jeuwe „Exorcist"-film in première;
Hongaars „Loflied op de zonde"
EKfKEïï
ADVOCATENKANTOOR
Mr E. M. KIEK-PRINZ
Firma
E. Boshuis
bert vos
Sm*0, en missch'en hebtu
s(jer Krant - Kijk op de film
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1977 19
GEVESTIGD vanaf 12 september 1977
Finnmark 20 - Leusden.
Pro Deo en particulier consult
volgens afspraak.
Tel. no. 033-45555.
Arnhemseweg 38,
Leusden-Zuid.
tel 033-40505.
Handel in gebruikte
automobielen en
schadewagens.
Plaat- en spuitwerk
en reparatie.
fOORT - Deze week aandacht voor de nieuwste Excorcist-film „The
en „Loflied op de zonde" van de Hongaarse regisseur Miklós
Verder opent het Filmhuis Amersfoort na het (extra) Italiaans film
jaar deuren en viert het eerste lustrum. Deze week met „Valpariso mi
an de Chileense regisseur Aldo Francia met vooraf de dokumentaire
ttmos" over de staatsgreep in Chili. Zaterdagnacht in het Filmhuis
genheid van het eerste lustrum de eerste film in een reeks nachtvoor-
fflop zaterdag: „Bof" van de Franse regisseur Claude Faraldo. Voor
rlge werden de films in de Amersfoortse theaters vrijwel allemaal
i,igeerd.
PED OP DE ZONDE
ijngaarse regisseur Miklós
met zijn nieuwste film
op de zonde" (Vices and
4) de internationale pers
tn gehaald omdat de film op
ihespreken waard was, maar
idit de film, vooral in het
lid, niet altijd even prettig
(rangen. In Italië werd de film
ogenomen („Loflied op de
"werd daar notabene opge-
Hoewel de film op zich veel
uitspattingen laat zien, zou
led op de zonde" niet in
instantie erotisch of por
ch willen noemen. Je moet
soort films houden, deze
og van realiteit en fantasie,
(dat het geval is, is „Loflied
unde" eerder een poëtische
(de dankzij het uitstekende
camerawerk van Tomislav Pinter.
Het is een soort poëzie, dat met filmi
sche symboliek wordt uitgebeeld.
Hoewel er in grote lijnen wel degelijk
een verhaal in defilm zit, zijn het toch
de opeenvolging van losse scènes,
die soms voor boven-natuurlijke ef-
fekten zorgen, de wereld van Jancso
zo nu en dan ongrijpbaar maakt tot
een droomwereld.
Uit een interview met Miklós Jancso
publiceer ik de volgende gedeelten,
waarin de regisseur zijn film nader
„verklaart".
Jancso behoort tot de kategorie
„konsekwente" filmers; steeds terug
kerend thema is de strijd van de
enkeling tegen de machthebbers, het
regiem In veel van zijn films werd hij
daarbij vooral geïnspireerd door de
Hongaarse geschiedenis, die talloze
voorbeelden van deze vrijheidsstrijd le
vert. Ook in „Loflied op de zonde" blijft
Jancso trouw aan dit thema, waarvoor
ditmaal de raadselachtige dood van
fcBol, In de zaterdagnachtvoorstelling van het Filmhuis
kort voel ik me weer
happy Zoals u wellicht
pger hebt vermoed, ben ik
j tevreden over wat de
'Dse omroepen mij aan
fle bieden hebben. Ik heb
matig aan mij bevriende
I«i Hilversum bericht, maar
It/eaf ik een roepende in de
rwestijn. Zoals u wellicht
ftrder uit mijn bescheiden
in deze rubriek hebt be-
l ben ik een zeer grote
bede computer. Ik heb - en
Voe/ ik me zo plezierig,
ken op genoeglijke wijze
fkombineren.
t¥ geleden werd ik voor-
l'enaderd door een semi-
idnjlmet de vraag of ik mee
°en aan een nieuw experi-
f pro/e/rf. Nou dat wilde ik
peromdaf dit bedrijf mij na
l^hligt. (U vindt de PTT
f tosnoez/g in al haar soms
pende onbeholpenheid?).
