Buitenlandse vrouwen in Leusden -16
Het Tsjechische volk
houdt meer van cultuur
dan Nedeilanders
Wat ik mis,
dat zijn de bergen
Schrijven voor gevangenen
CASPAR?
ANNA VAN DER VEER-KUBELKOVA
Stijldansavond
Leusder Krant - interview
DONDERDAG 27 OKTOBER 1977
9
büSDEN - Vandaag weer een an-
fgesicht in de groep van de bui-
tsdse vrouwen: Hana van der Veer -
iliova uit Bohemen. Buitenlandse
foien, die naar Leusden zijn geko-
die zich er thuis voelen,
tkeer ben je weer benieuwd hoe
[proces van aanpassing zich heeft
j Kubelkova werd op 23 maart
Fgeboren in Letohrad, op 180
bter van Praag Letohrad ligt
fcord-Oost Bohemen. zo'n kilo-
j o( 15 van de Poolse grens,
ïis getrouwd met de in Utrecht
a Nederlander Folkert van der
Hana heeft twee dochtertjes:
I, 3% jaar oud. en Lenka 1/
J oud. Hana is nu negen jaar
herland, waarvan 5 jaar in
(rsfoort en nu 4 jaar in Leusden.
HORECASEKTOR
a's vader was horecaonderne-
i en Hana zelf volgde in Ma
li! bij de West-Duitse grens,
Inerjange opleiding op de ho-
\ol Twee jaar werkte zij in
op de administratie van een
|ln dat hotel leerde ze een Hol-
«chtpaar uit Amersfoort ken-
jiop hün. uitnodiging kwam zij
|l(ederland. De eerste tijd was
ij deze kennissen in huis, toen
|er werk zocht, in de hotelsek-
Is Hotel de Witte ging zij in het
|l bedienen. Zij vond het pret-
i meteen tussen de mensen te
k. omdat zij op die wijze de
pergang vrij makkelijk kon over-
IrO Ze had bovendien het voor-
|dat ze Duits geleerd had, en
lerlands daardoor al heel snel
Verstaan. Ze volgde drie kur-
i Nederlands, een talenprak-
met een bandrecorder en kop-
j»s. konversatielessen en een
feelijke kursus om het Neder-
■te leren schrijven.
jfcNederlandse horekasektor leer-
br man kennen, en ze trouwden
I ONTMOETINGEN MET
I BUITENLANDERS
lat u in hotels werkte ont-
i u uiteraard veel buitenlan-
I Vertelt u eens iets over uw
Jetingen
[was met de lift in het hotel.
I bal stapte een meneer in, die
„Welchen Stock mussen Sie?"
welke verdieping wilt U?)
|at naar de negende etage. ,,Ich
oDeutscher, sondern ein Hol-
ik ben geen Duitser maar
slerlander), zei hij. ..Ach,"
I Jchkomme bald nach Amers-
ik ga binnenkort naar Amers-
I ..Wie zufallig," zei hij, ich
I in der Nahe, in Hilversum,
assen bei uns einen Besuch
i, wenn Sie in Holland kom-
1) bin Bürgermeister von Hil-
Boot ist mein Name
jevallig, ik woon in de buurt van
B'»rt, in Hilversum. U moet
bij ons op bezoek komen als
Jolland bent. Ik ben de burge-
P'van Hilversum. Boot is mijn
fik bij mijn Amersfoortse ken-
l*oonde. heb ik meneer Boot
We maakten een afspraak
ons het stadhuis laten zien,
Jenrenbaan; en we maakten
a door de stad. Wij besloten
diner bij hem thuis Een
later heb ik hem nog een
Hotel De Witte gezien, waar
"weptie was.
gENTIEKE
^REEKWOORDEN
3 Nederlandse taal moei-
1 t® leren: u had een steun
J| Duits. Maar uw eigen taal
[wet tot de Germaanse, maar
ivische taalgroep."
