Op zoek naar de ark van
Noach
De vroege werken
van Isaac Asimov
Richard
„En samen
kwamen ze
heel ver..."
Overtuigend geschreven dokument,
laat zich lezen als een roman
HET CAPAC-
LEGAAT
NA „VETKUIVEN" NU
„BLOEDBROEDERS"
Beeldschone prenten van Bilibin:
Russische sprookjes en legenden
De kus" van
Jan Wolkers:
een record
ZWARTE
ZONDAG
Nieuw bij „De
Bezige Bij"
Man in gevaar?
Samenstelling:
Bert Vos
55
>55
DE GROENE LIJN
Leusder Krant - boeken
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1977
boeken, voor u besproken
Er zijn de afgelopen jaren erg veel
populair-wetenscbappelijke boeken ge-
schreven over zaken, die binnen de
wetenschap nogal kontroversioneel lig-
gen. Denk maar aan al die boeken die
hetzelfde onderwerp behandelen als
Erich von Daniken in zijn ,,Zijn goden
kosmonauten?"-reeks. Voordat u nu
stopt met lezen, graag toch even aan
dacht voor het volgende. Het boek ,,Op
zoek naar de ark van Noach" van Dave
Balsiger en Charles E. Se Hier Jr. heeft
niets met Erich von Daniken en de zij
nen te maken, ook al is het onderwerp
wèl kontroversioneel te noemen.
De ark van Noach is volgens de Bijbel
na de zondvloed gestrand op de berg
Ararat, die nu in het grensgebied tussen
Rusland en Oost-Turkije ligt. Balsiger
en Sellier hebben alle feitenmateriaal
over de ark en haar Bijbelse landings
plaats op een rij gezet. Ze hebben er
niet alleen een dokumentaire-filmover
gemaakt, maar ook een boek. De ver
taling hiervan kwam kortgeleden uit bij
uitgeverij J. H. Gottmer te Haarlem in
haar bekende Tref-reeks.
Er zijn verschillende expedities uit
gezonden naar de top van de 5156
meter hoge (vulkanische) Ararat, waar
van verschillende met materiaal terug
kwamen, waaruit zou kunnen blijken,
dat er inderdaad een grote boot in het
eeuwige ijs van de grote gletscher
van de Ararat gevangen kan zijn. Ver
schillende wetenschappers, waaronder
Fernand Navarra (1969), kwamen met
materiaal terug. Stukken bewerkt hout.
terwijl in de wijde omtrek het soort
hout (eiken) niet is te vinden. Hoewel
men in wetenschappelijke kringen van
mening verschilt over de ouderdom
van het hout, kan toch worden aange
nomen, dat het stamt uit een periode,
waarin naar de wetenschap veronder
stelt, de zondvloed heeft plaatsgevon
den
Boeiend zijn ook de hoofdstukken,
waarin Balsiger en Sellier proberen
vast te stellen, of een zondvloed we
tenschappelijk is te bewijzen. De theo
rie, die zij daarbij hanteren, was voor
mij verrassend nieuw, terwijl ik over
dit onderwerp toch tal van theorieën
onder ogen heb gehad, die even plausi
bel leken.
De beide schrijvers baseren hun
theorie op strikt wetenschappelijke ge
gevens, waarbij ook de hoge ouderdom
van de Bijbelse voorvaderen kan worden
verklaard. Naar de oorzaak van de
zondvloed kunnen de schrijvers slechts
gissen en ook zij denken daarbij aan
een botsing tussen de aarde en een
grote komeet of planetoïde, waardoor
het harmonische model van de aarde
ruw wordt verstoord. Een model, waar
in de aarde was omgeven door een
stevige mantel van waterdamp, waar
door een soort broeikaseffekt was ont
staan en over de gehele wereld niet
alleen een aangename, gelijkmatige
temperatuur bestond, maar waarbij
de mensen en dieren ook een hogere
ouderdom bereikten, doordat het stra-
lingeffekt van de zon (en de daarbij
behorende vernietiging, afbraak van
de levende cellen) veel geringer was.
