Buitenlandse vrouwen in Leusden -12
„Nooit meer terug naar
mijn geboorteland"
LNTILLIAANSE HELENA SMIT-SCHEIDELAAR
Vrouwenkafee
ook 's avonds
Leusder Krant - interview
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1977
9
IiEUSDEN,- ..De West krijr t steeds
ef het image van het wilde westen.
Ekheb dan ook niet de minste spijt
pullijn vestiging in Leusden vier jaar
jen", aldus Helena Smit-
adelaar (wier hart toch nog met
e aderen verweven blijft met het
en midden-Amerikaanse conti-
zoals uit het verdere gesprek
Als je gegevens wilt over de wijze,
jjrop ik hier eigenlijk terecht ben ge-
fren. dan moet je bij het begin begin-
n,en wel bij het jaar 1850", zegt He-
x nadat ze mij m'n geliefkoosde
link thee, en van allerlei te snoepen,
rft aangeboden,
fvan de boekenplank haalt zij een
boekwerk, met op de blauwe om-
g eert goud-kleurige tweemaster,
elijk een vaartuig van de West-
i Compagnie, dat met gebolde
m de golven doorploegt. Op de rug
tihetboekwerk staat: Kraft - Historie
boude families van de Nederlandse
pén De schrijver, dr. A. J. C. Kraft,
ddil boekwerk in 1951 eerbiedig
aan Hare Majesteit Juliana,
ngin der Nederlanden, en begint
Inwerk met een kwartier staat van de
«5n, naast een paginagrote foto van
a en Bernhard tijdens hun prille
etijksjaren. Uit het voorwoord blijkt,
|:deburgerlijke stand van de Antillen
uit het jaar 1831. Aan
langen van geboorten, doop en
jijden werden voordien bij
laden door de besturen van de
genootschappen Het boek is ver-
tgdmet een groot aantal foto's, en
adel stambomen stelt dan ook een
Jbaantal mensen in staat een blik op
jtöorgeslacht te werpen Als je elk
pi op zichzelf beziet, en kijkt naar
personen, die daarin op de
krgrond treden, dan worden onwille-
lirig herinneringen opgeroepen, die
l^hete tropische sfeer vn de Antillen
in herleven.
[Opbiadzijde 403 kun je zien, dat de
nvan mijn wezen zich al in Holland
leid, vóórdat ik op de Antillen werd
pen", lacht Helena, terwijl zij de be
itelde bladzij voor mij opslaat Onder
popje Scheidelaar lees ik, dat onge
le 1850 vanuit Deventer twee ge-
de direkteuren Jan en Hen-
is Scheidelaar naar Curapao kwa-
n. vergezeld van hun personeel, om
te ketels te bouwen voor de werven
In Willemstad en Venezuela. Uit de
pop volgende stamboom blijkt onder
re, dat Jans nakomelingen zich
m Holland vestigden. Heiena's
kon zich van de pracht van de
f^ge eilanden in de Caraibische zee
7 losmaken, en uit zijn huwelijk
"olHelena voort. De stamboom ein-
t met de mededeling, dat Helena
p met Willem Smit (In zuid- en
pn-Amerika heeft Helena nog
wveel familie en goede kennissen
PIANO
,,Hoe kwam de kennismaking met je
echtgenoot tot stand, Helena?"
..Oh, door onze piano Mijn man wilde
destijds een piano kopen, maar aange
zien de dealer destijds van een bepaald
model de laatste aan óns had verkocht,
gaf mijn vader toestemming even te
komen kijken Toevallig was ik thuis, en
sindsdien zijn wij pianissimo verder ge
gaan Hij was destijds employé bij de
KLM. en een jaar later maakten wij onze
huwelijksreis naar Costa Rica Doordat
wij slechts 5% van de passageprijzen
behoefden te betalen, reisden wij
daarna alle zuid- en midden-
Amerikaanse landen af. tot aan Mexico
toe En ook waren wij dikwijls met va
kantie in Europa
Zo woonden wij bijna 28 jaar lang op
de Antillen. Vier jaar geleden waren wij
toch eigenlijk echt wel zat van het eiland
Curapao.
