Eén stukje kerstboodschap
FLEHITE AGENDA 1977 HEEL WAARDEVOL
Programma NBP
Nieuwjaars-instuif op
Johannes- hoeve
Kerstavond
K.P.0.
LJSDER KRANT - PLAATSELIJK NIEUWS
DONDERDAG 30 DECEMBER 1976
53
EUSDEN/AMERSFOORT - In de bijna sprookjesachtige witbe-
sreuwde beschutting van een grote parktuin werd dit jaar de kerst-
stmming onverwacht ingeluid door meisjes, die ver van huis hun
ader thuis met groen en kerststukjes sierden de „Hohorst" aan de
Hiligenbergerweg op de grens van Leusden-Amersfoort.
Op de avond, dat de eerste
seeuw viel en de auto-
ngelukken talrijk waren, leek
et een hachelijke onderneming
m voor het maken van kerst
tukjes in de auto te stappen en
jp nog ongestrooide wegen de
donkerte in te rijden. Géén
kwestie van levensbelang - en
wél. Afbellen werd in gedachten
doorgestreept en tien minuten
later reed ik over krakende
sneeuw door een statig
aandoend hek de oprit van een
oud landgoed binnen. Langs een
gezellig licht uitstralend huisje -
daar zou ik wel/niet behoeven te
zijn - tot aan het grote huis. Maar
waar was de ingang. Een grote
stoep op naar het bordes en door
grote deuren. Een beetje vreemd
binnen komen door een hal en
een gang. Alles heel erg groot en
ouderwets. Op het geluid van
stemmen af naar een grote
kamer, eigenlijk een kleine zaal
met hoge ramen en daar aan
lange tafels waren meisjes bezig
met het snijden van groen, den-
netakjes en larix. Eén bekende
zag ik - Pieter Sluis, de bloemist,
die aan het hoofd van de tafel
aanwijzigingen gaf. Mijn jas over
een stoel en zonder veel
woorden werd er een plaatsje
voor rriij ingeruimd. Schaar en
mes werden voor me neergelegd.
Ik mocht ook een kerststukje
maken te midden van meisjes in
een internaat. Een bijzondere er
varing, die in deze kersttijd - ach
teraf bezien - een kerstbooschap
inhield: er is geen beter thuis dan
het eigen thuis. Ouders en kinde
ren zouden zich daar eigenlijk
wezenlijk meer mee moeten
bezig houden. En dan de ouders
vooral. Want twee van de meisjes
zeiden het me: „Ik zou voor een
millioen weer terug willen. Maar
het kan niet." En nu was dit bij
zonder jeugdwerk. Maar buiten
dit bijzondere is er zoveel niet-
bijzonder, dat ook veel verdriet
veroorzaakt voor kinderen. En
we lopen er in de huidige maat
schappij misschien iets te snel
aan voorbij. Misschien moet
CRM eerdaags nog veel meer in
ternaten subsidièren. Als we niet
oppassen.
Dennetakken en ander groen ligt
in grote dozen op de grond. Onge
veer zes meisjes van 14 tot 18 jaar
zitten om de tafel. Degeen, die on
wennig is, ben ik. Meestal stel je je
voor, maar hier mag ik meteen gaan
zitten. Wel ben ik even naar een
mevrouw toegelopen, die mij de di
rectrice leek. Een gezellig postuur,
maar een gezicht, waarvan kracht
afstraalt. Als die iets tegen je zegt,
hoef je er niet aan te denken om het
niet te doen. En zij is ook de di
rectrice - mejuffrouw W. H. de
Leeuw. Samen met een paar
andere meisjes is zij bezig een
hangende kerstversiering te
maken. In de hoek op een tafel
staan twee kleine pyramidevormige
stukjes met denneappels, druiven,
korensprieten en nootschalen.
Later blijkt, dat zij die ook gemaakt
heeft. Want zij is degene, die al
jaren een cursus bloemschikken
volgt, en sinds twee jaar ook de
sfeer, die kerstbloemstukjes met
zich mee brengen, in dit grote huis
overbrengt.
Van Pieter Sluis krijgt elk meisje
een glas en een stuk oase Hij heeft
het voobeeld gemaakt en nu mag
ieder naar hartelust proberen en
combineren. Takjes groen, één
langere tak, drie oranje pepers, wat
grijs dennespul. De pittige lucht van
de dennetakken hier binnenshuis
kan alleen maar kerst betekenen.