TJw ben ik een tevreden
b maling aan de vader-
nepen met hun een-
aan slechte TV-
|^a s. Ik maak mijn eigen
"tima. Samen met de
|een groot bedrijf in het zui-
t lands, dat zich vroeger
el'ik bezig hield met de lu-
fabrikage van
'ten
hdels gelezen in uw dag-
I heb een klein apparaatje
m'/i telefoon staat. Ster
ker nog, het is er mee verbonden.
Een andere draad gaat van dat
kastje naar mijn TV. Het enige wat
ik nu hoef te doen om een hele
avond doel TV-plezier voorgescho
teld te krijgen, is het nummer van
een zeer wijze computer te draaien
om hun te kunnen vertellen, wat ik
graag op m'n scherm wit zien. Er
zijn tal van mogelijkheden denk
baar. Ik krijg zonder oponthoud het
laatste nieuws, de beursberichten
en de testresultaten van de Con
sumentenbond ten aanzien van al
lerlei nuttige en minder nuttige
consumptie-zaken.
Ik kan het erg best vinden met
diecomputer, ook al zal u dat hope
lijk verbazen. Ik praat heel wat af,
zo'n avond. Alleen zo nu en dan
bekruipt me toch een beetje onbe
vredigend gevoel. Want ik kijk nu
wel elke avond heel erg trouw naar
de beursberichten, maar dat is net
zo iets als elke dag een blik
benzine halen, terwijl je geen auto
hebt. Ik heb geen aandelen, obliga
ties of wat ook voor fraais. Ik heb
dat gisteren héél voorzichtig aan
de computer meegedeeld. En ik
heb hem even voorzichtig
gevraagd of ie voor morgen mis
schien een oude film met Brigitte
Bardot voor me wilde draaien. Per
slot van rekening doen de om
roepen dat zo nu en dan ook.
Maar ik ben bang, dat het van
daag weer beursberichten wordt
en een wasmiddelen-test van de
consumentenbond. Want toen ik
die vraag had gesteld kreeg ik
maar één antwoord: „Prrrrt, ssssst,
prrrrrt, ssssst, toet, toet, toet, toe-
oeoeoetNu zijn er twee mo
gelijkheden: of de computer is nu
druk op zoek naar een geschikte
film van Brigitte Bardot öf het aar
dige machientje heeft duidelijk m-
strukties van minister Van Agt (of
welke minister dan ook) gekregen.
Ik denk het laatste
Rudolf von Habsburg en Maria Vetsera
model staat.
Rond Rudolfs dood vervlechten do-
kumenten en fantasie zich voortdurend
en het onderwerp leverde stof voor ver
schillende verfilmingen op zoals die van
Litvak uit 1936
De meest verspreide opvatting ver
haalt over een tragische liefdes
geschiedenis die met een dubbele
zelfmoord eindigde; in de officiële
versie van het keizerlijk hof wordt ge
sproken over een hartaanval, om over
de vele andere interpretaties nog maar
niet te spreken. Toch heeft „Loflied op
de zonde" niet de pretentie een histori
sche film te willen zijn. Jancso ontkent
dan ook dat het hier om een nieuwe,
geschiedkundige interpretatie zou
gaan, zoals in verschillende krantenar
tikelen werd gesuggereerd.
Jancso: „Ik ben als auteur en niet als
historicus te werk gegaan. Net zoals
bijvoorbeeld bij Offenbach, die voor zijn
operettes altijd denkbeeldige landen
creëerde, gaat het hier om een ima
ginair Habsburgeriaans keizerrijk Het
is dan ook als zodanig geen film over
Rudolf von Habsburg en derhalve geen
nieuwe versie van „de zaak Mayerling".
