we kunnen om het CDA niet heen"
Schrijven
voor
gevangenen
erkavelings-schets woningwetwoningen
WOUTER GORTZAK (PVDA) IN LEUSOEN: „WC mOCtBfl TBCCl bUjVCII,
EUSDER KRANT - PLAATSELIJK NIEUWS
Wouter Gortzak (rechts) luistert naar een opmerking uit de zaal.
..Ik wil dit gedeelte afsluiten met nog
één groot probleem. Burger heeft eens
gezegd ..Socialisten moeten alleen re
geren als er voor socialisten iets te re
geren valt" Daarmee kom je op de te
genstelling tussen de revolutionaire en
meer reformistische geesten. De een
vindt het pas socialistisch regeren,
wanneer je toekomt aan de grote struc
turele hervormingen De ander zegt, het
is al de moeite waard, wanneer we wat
kunnen doen voor de zwakkeren en zo
voort.
Ik ben voor mijzelf wat aarzelend om
daar in te kiezen Ik geloof, omdat dat
realistisch is. dat socialistische politiek
een langdurig proces is. Een proces,
dat 150 jaar geleden begonnen is en
niet is afgesloten met het eërëté
kabinet-Den Uyl
Die realistische kijk mag natuurlijk
nooit betekenen. dat je de
doelstellingen uit het oog zou verliezen.
Op ieder punt. waarop een overwinning
te behalen valt. moeten we die behalen
door er voor te knokken"n aldus Wouter
Gortzak
VIEUX
Tijd voor het vernikkelde toehoor
dersvolkje om met koffie en vieux lijf en
leden weer op temperatuur te brengen.
Terwijl de wind vrolijk bleef spelen met
de opgehangen verkiezingsaffiches
ging Gortzak in op vragen en opmerkin
gen van de aanwezigen Dat gaf hem
onder meer de gelegenheid om de VVD
te kenschetsen als ,,een buitengewoon
dubieuze partij met een rancuneuze,
ranzige kleinburgelijkheio, waar je eng
van wordt. En dat dan onder leiding van
de proleet Wiegel"
Maar het gaf hem ook de kans tot het
uiten van wat genuanceerdere gedach
ten Een toehoorder merkte op dat
Gortzak een paar jaar geleden die op
merkingen over 'realistische politiek'
niet had kunnen maken zonder driftig
uitgefloterr te worden Hoe kan het nu
wel?
Voor Gortzak een boeiend onder
werp. Zelf stond hij in 1968 als verslag
gever van De Groene Amsterdammer
met zijn collega's te knokken, wie er een
paar dagen naar Parijs mocht voor ver
slaggeving over de mei-revolte. En nu
zit diezelfde Gortzak te vertellen dat je
als socialist toch wel niet om het CDA
heen kunt
Gortzak noemde een paar dingen,
die daar wat hem betreft in mee spelen
.Ik zou zes jaar geleden meegefloten
hebben, wanneer iemand sprak over
een socialistische stap-voor-stap-
politiek Maar ik denk dat 'revolutionai
ren' ook wel zijn gaan inzien dat er meer
voor nodig is dan afschaffing van het
kapitalisme Dat het dan allemaal
ineens ongelooflijk veel beter zou zijn.
dat is lang niet helemaal waar Socia
lisme geeft ook niet hét antwoord op de
problemen Dat wil ik dan ook niet sug
gereren. Dat is punt één Punt twee is.
