k filmvertier met Bogdanovich's
kelodeon" en „Murder by death"
Robert Moore en Neil Simon
DOOR BERT VOS
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1977 15
ceren Terence Hill ineen scène uit: „They call me Trinity"
ur E. B. Clucher.
1ÏW™ vi
I uil é1.
ten tij",
m.
3el
ru.M las 'k 101 m',n onu'1'
ie genoegen, dat het uit-
ga at met onze va-
ibanken. In een depres-
i's de onze doet je dat erg
ontdekt dan, dat al die
ia';es over een verslech-
W sdnjtsleven nonsens zijn.
'ene Bank Nederland had
uli/ke winst gemaakt, las
n ';itschap en ook andere
hels de AMRO wisten het
"jasr weer tot volle tevre-
der aandeelhouders het
geldverkeer in de juiste
laten stromen. Geen
lenk /e dan, want bij elke
Ming die je tegenwoordig
léén of anders bank wel
J'tiiar graantje mee en
W snel op En die rente.
I's particulier kri/gt uit-
j tan de dankbare bankgi-
iaat grotendeels naar va-
lal. die daarvan met
#ieid het openbaar ver-
dat, fietspaden aanlegt,
'tosalgemeen welzijn en
W 9aat weer naar de
'kook weer een graantje
F*enKortom; banken
goede en slechte ti/den
range week weet ik
t'dehandige jongens van
Msrcentrum der banken
aardige bijverdienste
'"geboord. Zoals u wel-
hd welen, zijn we al jaren
;ï('Daan de Heilige Com-
t°a°ankgirocentrale, een
'telling van de gezame-
waar alle geldhande-
automatisch worden
'neger betaalde je alles
ia portemonnee. Nu
het een betaalcheque,
elke keer wel een kw ar
dennen boekhouden,
dat papiertje volledig
Dt| maar dan doet de
AN Bt' °ok werkelijk de rest. Tot
i33-A 1 één zo 'n computer
lieden- /^sferc/am, maar de
1,508 J» op het punt het Ie-
fan. Daarvoor wordt
een knots van een gebouw neer
gezet in Leusden. Daarin komt het
nieuwste staaltje van gea
vanceerde techniek en cijfertjes
beheersing. Om ons nog beter van
dienst te kunnen zijn
Ik weet, dat wip gezameli/ke
bankrekeninghouders, dat
gebouw hebben betaald. Niet di-
rekt uit de rente, die de banken jaar
lijks op ons verdienen, maar ook uit
opbrengsten, die voor mij tot nu toe
verborgen waren gebleven in de
schoot van de Computer. Vroeger,
toen de banken nog klanten nodig
hadden voor hun nieuwe systeem,
kreeg je elke betaalcheque na af
handeling door de Computer,
keurig netjes retour, wat onze
boekhouding wel zo overzichtelijk
maakte. Tegenwoordig gaat dat
anders, want om onze Heilige
Computer niet al te zeer te ver
moeien, worden de cheques in het
onmetelijk wijze brein opgeborgen
en krijgen wij alleen maar een
naam en een cheque-nummer. Je
moet nu de Computer op zijn on
feilbare woord geloven.
Dat deed ik vorige week niet,
want ik kon me niet meer herinne
ren, wie de man of vrouw was, die
ik zo goedgeefs van mijn dure geld
had laten genieten, dus vroeg ik de
Computer om opheldering. Nor
maal gesproken had ik dat allemaal
op moeten schrijven toen ik de
cheque zo goedmoedig uitdeelde,
zoals de Computer ons ook steeds
bij herhaling dringend op ons hart
drukt, maar zoiets schiet er wel
eens bij in, hé?
Daar doet de Computer echter
niet vervelend over hoor, want hij
weet, dat mensen niet onfeilbaar
zijn, zoals hij. Daarom kreeg ik
keurig netjes een afschrift van de
desbetreffende betaalcheque om
mijn troebele geheugen wat op te
frissen. Niets dan lof voor deze ser
vice, werkelijk. En ik moet ook toe
geven, dat de Computer het groot
ste gelijk van de wereld had.