Door de opkomst van politieke par
tijen, vakbonden en dergelijke, is de
prettige sfeer aldaar dermate beroerd
geworden, dat het haast niet meer mo
gelijk is normaal verder te leven. Dit
geldt daar voor arm en rijk. Het best
konden wij dat konstateren, toen wij dit
jaar, op doorreis naar Costa Rica, een
weekje op Curapao verbleven Nog
nooit heeft een week zó lang geduurd,
en wij waren blij toen wij konden ver
trekken! We waren dan ook méér dan
twee uur te vroeg op het vliegveld! Ge
lukkig maakte Costa Rica alles weer
goed!"
,JWat mankeerde er aan Curacao?"
,.Och. eigenlijk allés, de hele sfeer",
zegt Helena ,,Men heeft daar niet het
minste vertrouwen in elkaar. De boven
laag, notarissen, advokaten, accoun
tants. bankdirekteuren en noem maar
op. vormen samen een hecht front bij
alle mogelijke bedenkelijke zaken,
waarop ik liever niet dieper in ga. Het is
niet voor niets, dat steeds meer Antillia-
nen uitzwerven naar alle mogelijke
windstreken, vooral nu ook de bevol
kingsgroepen het onderling aan de stok
krijgen Begrijp je wat ik bedoel.
Dat Aruba niet langer onder het man
daat van Curapao wil staan, kan ik
daarom best begrijpen De Arubanen
zijn in vele opzichten vlijtiger dan hun
landgenoten op Curapao. en het is niet
eerlijk dat ook zij al het gekuip moeten
ondergaan Ik ben in ieder geval blij, dat
de mij welbekende heer Rosendal kort
geleden de verkiezingen heeft gewon
nen en dat hij premier wordt Rosendal
is betrouwbaar, en heeft alle capa
citeiten om de problemen te kunnen op
lossen. He is the right man on the right
place
Enfin, mij zien zij daar in elk geval
nooit meer terug'
HET HELE JAAR IN DE WARMTE IS
OOK NIET ALLES!
..Bevalt Leusden je zo goed? Ik vind
het klimaat in Nederland vaak aan
leiding om massaal te emigreren!"
,,lk vind Leusden een hartstikke fijne
plaats om te wonen. Je leeft hier vrij en
blij, en heel wat minder bekrompen dan
op een eiland, waar iedereen iedereen
kent Het enige wat wij eigenlijk missen
is die bepaalde sfeer van de Latijns-
Amerikaanse landen, maar je kunt
moeilijk verwachten die aan te treffen in
de lage landen aan de zee. waar regen
wind en kou troef zijn Eerlijk gezegd
vinden wij het klimaat hier echt niet zo
om daar altijd over te mopperen. Het
hele jaar door in de warmte te zitten is
ook niet alles!"
..Wat doe ye nu in je vrije tijd?"
„Ik ben gek op puzzelen, borduren,
haken en alle soorten handwerken",
zegt Helena, mij wijzend op een mooi
zelfgehaakt spinneweb, dat voor het
raam hangt ..Ook heb ik een oventje
om te emailleren. Een paar weken ge
leden hebben wij fietsen aangeschaft,
en nu maken wij tochtjes hier in de om
geving. Ofschoon ik mij, eerlijk gezegd,
nog niet helemaal op zo'n tweewieler
thuis voel, maar dat komt wel Vroeger
gingen wij veel tennissen, maar dat lukt
helaas niet meer zo goed door een pijn
lijke rechterarm Ook onze tafeltennis
en de sjoelbak komen daardoor in de
verdrukking. Mijn man en ik ontspannen
ons met kaart spelen, dammen, scrab
ble, monopoly, waardoor wij soms net
als kleine kinderen elkaar de puntjes
betwisten!"