De enige historische waarheid die kan
worden nagegaan ligt in de sfeer die de
film uitstraalt: de sprankelende walsen,
de opzwepende polka's, de bals en de
uniformen. Het eigenlijke thema - het
zegevierende gezag - had ten alle tijden
kunnen plaatsvinden Door echter de
gebeurtenissen te verpakken in die ty
pische kleinburgerlijke, strenge Habs-
burgeriaanse sfeer wordt het gegeven
dramatischer en veelzeggender Door
de keizer-zoon relatie wordt bovendien
het abstrakte machtsbegrip konkreet
gemaakt en van het politieke vlak naar
het niveau van de persoonlijke relatie
verlegd."
Geen historische film dus; wèl een
speels spel met historische veron
derstellingen; een verhaal over ge
ruchten en waarheden; een fabel van
de kontrakultuur. Voor een regisseur
als Jancso zitten er in „Loflied op de
zonde" opmerkelijk veel erotische
scènes. Wellicht is het voor de Hon
gaar een uitdaging geweest om
onder Italiaanse produktieverant-
woording een „gedurfde" film met
eersteklas akteurs te mogen malen.
Jancso: „Er is inderdaad veel en dik
wijls bloot te zien. Toch is „Loflied op de
zonde" geen typische seksfilm, laat
staan pornografisch. Nee, het hoofdmo
tief is de natuurlijkheid, de vrijheid. Een
vrije liefde is niet vies. Het is slechts een
aspekt van de vrije mens en daarvan wil
deze film getuigen Bij de stoeipartijen
is er immers geen sprake van onder
drukking of van een beul-slachtoffer re
latie; dit in tegenstelling tot vele andere
manieren waarmee er veelal met seks
wordt omgesprongen Niet het feest
met al zijn excessen is in „Loflied op de
zonde" het werkelijke schandaal maar
de houding van het vaderlijk gezag
tegen zijn zoon De kroonprins wordt
gedood om de echte gebeurtenissen in
de doofpot te kunnen stoppen
De keizer heeft n! begrepen dat zijn
zoon het gevoel voor zonde mist en
daarom de grenzen van het toelaatbare
onherstelbaar heeft geschonden. Dan
blijft alleen nog maar de mogelijkheid
over om zo iemand als een gevaarlijke
gek te beschouwen, een zot, die slechts
nog met de dood kan worden bestre
den."
Een belangrijk element in „Loflied
op de zonde" lijkt de tuttige, keizer
lijke kapelmuziek die als konstant
dekor zeer sfeerbepalend werkt
Jancso: „De walsen en polka's
spelen in onze film inderdaad een fun
damentele rol; we gebruiken deze mu
ziek enerzijds als historische referentie
maar tegelijkertijd werkt het als ironisch
wapen tegen de zeden en gewoonten
van onze voorvaderen. Zo'n tachtig jaar
geleden had de wals nog zijn eigen
mystiek; het was een vlag, een verdo
vingsmiddel voor het gewone volk om
de problemen te vergeten en de waar
heid te verhullen Formele, uiterlijke
schoonheden leidden zo de aandacht
af van de werkelijke gebeurtenissen In
„Loflied op de zonde" ontmaskert de
muziek dergelijke drijfveren zoals bij
voorbeeld tijdens de dansmarathon,
waar de huichelarij ontsluierd wordt.
Ook de dialogen in de film volgen de
zelfde regel; datgene wat ons wordt ge
toond stellen we met behulp van de
ironie ter diskussie."