dat de gedachtengang gebaseerd is
geweest op een andere economische
situatie. Wie dacht er indertijd aan dat
het met de economie wel eens vanzelf
mis zou kunnen gaan? We hadden het
idee dat je juist die economie kon hante
ren om andere dingen te bereiken Dat
is toch ook wel een beetje anders uitge
pakt'
ZO SLECHT NOG NIET
Voorzichtigheid, realistische kijk. tuf
fels Zeg maar hoe je het noemen wilt
Iemand in de zaal fluistert tegen zijn
buurman ..Ja. maar hij is de directeur
van het wetenschappelijk buro Dat is
wat anders dan kamerlid of zo Zo n
man praat anders'
Wellicht om die socialistische
makkers een hart onder de riem te ste
ken, sloot Gortzak de avond af met ..Af
en toe moeten we ook eens tegen ons
zelf zeggen we doen het zo slecht nog
niet. al kan het nog zoveel beter Het is
allemaal moeilijk, jawel, maar niet zo
moeilijk, dat wij er niks aan zouden kun
nen doen"
DONDERDAG 31 MAART 1977
Uyl heeft overigens eens gezegd, dat
daar vier kabinetten-Den Uyl voor nodig
zijn Maar eerlijk gezegd ben ik wel
eens blij. met een coalitiekabinet. Het
voordeel is natuurlijk dat je de andere
partij(en) de schuld kunt geven, wan
neer je bepaalde zaken, die je wil, niet
voor elkaar krijgt Zo van: als zij nou
maar niet zo de zaken zaten af te rem
men. dan kwam het allemaal wel voor
elkaar.
Hoe groter je bent. des te meer zou je
kunnen waarmaken. Maar kun je dat
echt wel? Kun je vanuit het halfschemer
ineens in het volle licht komen te staan?
De Partij van de Arbeid is een pluri
forme partij, waarin niet iedereen over
alles hetzelfde denkt Wordt je groter,
dan zullen die tegenstellingen duidelij
ker worden. Belangrijker vind ik echter
het volgende. Weinig mensen zijn ho
mogeen socialist Om het wat theoreti
scher te hpuden: als je twintig socialisti
sche issues op een rijtje zet De
eerste zes zul je zo volledig onder
schrijven Maar bij de zevende denk je,
als ik nou heel eerlijk ben
En zelfs als we inzien dat iets socialis
tisch heel goed is. dan is het nog altijd
makkelijker om het met de mond te be-
leiden dan het uiteindelijk waar te ma
ken. Denk eens aan inkomensnivelle
ring. het terugdringen van het gebruik
van de auto. allerlei dagelijkse dingen".
VERANDERINGEN
AANKUNNEN
..Ook van belang is in hoeverre men
sen veranderingen aankunnen. Dat zie
je nu met de reacties op het beleid van
Van Kemenade, die als geen ander
bezig is geweest met het geven van een
nieuw gezicht aan het onderwijs Al die
arme onderwijzers hadden amper de
Mammoet verwerkt, of daar kwamen de
volgende veranderingen al weer aan.
Het is dus van belang er rekening mee
te houden in hoeverre en hoe snel men
sen veranderingen aankunnen"
„Wat ik met al die dingen wil zeg
gen. Dat je voor het voeren van een
socialistische politiek een midden
nodig hebt, dat minstens neutraal is,
maar je het liefst zal steunen
Stem uit de zaal: „Dus toch maar
verder met het CDA".
Gortzak: „Ja, het CDA is vis noch
vlees. Dat is geentnlbcfenpartij. maar
een samenklontering van stromin
gen. Het CDA is een verdeeld huis.
Aan de andere kant is er een VVD die
nu zo verschrikkelijk weinig te
maken heeft met het traditionele li
beralisme, dat de opening naar die
kant wel klein is. Daarom kun je niet
om dat CDA heen.
REVOLUTIONAIREN -
REFORMISTEN
Maar wat ik wilde zeggen: socialis
tische politiek, die het midden naar
rechts polariseert, brengt zichzelf in
gevaar".
om hen heen.
De heer Rei chert wees er tenslotte
wel op, dat er verschil is tussen inspraak
en informatie. ,,Ook die inspraak voor
toekomstige omwonenden dient gere
geld te worden." stelde hij. Wethouder
Wagenaar deelde die mening en er zal
bezien worden in hoeverre dit nu nog
ten aanzien van de woningen van de
Woningstichting Leusden is te realise
ren.
De heer Croonen wees er op, dat alle
bewoners van het eerste deelplan zich
straks kunnen gaan buigen over het al
gemene groenplan. Daar is nog niets de
finitiefs van bekend. Op de verkave-
LEUSDEN/ CENTRUM
Donderdagavond 7 april a s. geeft de
schrijfgroep van Amnesty International
u weer de gelegenheid om in de bibliot
heek te komen schrijven voor gevange
nen.