Wetenschappers hebben aan de hand
van feiten kunnen konstateren, dat er
inderdaad in vroegere tijden (minstens
vijfduizend jaar geleden) een soort
aards paradijs moet hebDen bestaan.
Een aarde waar het aangenaam toeven
was Zonder hoge bergen en diepe
zeeën. Een aarde, waarop de mensen
zeer oud werden. De vermoede botsing
met een ander hemellichaam heeft een
resoluut einde gemaakt aan dit para
dijs, waarbij de aarde openscheurde,
ondergrondse oceanen naar de opper
vlakte kwamen, de dichte waterdamp-
gordel werd afgebroken door langdurige
regens, terwijl zich diepe oceanen en
hoge gebergten vormden door de kracht
van de botsing.
Het Bijbelse zondvloed-verhaal
wordt over de hele wereld, zij het in
andere bewoordingen, bevestigd. Bal
siger en Sellier gaan er van uit, dat
dit nog eens extra de waarheid van de
ark van Noach accentueert. Immers,
de bewoners (mens en dier) van de
ark van Noach waren de enige over
levenden van de zondvloed-ramp. Van
uit het gebied rond de Ararat (waar
nog verschillende namen van plaatsen
en dorpen herinneren aan de landing
van de ark) begon het leven op aarde
opnieuw. Gedurende duizenden jaren
bevolkten zij opnieuw de aarde en namen
het verhaal van hun overleving met zich
mee In wetenschappelijke kringen
wordt die mogelijkheid erkend, terwijl
het Christendom zélf nooit heeft ge
twijfeld aan de juistheid van het Zond
vloed-verhaal
Het lijkt er op, dat Balsiger en Sel
lier met hun feitenverzameling endoor
de resultaten van tal van expedities
naar de Arafat, opnieuw de kreet, die
Werner Keller aan de hand van archeo
logische onderzoekingen lanceerde ak-
tuele waarde geven: De Bijbel heeft
toch gelijk!
..Op zoek naar de ark van Noach"
is een bijzonder boeiend, populair ge
schreven boek over wetenschappelijke
expedities naar de Arafat, met feiten
materiaal en overleveringen over de
zondvloed en nieuwe theorieën, die,
indien deze inderdaad op basis van
onze huidige kennis mogelijk blijken,
opnieuw bevestigen, dat de geschiede
nis, zoals die in de oude boeken als
de Bijbel staat beschreven, grotendeels
op waarheid berust. Of, zoals dr.
Melville B. Grosvenor, voorheen uit
gever van het tijdschrift „National
Geographic" het zegt: „Als de ark
van Noach ooit ontdekt wordt zou dat
de belangrijkste archeologische ge
beurtenis sinds de verrijzenis van
Christus zijn Het zou een ommekeer
m het wetenschappelijke denken tot
gevolg hebben."
Helaas is het gebied rond de Ararat
nu hermetisch vergrendeld en niet
meer toegankelijk voor wetenschap
pers en toeristen. Expedities naar de
top van de Arafat, waar onder meer
Navarra het stuk hout vond en waar
volgens verhalen uit de omgeving vroe
ger een groot schip was gevonden door
bewoners van de omliggende dorpen,
zijn streng verboden. Volgens de
schrijvers moet de oorzaak van dit
verbod worden gezocht in het feit, dat
de Arafat op de grens van Turkije
en de Sovjet-Unie ligt. Een nogal kwets
baar gebied, omdat vanaf de top van
de Ararat op een gemakkelijke manier
spionage kan worden bedreven via al
lerlei elektronische apparatuur, dat
daar kan worden opgesteld door expe
dities, die onder het mom van de
wetenschap door de CIA en andere ge
heime diensten wordt opgezet. Turkije
is onderdeel van de NAVO, maar wil
daarbij wèl de vrede met haar grote
buur bewaren. Daardoor wordt de ge
heimzinnige berg Ararat, met haar
voortdurende sneeuwstormen en on
weersbuien, haar schier toegankelijke
top, nog geheimzinniger en onbereik
baar voor hen, die het geheim van
de ark willen oplossen. ,,Op zoek naar
de ark van Noach" bevat alle feiten
tot nu toe. Het boek laat zich daardoor
alleen al lezen als een zeer boeiende
roman, waarvan de laatste hoofdstuk
ken ontbreken.
