gebracht. In „Le Gitan" is
el karakter van de zigeuner, die
Enkele aren geleden ben ik be-
men me zo nu en dan te ver
innen met een reis per trein -
etste klas. Niet, omdat ik me ver
etheven voel boven het ,,gepeu-
e/" van de tweede klas. dat zich al
Hf ringend en duwend een plaats
eetverwervendieernietofmees-
ft ilniet is, maar omdat ik het kontakt
11 iel de rest van Nederland niet wil
l/ferliezen. Zoals u weet kunt u voor
in luttel bedrag méér plaats
•en in de eerste klas, waar
ig wél de service van ruime-
oed-beklede-banken en comfor-
•bel reizen wordt verleend,
ndergedompeld in een
•eldadige rust van uiterli/ke rijk-
bm.
De man tegenover mij was dui-
eli/keen zedepreker. Keurig net in
el pak, stemmige stropdas en dito
yerhemd. Een keurige di-
latenkoffer naast hem op de
mk Het tafeltje uitgeklapt. Een
loorbeeld van burgerlijk fatsoen,
Kk al zou /e dat niet direkt zeggen
*1 het zien van wat meneer aan het
izen was. Met diepgaande inte-
isse bestudeerde meneer een
'ederlands equivalent van
hyboy of iets dergelijks. Tot de
nden toe gevuld met bloot in vele
stiaties en standen. Van zeer in-
twikkeld tot zeer simpel, uit te
oeren door een duo of in wat
tigebreider ensemble Maar
ohiin bedriegt, want het was het
k/e potlood dat bimij na één korte
eschouwing de doorslag gaf.
De man hanteerde het rode pot
er! zeer driftig. Als een zich blauw
agerende onderwijzer, die
éodgedwongen zi/n vrije
slerdagavond aan het huiswerk-
skijken van zi/n pupillen moet be
leden en bij voorbaat weet, dat
uitsloverij voor de klas vergeefs
I geweest. Toch was de man
Ti sgenover mij eerder een ambte-
U 'sar. Want afgezien van het nette
J 'sk, waarin hij zich niet onder-
oheidde van een hoofdambtenaar
welzijnszaken, had de man ook
1 !'s gebiedends over zich. En bij
oh blik moet ik altijd aan de belas-
oginspekteur denken, ook al heb
riEL (die goede man nog nooit gezien.
Na een tiental zwijgende
Delon speelt, anders dan de door
snee kille moordenaar. Als sociale
paria, wat door hem wel degelijk als
een ernstige discriminatie wordt er
varen. is hij gangster en
moordenaar geworden. En hij
deinst er niet voor terug om een
politie-agent neer te knallen als die
hem toevallig voor de voeten loopt
tijdens een bankoverval. Maar aan
de andere kant weet Delon het ka-
minuten werd het tijdschrift met
een diepe zucht dichtgeklapt en
werdde diplomatenkoffer - di
plomatiek geopend. dat wil zeggen
zonder dat ik een blik op de inhoud
kon werpen. Het rood gepotlode
tijdschrift ging er in en een maag
delijk blad werd er uitgehaald. Ik
zag het al met kennersblik: op
nieuw vol met adembenemend
vrouwelijk schoon en mannelijke
potentie. En opnieuw ging dat rode
potlood krassend over de zeden
bedervende bladzijden vol full
color sexuele voorlichting in dure
glansdruk Minutenlang. In in
tensief stilzwijgen, alleen ver
broken door het geruisarme ge
dender van de trein over de rails,
een typisch eerste klas geluid.
De kondukteur kwam binnen,
terwijl het lawaai van de tweede
klas de oase van bijna geestelijke
rust overspoelde. Hij bleef even bij
ons staan, in afwachtende
houding. Ik gaf hem mijn kaart/e,
blij dat ik kon bewijzen dat ik wel
degelijk in dit compartiment der
bevoordeelden thuishoorde, toch
al een tikkeltje geschrokken door
de alarmerende verhalen in de
krant over dit onderwerp. De man
met het rode potlood merkte niets
van de gebeurtenissen om hem
heen. Totdat de kondukteur dis
kreet kuchte en de man met een
verbaasde, bi/na wezenloze blik
opkeek. ,,Uw trein biljet meneer."