I'vederlands lag mij wel Grap-
ik, dat ik dezelfde spreek-
Ms bij óns tegenkwam, en
f vertaald! Een gegeven paard
Met in zijn bek kijken. Wie
[kuil graaft voor een ander
r er zelf in. Het is verrassend
^overeenkomst tussen het Ger-
bet Slavisch te konstateren!
^Tsjechisch is een moeilijke
zeven naamvallen' In Bo
tten wij Tsjechisch. De Slo
ten Slowaaks. Beide talen
t°èle talen, als ik het Slo-
•S' haal ik er wel wat uit.
en Slowaaks zijn, net als
^s en Duits, aan elkaar ver-
,,Hoe vindt u het klimaats verschil,
en hoe vindt u de vlakke natuurlijke
gesteldheid van ons land?"
,.Tja, de winter. Ik denk een beetje
met weemoed op de winter terug
Vooral toen de winters nog zo streng
waren, dat wij 's morgens de deur
niet konden open krijgen vanwege de
sneeuw' Nü zijn de winters lang niet
zo streng meer Maar omdat wij in
de bergen wonen (760 meter boven
de zeespiegel), is er haast altijd
sneeuw in de maanden december tot
en met maart
Als kind van vier krijg je meestal
met de kerst ski's Daar leer je dan
spelenderwijs op skiën.
Vaak moesten we op ski's naar school
Dat was zo gemakkelijker dan lo
pen'
Schaatsen wordt daar ook veel ge
daan Als kinderen waren we met
een dicht bevroren beek heel te
vreden' Ook werden er sleetochten
georganiseerd. Boeren uit de buurt
spanden een trekpaard voor een grote
slee. en wij kinderen mochten onze
kleine sleetjes met een dikke touw ach
teraan binden Geweldige pret hadden
we!
Elk kind bij ons gaat een paar keer
in zijn schooltijd een week of drie
naar zo n kamp
TSJECHISCHE KINDEREN
ZELFSTANDIGER
De Tsjechische kinderen zijn zelf
standiger dan de Nederlandse, en dat
komt doordat ze een kollektieve op
voeding krijgen Al op jeugdige leeftijd
leren de kinderen door die kampen,
zónder de ouders, met anderen om
te gaan Omdat ik ver van mijn huis
op school zat, kwam ik maar vier keer
per jaar met vakantie thuis. Daar
word je óók wel zelfstandig van.
De vrouwen hebben 's middags,
als ze uit het werk komen, geen tijd
voor de kinderen Als de vrouw in
Nederland niet werkt, bemoeit ze zich
veel méér met de kinderen
Vertelt u eens iets over het on
derwijs. En is de invloed van het
onderwijs groot op het besef aan
kultuurbezit van het Tsjechische volk?"
BASISSCHOOL 9 JAAR
..De basisschool duurt negen jaar.
HEIMWEE NAAR DE
BERGEN
Wat ik in Nederland mis, zijn de
bergen En als we vakantie hebben,
trekken we naar de Ardennen en naar
Luxemburg, wat een beetje opTsjecho
Slowakije lijkt.
In het noorden van Bohemen heb je
een mooi berggebied: Krkonose, waar
veel wintersport door de Tsjechen
wordt beoefend. In mijn geboorte
plaats heb je de Orlickéhory. en aan
de grens de Krusnehorv en de Su-
mava In Slowakije heb je de Tatra.
héérlijk, die bergen'"
,,Was het kinder- en het school
leven erg verschillend van dat in
Nederland?"