Uitgegeven door H. J. Gottmer te
Haarlem, 192 blz. met verschillende
foto's. Vertaald door Willem Nieuwen-
huys, prijs f 17,50.
Bert Vos.
Sal Gianetta's debuut, „Het Capac-
Legaat" gaat over drug-smokkel, re
volutionairen en het werk van de FBI
Gianetta, wiens debuut onder meer
door de uitgever wordt vergeleken
met „The French Connection", be
schrijft in „Het Capac-Legaat" de lot
gevallen van een gedreven FBl-agent,
die op het spoor komt van een drug-
syndikaat, maar er het slachtoffer van
wordt. Wat wordt omschreven als „een
verbijsterend debuut, spannender dan
The French Connection" is voor mij
echter een nogal saaie en soms on
waarschijnlijk uitgevallen thriller. Ik
kan niet zeggen, dat „Het Capac-Le
gaat" direkt slecht is, maar verbijs
terend spannend, nee, dat is het ook
niet.
Uitgegeven door Bruna Zn. te
Utrecht. Paperback. Vertaald door M.
van Kesteren-Clifford, 218bladz. Prijs
f 19,50.
In de periode van 1939 tot 1948
schreef de inmiddels befaamde schrij
ver Isaac Asimov tal van korte verhalen
om zich in z'n levensonderhoud te kun
nen voorzien en om te kunnen studeren.
Asimov, geboren in 1920, begon al op
jeugdige leeftijd te schrijven: science
fiction. In die tijd was SF sterk in op
komst, mede door de tijdschriften als
„Astounding Science Fiction" van de
befaamde John Wood Campbell, „Ama
zing Stories" en „Thrilling Wonder
Stories", die de science fiction en
daarmee de schrijvers soms naar grote
hoogten dreven. Tal van nu bekende
auteurs in dit genre hebben bun bekend
heid te danken aan die tijdschriften.
Ook Asimov werd vooral door Camp
bell's „Astounding Science Fiction"
bekend en bet is dan ook duidelijk
waarom Asimov zijn verzamelde, ge
bundelde eerstelingen uit de periode
van 1939 tot 1948 aan Campbell op
droeg.
Bij de uitgeverij Bruna Zn. ver
scheen kortgeleden dit verzamelde werk
van Asimov in de Zwarte Beertjes-
SF-reeks (nrs 69, 70 en 71). Hoewel
duidelijk is, dat de jonge Asimov nog
lang niet zover was gerijpt dat hij het
niveau van zijn latere werken kon be
reiken, geven de korte verhalen uit
die periode toch een duidelijke op
gaande lijn aan
Het is erg interessant te lezen, hoe
Asimov tot het schrijven van zijn
verhalen kwam, waar hij de ideeën
vandaan haalde en hoeveel moeite hij
had om zijn verhalen te slijten aan
halsstarrige uitgevers en redakteuren,
die er aanvankelijk nog niet veel brood
in zagen.
De uit drie delen bestaande serie
„Vroege werken" van Isaac Asimov
(De dreiging van Callisto, De Rode
Koningin en Het superneutron) kan
bijna - door de aantekeningen die
Asimov maakt - worden gezien als
een soort autobiografie, met de ver
halen als leidraad. Het is in ieder
geval een soms amusant stuk geschie
denis uit de „gouden eeuw" van de
Amerikaanse science fiction.
Wie zoekt naar een analoge ontwik
keling in Nederland, zal echter niet
ver komen. Terwijl in de VS de science
fiction al lang een volwassen genre is
geworden, is Nederland eigenlijk net
goed begonnen aan de opmars van de
SF. Sinds enkele jaren besteden de
uitgevers in het algemeen volop aan
dacht aan hun SF-fonds en het ziet
er naar uit, dat ook in Nederland bin
nen afzienbare tijd de SF als volwaar
dige literatuur zal worden gezien.