zei de kondukteur met die typisch
vragende toon in zijn stem. Wat hij
bedoelde was: wil meneer z'n
treinkaartje even laten zien
Het kostte de man nogal wat
moeite om tussen de zeer geva
rieerde tijdschriften zijn trein
abonnement te vinden, die blijkens
zijn wijze van zoeken in een zijvakje
opgeborgen moest zijn, maar
daaruit door onverklaarbare oor
zaak was verdwenen. Het abon
nement lag tussen de uitklapposter
van een fraai gebouwde
longedame en de kondukteur
kreeg een kleur.
Korte tijd later was de rust terug
gekeerd en de man weer aan zijn
nuttige werk. Even, in een flits, zag
ik de ware aard van zi/n bezigheid:
elke blote man en elke blote vrouw
werd deskundig van broek en
eventuele borstbeschermers voor
zien. Juist toen ik voldoende moed
had verzameld om hem de onbe
schaamde vraag te stellen, die me
al méér dan een uur op m'n lippen
brandde, stopte de trein en was ik
op de plaats van bestemming. De
meneer met het rode potlood ging
verder. Zonder dat ik wist, waaróm
hij zo driftig dat potlood hanteerde
Dat is het nadeel van de trein. Eéns
moet je er uit Of je wilt of niet.
V.
Deze week in het City Theater, sor
ry Duo 2, de Italiaanse western
met Terence Hill in de hoofdrol: „No-
body is backdelf je graf." Het is
een film van regisseur Ferdinando
Baldi.
Senator Logan is het brein achter de
overvallen op het goud dat regelmatig
van de mijnen naar de bank wordt ver
voerd.
Onmiddellijk na zo n overval wordt er
een onschuldige schuldige geprodu
ceerd, die dan zo snel mogelijk dient te
worden gehangen. Een taak voor de
reizende beul Django Deze heeft een
speciale hangtechniek waarbij het
slachtoffer niet sterft, 's Avonds maakt
hij dan de gehangene los die dan naar
'n bepaalde schuilplaats moet gaan, om
zich bij andere ex-gehangenen te voe
gen. Django's vrouw werd enkele
jareneerder tijdens een goudtransport
Grof geschut met Laurel en Hardy.
doodgescnoten en nij wil met behulp
van deze mannen, Logan en zijn bende
uitroeien Buiten zijn medeweren over
valt dit ploegje een goudtransport en
verdwijnt met de vette buit Logan en
zijn bende maken nu jacht op Django.
Deze komt na een verschrikkelijke
vechtpartij als overwinnaar uit de strijd
en ontmoet daarna Logan op het
kerkhof voor de uiteindelijke af
rekening. (Duo 2-14 jaar)
je?"
Scène uit: Le Gitan met Alain Delon in de hoofdrol.
rakter van de zigeuner, de vo
gelvrije zwerver, op uitstekende
wijze gestalte te geven. Het is een
andere Delon, waarbij de emoties
wel verborgen blijven onder het on
doorgrondelijke masker, maar die
toch voelbaar naar boven komen
door gedragingen, door een blik.
een gebaar Het is een broeiende
emotie, waarvan je elke keer het
gevoel hebt, dat het los zal barsten,
uit zal breken
Regisseur Giovanni is er in ge
slaagd om een goed evenwicht te
houden tussen enerzijds het aspect
van de zigeuners als sociaal pro
bleem en anderzijds de werkelijke
handeling van het verhaal', de jacht
op een vogelvrije en een meester-
brandkastenkraker. Giovanni
maakte het zich daarbij trouwens
wel ekstra moeilijk, want zijn film-
konstruktie is nu niet bepaald ge
makkelijk hanteerbaar. Je moet -
om het verhaal acceptabel, geloof
waardig en spannend te houden -
zowel het verhaal van de zigeuner
als het verhaal van de brandkas-
tenkraker goed vertellen in film
beelden en direkte dialoog. Terecht
is het sociale aspekt van de gedis
crimineerde zigeuners niet teveel
naar de voorgrond gebracht. Dit
aspekt heeft meer gediend ter ac
centuering van die ietwat broeierige
sfeer, die Delon omringt in al zijn
doen en laten Waarbij Giovanni te
vens ietwat kontrasterend, konfron-
terend te werk ging door de zi
geuner qua misdaad-milieu tegen
over de brandkraker te zetten.