Het schikken van de takjes
brengt veel pret mee. Dan weer is er
teveel in een glas gestopt en wordt
het topzwaar, dan weer zit er te
weinig in. Maar na goed een uur zijn
alle kerststukjes klaar. Overal nog
een mandarijn bij en een oranje of
witte kaars erin. „Mogen we weg,?"
is de vraag. En dan blijkt, dat ze het
wel leuk vonden om te doen, maar
dat het toch een soort opgaaf was
De televisie wacht overigens.
Wij blijven achter, nu in een oase
van rust en verknipt dennegroen.
De meisjes hebben hun
kerststukjes mee naar de kamer
genomen.
Koffie, altijd welkom, wordt ge
schonken door Anna, een meisjes
van 16, die al gedouched heeft en in
een frisse blauwe duster rondloopt.
Uit een grote aluminium koffiekan
schenkt ze de kopjes vol Eerst half,
dan nog een beetje. Suiker en melk.
Het smaakt best.
Juffrouw de Leeuw vertelt, terwijl
ze de pyramidestukjes verder af
maakt onder het toeziend en corri
gerend oog van Pieter Sluis, die zelf
een paar wit stenen kippen vult met
blauwe bloempjes en een blauwe
kaars. In de hall hangt een klein
blikken emmertje, waaruit ook de
dennekegeltjes en rode bessen
steken. Van een oude wit émaille
weegschaal met koperen bakken is
ook een prachtig kerststuk
gemaakt. De drie forse kaarsen, die
naast elkaar op het ene schaaltje
staan zijn aangestoken. In de witte
hall met de grote kerstboom is het
nu al volop kerstmis.
DE HIPPIES EN DE FAMILIE TRAP
Dertig meisjes wonen hier. Alle
maal om de één of andere reden
van huis weg, maar niet in verband
met justitie Van 14 tot en met 20
jaar. In het koetshuis wonen de
werkende meisjes, in het grote huis
zij, die nog naar school gaan, een
cursus volgen of gedeeltelijk in de
huishouding, bejaardentehuis of
ergens anders werken Anna zal
me het huis laten zien
Als een kleine Florence Nightin
gale loopt ze met de huisindeling op
papier, die ze van het prikbord heeft
gehaald, in haar hand en gaat me
voor Eerst de grote trappen op
naar zolder Onderweg komen we
langs een emmer, die onder een
lekkage van de douchekamer staat
Als ze douchen regent het op de
trap. Een oud huis dus dat kan je
verwachten Morgen zal er dan wel
iemand naar kijken In de grote re
creatiezaal zitten ze allemaal in
ochtendjas naar de televisie te
kijken. Het blauwe licht straalt koud
uit de buis. Maar dat hindert de fami
lie „Trap," zoals de jongere groep
genoemd wordt, niet.
Op zolder zijn de kamers van de
„Hippies." Ik kijk wat verbaasd
want de meisjes zien er allemaal
keurig uit met korte haren. Het
enige hippe zouden de posters op
de kamers zijn. „Bij mij is het een
troep." roept er één. En inderdaad
ligt op haar grote kamer, die ze met
twee andere meisjes deelt een
grote stapel kleren voor de open
kastdeuren op de grond. Die kast
wordt opgeruimd, dat is duidelijk
En buiten deze enige wanorde ziet
de kamer er keurig uit. Alle kamers
trouwens Over de verwarming
hangt hier en daar iets te drogen,
maar verder is het er warm en ge
zellig. „Jullie konden het minder
hebben," zeg ik tegen Anna. die
steeds ijverig elke deur opent na
een korte tik
Eén meisje ligt in bed Zij is 's
morgens van de trap gevallen met
koffie en al Ik krijg een eng verhaal
over glas in haar oog, wat ik later
verifieer. Dan hoor ik, dat zij er nog
niet zo lang is en steeds in allerlei
ziektetjes vlucht. In ieder geval
staat er een pasgemaakt
kerststukje naast haar bed.