(Grand 4 - eerste week. zestien jaar)
THE HERETIC
Duivelse films zijn, na „The Ex-
corcist" gewoongoed geworden bij
het doorsnee filmpubliek. U weet hoe
dat gaat: zodra Hollywood een be
stseller heeft gescoord, weet ze van
geen ophouden. Na „The Excorcist"
waarbij duizenden mensen
hysterisch werden of flauw vielen
tijdens het bekijken er van, volgden
er meer films, die een dergelijk on
derwerp behandelen. „The Omen" is
daar één van de betere voorbeelden
van en ook „Audrey Rose" (over
reïncarnatie) behoort tot dit nieuwe
filmgenre. Maar „The Excorcist"
werd als kassucces natuurlijk niet
overtroffen en dat is altijd een goede
reden om er een vervolg om te ma
ken. Regisseur John Boorman heeft
daar een toch vrij moeilijke job aan
gehad, want het was alsof de duivel
er mee speeldeIn plaats van de
geraamde 7,5 miljoen gulden kostte
de produktie tenslotte 25 miljoen,
Lee J. Cobb, die de politierechter zou
spelen, stierf voordat men aan de
opnamen begonnen was, Ellen Bur-
styn wilde niet meespelen en ook
Max van Sydow zag er aanvankelijk
niets in. En zoiets kost tijd en geld.
Maar de kijker krijgt - wat betreft de
hoofdrolspelers - toch waar voor z'n
geld Linda Blair, het meiske dat in de
hoofdrol in de eerste Excorcist-film ver
vulde, is uiteraard weer present en het
blijkt nog niet helemaal goed met haar
te gaan. Richard Burton vervangt Pater
Merrin, die in de eerste Excorcist-
nachtmerrie het tegen de duivel aflegde
en daarom niet in het verhaal terug kon
keren. Burton is een goede collega van
de gestorven pater, die de zaakjes wel
eens zal regelen. Louise Fletcher is de
behandelende dokter (zij kreeg voor
namelijk bekendheid door haar for
midabele rol in „One flew over the cuc
koo's nest).
„Excorcist II - The Heretic" (De
ketter) gaat er weer fiks tegen aan.
Tegen de duivels-bestrijding. Geba
seerd op een scenario van William
Goodhart kan het publiek weer ruim
schoots fl au wvall en Jnysterisch worden
etc. etc. Of dat ook inderdaad het geval
zal zijn, zal afwachten moeten worden.
Inmiddels is ook het bioscooppubliek
gewend geraakt aan de duivelse
effekten van The Excorcist. Maar dat
neemt niet weg, dat het allerminst een
film is geworden, waar je met werkelijk
plezier naar kijkt als je gevoelig bent
voor de effekten, die Boorman en de
zijnen voor ons op het gewillige witte
doek slingerde, dat al snel alle kleuren
van de regenboog vertoont, behalve
wit. Want dat is geen kleur van de
duivel, nietwaar?
(Grand 3, eerste week, 16 jaar).
VALPARISO Ml AMOR
In het Amersfoortse Filmhuis kan
men deze week (van zaterdag tot en
met dinsdag, elke avond om 20.15
uur) kijken naar de film van
Chileense regisseur Aldo Francia
„Valpariso Mi Amor" uit 1969, een
film, die werd gemaakt, voordat Al-
lende president van Chili werd.
In Valpariso, de belangrijkste haven
stad van Chili, leeft een werkloze slager
die voor zijn vrouw en zijn vier kinderen
moet zorgen Om zijn gezin te kunnen
voeden gaat hij vee stelen. Op een dag
worden zijn twee zonen op heterdaad
betrapt bij het uitbenen van een stuk
gestolen vlees. De vader wordt even
eens gearresteerd en krijgt een gevan
genisstraf van een paar jaar De sociale
positie van het gezin verslechtert nog
meer nu de vader in de cel zit De kinde
ren komen er langzamerhand toe, te
stelen, om in leven te blijven. Een maat
schappelijk werkster die het gezin op
komt zoeken drukt de moeder op het
Vier scènes uit „Zorro".
Linda Blair opnieuw het slachtoffer van de duivel in „The Heretic", het vervolg op „The Excorcist".