Steeds meer uitgevers zien brood in
het toekomstverhaal en alles wat daar
mee samenhangt en dat is een gelukkig
verschijnsel voor de groeiende sohare
liefhebbers.
Wie echter de lotgevallen van Asimov
leest, moet eveneens tot de erkenning
komen, dat de Amerikaanse ontwikke
lingen eigenlijk niet van toepassing zijn
op de Nederlandse situatie. Want, ter
wijl in de VS nog steeds de SF-tijd-
schriften er voor zorgen dat nieuwe
SF-auteurs in de schijnwerpers wor
den getrokken, in Nederland bestaat
nauwelijks een echt SF-tijdschrift. De
schuchtere pogingen om tot zo'n blad
te komen, zijn tot nu toe steeds op
niets uitgelopen door uiteenlopende
oorzaken. Het enige, wat wij op dit
moment in Nederland nog hebben, wat
enigszins vergelijkbaar is, is het SF-
jaarboek van Bruna, „Ganymedes",
waarin jonge Nederlandstalige auteurs
aan bod komen en twee nieuwe tijd
schriften, „Orbit" en „Essef", die
hun bestaansrecht nog moeten bewijzen.
Verder kennen we enkele bladen van
SF-fans, zoals het (belangrijke) ver
enigingsblad „Holland SF" van het
Nederlands Contactcentrum voor
Science Fiction, onder redaktie van
Annemarie Kindt. In deze bladen wordt
wel zo nu en dan ruimte gemaakt
voor een kort Nederlands SF-verhaal,
maar ze hebben duidelijk een andere
funktie als de echte SF-tijdschnften,
zoals die in Amerika verschijnen.
Wellicht is dat één van de redenen,
dat de Nederlandse SF tot nu toe slechts
in beperkte mate aan bod is gekomen.
„De vroegere werken van Isaac Asi
mov", drie delen in de Bruna SF-reeks.
Vertaling Jean Schalekamp. Bruna SF,
nrs. 69, 70 en 71. Pockets. Prijs per
deeltje: f6,50.
Bert Vos.
Door middel van een gestencild
briefje maakte uitgeverij Bruna ons
er enige weken geleden op attent dat
de Amerikaanse auteur Richard Price
„in Nederland nog niet die aandacht
heeft verkregen die hij verdient". Een
aantal recensies uit Amerikaanse pe
riodieken, de vermelding van het feit
dat Frans Kellendonk („Bouwval") een
van de twee vertalingen van Prices
boeken op zich nam en de toezending
van de twee boeken van de Amerikaan
moeten die mening staven.
Richard Price is afkomstig uit de
New Yorkse sloppenwijk de Bronx en
zijn beide boeken, „Vetkuiven" (The
Wanderers) en „Bloedbroeders"
(Bloodbrothers), spelen zich af in die
buurt, die Jimmie Carter eenmaal per
ambtstermijn pleegt te bezoeken. In
de Bronx speelt het leven zich op een
wat andere manier af dan in de regio
Eemland. Wie het niet met een ander
eens is slaat zijn opponent op zijn bek
en wil je je daarmee behaalde gelijk
voor belangrijke termijn veiligstellen,
dan sla je zo hard dat er van tegen
argumenten nooit meer sprake zal zijn.
Voor de mannen bestaat het leven uit
zuipen en naar bed gaan en vrouwen
komen eigenlijk maar in twee soorten
in de boeken van Price voor: neuro
tische echtgenotes en hoeren.