Maar het kostte me wel bijna vijf
gulden per gewenste inlichting. In
clusief BTW. Wat zonder
machtiging automatisch van mijn
rekening werd afgeschreven. Je
hoort in gedachten de kassa van
de bankcomputer rinkelen. En je
wéét, dat elke reken-eenheid van
het machtige Brem door ons is be
taald. Het is het loon van onze slor
digheid. Daarom schrijf ik nu alles
op en als die arrogante machine
ook maar één fout maakt, krijgt hij
de rekening gepresenteerd. Vijf
gulden, inclusief BTW.
V.
Cobb, hoofd van de Kinegraph stu
dio's in Chicago. Cobb probeert
steeds de machtige Patents Comp.
een combinatie van de gevestigde,
grote filmmaatschappijen, een slag
vóór te zijn. De Patents Comp, is
een monopolie en gebruikt alle
middelen, om de kleine, onafhanke
lijke filmproducenten het werken
onmogelijk te maken. H. J. Cobb
komt onder de indruk van Leo's
vlotte babbel en stuurt hem naar
Californië, om daar zijn zaken-
belangen te behartigen. Net voor
zijn vertrek maakt Leo kennis met
de knappe, maar bijziende
danseres Kathleen Cooke, die op
weg is naar New York. Voor Leo is
het liefde op het eerste gezicht.
Een jongen van het platteland.
Buck Greenway, is ook op weg naar
New York om daar een zadel af te
leveren voor een rodeo-rijder. De
paden van deze drie jongelui blijven
elkaar voortdurend kruisen. Ze
worden betrokken bij het maken
van een twee-acter. die geregis
seerd wordt door Leo. Per ongeluk
raken Buck en Kathleen op drift in
een reuzenballon en Leo filmt deze
niet-geplande scène tot de laatste
seconde. Intussen grijpt Buck de
gelegenheid aan om Kathleen in de
gondel ten huwelijk te vragen. Zij
geeft hem haar ja-woord....
Buck en Kathleen worden Leo's
grote sterren. Zij blijven films
maken en weten steeds de wraak
oefeningen van de Patents Comp.
te ontwijken. Maar door een toeval
ontdekt Leo dat Cobb zijn twee-
acters bij elkaar heeft gevoegd,
versneden en gelanceerd als
hoofdfilm, zodoende - achter hun
rug om - een hoop geld verdienend.
De première van Griffith's „Birth
of a nation" overtuigt iedereen dat
de tijd van de hoofdfilms van vollq
lengte nu definitief is aangebrokert.
Vol enthousiasme storten. Leo,
Buck en Kathleen zich op deze
nieuwe industrie om hun fortuin te
maken. Iets waar ze H. J. Cobb niet
bij nodig hebben
„Nickelodeon" is een ple
zierige film over één van de ple
zierigste onderwerpen die ik ken:
film. (Grand 5, eerste week, alle
leeftijden).
DETECTIVE-KOMEDIE:
MURDER BY DEATH
Er wordt een invitatiekaart weg-
AMERSFOORT - Deze week biedt het Amersfoortse bioscooppro
gramma in ieder geval twee films, die de moeite van het bekijken
waard zijn. Dat is in de eerste plaats de film van regisseur Peter
Bogdanovich „Nickelodeon" met Ryan en Tatum O'Neal, Burt Rey
nolds, Stella Stevens en Jane Hitchcock en de detective-komedie
„Murder by death" van regisseur Robert Moore met Peter Falk, sir
Alec Guiness, David Niven, Peter Sellers en Truman Capote. Twee
amusante films, die een groot publiek verdienen. Verder in het
nieuwe weekprogramma veel prolongaties, zoals „Een brug te ver"
(negende week), „Twee door het dolle heen" (vierde week), „De
gendarmes op vrijersvoeten" (derde week), „Madame Clau
de" (tweede week) en „Merlijn de Tovenaar (vijfde week). „They call
me Trinity" de eerste echte succesfilm van het komische western
(knok-) duo Terence Hill en Bud Spencer van regisseur E. B. Clucher
(dezelfde die de nieuwste van dit edele duo regisseerde) komt terug
in Duo 2, waar in de nachtvoorstelling Isaac Hayes in „Truck Turner"
nog eens te zien is. In Duo 1 het gebruikelijke sex-werk, waaronder
een Franse sexfilm en een reprise van Flossie. Kortom: keus genoeg.