Wisselkamers van de leiding op
elke étage, een recreatieruimte op
zolder voor de hippies Maar overal
ervaar ik discipline tot in de was
handjes en handdoeken keurig op
genummerde haken Verschillende
eetzalen, een prachtige grote keu
ken met gas- en electrische fornui
zen, die me tegemoet glimmen, le
dereen heeft zijn corvee en vele
handen maken licht werk In de
grote nu lege keuken zoekt een
meisjes, dat er pas is, naar een
deksel voor de theekan Anna
opent geroutineerd een keukenkas
tje pakt een deksel van een andere
kan en geeft hem aan het meisje.
„Waar vind je die nou," vraagt ze
verbaasd. „Als je maar goed kijkt,"
antwoordt Anna En zo is dat
Een waskamer en een
strijkkamer en dat allemaal op de
ouderwetse manier in het sou
terrain van het huis. Met grote ou
derwetse kasten, maar moderne
wasmachines Je zult zo maar wo
nen.
En overal kijken we door grote
ramen naar buiten. Over de witte
sneeuw schijnt het oranje licht van
de straatlantaarns bij de kruising
Grote bomen tekenen zich donker
af. Ik heb nooit geweten, dat er zo
veel leven achter die ramen was.
Anna levert me weer af bij het
dennegroen. Maaar eerst prikt ze
het papier weer op het prikbord. Ze
heeft het keurig gedaan. Zelfs de
werkkast heb ik gezien En de kast
met de oranje lampjes van de ver
warming. De meisjes blijven of
1
1 f 1
S1
j
r\ V
V
1
1
1
ficieel een jaar, maar er zijn er die er
al veel langer zijn Anna heeft nog
broertjes en zusjes. Ze zou zo weer
naar huis terug willen. Maar ze is
misschien vergeten, dat het thuis
ook zo leuk niet was en dat ze het
hier met zijn allen als één grote fa
milie Trap zo slecht nog niet
hebben. Ze werkt een paar maal bij
een „mevrouw" en de andere och
tenden of middagen in een bejaar
dentehuis. In ieder geval leren ze
wat werken is en saamhorigheid.
En dat is veel waard, maar dat be
seft ze waarschijnlijk nu nog niet
KOETSHUIS
In de kamer met het dennegroen en
juffrouw de Leeuw achter de pyra-
mides krijg ik geen gelegenheid om
te gaan zitten. „Marjan zal me even
het koetshuis laten zien En voor
zichtig lopen we van de grote hal-
fontdooide bordestrap door de
sneeuwtuin langs de donkere oran-
gerie, waar een deel van de stage
leiding woont, naar het koetshuis
En dat is het kleine huisje, waar het
gezellige licht uitstraalde. Ik moet er
dus toch zijn
Marjan is 18 Zij werkt hele dagen
in het Evert Kupersoord en zij
maakt lange dagen. Vanaf 's mor
gens half acht kamers doen en
bedden verschonen, 's middags
afwassen - even naar huis terug -
en om half zes weer present om bij
het diner behulpzaam te zijn en de
zalen te verzorgen. Bij haar dag
taak, die dus huishoudelijk werk
omvat, doet ze ook haar corveed-
ienst in het koetshuis. „Hier
woonde vroeger de tuinman met elf
kinderen." vertelt ze. Nu wonen de
zes meisjes er met de leiding. Ze
koken zelf, maar krijgen het eten
vanaf het grote huis Het is een ge
zellige gemeenschap Een leuk
keukentje, met eethoek, en een
knusse huiskamer. Ook hier zitten
ze naar de televisie te kijken Op
een ronde tafel staan zes kerststuk
jes Boven zijn weer de kamers, die
ook met elkaar gedeeld worden
Het pronkstuk is echter de re
creatiezolder Daar valt je mond
open. Gele zitbanken met dikke
bruine kussens. Een deel. dat als
podium kan worden gebruikt door
afscheiding met leuke gordijnen.
De hele zolder is in groen en rood
geverfd, en het grote Hek met
spijlen van de hooizolder zwart ge-
Amersfoort - Voor het jaar 1977
heeft „Flehite" een agenda sa
mengesteld met illustraties uit
het oeuvre van de tekenaar Jan
de Beijer. De topografische ver
zameling in het museum van Jhr.