„Hoe bevalt ye het huishouden in
Nederland?"
..Ik ben eigenlijk een verwend nest.
Van mijn vader mocht ik nooit huishou
delijke karweitjes opknappen Daar
hadden we de dienstmeisjes voor. Die
waren meestal afkomstig van de
Engelse eilanden. We hadden een kok
kin. een strijkster en een huishoudster,
die tevens ook kinderoppas was. Hiér
moet je alles zélf doen
Nu de kinderen getrouwd zijn, is het
huis best bij te houden, en eten koken
vind ik leuk werk. Mijn zoon van 25 komt
dikwijls met vrouw en twee kinderen op
visite, en ook mijn dochter van 22
logeert hier dikwijls met man en zoontje.
Mijn man en ik vinden dat prachtig! En
ook dat is één van de redenen, dat wij
de West vier jaar terug vaarwel hebben
gezegd. Met z'n tweetjes verstoken van
kinderen en kleinkinderen op een eiland
is ook niet alles. Vanzelfsprekend geeft
het huishouden door de logé's heel wat
meer werk. maar gelukkig is mijn man
niet te beroerd om ook een hand uit te
steken".
„Kun je iets noemen wat jou m Ne
derland bizonder heeft gefrappeerd?"
NUDISTEN
„Kun je iets noemen wat jou in Ne
derland bizonder heeft gefrappeerd?"
,,Weét je, de meeste jaren was ik op
een katholieke kostschool Dan kwam
er een of andere pater ons vertellen
over arme landen, zoals Afrika. „Wij
brengen ze onze westerse
beschaving", zei hij. Dat betekende dan
dat die mensen niet meer in hun blootje
mochten lopen! Toen ik hiér kwam, en
van de nudistenstranden hoorde,
schoot ik in de lach: nu komen die mis
sionarissen zeker naar de Nederlandse
naaktstranden, dacht ik!"
„Wat denk je van de emancipatie?"
..Goed, dat die gekomen is natuurlijk.
Daarmee hadden ze bij Adam en Eva al
moeten beginnen! Het is nu eenmaal
een feit. dat de vrouw op heel wat ter
reinen bij de man wordt achtergesteld
Anderzijds kun je natuurlijk de zaken
niet te veel op de spits drijven Wat de
Nederlandse vrouwen betreft denk ik
dat zij, behoudens wat uitzonderingen,
al jaren geémancipeerd zijn, lang voor
dat de werkelijke betekenis van het
woord emancipatie goed was doorge
drongen Hierbij bedoel ik niet. dat het
haaibaaien zijn, maar dat de Hollandse
man er nooit anders over heeft gedacht
dan dat de vrouw vanzelf inspraak
heeft De Hollandse man is over het
algemeen van nature gemoedelijk, en
past zich snel aan wanneer huiselijke
omstandigheden dat vereisen. Veelal
staat hij zijn vrouw bij in haar werk,
waardoor een goede verstandhouding
wordt gekreeerd. die als basis voor een
goed nuwelijk nu eenmaal onontbeerlijk
is. Wat hij verdient, draagt hij gewoonlijk
aan zijn vrouw af, en hij is zich ervan
bewust, dat het in goede handen is en
niet verspild wordt.
Veel is veranderd doordat de vrouw
de laatste jaren zelf is gaan werken bui
tenshuis. en er daardoor twee
inkomens zijn Zodoende is zij niet
direkt aangewezen op het salaris van
haar man, hetgeen de zaken dikwijls
heel wat vergemakkelijkt
„MACHO"
Maar wat de emahcipatie op Curapao
betreft: ten hemel schreiend De Cura-
paose man vindt nog steeds, dat hij
alles voor het zeggen heeft. Hij voelt
zich „macho", en hij is wót trots op deze
benaming. Zo is het héél gewoon, dat
de Curapaose man, naast zijn eigen
vrouw, er meerdere vrouwtjes op na
houdt Hoe meer „bijsides" en hoe
meer nazaten hij heeft, des te grotere
„macho" voelt hij zich. Dan kan hij zich
met trots op de borst slaan, zo van: hoe
vind je mij? Heb ik niet heel wat gepres
teerd?