..Wij groeiden op in een grens
stadje, buiten, in berggebied. De kin
deren bij ons worden zéér sportief
opgevoed Het viel me hier in Ne
derland meteen op, dat er geen sport
velden- en zalen bij de scholen zijn
Wij deden aan lichte athletiek en aller
lei andere sporten. Wij deden sport-
.spelletjes in de bossen
De kinderen in Tsjecho-Slowakije
hebben twee maanden vakantie, en
omdat de ouders allebei werken wor
den door de werkgevers jeugdkampen
georganiseerd. De werknemers kunnen
hun kinderen opgeven voor een zo
merverblijf in een, je zou kunnen
zeggen, soort padvinderskamp
Dat vind ik een pluspunt Op 15-
jarige leeftijd weten de kinderen be
ter wat ze willen dat op 12-jange
leeftijd. Na negen jaar basisschool
gaan de kinderen kiezen, óf een be
roep. óf een middelbare school van
4 jaar óf een gymnasium van 4 jaar,
dat de ondergrond geeft voor de uni
versiteit Op de basisscholen is er geen
afsluitend examen. Op de middelbare
school en het gymnasium wel
HET TSJECHISCHE
VOLK HOUDT VAN ZIJN
KULTUUR
Ik vind de kuituur daar meer aan
wezig dan in Nederland. Veel men
sen gaan naar het theater. Het Na
tionaal Theater in Praag wordt zéér
druk bezocht Veel theatergroepen rei
zen de dorpen af Het is voor iedereen
bereikbaar, en het is geen luxe om een
goed toneelstuk te gaan zien Er wor
den veel klassieke schrijvers opge
voerd. Tolstoi. Gogolj. Dostojevski.
Op school al worden de kinderen
met de klassieken geconfronteerd. Er
wordt over deze schrijvers verteld
op school en de kinderen lezen hun
boeken Het volk voelt er zich mee
verwant Als de kinderen ouder zijn
gaan ze de stukken bekijken en be
grijpen
Ook wordt veel muziek van Sme-
tana. Janacek. Dvorak uitgevoerd. De
mensen zijn gewend om uit te gaan
naar opera's, operettes, toneel.
Hier moet er veel reklame voor ge
maakt worden, en dan komen de men
sen vaak nóg niet'"
,,Het is altijd plezierig om iets
te horen over andere gewoonten. Kerst
mis en Nieuwjaar breken weer aan.
Hoe vierde u die in Tsjechoslowakije?"
,.De Kerstviering verschilt niet zo
veel van de Nederlandse. Sinterklaas
was vroeger wel bekend. De kinderen
kregen sinaasappelen en snoep. Maar
dat is nu vervaagd.
KERSTKARPER
Er is een traditioneel gerecht, dat ik
u moet vertellen. Het is de karper,
een zoetwatervis, die speciaal voorde
Kerst in de kunstmeren in het zuiden
van Bohemen wordt gekweekt De kar
per wordt met aardappelpuree of aar
dappelsalade geserveerd. Meestal
wordt de karper een dag of twee
vóór de Kerst bij de slager levend
gehaald De slager heeft ze in grote
vaten staan
Thuis wordt de karper in een beetje
water in de badkuipgezetom 'm levend
te houden Als kinderen gingen we naar
de vis kijken en ermee spelen, 's Avonds
vonden we het vervelend, als ie op
de pan lag te bakken!
De Kerstboom wordt 'pas 24 de
cember versierd, mét bollen en héél
veel chokoladefiguren, fondant krans
jes en snoepjes. Éérder mocht beslist
niet van mijn vader Daar was hij
streng in Op Driekoningen wordt de
boom afgebroken
Als de kinderen klein zijn, wordt
de kerstboom in het geheim in de
woonkamer versierd, en eronder wor
den allemaal pakjes gelegd, 's Avonds
na het diner wordt er gebeld, en dan
vliegen alle kinderen naar binnen, en
dan is het feestavond.
Met oud en nieuw zitten de mensen
hier thuis. In Tsjechoslowakije gaan
de mensen uit naar een zaal, waar
het feest wordt gehouden. Of ze gaan
naar een hotel, met een uitgebreid
diner, waar ook gedanst wordt, 's Avonds
om 12 uur gaat het licht uit, iedereen
kust iedereen, en er wordt champagne
gedronken.
,,Wat vindt u verder specifieke ver
schillen in Nederland?"