J. F. L. Coenen van 's Gravesloot
omvat een aantal originele teke
ningen van deze kunstenaar en
een groot aantal etsen - vervaar
digd naar tekeningen van De
Beijer - welke door kunstenaars
als J. C. Philips, H. Spilman, W.
Writs e.a. op de koperplaat
werden overgebracht.
Jan de Bei/er werd geboren te
Aarau in Zwitserland op 24 sep
tember 1703. Zi/n vader was daar
a/s Hollands officier belast met het
werven van huursoldaten. Op zijn
achtste iaar Qing Jan in Emmerich
op school. Uit de daarop volgende
periode is niets over hem bekend.
Plotseling duikt De Beijer op in Am
sterdam. Zi/n voornaamste leer
meester aldaar was Cornells
Pronk, eveneens een topografisch
tekenaar van formaat.
De Beijer vervaardigde zijn te
keningen in opdracht van een aan
tal 18e-eeuwse uitgevers, zoals I.
Tirion te Amsterdam. Ook van par
ticuliere verzamelaars ontving hij
opdrachten. Zijn werken zijn opge
nomen in uitgaven zoals: ,,De Te
genwoordige Staat' enz„Het
Verheerlykt Nederland „Het Ver-
heerlykt Kleefschland" en vele an
dere.
Voor zijn schetsen reisde De
Beiier door de Nederlandse pro
vincies. maar voor zover bekend
niet door Groningen, Friesland en
Drente. Verder bezocht hij het Rijn
land en een gedeelte van België.
De doorhem vervaardigde teke
ningen zijn gemaakt naar de ter
plaatse ontstane schetsen „naar
het leven". In de door H. Romers
samengestelde oeuvre catalogus
van Jan de Beijer ('s-Gravenhage
Kruseman 1969) worden als eerst
gedateerde tekeningen vermeld:
1732 Dornick, Emmerich en De
Wing. Zijn laatste werk schijnt om
streeks 1780 in Amsterdam te zijn
ontstaan. Enkele jaren daarna,
1783/1785 is De Beijer op een
tot nu toe onbekende plaats, waar
schijnlijk in Gelderland overleden.
Zijn werk staat niet alleen ar
tistiek op een hoog peil, maar heeft
bovendien een grote documentaire
waarde voor restauraties van door
hem getekende thans nog be
staande gebouwen. Helaas zijn er
geen tekeningen van De Beijer be
kend van de Amersfoortse binnen
stad. Een gezicht op de stad vanaf
de Galgenberg, gedateerd 1749 en
een tekening van „De Stad Amers
foort langs de Rivier de Eem te
zien" uit 1751, gemaakt ter hoogte
van de kapel Van Isselt, zijn de
enige tot nu toe bekende te
keningen waarop de stad uit de
verte te zien is.
FLEHITE
Dit vertelt het voorwoord in de
agenda, die je bijna niet zou ge
bruiken, omdat hij er te mooi voor
is. Alle gereproduceerde etsen zijn
echter zodanig geplaatst, dat er
geen notitieruimte aan de achter
kant is. Men kan ze eventueel zo uit
de agenda lichten. Maar prettiger
is om elke week weer de schoon
heid van ridderhofsteden, kerkjes,
kerken, huyzen, dorpjes en havens
van vroeger te ondergaan.
Verbaasd kan men dan zien. dat
een vergezicht over „De Stad
Amersfoort van den berg te Sien
den 21 sept. 1947" niet zo heel veel
verschilt van nu. In een gewassen
pentekening tenminste niet. De
Onze Lieve Vrouwetoren torent er
boven uit. Enigszins ontluisterd
door de grote galg met stroppen op
de Galgenberg en een houten
kruis. Hiermee is echter wel bewe
zen dat die Galgenberg er was.
Opmerkelijk is dan te zien, dat er
geen bossen waren in die tijd. Een
paard en wagen voor landarbeid
heeft J. de Beijer er getekend.
Prachtig is ook het Huis Zoestdijk
en het Huis Draakestein, waarvan
het laatste direkt door zijn kantige
vorm te herkennen is. Wijk bij Duur
stede, IJsselstein en met weer die
schok van herkenning ,,'t Dorp
Vreeland den 14 september 1745".
isjgMIn
Het koepeltje staat er nu nog net zo.