Persoonlijk vind ik dat helemaal geen
prestatie Iedere man uit welk land dan
ook, zou hiertoe in staat zijn. In mijn
ogen is dit gewoon een bestiale opwel
ling. die indruist tegen de normale men
selijke relaties
Soms lees ik in bepaalde tijdschriften
klachten van Hollandse vrouwen, die
erachter zijn gekomen, dat hun man,
vooral in zijn overgangsjaren, een
scheve schaats heeft gereden. Tegen
deze vrouwen zou ik willen zeggen:
„Wees gerust Zolang hij niet door het
ijs zakt, bestaat er alle kans dat hij met
de schaatsen onder de arm terugkeert"
Samen kun je dan nog vele jaren van
deze wintersport genieten!
Het is maar een peuleschilletje, ver
geleken bij de Curapaose toestanden!
Gelukkig dringt ook op de Neder
landse Antillen meer en meer het besef
door, dat de vrouw zich niet langer als
objekt laat gebruiken De vrouwen gaan
zich meer en meer bezighouden met de
emancipatie. Dit wil natuurlijk niet zeg
gen. dat er geen Antilliaanse mannen
zijn, voor wie vrouw en kinderen alles
betekenen, en die zien daarnaar gedra
gen)".
„Welk werk deed jij', toen je nog met
tot de heilige huwelijkse staat was be
keerd?"
„Na het behalen van mijn MULO di
ploma, ben ik als steno-typiste bij het
hoofdkantoor van Shell Curagao N V. in
dienst getreden, en ik heb daar vijf jaar
gewerkt. Destijds heette het Curagaose
Petroleum Industrie Maatschappij
Ter gelegenheid van de aankomst
van Juliana en Bernhard werd ik bena
derd door Personeelszaken van Shell
Curagao om als Antilliaanse schone
aan de optocht mee te doen. gezeten
op een praalwagen".
Helena haalt een album tevoorschijn,
en laat mij de foto zien, waarop zij voor
deze „zegetocht" is gereed gemaakt.
Meteen ook toont zij mij het huis van
haar vader, met karakteristiek dak
schild. Ze zet een plaatje op van de
•Polyglots, die een' typisch zuid-
Amerikaans ritme hanteren, met blije
lichtvoetige muziek; ik kom helemaal in
de sfeer!
„Aanvankelijk was ik liever stewar
dess geworden, maar dat mocht niet
van mijn vader, die vrij streng was
OMROEPSTER
Tijdens mijn huwelijk heb ik ook dik
wijls de gelegenheid aangegrepen om
ergens een werk te aanvaarden Zo
was ik onder andere vier jaar als om-
roepster in dienst van de Curagaose
Radio Omroepvereniging, de CUROM.
Ik verzorgde daar tussen 2 en 4 uur 's
middags verzoekprogramma's, „Ora
Supersonico" en „Petrciones". terwijl ik
daarna ook de nieuwsberichten bracht.
Mijn man was destijds ook aan de
CUROM verbonden zodat wij altijd veel
samen hebben kunnen doen.
Na 15 jaar KLM-dienst begon mijn
man een eigen advertentieburo, en ook
daarin heb ik heel wat werk verzet op
het gebied van de acquisitie, het sa
menstellen van teksten voor kranten,
radio en televisie, en de verkoop van
alle mogelijke reklamematerialen, zoals
lichtreklames, etalagevoorzieningen.
folders
Ook heb ik lange tijd gewerkt als se-
kretaresse voor Van Swaay's Carrier
Air Conditioning. Er is altijd wel iets te
doen. begrijp je wat ik bedoel: ik kan
moeilijk stil zitten!