Hoewel na de eerste schrijfavond in ja
nuari jl. de belangstelling nogal is terug
gelopen, achten de leden van de schrijf
groep zo'n avond te belangrijk om
ermee op te houden:
Het gaat op deze avond om mensen
die gevangen gehouden worden, omdat
hun opvattingen en/of geloofs
overtuiging niet overeen stemmen met
die van de heersende autoriteiten van
een land. Vaak worden zij om die reden
zonder vorm van proces gevangen
gezet en gemarteld, terwijl zij zelf nooit
enige vorm van geweld hebben
gebruikt. De leeftijd van politieke ge
vangenen varieert van ongeveer
achttien tot in de zeventig jaar. Vaak
zitten de mensen al jaren gevangen,
zonder enig uitzicht op verbetering van
hun lot.
Door middel van deze schrijfavonden
probeert Amnesty International de
lingsschetsen staan alleen maar sugge
sties. De toekomstige bewoners zouden
daarvoor meer suggesties kunnen leve
ren.
Voorzitter Kreikamp sloot deze inge
laste bijeenkomst van de werkgroep be
stemmingsplannen CML met de hoop,
dat de planning eerder door de ge
meente kenbaar wordt gemaakt aan de
werkgroep, zodat er tijdig op zal
kunnen worden ingespeeld. „Want die
planning heeft tot nu toe ontbroken en
dat is éen van de redenen, dat kommu-
nikatiestoornissen kunnen ontstaan",
zo besloot hij.
aandacht van de autoriteiten van een
bepaald land op met namen genoemde
gevangenen te vestigen, in de hoop dat
de zaak in het voordeel van de gevan
genen zal eindigen In de brieven die
tijdens deze avond geschreven worden,
doet men bij de overheden van een land
een beroep op naleving van de Verkla
ring van de Rechten van de Mens en
wordt gepleit voor vrijlating van de ge
vangenen Op donderdag 7 april a.s.
wordt geschreven naar de autoriteiten
van Rusland, Indonesië en Urugay. De
leden van de schrijfgroep hebben zich
gerealiseerd, dat niet iedereen in staat is
om in de betrekkelijk korte tijd - van
19.00 tot 21.00 uur - een brief in een
vreemde taal te schrijven Daarom zijn
er altijd voldoende voorbeelden van
brieven aanwezig die men gewoon kan
overschrijven. Een andere bijkomstig
heid is dat het overschrijven van
brieven ook niet zoveel tijd kost. Maar
het vooropgeplaatste doel blijft
tenslotte dat de overheden van in dit
geval Rusland, Indonesië en Urugay
herhaaldelijk de namen van de gevan
genen en hun zaak onder ogen krijgen.
Schrijven voor gevangenen is een goede
zaak, daarom hoopt de schrijfgroep van
Amnesty International vele belang
stellenden te mogen begroeten op don
derdag 7 april tussen 19.00 en 21.00 uur
in de bibliotheek aan de
Hamersveldseweg. Naast de voorbeel
den van over te schrijven brieven zijn
briefpapier, postzegels en de nodige
achterinformatie in ruime mate aanwe
zig. Een plattegrond in de hal geeft aan
op welke plaats in de bibliotheek de
schrijfavond gehouden wordt
lg van de voorpagina
eent
bouwk
iusden is vrij uniek van opzet. De
fëÈ fase is zeer afwisselend van bouw
jt gevolg is, dat van buiten de ge
le de belangstelling voor de stede-
lundige opzet vrij groot is. In de
Wede fase, met name het eerste deel-
heb ik de indruk, dat die af-
'ling begint te vervagen. De tot nu
MKjjepresenteerde plannen lijken erg
j yeel op elkaar, de verschillen in woning-
zÜn; dacht ik - niet zo erg groot."
jjipdaeer Kreikamp vreesde, dat de in
vulling van de tweede fase, door de nu
■MBende stedebouwkundige „mode"
ffllyvrij conventioneel bouwen, een
^^Keenheidsworst op zou kunnen le
veren. Hij drong er dan ook bij de ver
schillende bouwers op aan, om dan zo-
jgjg&mogelijk variatie te zoeken in het
gebruik van verschillende, van elkaar
ttffiijkende bouwmaterialen. „Er zal
wfl ®en differentiatie ontstaan, doordat
Hfëwerschillende architecten aan dit
jape deelplan meewerken, maar die
onderlinge (te geringe) verschillen zou
den geaccentueerd kunnen worden
Ml afwijkende materiaalkeuze", zo
hiJ
D? heer Croonen gaf toe, dat er mo
menteel in Nederland minder architec
tonisch spektakelwerk wordt geleverd.
