Knappe roman die grenzen
van science fiction overschrijdt
„De doos van
Pandora", spannend
verhaal over
unieke kunstroof
„De novembermoorden", een verrassende
analyse in thrillervorm
Leusden in twinti;
pentekeningen
De
ontheemde
Bijeenkomst
NCVB
Ursula Le Guin
„De ontheemde"
van Ursula Le Guin
LEUSDER KRANT - ALGEMENE INFORMATIE
DONDERDAG 10 MAART 1977
boeken, voor u besproken
Ursula Le Guin behoort tot
mijn spaarzame lievelings
schrijvers. Haar science
fiction-romans boeien door
de menselijke aspekten, die
primair worden gesteld boven
de al dan niet psuedo-
wetenschappelijk rimram,
waarmee een SF-verhaal vaak
wordt doorspekt. Op zich is
die wetenschappelijke (lees
vooral: technische) omlijsting
geen bezwaar, mits overtui
gend gebruikt en dat
ontbreekt nog wel eens.
Ursula Le Guin stelt de mens
centraal in haar romans en
verhalen. De mens op aarde of
op welke buitenissige planeet
ook. En naast de mens (of lie
ver gezegd mèt de mens) het
leven in haar totaliteit. Leven,
dat geëerbiedigd dient te wor
den, hoe vreemd, merkwaar
dig, opvallend of afgrijselijk
ook. Le Guin's boeken zijn
dan ook meestal anti-
discriminerende boeken, die
in de regel feilloos aangeven
wat er eigenlijk op onze he
dendaagse wereld niet alle
maal in orde is bevonden.
Daarnaast speelt de ecologie
van een wereld, een maat
schappij, een gemeenschap
een grote rol. Het aanpas
singsvermogen van het leven
fascineert haar en dat blijkt uit
bijna al haar romens. Kortom:
Ursula Le Guin is een schrijf
ster - één van de weinigen -
die de SF niet beschouwd als
een leuk speelterrein voor al
dan niet toekomstige technie
ken, verweven tot een span
nend avontuur, waarbij de pijl
en boog zijn vervangen door
het laser-pistool en de
paarden door ruimteschepen.
Haar nieuwste roman - in
Nederland nog niet zo lang ge
leden uitgebracht - is het uit
1974 daterende „The dispos
sessed" in het Nederlands
vertaald tot „De ontheemde".
Wie tal van andere romans
van haar hand heeft gelezen
en dan met een bepaald ver
wachtingspatroon aan „De
ontheemde" begint, zal na
een bepaalde tijd het boek
neerleggen. Niet om met
lezen te stoppen, maar om
even na te denken. Want de
stijl, waarin „De ontheemde"
is geschreven, is wel de stijl
van Le Guin, maar het is het
onderwerp en deels de ^uit
werking ervan, die anders
overkomt dan we (althans ik)
van Ursula Le Guin gewend
zijn. Alle aspekten die haar
aanspreken, die haar bewe
gen, zijn er in verwerkt. De
ecologie, het aanpassings
vermogen. het centraal stellen
van de menselijkheid, het zit
er allemaal in.
Toch is „De ontheemde" an
ders. Het is een sociologische
roman geworden over maat-
schappijstrukturen, die heel
dicht bij die van onze wereld lig
gen. Aan de ene kant de kapita
listische maatschappijvorm
(waarin alles is toegestaan wat
niet is verboden) met aan de an
dere kant de kommunistische
vorm (zij het aanmerkelijk zui
verder van opzet dan in onze
wereld) met de volledige vrijheid
voor het individu, dat in de
vrijheid wordt beperkt door de
bureaukratie van het intellekt.
Het is die bureaukratie, die
beperking van geestelijke vrij
heden, die Shevek er toe brengt
om terug te keren naar de pla
neet, waar zijn volk uit voort is
gekomen. Terug naar Urras.
Van de gereglementeerde anar
chie naar het kapitalisme vol re
gels en verordeningen. Het gaat
terug naar de planeet, die door
zijn volk wordt verafschuwd en
wordt beschouwd als de „hel",
de wortel van alle kwaad. Om
een brug te slaan tussen twee
werelden gaat hij terug. Om zijn
Anarres uit haar isolement te
halen zonder dat haar karakter
verloren zal gaan. Duidetiik een
onmogelijke opgave, ook al
heeft Shevek de beschikking
over een nieuwe revolutionaire
theorie, die de „sterren" met el-
kaaf-zal verbinden, die eenheid
kah'brengen waar nu verdeeld
heid en de kloof van de afstand
Is.