Aan sommige dingen hebben
mensenhanden door de eeuwen
heen nog niets vernield.
Museum Flehite, waar deze
agenda voor 15,- verkrijgbaar
is, heeft hiermee eigenlijk meer
gedaan dan alleen maar een
mooie, verantwoorde, kunstzin
nige agenda samenstellen. Deze
illustraties bewijzen van dag tot
dag en van week tot week, hoe
belangrijk het is om in tekening
of foto de geschiedenis vast te
leggen. Geen onbekende waar
heid, maar wel eens en te meer
benadrukt door de etsen, die
iemand in 1700 maakte. Mensen
van 1977 terugplaatsen in
vroeger tijden. Jan de Beijer zal
het zich waarschijnlijk niet be
wust zijn geweest.
schilderd nog volkomen in tact
Door de halfronde ramen kijken we
naar buiten in hel park. Zittend op
de banken, vertelt Marjan van het
kerstspel, dat ze zelf bedacht heb
ben en hier zondag zal worden op
gevoerd. Ook hebben ze dan het
kerstdiner Met Kerstmis zelf zijn ze
waarschijnlijk allemaal naar huis.
Langs een smalle trap gaan we
weer naar beneden, waar naast de
grote sportzaal met de groene
vloer, waarover we niet met onze
schoenen mogen - de heel
moderne lichtrose-bruin betegelde
doucheruimtes zijn. Eén is nog in
gebruik. Die zit dus niet voor de te
levisie Naast de douches in de
„stalhangen witte waszakken.
Voor de vuile sportkleding. Een
geordend huis, ik kan niet anders
zeggen. En ze wisten niet dat ik
kwam.
Shirley, een Surinaams meisje, is
er een paar jaar Zij volgt een oplei
ding voor kokkin en kookt nu al in
een bejaardentehuis Als ze haar
opleiding voltooid heeft, wil ze dit
beroep in Suriname gaan uitoefe
nen Samen met haar verloofde
Voor Shirley is de Hohorst haar
echte huis Zij heeft wel familie,
maar zij zegt niets over terug. Voor
haar is Suriname terug.
Met Marjan loop ik nog even door
de ongerepte sneeuw tot aan een
bruggetje Daar voorbij ligt een
ander hoekig wit huis. Daar woont
de heer Blotenburg, die al 25 jaar
aan dit landgoed verbonden is. Hij
is de steun en toeverlaat van djt
huis. Hij heeft opk de meubels op de'
zolder gemaakt Maar voor hem
heb ik nu geen tijd meer
Wanneer we teruglopen onder de
takken, die doorbuigen van de
sneeuw, zegt Marjan, dat ik moet
vragen of ik van de zomer in het
park mag wandelen. Want niet ie
dereen mag er zo maar in De tuin
van hun huis. Ze vertelt me van het
transportbedrijf in Dinxperlo, waar
ze tussen allemaal mannen was. Al
leen broers. Ze hield niet van dat
bedrijf Wel wil ze een baan zoeken
daar in de buurt Maar déér is hele
maal geen werk. Dus voorlopig blijft
ze maar hier. „Voor een millioen
zou ik wel terug willen." zegt ze ter
wijl we naar binnen gaan „Maar het
kan niet
„Internaat voor moeilijk lerende
(zwakbegaafde) meisjes van onge
veer 14 tot en met 18 jaarstaat er
in de prospectus. „Intern is indivi
dueel onderwijs in kleine
lesgroepen mogelijk. Algemeen
vormend huishoudelijk, creatief,
expressief onderwijs, naaldvakken
en sport. Voorbereiding op de
werksituatie en groepsgerichte ac
tiviteiten Extern kunnen de
volgende opleidingen worden ge
volgd. LHNO, IHNO, typen. Deel
neming aan het leerlingenstelsel is
mogelijk, evenals beroepstraining
in volledig dienstverband, stage als
huishoudelijke hulp. in peuter
speelzalen en bedrijven."
En die dingen doen ze allemaal
De Hippies en de familie Trap Toen
ik aankwam en tussen hen in aan
de tafels ging zitten voelde ik mij
vreemd En zij mij misschien. Toen
ik wegging droeg ik een kerststukje
naar mijn auto Over de krakende
halfbevroren sneeuw reed ik langs
het huisje met het gezellige licht. Ik
wist nu hoe het er van binnen uitzag
en wie er woonden. Achterom kij
kend zag ik het grote huis met licht
plekken achter de ramen boven.