„Vetkuiven" bestaat uit een aantal
achter elkaar gemonteerde momenten
uit het bestaan van een groepje op
geschoten jongens. Je door het winnen
van gevechten handhaven tegenover col-
lega-jeugdgangs is het voornaamste
doel waarnaar wordt gestreefd. In
„Bloedbroeders" gaat het meer om
één jongen, die de mogelijkheid heeft
om zich van het Bronx-milieu los te
maken. Hij is niet dom, en constateert
dat zijn jongere broertje door zijn neu
rotische (jawel!) moeder wordt ge
terroriseerd. Daardoor komt hij in
aanraking met een arts, die hem de
mogelijkheid biedt om in een jeugd-
ziekenhuis te komen werken. Hoewel
hem dat best aanstaat kiest hij uit
eindelijk toch voor het vak van elec-
triciën. Omdat zijn vader en zijn oom
dat ook zijn en omdat hij het daarom
ook behoort te worden. En het gemis
van het werken met kinderen in het
ziekenhuis comjaenseert hij met de
gedachte, dat hij in de Bronx en zijn
naaste familie bepaald niet om pa
tiënten verlegen zit.
Klinkt tot zoverre best aardig Maar
toch zijn de boeken van Price niet
goed De man, die in Nederland niet
de aandacht krijgt die hij verdient,
schrijft namelijk slecht. In onbehouwen
taal - wat ongetwijfeld het Bronxidoom
moet verbeelden - kloddert Price maar
een eindje raak. „Vetkuiven" wordt
daardoor helemaal niks, terwijl
„Bloedbroeders" nog de suggestie in
zich heeft dat het wat had kunnen wor
den, als nu maar een beetje schrijver
het onderwerp ter hand had genomen.
Ik zou dus nog best eens wat van, over
en uit de Bronx willen lezen, maar
dan niet meer van Richard Price. En
meer aandacht in Nederland kan hooguit
voor Bruna, maar niet voor toekomsti
ge lezers van belang zijn.
M. K.
Richard Price - Vetkuiven; Bruna,
1975.
Richard Price - Bloedbroeders; Bruna,
1977, prijs f22,50.
55
De nieuwe roman van Jan Wolkers,
„De kus", die op 19 november zal
verschijnen, overtreft nu al het sukses
van alle overige romans - niet alleen die
van Jan Wolkers zelf (de eerste druk
van „De walgvogel" bedroeg 75.000
exemplaren), maar ook van de literaire
romans van andere Nederlandse
auteurs.
De boekhandel in Nederland heeft
60.000 exemplaren van „De kus" op
aanbieding gekocht. „De kus" zal
tegelijkertijd als gebonden bock en als
paperback-uitgave worden gebracht.
Het meest gelezen boek van Jan Wol
kers is „Turks Fruit" (nu 350.000
exemplaren verkocht in Nederland en
België), gevolgd door „Kort Ameri
kaans" (300.000 exemplaren) en „Ge
sponnen suiker" (150.000 exemplaren).
De totale oplage van de 13 boeken
van Jan Wolkers in Nederland bedraagt
1,5 miljoen. De gezamenlijke oplagen
van de buitenlandse edities bedraagt
ruim 500.000.
Hoewel ik eigenlijk voor het eerst
werd gekonfronteerd met de beeld
schone prenten van de Rus Iwan Bili
bin, die Russische legenden en sprook
jes in het begin van deze eeuw op
fraaie, aansprekende wijze illustreer
de, was het toch, alsof ik een oude
bekende ontmoette. Een vergissing na
tuurlijk, maar wel verklaarbaar, omdat
de stijl, die Bilibin hanteert niet alleen
verwand is aan de Jugendstil, maar
vooral heel sterk lijkt op die fraaie
Chinese illustraties uit vroegere eeu
wen. De Russische legende in de nieuw
ste uitgave, die Bruna verzorgde, be
hoort tot de heldendichten, die ongeveer
vanaf de tiende eeuw in Rusland ont
stonden en pas in de achttiende eeuw
verzameld en opgetekend waren. Oor
spronkelijk werden ze door muzikanten
voorgedragen, maar sinds de acht
tiende eeuw voornamelijk doorboeren-
zangers.