Ursula Le Guin beschrijft op
boeiende wijze steeds vergelij
kend met en teruggrijpend naar
Anarres, de ervaringen van
Shevek op de moederplaneet,
Urras. En zoals op Anarres rond
de ruimtehaven een hoge muur
is gebouwd om alle vreemde in
vloeden te kunnen weren, zo
heeft Urras een geestelijke muur
om zich heen gelegd. Een muur
van onbegrip met tussen beide
culturen een muur van onover
brugbare verschillen. Of toch
niet? „De ontheemde" is een
bijzonder knappe roman, die de
grenzen van de science fiction
ruimschoots heeft overschre
den. Le Guin kreeg hiervoor
terecht de Nebula Award.
„De ontheemde", door Ur
sula Le Guin. Oorspronkelijke
titel: The dispossessed". Ver
taling: Annemarie Kindt. Uit
gave: Het Spectrum te
Utrecht. Spectrum Paperback
nr. 13. 279 blz. Prijs: 19,50.
Bert Vos.
Zo nu en dan wordt de
wereld (en vooral de
westerse) opgeschrikt door
een miljoenenroof. De
Engelse trelnroof jaren
geleden was daar een goed
voorbeeld van. Bij zo'n
diefstal gaat het in de meeste
gevallen om goed geïnfor
meerde misdadigers, die alles
tot in de perfektie uitvoeren en
vooral tijdens en na de
misdaad de politie te slim af
zijn. De Amerikaanse
schrijver Thomas Chastain
beschrijft zo'n miljoenendief
stal in zijn thriller „De doos
van Pandora", waarin een per-
fekte kunstroof wordt uitge
voerd in het New Yorkse Me
tropolitan Museum of Art.
Zoals vaker het geval is, wordt
zo n ingewikkelde diefstal gere
geld door een meesterbrein. Ie
mand, die - zoals hier - weet
waar het om gaat, alle gevaren
en problemen tijdig onderkent
en niets aan het toeval overlaat.
Een intellectueel. Zo'n iemand is
Joe Conant, pas teruggekeerd
uit Vietnam. Een man met een
titel van de Columbia-
Universiteit, tweehonderd dollar
en geen werk. Conant houdt van
kunst, goede wijn en mooie
vrouwen, met de gecultiveerde
hartstocht van de ware kenner.
Hij was altijd eerlijk geweest.
Maar na zijn terugkeer uil
Vietnam bevindt Conant zich in
dezelfde situatie als veel van zijn
zwarte broeders, ondanks hel
feit, dat hij dure scholen heefl
bezocht. Dat zijn de beweegre
denen, die leidden lot een giganJ
tisch opgezette kunstroof. die
hoofdinspecteur Kauffman van
de New Yorkse recherche
hoofdpijn zal bezorgen.
Kauffman hoort door een toeval,
dat er iets te gebeuren staat en
formeert - met blanko volmacht -
bij voorbaat reeds een groep re-
De dokumentaireroman - en
dan vooral die met politieke
strekking - komt de laatste
jaren steeds meer in het mid
delpunt van de belangstelling
te staan. En via de roman ma
nifesteert zich dat dan weer in
politieke speelfilms, zoals „All
the president's men", „De dag
van de jakhals" en „Drie
dagen van de Condor". Bij de
uitgeverij Bruna te Utrecht
verscheen kort geleden „De
Novembermoorden" van de
Amerikaanse schrijver
Charles McCarry.
Deze veteraan van de Ko
reaanse oorlog, tekstschrijver
van Henry Cabot Lodge en later
journalist en schrijver van een
boek over Ralph Nader en
enkele thrillers, introduceert in
„De novembermoorden" een
CIA-agent en anti-held, die op
Charles McCarry.
z'n eentje een onderzoek begint
naar de moord op president
John Kennedy, gepleegd op 22
november 1963. Die moord is tot
op heden steeds in een geheim
zinnige waas gehuld gebleven.
