bitterheid van Fitzgerald in
tllywood's The Last Tycoon"
|een vuiltje aan de lucht" met
ou Miou en Bernard Menez
Filmagenda Amersfoort
WIT.
week in de Amersfoortse theaters
I BERT VOS
ISFOORT - Deze week in ieder geval twee nieuwe films op het
«rise filmprogramma. Dat is in de eerste plaats de nieuwste
Idebekende Amerikaanse filmregisseur Elia Kazan „The Last
l' naarhetgelijknamige verhaal van Scott Fitzgerald en „Pasde
i",een uitstekende Franse komedie van regisseur Georges
Louis de Funés is opnieuw te zien in de film „De gendarmes
ljvoeten". Voor het overige zijn de meeste films geprolon-
Luitzondering van de Duo-theaters, waar het gebruikelijke
Ictiespul te bewonderen is.
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 4 augustus t/m woens
dag 10 augustus 1977.
GRAND 1 Tel. 033-14632
Eind van dit jaar gereed.
GRAND 2
Met Kerst gereed.
GRAND 3
„Twee door het dolle heen", al.
Dagelijks 2.00 en 8.00 uur.
Zaterdag 2.00-7.00-9.30 uur. Zon
dag 2.00-4.30-7.00-9.30 uur.
GRAND 4
„The last Tycoon", 12 jaar. Za
terdag. 1.45-6.45-9.15 uur. Zondag
1.45-4.15-6.45-9.15 uur. Overige
dagen 6.45-9.15 uur. 's Middags
wegens verbouwing gesloten. Uit
gezonderd zaterdag en zondag.
GRAND 5 (voormalig Studio G)
„Geen vuiltje aan de lucht"(Pas de
problème)12 jaar. Zaterdag 2.00-
7.00-9.30 uur Zondag 2.00-4.30-
7.00-9.30 uur. Overige dagen
7.00-9.30 uur. 's Middags wegens
verbouwing gesloten. Uit
gezonderd zaterdag en zondag.
CINEMA 1 Tel. 033-18900
„Een brug te ver" (A bridge too far)
12 jaar. Dagelijks 2.00-8.00 uur.
CINEMA 2
„De gendarmes op vrijersvoeten",
a.l. 1.45-6.45-9.15 uur. Zondag
1.45-4.15-6.45-9.15 uur.
EURO Tel. 033-33655
Elke middag 12.30 uur, uit
gezonderd zondag. „Merlijn de To
venaar", a.l. Nederlands
gesproken.
„The sound of music", a.l. 2.30-
8.00 uur. Zondag 2.00-8.00 uur.
DUO Tel. 033-16572.
„Aai poesje", 16 jaar. 2.15-7.15-
9.30 uur. Zondag 2.15-4.30-7.15-
9.30 uur.
DUO 2
„llsa, wolvin van de SS", 16 jaar.
2.00-7.00-9.15 uur. Zondag 2.00-
4.15-7.00-9.15 uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
DUO 1
In de late night sex-show „Ma
traspaartjes", 16 jaar: Vrijdag- en
zaterdagavond 24.00 uur.
DUO 2
In de late night action-show „One
armed boxer", 16 jaar. Vrijdag- en
zaterdagavond 23.45 uur
DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1977
IN HET KORT
lebre in een ongebruikelijke situatie in „Pas de problème"
itje aan de lucht). Te zien in Grand 5.
Pb man heeft wel heel
life zon gezeten hè?"
p zit met open mond
Ttivarte neger te staren,
/oorbaar op het trottoir
{koopwaar uit te stallen.
Vzon heeft de tempera-
lopgejaagd naar voor
Beo ongekende hoogte
schuift wat ongemak-
|P/o stoel heen' en weer
l">aar zoveel mogelijk
de schaduw der para
ben. Zijn glas bier is
'9 naar binnen gegaan,
bet hoppige vocht zal
zegt vader, die ken-
iP de vraag is voorbe-
'™efte lang~in de zon
Is diïjd zo zwart ge-
,s zo geboren.
even een stilte tussen
ue dialoog stokt om het
knaapje de ge-
te geven deze bood-
errerken. „Oh," zegt hij
die meneer woont,
ze geen zon?"
zwijgt in stille verba-
dan bedachtzaam
"de hoofd. „Nou, zegt
hij dan. maar het klinkt niet erg
overtuigend, „zo is het nou< ook
weer niet. Waar die meneer
geboren is, daar heeft men juist erg
veel zon. Het is er altijd heet.