Momenteel kan ik moeilijk bui
tenshuis werken, doordat ik allerlei ope
raties heb moeten ondergaan,
waardoor ik mij soms wel eens vergelijk
met Hildegard Kneff, die wat operaties
betreft toch wel moeilijk is te evenaren.
Gelukkig maar, want zo iets is bepaald
geen lolletje! Echter, huispieten zijn ik
noch mijn man Dikwijls krijgen wij het,
door de dagelijkse herhaling der
dingen, op de heupen. Het komt nogal
eens voor, dat wij binnen vijf minuten
plots op weg zijn naar Brussel, Antwer
pen of zo maar ergens heen. Door een
weekend van huis weg te blijven
houden wij leven in de brouwerij!"
VOOR ECHTPAREN TUSSEN DE 40
EN DE 60 IS ER HIER GEEN
VERMAAK
„Vind je. dat de Nederlander te veel
thuis zit. en wat vind je van het echte
uitgaansleven hier?"
„Misschien is onze rusteloosheid niet
helemaal normaal, maar het
verwondert mij toch wel. dat men er niet
wat meer op uit trekt Het is jammer, dat
Nederland op het gebied van vermaak
zo weinig biedt aan echtparen tussen
de 40 en de 60 jaar Hoeveel vrouwen
en mannen zijn er niet. die best eens
een ouderwetse dansavond zouden wil
len meemaken? Een dansavond,
waarop verschillende bands de oude en
nieuwe müziek zouden weten te kom-
bineren, zodat voor een ieder kans be
staat z'n hart eens op te halenl Iets der
gelijks vind je hier vrijwel niet In Belgié
vind ik het zo gezellig om in café's beide
sexen zonder problemen bijeen te zien
zitten!"
„Hoe denk je over de mode? Je bent
altijd zo smaakvol gekleed, en hebt
altijd zulke leuke bijous aan
..Gerenommeerde huizen lanceren
ieder jaar nieuwe kreaties, waaraan
een ieder zich moet houden Dat vind ik
niet juist Mode moet volgens mij aan
gepast zijn aan de eigen persoonlijk
heid Voor mij is kleding fantasie, en
begint bij een heerlijk bad. aangepaste
opmaak, en kleren waarmee je lekker
kunt combineren. rok, blouse,
broekpak. Heel belangrijk voor mij zijn
de daarbij gekozen bijouterieén, shawls
en ceintuurs. Ook vind ik dat er meer
maxi's gedragen zouden moeten wor
den. Ik heb er een kast vol van, maar de
gelegenheid ontbreekt veelal, of wordt
bedorven doordat anderen erbij lopen
of ze gaan picknicken.
Make up was één van mijn liefhebbe
rijen vanaf mijn 17e jaar. en die liefheb
berij is nimmer verflauwd (Ik zie er
daardoor altijd goed uit. Als ik naar de
dokter ga. zeg ik: „Dokter, kijk niet naar
mijn make up ik ben écht ziek!" ook in
bed in het ziekenhuis was ik altijd ge-
maquilleerd).
Twee jaar geleden heb ik in
Hilversum het hostess diploma
behaald. Tijdens die opleiding wordt er
ook veel aandacht geschonken aan het
uiterlijk Nee, ik heb met dat diploma in
de praktijk nog niets gedaan. Ik kon
mee met een cruise, maar dat zag ik
niet zitten.
Er zijn mensen, die met de mode mee
doen. of die hun staat of niet Neem
bijvoorbeeld die rokken met die puntjes
Als je klein van stuk bent kun je die
dracht beter achterwege laten, en een
en ander aanpassen aan je eigen fan
tasie. Begrijp je wat ik bedoel.