Het verbaasde mij, dat de man
nen hier met de vaat helpen En al
die fietsen hier dat vond ik ook héél
speciaal En dat de deur achter mij
dicht werd gedaan bij de drogist, dat
was ik niet gewend. Thuis bevallen
de vader mag er bij zijn. Dat vond
ik heel positief. Nee. zélf ben ik in het
Elisabeth ziekenhuis bevallen: dat had
ik mijn hele leven zo meegemaakt
Daar hebben ze alles bij de hand.
denk je dan
Omdat de vrouwen werken worden er
in Tsjechoslowakije op de bedrijven
drie maaltijden gekookt, waaruit je
kunt kiezen De kinderen krijgen op
school een warme maaldtijd, en vaak
nog wordt er ook door de moeder
's avonds gekookt
Ik vind het eten hier bijzonder,
omdat ze veel groenten hebben, zon
der enig diëet ben ik afgeslankt!
ZATERDAG IS BAKDAG
IN TSJECHOSLOWAKIJE
-Bij ons heb je veel meelspijzen
en dikke gebonden sauzen, 's Zater
dags ïshetbakdag. Dan bakken de vrou
wen buchta, een soort broodbolletjes,
die ze vullen met maanzaad, marme
lade of zoete kwark Die bolletjes eet
men 's zondags bij het ontbijt of
bij een kopje koffie
Mijn echtgenoot vindt het Tsjechische
eten niet zo lekker. Noedels, vet var
kensvlees lust ie niet
Een groot verschil is de woning
inrichting In Nederland hebben ze-
veel meer planten en prulletjes, noe
men ze dat hier Daar is het veel meer
aan de praktische kant. Antiek is ner
gens te zien. De doorsnee Tsjech heeft
geen antieke inrichting Vroeger gooi
den ze alles kapot omdat ze niet
wisten, dat hel waarde had'
Het idee. dat je hier, als je oud
bent. naar een huis moet, vind ik
niet zo prettig. Daar leven de bejaar
den in eigen gezin tot aan hun dood.
Een van de kinderen blijft bij de ou
ders wonen, en verzorgt hen tot aan
de dood. Als de mensen trouwen, gaan
ze inwonen De flats worden kollektief
gebouwd De mensen moeten zélf een
aantal uren van flats mééwerken, mees
tal doen ze hulp werkjes als stenen
aandragen, onder deskundige leiding.
Carnaval leerde ik eigenlijk door
mijn man kennen Hij is één van de
eerste oprichters van de karnavals-
klub De Gouden Klomp in Leusden.
In het begin moest ik er aan wennen
Niet aan het bier drinken, want ik
kom uit een land waar het wereld
beroemd Pilznerbier gebrouwen wordt
Bij ons wordt een maskeradebal ge
organiseerd Maar echt een karnaval,
met een Raad van Elf, een Prins en
een Senaat waarmee je zes avonden
per jaar lol kan maken, nee dat ken
nen wij niet Een groot voordeel voor
mij als buitenlandse is. dat ik erdoor
veel mensen uit Leusden leer kennen
Veel uitgaan met twee kleine kinderen,
is er ook niet bij. Ik kan onze buurt
niet te vaak met kinderoppas lastig
vallen. In de karnavalstijd merken ze
er genoeg van!
Verjaardagen worden in Tsjecho-
slokwaije in mindere mate gevierd
dan hier Ni^t dat iemand in de fa
milie een kadootje of bloemetje te
kort komt Maar er wordt geen feest
avond voor uitgetrokken.
NAAMDAGEN
Méér wordt er gedaan aan zoge
naamde naamdagen Op de meeste
kalenders staat onder de datum een
voornaam Als je een naam hebt, die
op die dag op de kalender staat,
dan wordt het bij ons gevierd De
kinderen op school hebben vaak dan
een guns'tje van de leraar, die belooft
dat ze niet overhoord worden. De vol
wassenen op hun werk trakteren op ge
bak en koffie en 's avonds wordt het
feest vaak in een kafee vóórtgezet,
bij bier of wijn Leuk zijn de dagen
als 19 maart (Josef) of 28 septem
ber (Vaclav): omdat die namen veel
voorkomen, zijn er die dagen in het
kafee vrolijke avonden en nachten.