De onderzoekingen en het rap
port van de commissie Ward lie
ten vele vragen onbeantwoord
en het is de vraag of de werke
lijkheid achter de moord op deze
Amerikaanse president ooit
geopenbaard zal worden. Char
les McCarry gaat in zijn boek
„De Novembermoorden" na,
wat de politieke oorzaak
geweest kan zijn van de moord
op de president. En introduceert
daarmee de politieke analyse in
de dokumentaire roman.
Op bijzonder geloofwaardige
(en daarnaast ook uiterst span
nende) wijze ontrafelt McCarry
via zijn hoofdpersoon Paul
Christopher de achtergronden,
die naar alle waarschijnlijkheid
tot de moord op president Ken-
nedt hebben geleid. Hij legt een
logische verbinding met de Viet
namese president No Dinh Diem
en zijn broer Ngo Dinh Nhu, die
op 2 november van hetzelfde
jaar werden vermoord. Die
moord zou - op aandrang of met
behulp van de Amerikanen zijn
gepleegd. McCarry draagt in zijn
roman voldoende argumenten
aan om dit bijzonder geloof
waardig te maken.
Via de avonturen van Paul
Christopher laat McCarry zien,
dat hij bijzonder goed is in
gevoerd in het verre oosten en
weet waar hij over praat en
schrijft. Het is daarom niet alleen
de bijzonder boeiende en span
nende wijze van schrijven, die
van McCarry's roman een uit
schieter maakt. Het is ook die
authentieke sfeer, die de waarde
van de via de roman naar voren
gebrachte analyse van een
moord voor een groot deel be
paalt.
„De novembermoorden" is
een typische roman, die rijp is
om te worden verfilmd. Aarbe-
volen.
„De novembermoorden",
door Charles McCarry. Oor
spronkelijke titel: „The
tears of Atumn", 1974. Ver
taling: J. A. Harloff. Uitge
geven door de uitgever-,
smaatschappij A. W. Bruna
Zn. te Utrecht. Forse pa
perback - 295 blz. Prijs
24,50.
Bert Vos
MAS CHASTAIN
i: irvrjyg
PANDORA
chercheurs, die - wanneer er
werkelijk iets gebeurt - meteen
zijn ingespeeld en weten
waarom het gaat. Een groep, die
dag en nacht beschikbaar zal
zijn.
Pas op het moment dat Joe
Conant toeslaat, blijkt hoe
Kauffman zijn tegenstander
heeft onderschat. Zes kostbare
schilderijen ter waarde van ette
lijke miljoenen verdwijnen uit het
museum en de hele politiemacht
moet erkennen, dat ze niets
tegen deze briljante kunstroof
heeft kunnen doen.
Thomas Chastain schildert
met vaart en elan hoe alles in
haar werk gaat en bereikt een
spannende climax, waarbij hij
naast de spanning niet vergeet
om de menselijke aspekten te
accentueren in levendige be
schrijvingen. „De doos van
Pandora" (de codenaam van de
recherchegroep die de kunstroof
had moeten voorkomen) is een
flitsende thriller. Het verhaal van
een intelligente man, die zich
waar wil maken via een grote
slag, toegebracht aan het wes
terse kunstbezit. Het verhaal
ook van detective Spanner, die
tegen wil en dank erbij wordt be
trokken en aan het slot bijna zijn
hachje erbij inschiet door onbe
heerst politie-optreden. Het ver
haal tenslotte van Kauffman,
een apart soort politieman. Van
rijke afkomst, van Joodse af
komst. Met de daarbij be
horende problemen.
Aan de andere kant is „De
doos van Pandora" zo geloof
waardig beschreven, dat men
bang is, dat iemand ooit op het
idee komt, om een kunstroof op
de door Chastain beschreven
wijze uit te voeren. Een thriller
van formaat.
„De doos van Pandora",
door Thomas Chastain.
Oorspronkelijke titel: „Pan
dora's Box", 1974, vertaald
door W. van den Broek. Uit
gegeven door de uitgevers
mij. A. W. Bruna Zn. te
Utrecht. Paperback. 224 blz.
Prijs 18,90.
i
Nieuws uit de Leusdense Kerken
S
HERVORMDE DIAKONIE
LEUSDEN - Zondag 13 maart worden
in de Dorps- en Marcuskerk diakonie-
kollekten gehouden ten bate van het
werk voor de nabije naaste.