Ik ontvang geregeld een catalogus
van Montgomery Ward uit Amerika
Daar bestel ik vlotte kleding, en die
komt heus niet duurder uit, mét de in
voerrechten erbij, dan je hiér voor de
kleding betaalt
„Bevalt het winkelen hier? Het lijkt
mij. dat jij een type bent. die daar echt
plezier aan kan beleven
„In het begin was het voor mij
wennen om een boodschappentas mee
te nemen. In Zuid-Amerika. en
trouwens in de rest van dit werelddeel
ook. vindt het boodschappend publiek
grote papieren zakken en dozen voor
het grijpen Op Curapao pakken
jongens de boodschappen in, en
dragen die naar de auto. Hier moet je
voor een kleine plastic zak tien cent be
talen! De meeste zaken aan de Toren-
akkerweg komen hieraan wel tegemoet
door lege dozen beschikbaar te stellen
Er zijn hier wél zaken waar een kado-
papiertje tien cent extra kost' Zoiets be
grijp ik niet Het gaat hierbij niet om het
luttele bedrag, maar om de service,
waarvoor sommige zaken gelukkig wél
oog hebben
Overigens bevalt het winkelen in Ne
derland mij uitstekend, en is men over
het algemeen uiterst tegemoetko
mend".
„Geen verlangen meer naar vroeger
tijden
„Ach, wie denkt niet aan vroeger?
Iedere leeftijd heeft voor mij zijn aan
trekkelijkheden Voor mij zijn mijn
jeugdjaren onvergetelijk. Ik werd gebo
ren in één van de destijds schaars aan
wezige herenhuizen op Curapao. en
mijn vader bezat alles wat hij zich wen
sen kon Paps was één der eerste Shell
dealers op het eiland, waarbij alles nog
wat primitief met handpompen moest
gebeuren. Later verrees er naast mijn
vaders woning een hypermodern ben
zinestation Op Curapao heet zo'n be
drijf een gasolinestation
In het begin hadden mijn man en ik
nog wel eens moeilijkheden met het
taalgebruik Als wij spraken over wiper
ruitenwisser), stove fornuis) of
windshield voorruit), dan gingen de
wenkbrauwen nogal eens omhoog.
Ik had een onbezorgde jeugd, mét
lidmaatschap van alle vooraanstaande
klubs Mijn leertijd op de Sint Martinus-
en Wilhelminaschool zal ik nooit verge
ten. Over al dit mooie wierp zich wel een
schaduw, door de dood van mijn
moeder toen ik elf jaar was (Voor ieder
een heeft het leven zijn ups en downs
uiteindelijk) Ik beleef de kinderjaren
opnieuw door het voortdurend kontakt
met onze kinderen en kleinkinderen
Die kunnen op hun beurt urenlang ver
tellen over hun bonte ervaringen tot het
moment, dat zij het ouderlijk huis verlie
ten"
Helena en haar man lachen veel, en
héél uitbundig, en zij hebben een lach,
die aanstekelijk werkt
LEUSDEN - Het vrouwenkafee is
er nu ook 's avonds. Iedere maandag
avond, beginnend maandag 26 sep
tember om 20.00 uur in het eetkafee
de Hakhorst, Noorderinslag, tegenover
de openbare basisschool. Het Kafee
wil een plek zijn voor vrouwen waar
ze gezelligheid kunnen vinden, kon
takten kunnen leggen met andere vrou
wen en waar alles aan de orde kan
komen wat met vrouwen te maken
heeft. Het Kafee zal iedere 2e en
4e maandag in de maand geopend
zijn De eerste avond willen we ope
nen met de anderhalf uur durende
film ,,Take it like a man madame".
Deze film gaat over Ellen Rasmus
sen. een vijftigjarige huisvrouw. El
len is vroeg van school gegaan. Ze
trouwde jong, kreeg twee kinderen en
was huisvrouw tot het moment waar
op we haar als vijftigjarige in de
film zien Gezien de hoge huurprijs
van de film moeten we een toegangs
prijs vragen, deze bedraagt f2,50.
De initiatiefneemsters van dit ka
fee hopen, dat er spoedig meer vrou
wen zullen zijn, die mee gaan praten
en denken over het vrouwenkafee
Kontaktadres. Riet Offermans, Vilt-
roos 1.