„Een Russische legende", met de
oorspronkelijke illustraties van Iwan
Bilibin, werd naverteld door Elisabeth
Borchers. Het is het verhaal van Wolga,
dat via allerlei toverkunsten zijn land
redt van overheersing. Bilibin's platen
spreken sterk tot de verbeelding, zijn
erg fraai van kleurcompositie en krij
gen een extra dimensie door de even
eens fraaie versieringen, waarin de
prenten worden geplaatst. Gebonden,
28 blz., f 14.50
Tegelijk met „Een Russische le
gende" werd een eerder verschenen
cassette met twee delen „Russische
sprookjes", eveneens van Iwan Bilibin
herdrukt. Erg mooi om als geschrenk
te geven. (Gebonden, f28,50).
Het werk van Bilibin is de moeite
waard, dat is duidelijk en Bruna deed
er goed aan om de Russische legenden
en sprookjes in Nederlandse vertaling
(van Marre Dubbink) uit te geven. Het
is voor liefhebbers van sprookjes, een
welkome afwisseling naast het be
staande werk van Grimm, Andersen
en Moeder de Gans.
V.
Een van de betere films van de
laatste tijd is „Black Sunday" (Zwarte
Zondag) naar het gelijknamige boek
van de journalist Thomas Harris. Dit
boek verscheen, vrijwel gelijktijdig
met de film, in Nederlandse vertaling
bij Bruna Zn. te Utrecht in de
Zwarte Beertjesreeks nr 1741. Wat ik
schreef over de film, geldt zeer zeker
voor het boek. Thomas Harris is er in
geslaagd om een boeiende thriller te
schrijven over de voorgenomen ter
reurdaad van een Palestijnse groep,
de Zwarte september-beweging. Het
einde van het boek is iets anders dan
in de film Het boek vertelt nog, dat
er paniek uitbreekt in het stadion en
dat dit veel doden en gewonden tot
gevolg heeft. En terwijl de Israëlische
agent Kabakov in de film overleeft,
sterft hij de heldendood in het boek.
Voor het overige is „Black Sunday"
als boek vrijwel gelijk aan de inhoud
van de film, waarin de figuur Rachel
echter niet voorkomt.
„Zwarte Zondag", Thomas Harris.
Vertaling: Thomas Nicolaas, 304bladz.
Zwarte Beertjes nr. 1741. Prijs f7,50.
Pocket.
V.
„E samen kwamen ze heel
ver" is de titel van een werkelijk
schitterend en vol humor verteld
verhaal over de acht manieren
om ergens te komen „zoals
Bhoedda dat 2500 jaar geleden
aanraadde". Het verhaal wordt
aansprekelijk boeiend verteld
door Janwillem van de Wetering
en van verrukkelijke illustraties
voorzien door Clara Marot. „En
samen kwamen ze heel ver"
vertelt een Boeddistische wijs
heid op heel simpele wijze als
een soort „rijg-verhaal", waar
bij het einde van een verhaal
tevens het begin van het volgen
de is. Ieder dier doet het in het
boek op z'n eigen wijze en denkt
dat dat de beste manier is om
door het leven te komen. Totdat
ze samen tot de ontdekking ko
men, dat ze het samen veel be
ter zouden kunnen doen, ieder
met een eigen inbreng. „En sa
men", zo besluit het heel fijn
vertelde verhaal, „kwamen ze
heel ver". Warm aanbevolen.
Om zelf te lezen of om uit voor
te lezen. (Uitgave: Bruna Zn.,
gebonden, f 14,50).
V.
Bij De Bezige Bij versche
nen in oktober 1977 de vol
gende boeken:
Louis Ferron „Turken-
vespers" 332 p. f.27,50.
„Turkenvespers" is eenka-
leidoscopische roman waar
in de auteur een loopje neemt
met de historische werke
lijkheid. Het Wenen van
„Wein, Weib und Gesang" m
het licht van een naderende
aidergang, waarin Schubert,
aartshertog Rudolf en dé
schim van Freud rond
spoken.