Het is duidelijk aan het gezicht
van het jongetje te zien, dat dit zijn
nog lang niet op volwassen niveau
ontwikkelde verstandelijke ver
mogens te boven gaat.
De stilte is drukkend, net als de
hitte. Dan klinkt het heldere stem
metje opgelucht: „ik begrijp het,
papa, die meneer is zwart, door de
zon die altijd schijnt. Het gaat daar
vanzelf. Maar niet bij ons.
Hij kijkt even bedachtzaam naar
de neger. „En zwart zijn is mooi. En
daarom gaan wij ook allemaal in de
zon zitten om net zo zwart te
worden als die meneer, hè papa?"
De vader knikt. Verslagen door
de jonge logika. De neger op het
trottoir is klaar met het sierlijk uitstal
len van zijn oosterse koopwaar. Hij
zit daar. met gekruiste benen, op
de stoep. In de hete, zinderende
zon. Zonder een straaltje zweet.
Koel en fris. Hij kijkt even met een
ondoorgrondelijke blik in zijn grote
bruine ogen naar de vader met z'n
zoon.
Dan begint hij zijn koopwaar aan
te prijzen en bezwete toeristen be
ginnen het spelletje van afdingen.
De neger speelt het spel mee. Een
uitstekend staaltje toneel.
Even later heeft hij iets verkocht
en staat op. Een zwarte reus.
Heel even laat hij zijn handelswaar
in de steek en bestelt iets op het
terras.
Koffie, hete, zwarte koffie
V.
THE LAST TYCOON
De Hollywood-fabrieken
draaien weer op volle toeren
sinds men daar (wellicht tot hun
verbazing) heeft gemerkt, dat
films over de film (en Hollywood
zelf) „in" zijn bij het publiek. Dat
resulteerde in allerlei min of meer
geslaagde films over het film-
maken en Hollywood in het bij
zonder, zoals „The day of the Lo
cust" (van scenarioschrijver Na-
thanael West die het allemaal zelf
meemaakte), „Nlckleodeon"
(over de opkomst van de stomme
film, van regisseur Peter Bogda-
novich) „Silent Movie" (de
stomme film van Mel Brooks),
„Gable and Lombard" (van Syd
ney Furie), „The Last Tycoon"
van Elia Kazan en het recente
„Won Ton Ton".
Het onafgemaakte boek van F.
Scott Fitzgerald (zelf één van de
scenarioschrijvers van Hollywood
in die goeie ouwe tijd) heeft model
gestaan voor de film, waarvoor het
script werd geschreven door Harold
Pinter, die de bitterheid, die Fitzge
rald moet hebben gekoesterd ten
opzichte van de Amerikaanse
droomfabriek, wat dat betreft keurig
heeft gehandhaafd en geaccen
tueerd.
„The Last Tycoon" is eigenlijk
het verhaal van Irvin Thalberg
(overigens voortreffelijk gespeeld
door Robert de Niro), het in
telligente brein in de dertiger jaren
achter de meeste MGM-films uit die
periode. Hij stierf - evenals Scott
Fitzgerald zelf op jonge leeftijd.
Fitzgerald werd 44 jaar, Thalberg
Wie méér wil weten van de wer
kelijke achtergronden van deze
film, moet eigenlijk het boek „Ha
chelijk paradijs" van Fred L. Guiles
lezen. Het is dit boek, dat achter de
schermen van de filmindustrie kijkt
in de twintiger en dertiger jaren, dat
het leven, werken en sterven vertelt
van de giganten van die „gouden
filmeeuw". De tijd, die Scott Fitzge
rald aan den lijve ondervond en in
„The Last Tycoon" van zich af
schreef.
Hoofdfiguur in „The last Tycoon"
is dus Thalberg, in de film Monroe
Stahr genoemd. Het is deze „ty
coon", die - temidden van die on
grijpbare filmwereld - verliefd wordt
op een meisje, die hij toevallig op
één van die voor die tijd gigantische
filmsets aantreft, maar die
spoorloos verdwijnt, op Stahr een
diepe indruk makend. Hij weet haar
te achterhalen en er ontstaat een
merkwaardige liefde. Een door
Stahr opgedrongen verhouding, die
deels door het meisje wordt geac
cepteerd. Wat dan volgt is een
mengeling van liefdes-drama met
het dagelijkse drama van de filmwe
reld. De realiteit, waarin Stahr als
machtige studio-chef de scepter
zwaaide en de fantasie, de dromen,
waarin Stahr alleen maar zijn liefde,
het meisje Kathleen More, zag (ge
speeld door Ingrid Boulting)
Regisseur Elia Kazan heeft met
een zekere terughoudendheid het
verhaal van Scott Fitzgerald ver
filmd, waardoor „The last Tycoon"
ondanks de soms schitterende
hoogtepunten, zo nu en dan de
matheid en de verveeldheid van
„The Great Gatsby" vertoont. Iets,
wat klaarblijkelijk aan de naam
Fitzgerald verbonden is.