Giovanni heeft met „Le Gitan"
voor mijn gevoel de tragiek van de
misdadiger in tal van facetten
(soms ietwat romantisch) op het
doek gezet, waarbij Delon - vooral
aan het eind - ondanks alles gaat
fungeren als de held, die de dans
ontspringt. Als de sociale paria, die
door de maatschappij om hem heen
de kant van de misdaad heeft geko
zen, maar beter verdient.
Dat wordt pas goed duidelijk in de
spannende slotscènes, waarin
Delon de politie - die onder leiding
van een politie-inspekteur (uitste
kend gespeeld door Marcel Bozuffi)
het net rond hem aantrekt - toch te
slim af is. De romantiek en
weemoed slaan toe als Delon het
vertrek van de zigeuners gadeslaat
vanuit een lege treinwagon. Een
gedwongen vertrek naar gereed
staande barakken Een beknotting
van de vrijheid. Een vrijheid, die
voor hem blijft bestaan als de eeu
wige, vluchtende vogelvrije.
SFEERVOLLE THRILLER
„Le Gitan" is - mede dankzij al
die sociale en kontrasterende
aspekten, door Giovanni met
vakmanschap ingebracht - een
sfeervolle spannende thriller
geworden, die door de aanpak en
uitwerking afwijkt van de door
snee Franse policiers zoals er
veel zijn gemaakt met bijvoor
beeld Jean Paul Belmondo in een
heldhaftige hoofdrol. Hoewel
Giovanni erg spaarzaam is ge
weest met de vrouwelijke ele
menten in zijn film, zit er toch nog
een klein, maar niettemin knap
rolletje in van Annie Girardot als
de vriendin van brandkastenkra-
ker Paul Meurisse. En typische
gangsterhumor wordt
ingebracht door Renato Salvato-
ri, Delon's makker, die als Ita
liaan driftig bezig is met een kur-
sus Frans per plaat, omdat hij er
een hekel aan heeft mensen te
moeten neer schieten wier taal
hij niet kent. Het zijn juist die de
tails, die des temeer aantonen,
dat José Giovanni het „milieu"
uitstekend kent. Zijn films en
zeer zeker „Le Gitan" bewijzen
dat ten overvloede.
Deze week in Studio G. voor
het eerst te zien. 18 jaar.
AMERSFOORT - Filmagenda voor
Amersfoort van donderdag 2 december
t/m woensdag 8 december 1976
GRAND
033-14632 „De grone baretten, 14
jaar, 2.00 - 7 46 zaterdag en zondag
2 00 - 6.30 - 9 15 uur (uitgezonderd
donderdag).
STUDIO G
033-14632 „Le Gitan" (vlucht, vo
gelvrije vlucht), 18 jaar, 2 15 -
7 00 - 9 30 uur. zondag 2 15 - 4 30 -
7.00 - 9.30 uur (uitgezonderd don
derdagmiddag)
CINEMA 1
033-18900 „Dr No" 14 jaar.2 00-
6 45 - 9 15 uur. zaterdag en woens
dag 6 45 en 9 15 uur, zondag 2 00 -
4 15 - 6 45 - 9 15 uur
C1NEMA 2
033-18900 La Marge (Op de rand
van alles). 18 jaar. 1 45 - 6 30 -
9 00. zondag 1 30 - 4 00 - 6 30 -
9 00 uur
EURO
033-33655 .Survive'(Kansopover-
leving). 18 jaar, 2 00 - 6 45 - 9 15
uur. zondag 2 00 - 4 15 - 6 45 -
9 15 uur
DUO 1
(Voormalig City)
Met Kerstmis opening van DUO 1 -
het nieuwe sex theater
DUO 2
(Voormalig City)
033-16572 „Nobody is back Dell
je graf", 14 jaar. vrijdag 6 45 -
9 15 uur; zaterdag 2.00 - 6 45 - 9 15
uur; zondag 2 00 - 4 15 - 6 45 - 9 15
uur (donderdag, maandag, dinsdag
en woensdag wegens verbouwing ge
sloten).