Wat zouden die een keet maken
met zijn drieën op een kamer Meis
jes van 14 - 18. De Hippies en de
familie Trap Ik zou er niet graag de
leiding hebben In gedachten
wenste ik juffrouw de Leeuw een
rustige Kerst.
nine de kruijff
LEUSDEN/CENTRUM - De Neder
landse Bond van Plattelandsvrouwen
heeft voor de eerste helft van 1977
weer een gevarieerd programma sa
mengesteld, dat er als volgt uitziet.
Woensdag 5 jan.
Boerenkoolmaaltijd in „de Hakhorst."
Tijdstip van aankomst tussen 18.30 en
19.00 uur
Woensdag 12 jan.
De heer P A. Reineke, hoofd van het
wereldnatuurfonds, houdt hierover een
voordracht.
Donderdag 10 febr.
Jaarvergadering.
Woensdag 9 maart
Deze avond komt de „woningcommis
sie" naar de afdeling, om met een
plaatje en een praatje iets meer te ver
tellen over het wonen in het algemeen
en over de keuken in het biezonder.
Woensdag 6 april
Bezoek aan het museum „Van
speeldoos tot pierement" te Utrecht.
Donderdag 21 april
Een diëtiste van de Nederlandse Hart
stichting komt het een en ander
vertellen wat verantwoord is voor hart
en bloedvaten, onder het motto „Leef
lang en gezond."
mei?!!
Het ligt in de bedoeling in deze maand
een modeshow te organiseren van eigen
gemaakte kleding.
Cursussen
Op woensdag 5 januari om half 10 start
de eerste les van de macramé-cursus, in
de kleine zaal van de „Krakhorst" aan
de Boldenkhof. De les duurt tot onge
veer half 12Er worden 7 lessen gegeven
om de 14 dagen.
Engels
Mevr. Bos zal bij voldoende deelname
een cursus engels-conversatie verzor
gen.
In Provinciaal en Kringverband zijn de
volgende aktiviteiten.
Dinsdag 15 febr.
„Een avondje vrouw," dit is een kring
avond en wordt gehouden in „het Pau-
lushuis" te Dnebergen-Rijssenburg.
Woensdag 16 maart
Bezoek aan het Centraal Museum te
Utrecht. Lezing over Oud Porselein.
Maandag 21 maart
Lezing in Utrecht, samen de Ned. Verg.
v. Huisv.
Dinsdag 29 maart
Excursie naar het Fries Museum te
Leeuwarden
Donderdag 28 april
Voorjaarsvergadering in de Meern.
Indien u er iets voor voelt om lid te
worden van de N.B.P. kunt u inlichtin
gen krijgen bij de dames W C. M. v. Rij-
van Wijhe, Wilhelmina v. Pruisenlaan 5.
Leusden/Zuid, tel 42930. M. M. Go-
verts- v. d. Broecke (secr. Fahrenheit-
straat 48, Amersfoort, tel. 18592.
Natuurlijk is het ook mogelijk om zo
maar eens een avond bij te wonen en te
kijken of het u bevalt.
In de nacht van Oud op Nieuw staat
de Johanneshoeve van 01 00 tot 04.00
open voor iedereen die een ander de
beste wensen wil overbrengen Een en
ander onder het genot van een borrel
tje en een dansje.
LEUSDEN - Op 22 december vierde
de KPO haar jaarlijkse kerstavond. In
de sfeervolle versierde Johannes Hoeve
waren 80 dames aanwezig. Na een
inleiding door de voorzitster werd er
gezamenlijk een kerstlied gezongen,
waarna de pastoor een kleine kerstoe
spraak hield. Daarna werden er onder 't
genot van koffie met kerstbrood, kerst
kaarten gemaakt, waar iedereen en
thousiast aan deelnam. Deze werden
namens de KPO verstuurd aan zieke en
bejaarde mensen. Onder al deze werk
zaamheden werd er nog een gedicht en
een verhaal voorgelezen. Verder werd
er nog wat te eten en drinken aangebo
den.