Toch is „The last Tycoon" geen
mislukking geworden. Dat is vooral
te danken aan het uitstekende spel
van Robert de Niro als Monroe
Stahr, Tony Curtis als de lieveling
van de vrouwen, die het in z'n privé-
leven niet zo gemakkelijk heeft als
op het witte doek, en niet te
vergeten Donald Pleasance (waarin
men min of meer de schrijver Fitz
gerald kan herkennen). Vooral die
laatste domineerde onder meer in
een scène met Robert de Niro,
waarin deze aan de wanhopige,
Miou Mlou in een ecène uit „Pas de problème". In Grand 5.
In Grand 3 blijven Bud Spencer
en Terence Hill uiteraard nog een
weekje met hun nieuwste film
„Twee door het dolle heen" (Cri-
mebusters) van regisseur E B.
Clucher. Een lekkere komedie van
het Laurel Hardytype met uitste
kende dialogen en navenante
knokpartijen. (Tweede week,
Grand 3, alle leeftijden)
In Cinema 1 viert „Een brug te
ver" haar zevende draaiweek.
Deze nieuwste oorlogsfilm naar het
boek van Cornelius Ryan blijft be
langstellenden trekken, ondanks
het nogal pittige toegangsprijsje
van 15,-, waar men in het alge- Scène uit „The one armed boxer", In de nachtvoorstelllngen van
meen niet zo weg van is als van de Duo 2.
aan de drank geraakte en gefrus
treerde schrijver uitlegt, wat het
verschil is tussen het maken van
een film en het schrijven van een
verhaal.
Verder zien we nog (helaas in
een te kleine, onvoldoende uitge
werkte rol) Jack Nicholson als vak
bondsleider, die de studiobaas
komt vertellen, dat er een nieuwe
tijd is aangebroken met nieuwe
normen; en Robert Mitchum als Pat
Brady (een afspiegeling van de
grote Louis B. Mayer, die in de film
tot een minimum is beperkt)
Elia Kazan heeft - zoals Scott
Fitzgerald het bedoeld heeft - in
„The last Tycoon" toch de essentie
van het verhaal goed uitgewerkt En
dat is het gegeven, dat de filmbaas,
die dagelijks leeft en werkt met
droomwerelden, er niet in slaagt om
zijn eigen droombeeld enige rea
liteit te geven volgens de alom be
proefde Hollywood-formule. De
liefde verdwijnt in de nevelen van
de anonimiteit, een eenzame gigant
achterlatend, dwalend tussen de
gigantische decors van een filmfa
briek. Een filmfabriek die zichzelf nu
weer enigszins heeft hersteld van
de wonoen, die de televisie haar
In Duo 1 draait voor de sexlief-
hebbers „Aai poesje", terwijl in Duo
2 „llsa de wolvin van de SS" op het
maagdelijk witte scherm komt. Wat
deze laatste film betreft: erg amu
sant is het niet, de walgelijke
wreedheden die men in het kader
van de SS aan de kijker toont. Maar
ja, er schijnen altijd mensen te zijn,
die dèt leuk vinden.... (Beide films:
zestien jaar)
In de nachtvoorstellingen van
Duo 1 hinneken de „Matraspaar
tjes" en in Duo 2 komt de „One
armed boxer" nog eens opdraven
voor een pittig robbertje vechten op
z'n Chinees. Ook deze beide films
zijn wel voor de liefhebbers van het
genre bestemd.
Robert de Niro als Monroe Stahr In „The last Tycoon" (rechts) van
regisseur Elia Kazan, naar de onafgemaakte roman van F. Scott
Fitzgerald.
Aktie in „Pas de problème". In Grand 5.