ANATOMIE VAN
EEN BEZORGER
Cinama 1 - tel. 033 - 18900
Slapshot Dagelijks 2.00 - 7 00 - 9.30
uur, zondag 2 00 - 4 30 - 7 00 - 9.30
uur, 16 jaar
Cinema 2
Twee door het dolle heen. Dagelijks
1 45 - 6.45 - 9.15 uur. zondag 1.45 -
4.15 - 6.45 - 9.15 uur. a.l.
hart met haar zieke zoontje naar de dok
ter te gaan. Wanneer ze met hem naar
het ziekenhuis gaat, wordt hij daar wel
iswaar onderzocht en wordt gekon-
stateeerd dat hij longonsteking heeft,
maar kan het kind niet in het ziekenhuis
worden opgenomen en moet de
moeder weer met hem naar huis. Enige
dagen later sterft hij. In deze film, die
gemaakt is voordat Allende president
van Chili werd, laat Aldo Francia de te
genspraken van de burgelijke, kapitalis
tische maatschappij zien. Enerzijds is
er de burgelijke ideologie die eer
lijkheid, eerbied voor het privébezit ge
biedt, anderzijds maken de maat
schappelijke en ekonomische omstan
digheden het voor grote delen van de
bevolking onmogelijk om volgens deze
fatsoenskodes te leven
Door de objektieve gebeurtenis van
het stelen van een stuk vlees niet als
een op zichzelf staand feit te tonen,
maar in de eerste plaats de aan
leidingen die tot de „misdaad" leiden te
laten zien, en in de tweede plaats de
gevolgen te laten zien van de reaktie
van de staat op deze „misdaad", het
arresteren van de slager, wordt een in
zichtelijk beeld gegeven van de Chi
leense maatschappij zoals hij funktio-
neert en wat de direkte konsekwenties
daarvan zijn voor een groot deel van de
bevolking, namelijk dat gedeelte dat
niet de beschikking
(Filmhuis, Amersfoort).
maar zich, zoals dat heet, opgewerkt
hebben, stuit altijd op dezelfde karak
tereigenschap die een voorwaarde voor
hun succes is: de neiging om zich de
cultuur van de hogere klassen eigen te
maken, en daarmee een deel van zich
zelf te verloochenen Faraldo lijkt de
eerste filmer te zijn die de „hogere"
burgerlijke waarden afwijst, niet als een
rebel tegen eigen milieu (zoals
Godard), maar vanuit een positieve in
stelling. Hij wil koste wat kost de erfenis
van zijn milieu behouden zonder echter
in het soort conservatisme te vallen dat
Chaplin teisterde: filmen over de armoe
van je eigen jeugd, zoals een rijkaard
pittoreske verhalen kan ophangen over
de kommervolle omstandigheden
waarin zijn vader verkeerde.
IN HET KORT
Voor het overige bleef het
bioscoopprogramma in Amersfoort
vnjwel ongewijzigd. In Grand 5 kwam
„De Linker en de rechterhand van de
duivel" terecht (Bud Spencer en
Terence Hill in een inmiddels klassiek
geworden western-komedie). in
Cinema 1 draait ,Slap Shot" (met Paul
Newman als ijshockeyer) voor de derde
week, terwijl Cinema 2 voor de achtste
week eveneens Bud Spencer en Te
rence Hill onderdak verleent met hun
„Crimebusters". „Speedtrap", de film
van de achtervolgingen, kan men be
wonderen in Euro Cinema, terwijl Duo 1
„Zwoele vakantiedagen" op het
scherm brengt (misschien beter bekend
als „Histoire de O").
Duo 2 waarschuwt
duidelijk: „Terg nooit een killer". In de
nachtvoorstellingen van Duo 1 vertelt
een vrouw: „Ik doe het elke dag" en
Duo 2 brengt weer eens Chinees
geweld in „De bloedbroeders". In de
kindervoorstelling van Euro Cinema
tenslotte opnieuw „Zorro, de gemas
kerde wreker".