„Iemand noemde dat kort geleden het
„ethisch reveil" in de stedebouw. Maar
aan de andere kant zijn wij hier klein
schalig bezig, waarbij het accent komt te
hggen op de bewoners, die meer gele
genheid knjgen om een eigen plek te
Vinden. De materiaalkeuze in het eerste
j deelplan is onderling verschillend,
waardoor de herkenbaarheid van de
'jfflTCiwordt vergroot."
Dé heer Kreikamp: „Je zou per vlek
méé? verschillen kunnen aanbrengen.
Misschien door een ietwat gedurfde
jgffleurgebruik
De heer v.d. Weyden, voorzitter van
de Woningstichting Leusden, gaf voor
de werkgroep een korte uiteenzetting
van de resultaten van de inspraakavon
den en deelde mee, dat op 14 april a.s.
de definitieve plannen plus toelichting
aan de toekomstige bewoners zullen
worden getoond in een expositie. De
toekomstige bewoners, die aan de in
spraak hebben meegedaan, zullen zo
mogelijk de eerste kavelkeus knjgen,
voor zover mogelijk in over
eenstemming met hun naar voren ge
brachte wensen. Het streven is er op
gericht om nog vóórdat de bouw van
start gaat, circa zeventig procent van ds
woningen toe te wijzen. „Dat laatste is
nodig met het oog op het extra voorzie
ningenpakket, dat mogelijk wordt door
de procedure „Goed en goedkoop wo
nen" aldus de heer v.d Weyden.
Enig verschil van mening ontstond
tenslotte over de inspraak van de toe
komstige omwonenden van het plan der
Woningstichting Leusden. De
werkgroep was van mening, dat ook die
bij de inspraak betrokken dienen te
worden Het bestuur van de Wonings
tichting Leusden bleek daar echter wei
nig voor te voelen, tenzij die inspraak
wederkerig zou zijn, waardoor ook de
toekomstige bewoners van de woning
wetwoningen inspraak zouden kunnen
krijgen bij de bouw van de woningen
van Bouwfonds Nederlandse Gemeen
ten, Woningstichting Centraal
Nederland en Intervam. De heer Van
Leussen deelde echter mee, dat wat be
treft de eerste plannen de artikel 19
procedure reeds in werking was getre
den.
De heer Kreikamp: „Al zijn de
plannen nog zo hard, we moeten met
schuwen zo nodig nog wijzigingen aan
te brengen als die noodzakelijk blijken
te zijn." Wethouder Wagenaar onder
streepte d3t. „Zelfs wanneer er al ge
bouwd wordt moet de dialoog blijven
bestaan", zei hij.
Op 15. 18 en 19 april zullen alle on
derdelen van het eerste deelplan der
tweede fase in een grote overzichtsten
toonstelling aan de bevolking worden
getoond. De heer v.d. Weyden was van
mening, dat voor die expositie alle toe
komstige bewoners dienden te worden
uitgenodigd, zodat zij op de hoogte
worden gesteld van de bouwplannen
De verkavelingsschets van de 325 woningwetwoningen van de woningstichting Leusden in het eerste deelplan. De woningen zijn ontworpen door
het architectenbureau Snelder te Maastricht.
handvol belangstellenden luistert op de koude deel van Groot
horst naar WBS-directeur Wouter Gortzak.
Van onze verslaggever
marnix kreyns
derwerp „Kun je socialistische
principes handhaven in een coalitie
kabinet?"