Louis de Funés In De gendarmes op vrijersvoeten" van regisseur
Jean Girault. In Cinema 2.
zonder aardige komedie te maken,
waarin Lautner („ik hou niet van het
voor de hand liggende") begint met
een grootse achtervolgingsscène
nog vóór het verhaal is begonnen,
terwijl iets dergelijks normaal ge
sproken ergens halverwege de film
opduikt. De verwachting, dat er
film. (Zevende week, Cinema 1,
twaalf jaar)
Louis de Funés komt nog een
keertje terug met zijn film „De gen
darmes op vrijersvoeten". Te zien
in Cinema 2. Voor hen, die'nog
steeds niet genoeg hebben van
deze gekke Fransman en opnieuw
dit oudje willen zien. Eerste week,
Cinema 2, alle leeftijden).
Merlijn de Tovenaar is elke
middag om half één in Euro
Cinema te zien terwijl in de middag
en avondvoorstellingen verder
„The Sound of Music" haar enorme
wereldsucces nog groter probeert
te maken. Merlijn voor de derde
week. Sound of Music voor de vijfde
week. (Alle leeftijden).
toebracht en nu opnieuw triomfen
viert met dezelfde tycoons, die eens
de grondleggers waren.
Ik heb echter wel mijn beden
kingen over de programmering
In Grand 4. In geloof eerder, dat
„The last Tycoon" thuis hoort in
Grand 5 en de film die daar draait,
„Pas de problème" van Georges
Lautner, ten onrechte in het
kleinste theatertje van Amers
foort is gezet.
(„The last Tycoon", Grand 4,
eerste week, twaalf jaar).
PAS DE PROBLEME
De Franse regisseur Georges
Lautner is van origine meer een
misdaad- en gangsterfilm
regisseur, maar ook op het vlak van
de komedie staat hij behoorlijk zijn
mannetje, wat hij dan ook opnieuw
overduidelijk bewijst met „Pas de
problème", een film. die voor het
eerst tijdens het filmfestival van
Arnhem te zien is geweest en later
in verschillende steden behoorlijk
succesvol was. In Arnhem beleefde
de film weken achtereen uitver
kochte zalen. Het feit, dat „Pas de
problème" in Studio G. wordt ge
draaid, wil niet zeggen, dat het een
arthouse-film is. Integendeel.
Georges Lautner maakte er een
vrolijke komedie van, waar men met
plezier naar zal kijken.
Een komische film, ook al wordt
er danig met een lijk gesold. Het is
Lautner's 23e film, die in Frankrijk
bijzonder gunstig is ontvangen en
het ook in Nederland aardig deed.
Een film met slechts één lijk is
weinig voor Lautner, die in zijn
gangster- en geheim-agentfilms
minstens honderden heeft laten val
len. Toch is dat ene lijk voldoende
om van „Pas de problème" een bij
méér van dergelijke scènes zullen
volgens, wordt dan ook prompt ge
logenstraft: de rest van de kostelijke
film heeft niets meer van dat wilde
begin. De hoofdrollen in „Pas de
problème" worden gespeeld door
Miou Miou (de jonge Fianse actrice
die ook een belangrijk aandeel
heeft in „Les Valseuses", en de re
cente film „The Genius") en
Bernard Menez (o m. dominerend
als de ietwat sullige minnaar in
„Pleure pas labouche pleine"). Het
meisje wordt gekonfronteerd met
een volkomen onbekend lijk in haar
kamer en weet niet wat ze er mee
aanmoet. Ze ontmoet Jean-Pierre
(Bernard Menez), die graag met
haar mee wil, maar toch de benen
wil nemen, als hij het lijk ziet. Dan
beginnen de verwikkelingen:
Jean-Pierre doet toch mee en het
lijk wordt achter in de auto van zijn
vader gelegd. Jean-Pierre's vader
komt echter onverwachts thuis en
neemt de auto mee De rest van het
verhaal is gericht op de pogingen
om de vader in te halen en het lijk uit
de auto te halen. Daarvoor wordt de
hulp ingeroepen van een vriend van
het meisje, die een schitterende
(verzwaarde en waarschijnlijk ge
pantserde auto bezit). George
Lautner heeft twee generaties ge
bruikt in zijn film. Aan de ene kant
de jonge generatie van Jean-
Pierre, aan de andere kant die van
zijn vader (Overigens voortreffelijk
gespeeld door Jean Lefebre). Laut
ner heeft bewust de erotiek achter
wege gelaten. Miou Miou komt zelfs
(in tegenstelling tot de film „Les
Valseuses") niet uit de kleren De
vriendschap domineert en dat as-
pekt maakt „Pas de problème" tot
een komedie, die gezien mag wor
den.
(Geen vuiltje aan de lucht, Grand
5, eerste week, twaalf jaar).