Ik krijg nóg op 15 augustus feli-
citatiekaartjes van mijn familie en
vriendinnen. Zo word ik aan mijn naam
dag herinnerd. Anders had ik het
al lang vergeten.
,,Ik heb er wel de indruk van, dat
u zich in Nederland thuis voelt U
spreekt zeer goed Nederlands. Spreekt
u nog wel Tsjechisch?"
De kinderen wil de wel de Tsje
chische taal leren. Als Tsjechische
moeder vind ik dat belangrijk Met
de oudste lukt mij dat behoorlijk.
Door mijn huwelijk kreeg ik een
Nederlands paspoort, en beo ik Ne
derlandse geworden. Ik voel me hier
voor 100% thuis Het aanpassen hier was
niet zo moeilijk voor mij. Het kon-
takt met de mensen hier vind ik pret
tig. Je hebt je gezin, je bouwt Je
eigen leven op! Je moet voor jezelf
vechten om het jezelf en Je gezin
naar de zin te maken. Je familie
woont niet naast de deur, en je moet
alles met jezelf voor elkaar ma
ken. Maar nooit ben ik hier iemand
tegengekomen, die niet hielp!"
ANCO MALI
LF.USDEN /CENTRUM Dinsdag
1 november zal de schrijfavond van Ain
nesty International opnieuw plaatsvin
den inde JohanneshoeveaandeHamers
veldseweg (tegenoverde R K Kerk). We
willen nogmaals de wijziging in dag en
tijd vermelden de eerste dinsdag van
de maand van 19.30-22 00 uur.
Dinsdag 1 november zal worden ge
schreven naar de autoriteiten van:
1 Kenia, voor de vrijlating van een
bekend woordvoerder van de ..opposi
tie" -groepering van parlementariërs
binnen de Kenya African National Union
(KANU). de enige legale partij in Kenia
2 Joego-Slavië. voor de vrijlating van
een vooraanstaand lid van de Kroa
tische culturele beweging, deze man
verkeert in een zeer slechte gezond
heidstoestand
3 Nicaragua, om de verblijfplaats be
kend te maken van een katholieke boer,
die met zijn gezin verdwenen is.
Tevens zal er weer een brief geschre
ven worden naar de Indonesische auto
riteiten om de beloofde vrijlating van
alle politieke gevangenen voor 1980
te bewerkstelligen.
In de Johanneshoeve liggen voorbeel
den van brieven klaar om overgeschre
LEUSDEN/CENTRUM - Zondag 30
oktober wordt in het jongerencentrum
,,De Til" weer een stijldansavond ge
houden
Op deze avond wordt enkel muziek
gespeeld, die bestemd is voor deze ma
nier van dansen. Iedereen die wel weer
eens ouderwets over de vloer wil zwe
ven in plaats van beat of rock is van
harte welkom Niet alleen de jeugd maar
ook de ouderen Het zeer bekende duo
Hermary verleent aan deze avorid zijn
medewerking
De avond begint om 20.00 uur terwijl
de zaal om 19.40 uur open gaat.
ven te worden Ook voor informatie
over Amnestv-aktiviteiten kan men te
recht op 1 november a.s. tijdens de
schrijfavond voor gevangenen vanaf
half acht tot tien uur 's avonds
Iedereen is van harte welkom
I Een nieuw praktisch potje
in verschillende maten en
leuke frisse kleuren
Met een schoteltje wat er
„klik" aanvast kan en net zo
makkelijk weer „klik" eraf.
Een van die duizenden
potten en potjes uit onze
I bloemenkas.
Amsterdamseweg 139-
Amersfoort
Tel. 033-17031