Ter gelegenheid van het vijfjarig be
staan brengt het Filmhuis Amersfoort
iedere zaterdagavond om elf uur spe
ciale nachtvoorstellingen met om.
hoogtepunten uit vijf jaar Filmhuis, een
Hitchcock-retrospectief en de filmkeus
van het publiek Voor de eerste nacht
voorstelling heeft het filmhuis „Bof,
Anatomie van een bezorger" van de
Franse regisseur Claude Faraldo op het
programma gezet.
Bof, anatomie d'un livreur, heet het
debuut van Claude Faraldo uit 1971,
dat na het succes van zijn tweede film
Themroc terecht door Film International
naar Nederland gehaald is. Een hoogst
merkwaardig debuut, want de film gaat
in feite over een hoofdpersoon die zelf
ook debuteert. Niet in het filmvak, maar
in het bezorgen van kratten wijn. In het
begin zie je hem uitgebreid de hand
grepen van een driewielig wagentje uit
gelegd krijgen, vervolgens leert hij hoe
hij de kratten het beste op kan pakken
en sjouwen, en het moment van zijn
grote succes komt, wanneer hij een
heuse vrachtwagen mag bedienen.
Anatomie van een bezorger - je
vraagt je af waarom Faraldo juist deze
titel gekozen heeft. Het woord roept as
sociates op met secties op lijken, het in
kaart brengen van een mens die over
leden geacht mag worden. Aangezien
Faraldo zelf krattensjouwer is geweest,
kun je veronderstellen dat hij over een
deel van zichzelf filmt dat allang afge
storven is, maar dat hem blijvend intri
geert: het conformisme aan de maat
schappij. Wie de levens
geschiedenissen bekijkt van mensen
die in een arbeidersmilieu geboren zijn
Chinees geweld In „De bloedbroeders".
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 15 september t/m 21 sep
tember 1977
Grand 1 - tel. 033 - 14632
Opening eind van dit jaar.
Grand 2
Ook dit theater gaat eind van dit jaar
open
Grand 3
Exorcist II the Heretic. Dagelijks 7.00 -
9.30 uur, zaterdag 2.00 - 7.00 - 9.30
uur, zondag 2.00 - 4.30 - 7.00 - 9 30
uur. 's Middags wegens verbouwing
gesloten. Uitgezonderd zaterdag en
zondag, i~6 jaar
Grand 4
Loflied op de zonde. Dagelijks 6.45 -
9.15 uur, zaterdag 1.45 - 6.45 - 9.15
uur, zondag 1 45 - 4.15 - 6.45 - 9.15
uur. 's Middags wegens verbouwing
gesloten. Uitgezonderd zaterdag en
zondaq, 16 jaar
Grand 5
De rechter en de linker hand van de
duivel Dagelijks 7 00 - 9.30 uur, zater
dag 2 00 - 7 00 - 9.30 uur, zondag 2.00 -
4.30 - 7 00 - 9.30 uur. a.l.
Euro - tel. 033 - 33655
Speedtrap. Dagelijks 1.45 - 6 45 - 9.15
uur, zaterdag 4.15 - 6 45 - 9.15 uur,
zondag 1.45 - 4.15 - 6.45 - 9.15 uur,
woensdag 6 45 - 9.15 uur, 16 jaar.
Duo 1 - tel. 033 - 16572
Zwoele vakantiedagen. Dagelijks 2.15-
7.15 - 9.30 uur, zondag 2.15 - 4.30 -
7.15 - 9 30 uur, 16 jaar.
Duo 2
Terg nooit een killer. Dagelijks 2.00 -
7.00 - 9.15 uur, zondag 2.00 - 4.15 -
7.00 - 9.15 uur, 12 jaar.
Nachtvoorstellingen
Duo 1
Ik doe het elke dag, vrijdag en zater
dagavond 24 00 uur, 16 jaar
Duo 2
De bloedbroeders, 16 jaar.
Kindervoorstellingen
Euro
Zorro de gemaskerde wreker. Advies
leeftijd vanaf 8 jaar. Zaterdag 12.30 -
2.30 uur, woensdag 1.45 uur. a.l.