NACHTVOORSTELLINGEN
DUO 2
„Pak me nog een keertje 18 jaar.
vrijdagavond 23 45 uur
When taekwondo strikes". 18 jaar,
zaterdagavond 23 45 uur
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEMA 1
Zaterdag- en woensdagmiddag 1.45
uur (kwart voor twee) „Grof ge
schut' a 1
Deze week heb ik gekeken naar Humprey Bogart in de uit 1943
daterende film „Konvooi naar Moermansk", een niet slecht gemaakte
oorlogsfilm, die alleen al doordat Bogart de hoofdrol speelt, de
moeite van het bekijken waard is. Maar het is wel zeer duidelijk een
Amerikaanse propaganda-film, toendertijd gemaakt om het moraal
onder de eigen troepen wat op te vijzelen. Die gedateerdheid kun je
soms als storend, overdreven en overtrokken ervaren en in „Konvooi
naar Moermansk" had je ook zo nu en dan dat „unheimische" gevoel,
dat je bekruipt als gewone mannen als u en ik uit vaderlandsliefde de
held gaan uithangen, resulterend in een schitterende dood. Want de
oorlog - want de dood is nooit schitterend, is nooit heldhaftig.
Daarom ben ik niet zo'n liefhebber van oorlogsfilms, ook al zijn er bij,
die puur gemaakt zijn voor de spanning en daardoor het karakter
krijgen van iedere andere goed gemaakte aktiefilm, hoe gruwelijk
ook. Oorlogsfilms, die uit ideologische motieven zijn ontstaan, wan
trouw ik.
Dat is het geval met „De groene
baretten" (The green Berets) uit
1968. En die film gaat over de
Vietnam-oorlog. Nu kan ik me nog
enigszins indenken, dat een film uit
1943 uit ideologische motieven is
gemaakt: de hele wereld is immers
in de hel van de oorlog gestort en
het is de geallieerde wereld (inclu
sief Rusland) tegen de gruwelijke
nazi-legers In 1968 is „The Green
Berets" van John Wayne en Ray
Kellogg eerder bedoeld als een
soort verontschuldiging, een ver
dediging van de Vietnamese
oorlog, die uiteindelijk uitmondde in
een dusdanig, mensonterend infer
no, dat geen enkele verontschuldi
ging nog acceptabel was. Om daar
een vrolijke avonturenfilm van te
maken, getuigt nu niet direkt van
goede smaak
Maar goed. het is niemand
minder dan John Wayne, die voor
de regie (samen met Kellogg) én
voor de hoofdrol tekent En wie een
beetje de nogal ouderwetse ge-
dachtengang van John Wayne kent
(er zijn slechts twee categorieën
mensen, goede en slechte en ik ben
goed), en daarbij bovendien de
grote vaderlandsliefde van deze ac
teur voegt, zal niet verwonderd zijn,
dat „The green berets" het re
sultaat van die gedachtengang is
geworden. De tijden zijn aanmerke
lijk anders geworden. Na
tionalistisch chauvinisme en ver
doorgevoerd heldendom is eigenlijk
uit de tijd. Er zijn - gelukkig - andere
faktoren die meebepalend zijn ge
worden bij wat goed en wat kwaad
is. Want of je nu voor of tegen een
bepaalde ideologie bent, je kunt je
als mens terecht afvragen of het
bevechten van een ideologie ten
koste moet gaan van tienduizenden
(meest onschuldige) mensen. Het
is eerder het recht van de sterkste
dat bepalend is en „rücksichtslos"
beschikt over leven en dood.
En ook al gebeurt dat aanvankelijk
uit strikt ideologische motieven, die
uit het oogpunt van de Westerse
Scène uit: „De groene
mens gezien misschien goed zijn,
het wordt het tegenovergestelde als
van de aanvankelijke ideologie
door steeds verdergaande
escalatie alleen het prestige over
blijft als enige drijfveer voor het in
ferno. door de VS ééns in Vietnam
ontketend
„The green berets", als reprise
terug in het Grand Theatre