NICKELODEON
Nickelodeons, zo vertelt Ate de
Jong in het blad Skoop ons,
waren de eerste bioscoopjes. Je
mocht er voor een „nickel" het
„theater" binnen. Voor de
jongere generatie een broodno
dige informatie wanneer men
naar de film „Nickledeon" gaat
kijken. Zonder die wetenschap
zegt die titel je niets, ook al kom
je al kijkende heel snel tot de
ontdekking, dat deze nieuwe film
van regisseur Peter
Bogdanovich helemaal over die
goeie ouwe begintijd van de film
gaat, aan het begin van deze
eeuw. Nu zijn er mensen, die
„Nickelodeon" niet de beste film
van Bogdanovich vinden
(„What's Up Doc?", „The last
Picture Show" en „Paper Moon"
waren volgens hen beter), maar
gelukkig is dat geen enkele
maatstaf, zoals ook telkens weer
blijkt als u na een negatieve
kritiek van mijn kant naar de film
gaat kijken en hem prachtig
vindt....
Bogdanovich, zelf één
filmkritikus in New York, is op een
gegeven moment begonnen met
het maken van films en dat resul
teerde onder meer in drie succes
films (zie boven) maar ook in en
kele duidelijke flops, die in Neder-
lano aan ook maar niet weroen uit
gebracht Bogdanovich filmt over
films en daar moet je van houden.
„Nickelodeon" is echter een film,
die niet alleen het verhaal vertelt
van de opkomst der stomme film in
de jaren 1912 en later), maar ook
steeds weet te amuseren door de
slapstick, die Bogdanovich in het
verhaal heeft gestopt als een
logisch verlengstuk in zijn poging
om die beginjaren voldoende reliëf
te geven. Ik vind „Nickelodeon"
dan ook gewoon een leuke film, ook
al kun je redetwisten over de origi
naliteit van de film en de eigen in
breng van Bogdanovich in het ge
heel.
Ryan O'Neal, die enkele goede
rollen vertolkte (onder meer in
„What's up Doc?" met Barbara
Streisand en in „Paper Moon" met
zijn dochter Tatum) is misschien
niet helemaal de juiste figuur om de
hoofdrol van een per ongeluk in het
filmvak rollende schrijver te vertol
ken, maar samen met dochter
Tatum (altijd goed voor een aanste
kelijke lach)Burt Reynolds als de
eerste „jeune premier" van de be
ginnende film en Jane Hitchcock als
de jonge vrouw, die ook al tegen
haar wil in de film terecht komt,
slaagt Bogdanovich er in om een
leuke komedie te maken, waarbij de
ernst pas aan het slot om de hoek
komt kijken. Dan - bij de première
van Griffith's „Birth of a nation"
weten de jeugdige filmmakers, dat
de tijd van de grappen voorbij is en
de film een medium gaat worden,
waar ernstig rekening mee moet
worden gehouden. Een serieus
medium
GEBOORTE VAN EEN
MILJOENEN-INDUSTRIE
Het verhaal begint in 1912.... een
nieuw amusementsmedium voor
de massa neemt dagelijks in popu
lariteit toe... DE FILM. Stomme
films met titels en pianobegelei
ding... de geboorte van een miljoe
nenindustrie!
Een groep jonge mensen van di
verse pluimage wordt door het
noodlot bij elkaar gebracht en gaan
een deel vormen van deze prachti
ge, stralende nieuwe wereld. Leo
Harrigan is een jonge advocaat,
vechtend voor zijn carrière. Wan
neer hij geld ruikt, werpt hij zich op
als juridisch adviseur van H J.
Scène uit de film van Peter Bogdanovich: „Nickelodeon", waarin
Ryan O'Neal In een benarde situatie terecht is gekomen.
plezier het hunne hebben bijge
dragen.
(Eerste week, Cinema 2, twaalf
jaar).
IN HET KORT
„Twee door het dolle heen", de
nieuwste film van Bud Spencer en
Terence Hill als twee politie
agenten die hun eigen regels heb
ben, heeft ook veel succes in
Amersfoort. Dat was te verwachten,
want deze knok-komedie is erg leuk
om naar te kijken. (Vierde week,
Grand 3, alle leeftijden)
We weten allemaal, dat Louis
de Funès de meest magische
komediant van dit moment is en
één van de weinige Franse ko
mieken, die zo'n formidabel suc
ces boeken via het medium film.
Ook „De gendarmes op vrijers
voeten" - en oudje - begint aan
een nieuwe succes-cyclus.