Dit betreft:
bezoek aan langdurig zieken
de hulpdienst
bezoek aan nieuw ingekomenen, en
aan gezinnen met een pasgeboren baby
kon takt met bejaarde gemeenteleden
de kinderoppasdienst
het veijaardaggfonds
De diakonie rekent op de steun van alle
gemeenteleden.
HERVORMDE WIJKGEMEENTE
LEUSDEN CENTRUM
In de morgendienst van zondag 13
maart zal aan de nieuwe levensstijl ver
der worden gewerkt. Ook zal in deze
dienst worden gebeden om vruchten van
gewas en gebed. In de avonddienst zal
het heilig avondmaal worden gevierd.
BELEID 1977-1978
Voor Leusden-centrum zal in de wijk-
kerkerraadsvergadering van maart van
gedachten worden gewisseld over het
beleid van de periode van het najaar
1977 tot de zomer van 1978. Vanuit het
overleg met de Gereformeerde Kerke-
raad worden een aantal werkgroepen en
commissies naar hun plannen gevraagd.
Als u als lid van de gemeente bepaalde
wensen of suggesties hebt, kunt u zich
opgeven bij het sekretariaat van de wijk
raad vóór woensdag 20 maart.
DR. BRONGERS 40 JAAR PREDI
KANT
Dr. H.A. Brongers, Dalmatie 10 te
Leusden-Centrum vierde op 27 februari
zijn 40-jarig ambts jubileum als predi
kant. Hij ging voor in de Stiftskerk te
Weerselo in Overijssel, waar hij indertijd
begonnen is. Later was hij lektor Oude
Testament aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, waar ook Ds. Kooman kollege
bij hem liep.
PAASDIENST LEUSDEN-CENTRUM
Zaterdag 19 maart om 10.30 uur begin
nen in de Marcuskerk de repetities van
het muzikale gedeelte van ie Paasdienst
Wie graag zingt of een iistrument be
speelt wordt verzocht zich (p te geven bij
mevrouw Nobel of de heer Griffioen.
Voor het muzikale gedeeltezijn een flink
aantal enthousiaste deelneners nodig.
LEUSDEN/CENTRUM - De Neder
landse Christen-Vrouwenbond, afd.
Leusden-Centrum, komt maandag 14
maart bijeen in de Marcuskerk.
Gast is deze avond ds Goumare
uit Amersfoort, die een lezing zal
houden met als thema ..Wat is er
in Ierland aan de hand?". Gasten zijn
welkom
Deze bijeenkomst begint om 20.00
(Van de redaktie).
LEUSDEN - Kortgeleden verscheen een erg charmant boekweidei
Leusden in pentekeningen" van de hand van W. M. E. ter Horst-van°.n'
Rotte en samengesteld door J. M. Schouten. De pentekeningen,ilïl
twintig in totaal geven beelden weer van oud en nieuw Leusden a\
boekwerkje is in eigen beheer uitgegeven, gedrukt op de offsetpe.:val
van de BDU. Het kost f 8,60 en is verkrijgbaar bij J. M. Schout?sh'
Achterveld door storing op giro 284087 of afgehaald voor f 7,50. h Jlel
ook verkrijgbaar bij mevrouw W. M. E. ter Horst-van der Rotte.n'c
Marnixlaan 23 te Amersfoort. v0,
Zoals gezegd een erg charmant boekje, maar voor mijn gevoel toclu sa
te summier uitgevoerd. Zo ontbreekt een inleiding, ik zou graag ietsm
willen weten als koper over de kunstenares die de pentekeningei
subtiel uitvoerde en ik had graag de korte geschiedenis of verkiarirr, f®,
elke tekening in het boekje zelf gezien, in plaats van op een paa- ge
gestencilde, bijgevoegde blaadjes. be
Voor het overige is „Leusden in pentekeningen" de moeite vatr%e
kopen waard.'Als een kunstzinnige herinnering aan fijne plekjes in Le.
den. Plekjes die er eens waren en plekjes, die nu zijn ontstaan ti
nog steeds zijn. Van de Hertekop (inmiddels afgebroken) tot het mei, va
«V 'j:- :"\]r
M f
Le/ria 1
Aan de Schoolsteeg.
VERNIELING
Maandag 28 februari deed een inwoon
ster van Leusden aangifte van verre
gaande vernielingen door kinderen op de
parkeerplaats van de Torenakkerweg.