Een uiterst actueel onderwerp dus,
gezien de gebeurtenissen sedert het
begin van vorige week Toch vermocht
de actualiteit van het onderwerp niet
meer dan 23 belangstellenden naar de
kille deel van Groot Krakhorst lokken
Onder die belangstellenden een hand
jevol Leusdense PvdA-bestuursderen.
twee progressieve raadsleden, de
voorzitster van een andere pro
gressieve partij enzovoort Een thuis
wedstrijd dus voor Gortzak, die van de
gelegenheid gebruik maakte en van wat
een verkiezingsrede had moeten zijn
een avondje hardop denken maakte.
MEERDERHEID
Toch begon Gortzak zijn inleiding wel
met een aantal opmerkingen bij het op
gegeven onderwerp .Een eerste op
merking die ik wil maken", aldus Gort
zak, „is dat je voor het kunnen voeren
van een onversneden progressieve po
litiek, moet zorgen voor een socialisti
sche meerderheid in de Tweede
Kamer. Die socialistische meerderheid
is er niet en die zie ik ook niet komen
binnen afzienbare tijd De gebeurtenis
sen van de afgelopen weken kunnen
gaan zorgen voor een aantrekkelijk re
sultaat bij de verkiezingen voor de
PvdA Die golf van nieuwe leden zul je
straks ook terugvinden, wanneer er
weer eens een of andere opiniepeiling
gepubliceerd gaat worden Het lijkt
straks misschien belachelijk dat we een
paar maanden geleden nog zaten te
zeuren over een acht-acht-plus-
regering
Maar toch moet je niet al te optimis
tisch zijn, ook al ziet het er nu goed uit.
Wanneer er nu verkiezingen zouden
worden gehouden zouden we ongetwij
feld een brok 'conjunctuurwinst'
boeken De merkwaardige paap Van
Agt had ook zo'n aanvankelijk succes
met zijn CDA En zie de ontwikkeling
van D'66 eens Een paar maanden ge
leden geloofde niemand meer in die
partij en nu ziet het er naar uit dat de
kamerverkiezingen voor hen redelijk
succesvol kunnen verlopen.
Voor de PvdA denk ik aan een winst
van vier vijf zetels Tien zou mooi zijn
natuurlijk. Maar een ontzettend grote
uitschieter wordt het niet. Het is de
voortzetting van een proces wat al jaren
aan de gang is een langzame maar
zeer zekere versterking van links en
rechts, een consequente achteruitgang
van de confessionelen. In die ontwikke
ling voorzie ik voorlopig nog geen
meerderheid voor de socialisten
MEER FUNDAMENTEEL
LEUSDEN - De kabinetscrisis, die
vorige week naar aanleiding van de
nieuwe wetsvoorstellen over de
l? grondpolitiek ontstond, blijkt een
golf van sympathie voor de Partij van
de Arbeid, met name voor minister
president Den Uyl tot gevolg te heb-
ben. Jongstleden maandag hadden
zich sedert het begin van de crisis -
dus in nauwelijks een week tijd -
1500 nieuwe leden bij de PvdA ge-
r meld. Dat aantal is in de loop van
deze week ongetwijfeld nog toege-
nomen. Want midden vorige week
startte de PvdA met wervingsadver-
tenties in een aantal grote dagbladen
en het resultaat daarvan kan pas
dezer dagen overzien worden. Op
het hoofdkantoor van de PvdA zijn
IgHp mensen ingezet om de stroom
Bpfeit nieuwe leden zo spoedig
mogelijk te administreren.
|BS0e crisis betekent overigens geen
«jjBffnitief einde van PvdA en CDA. De
ËSSbgressieven kunnen (voorlopig)
Qlèt om het CDA heen.
Aid us nkele van de mededelingen
RSvouter Gortzak maandagavond in
Böden kon doen. Gortzak, directeur
jjtóide Wiardi Beckmanstichting. het
Hffinschappelijk buro van de PvdA,
MBipngeveer een maand geleden door
jcfe plaatselijke afdeling van de PvdA
uitgenodigd om hier te spreken. On
„Een tweede opmerking die ik zou
willen maken is van meer fundamentele
aard. Stel je nu eens even voor, dat we
die absolute meerderheid hebben Den
w
M
bi
eF
-ij
d