(Grand 4, derde week, alle leef
tijden).
„Madame Claude", de nieuwste
film van regisseur Just Jaeckin be
gint in Amersfoort aan de tweede
week. Dit verhaal over een bor
deelhoudster voor de meer hoger
geklasseerden in deze woelige
maatschappii, werd door Just
Jeackin op de van hem bekende
wijze verfilmd. Het vrouwelijke
schoon wordt getoond in cleane
soft-focus plaatjes, waaraan je op
nieuw de mode-fotograaf herkent,
die Jeackin was voordat hij zich met
de film ging bemoeien, eerst met
„Emanuelle", daarna met „Histoire
d'O". Geen schokkende zaken dus.
Gewoon een keurige sexfilm.
(Tweede week, Cinema 1, zestien
jaar).
„Een brug te ver" blijft eve
neens voldoende publiek
trekken om het nog eventjes In
Amersfoort uit te houden. „A
bridge too far" van regisseur Ri
chard Attenbourough naar het
gelijknamige boek van Cornelius
Ryan, is het bloedige verhaal van
de mislukte poging om via een
luchtinvasie de Rijnbrug bij Arn
hem te bezetten om daardoor een
snelle doormars naar Hitiers
Dritte Reich en de val van het Na
zidom te forceren. Een „vergis
sing", die duizenden doden kost
te(Negende week, Euro Ci
nema, twaalf jaar).
Het gebeurt niet zo heel vaak, dat
kinderfilms weken achtereen
blijven draaien in Amersfoort. Met
„Merlijn de Tovenaareen reprise
van Walt Disney is dat wèl het
geval. Deze Nederlands gesproken
tekenfilm is deze week opnieuw in
Euro te zien op zaterdag en woens
dagmiddag (vijfde week, alle leef
tijden)
„Les onze mille verges" is de
Franse titel van de sexfilm, die
deze week in Duo 1 te zien is
onder de Nederlandse titel: „In
slikken en doorgeven". Het
schijnt gemaakt te zijn naar de
roman van Guillaume Apol-
linaire. Regisseur Eric Lippman
maakte naar een waarschijnlijk
erg zwak scenario een erg
zwakke film, die voor de liefheb
bers van dit soort films voor mijn
gevoel beslist als een tamelijk
saaie aangelegenheid over zal
komen. (Duo 1zestien jaar).,.
Een aardige reprise is „They call
me Trinity"de film, die onder regie
van regisseur E. B Clucher voor
goed de faam van het duo Spencer
en Hill vestigde „De rechter en de
linkerhand van de duivel". Eén
lange aaneenschakeling van komi
sche knokpartijen in het wilde wes
ten (Duo 2, eerste week. twaalf
jaar).
In de nachtvoorstellingen van
Duo 1 kan men tenslotte vrijdag
en zaterdagnacht kijken naar
„Flossie, Venus uit Zweden" en
de kenners weten dat wat er te
zien zal zijn en in Duo 2 speelt
Isaac Hayes als de formidabele
premiejager in „Truck Turner".
Beide voorstellingen: boven 16
jaar).
gestuurd waarop te lezen staat: ,,U
wordt hartelijk uitgenodigd voor een
diner met moord. De ontvangers
zijn 's werelds vijf beroemdste de
tectives, die door de excentrieke
miljonair Twain in zijn onheilspel
lende en afgelegen kasteel worden
ontboden Als de gasten arriveren
worden zij door de blinde butler Be-
nsonmum ontvangen. Hij wordt ter
zijde gestaan door de doofstomme
kokkin en keukenmeid Yetta. En
wie arriveren er dan uit alle wind
streken? In de eerste plaats de Bel
gische speurder Milo Perrier in ge
zelschap van zijn trouwe chauffeur
Marcel. Dan is er Sam Diamond, de
beroemdste detective uit San Fran
cisco Hij wordt op charmante wijze
begeleid door het meisje Tessy. Uit
Engeland komt de kordate Miss
Jessica Marbles en zuster
Whithers Natuurlijk ontbreekt ook
de Oriëntaalse speurneus Sidney
Wang niet, die zijn derde geadop
teerde zoon bij zich heeft. Tenslotte
komen societydetective Dick Char
leston en z'n vrouw Dora uit het
dure Falm Beach en Beverly Hills.