Het scheerraampje van haar auto was
door de lieve jeugd aan gruzels geslagen.
DIEFSTAL UIT AUTO
Op de parkeerplaats van Hotel Den
Treek ontvreemdden onbevoegden een
geldbedrag uit een aldaar geparkeerd
staande auto. Ten nadele van enige Bel
gische hotelgasten werd door middel van
braak een bedrag van 100,- uit een
auto ontvreemd.
De politie waarschuwt het publiek
steeds geen geld of waardevolle zaken bij
afwezigheid van de auto-bestuurder op
zichtbare plaats in de auto achter te
laten. Wanneer men er al toe overgaat
waardevolle dingen in de auto te laten,
dient men deze in de kofferberging van
de auto weg te sluiten.
BRAND
Een felle brand in een hooiberg van de
familie de K. ontstond op maandag 28
februari aan de Meent nr. De hooiberg
is gesitueerd vlak bij een aantal wonin
gen, en daar de brand direkt flink op
laaide was overslaan naar de woonhui
zen niet uitgesloten. De brandweer was
spoedig ter plaatse om het vuur te blus
sen. Er ging 3 ton hooi verloren ter
waarde van 1000,-.
De brand is vermoedelijk aangestoken
door twee jongetjes van 9 k 10 jaar oud.
Deze liepen hard weg, toen de eigenaar
ter plaatse arriveerde.
De politie stelt een onderzoek in.
MEISJE LASTIG GEVALLEN
Maandag 28 februari om 23.45 uur
reed een meisje op de fiets op de Burge
meester de Beaufortweg. In het donker
stond een auto opgesteld, met gedoofde
lichten en draaiende motor. Een man
kwam uit de wagen tevoorschijn, en
wierp het meisje met fiets en al op de
grond. Hij gaf haar een stomp tegen het
gezicht, en bij de worsteling trachtte hij
oneerbare handelingen met het meisje te
verrichten. Het meisje gaf de man een
flinke klap, en de man nam tenslotte
haar tas mee en reed in de auto weg,
zonder dat het meisje het kengetal
de auto in zich kon opnemen.
SNELHEIDSCONTROLE
Bij een snelheidscontrole op de i
schatterweg moesten 18 automobi
worden bekeurd wegens het ovend
den van de maximum snelheid. V
men op die weg slechts 50 kilos
mocht rijden noteerde de polities
heden tot 95 kilometer!
AANRIJDING
Op de Van Diepenheim Scheltui
ter hoogte van de De Roo van Al!
wereltlaan verleende op donderdii
maart de bestuurder van een Opel
heer J.G.L. uit Leusden geen voorn
Hierdoor kwam hij met zijn aut
botsing met de Volvo van de heer N
D. uit Leusden. Beide voertuigen'
den aan de voorzijde zwaar bescbié
Gelukkig raakte niemand gewond
deze botsing.
GASLEK
Donderdag 3 maart kwam bij de W
een melding binnen van een gaslek
Zwarteweg, alwaar men bezig was a
gas aan te leggen, ter hoogte vis
Prunuslaan. Het Gasbedrijf slaagi
spoedig in het gaslek te dichten.
EENZIJDIG ONGELUK
Vermoedelijk door te hoge snelb
kwam de Datsun van de heer R.V'
Scherpenzeel op de Voskuilerdijk ts
een boom tot stilstand. De bestutr
kwam met de schrik vrij. De auto'
total loss.
CONTROLE
Bij een controle van de Politie op
naleven van de geplaatste verkeek
den op de Burgemeester de Beaufofl
vielen 5 bekeuringen. De automobi&s
negeren de verkeersborden ter pUd
keren op een plaats waar niet gete
mag worden, en stoppen niet bij defi
streep.
DIEFSTAL KAMPEERWAGENS
Ten nadele van de familie
werd op de Kornoelje in Leusden' t
trum een kampeerwagentje ontvrtf
dat aldaar geparkeerd stond. Hf'
beurde op vrijdag 4 maart.
AUTO BESCHADIGD
In de nacht van vrijdag 4 op zaterdl
maart werd ten nadele van de heer N
voor zijn woning geparkeerd stas?
auto beschadigd. Het was niet ple^
keer dat dit gebeurde, deelde de b«£
de politie mede.