Tijdens het diner, dat in wer
kelijkheid nooif wordt opgediend
onthult gastheer Twain dat er om
middernacht een moord op een van
de aanwezigen gepleegd zal wor
den. Twain beschouwt zichzelf als
de BESTE detective ter aarde en
daagt hiermee de anderen uit. De
gene, die de moord weet op te
lossen zal de lieve som van een
miljoen dollar, belastingvrij, ont
vangen.
De luiken dreunen voor de ra
men. de deuren worden „vanzelf"
gesloten.... niemand mag vóór
zondag het geheimzinnige huis ver
laten. Kamers verschijnen en ver
dwijnen. er is een lijk en toch weer
niet. de butler wordt vermoord
en verdwijnt.... kortom, de meest
vreemde verwikkelingen waar geen
normaal mens een touw aan vast
kan knopen. Edoch.... de vijf super-
speurders wèl...
Raadselen te over: wie is de
moordenaar en wie zullen zijn (of
haar) slachtoffers zijn? Dat komt
men pas te weten als de klok twaalf
slagen laat horen. en dan....
UITSTEKENDE PERSI
FLAGE
„Murder by death" is de titel van
deze uitstekende speurders
komedie die tevens een pure persi
flage op het genre speurders
romans op speurdersfilm
genoemd kan worden Regisseur
Robert Moore maakte deze film
naar een uitstekende scenario van
Neil Simon, die geraffineerde dialo
gen schreef voor de typische
detective-karakters uit tal van ro
mans: Hercule Poirot, miss
Marples, Charlie Chan, Sam
Spade, de Thin Man en zijn vrouw,
kortom het hele illustere
gezelschap is bij elkaar Neil
Simon, die befaamd is geworden
door zijn Broadway-musicals en
filmscripts (zoals „Barefoot in the
park", The prisoner of 2nd Avenue"
en „The sunshine boys'), is er op
een formidabele wijze in geslaagd
via behoorlijke krachtige, pittige dia
logen de detective-held in de
romans van Agatha Christie,
Francis Durbridge en anderen voor
gek te zetten. Nou ja. helemaal voor
gek staan ze natuurlijk niet, want de
heren èn dames weten hun weetje
en ze zijn niet voor niets beroemd
geworden in het edele speurders
vak.
Peter Falk (voor velen het meest
bekend als „Colombo') bewijst ook
in deze film zijn formidabele acteer-
talent(hij deed dat eerder en nadien
in verschillende dramatische film
rollen) als de Amerikaanse hard-
bolied detective Sam Diamond.
Verder David Niven in de van hem
zo bekende nuffig-arrogante
English style en natuurlijk niet te
vergeten Peter Sellers, die zonder
enige moeite en eveneens met
zichtbaar plezier Sydney Wang ge
stalte geeft, de bekende Chinese
speurder...
Elsa Lanchester tekent voor miss
Marbles en dan weet u wel wie
wordt bedoeld, terwijl James Coco
de Belgische Milo Pierrier waar
maakt.
De bekende schrijver Truman
Capote debuteert in deze film als
acteur. Hij is de man, die de dames
en heren uitdaagde, Lionel, een
schrijver, die denkt het geniaalst
van allen te zijn. Hij speelt de rol die
hem door Neil Simon blijkbaar op
het lijf geschreven is.
Last but not least is er dan nog de
blinde butler Bensonmum die de
gasten moet ontvangen en verzor
gen. Sir Alec Guiness kwijt zich uit
stekend van deze dankbare taak en
zorgt voor onvergetelijke momen
ten.
Tja, en verder moet u het zelf
maar bekijken wie de
moordenaar is van een lijk, dat
dan weer niet en dan weer wei
bestaat. De spelers spelen hun
spel en worden gespeeld. „Mur
der by death" is erg plezierig om
naar te kijken voor hen, die thuis
zijn in de speurders-materie.
Maar ook zij, die nog nooit een
detective onder ogen hadden of
nog nooit een verfilming ervan
hebben gezien, zullen zich koste
lijk vermaken met „Murder by
death", waaraan de hoofdrolspe
lers en -speelsters met zichtbaar
Peter Falk als Sam Diamond In „Murder by death", een voortreffe
lijke komedie van regisseur Robert Moore en scenarioschrijver Neil
Simon.