Ivo Michiels „Een tuin
tussen hond en wolf", 160 p
f.24,50. Michiels, een van
België's opmerkelijkste
schrijvers, geeft in dit lief
desverhaal een beeld van
een generatie van thans 50-
jarigen, opgegroeid in het
Vlaamse land met zijn volkse
rijkdom en tegenstellingen
In de oktobermaand drie
opvallende dichtbundels:
Maurits Mok „Gedichten
van zestig tot zeventig",264
p. f.27,50. Een royale ver
zamelbundel die al Mok's
poëzie uit de laatste tien jaar
bevat. Heldere, eenvoudige,
meestal korte verzen. Steeds
meer wordt Maurits Mok er
kend als één der grote lyrici
van zijn generatie.
Alain Teister „Zenuwen,
dame?", 72 p. f.14,50. Een
boek met melancholieke,
hartverscheurende en gees
tige gedichten van een heden
daagse poète maudit.
Arie Gelderblom „Fami
lie en andere kennissen",
44 p. f. 12,50. Obsederende
poëzie. In de meeste gedich
ten is een herinnering aan
figuren uit de naaste omge
ving het uitgangspunt.
Dr. Herbo Goldberg: „De
gevaren van het man-zijn".
Paperback f.7,50. Uitgeverij
H. Meulenhoff, Baarn.
Verkeert de man van van
daag in gevaar? Volgens dit
boekje wis en zeker! Dat is
de mening van auteur-psy
choloog - psychotherajieut
Herb Goldberg.
In een tijd waarin het volle
licht valt op de emancipatie
van de vrouw en het feminis
me hoogtij viert, dreigt de
man - geconfronteerd met
een wereld waarin alles van
hem wordt verwacht, alles
van hem wordt geëist - het
slachtoffer te worden van hel
kneUende harnas van on
schendbaarheid dat hij zich
zelf heeft aangetrokken. De
man zit vast aan een rol die
hem is opgedrongen, in een
spel dat hij niet kan door
breken.
„De gevaren van het man
zijn" wijst de man naar een
uitweg uit de uitputtingsslag
met het leven; een slag die
niet anders dan fataal voor
hem kan zijn.
WAT VOOR VLEES BIJ WELKE GROENTEN!
Wat zullen we vandaag eens eten? Hoe vaak zal die vraag niet worden ges»
En niet zelden zal men zich dan meteen afvragen: wat voor vlees zullen*
nemen en welke groente(n)? Om deze keus te vergemakkelijken, kan on*
staande lijst van mogelijkheden die er bestaan om vlees met groenten teoï
bineren worden gebruikt:
biefstuk - andijvie, roccoli, doperwten, sla, sperziebonen, spinazie,
biefstuk tartaar - bloemkool, komkommer, snijbonen, tuinbonen, sla
blipde vink - andijvie, komkommer, prei, rode kool, sla, venkel, witlof
chateaubriand - bloemkool, doperwten, snijbonen, spinazie, spruiten,
cordon bleu - broccolie, koolraap, komkommer, sperziebonen, spinazie,
entrecóte - andijvie, doperwten, schorseneren, sperziebonen, venkel,
gehakt - bieten, groene kool, koolraap, komkommer, prei, sla, spruiten,
goulash - koolraap, komkommer, rode kool, sla.
hachee - doperwten, komkommer, rode kool, sla, sperziebonen,
hamlap - bloemkool, boerenkool, groene kool, koolraap, postelein,
kalfslappen - andijvie, doperwten, schorseneren, sla, witlof,
karbonade - bieten, doperwten, groene kool, schorseneren, spinazie,
lamsbout - andijvie, broccoli, sla, snijbonen, sperziebonen, witlof,
lamskotelet - andijvie, koolraap, raapstelen, sla, sperziebonen, wortelen
lever - bloemkool, groene kool, prei, rode kool, sla.
nier - bieten, groene kool, komkommer, rode kool, savooiekool.
ossehaas - andijvie, bloemkool, broccoli, sla, snijbonen, sperziebonen
rolpens - bieten, komkommer, raapstelen, witlof,
rookworst - bloemkool, groene kool, boerenkool, zuurkool,
rosbief - andijvie, doperwten, koolraap, spinazie, venkel, wortelen,
kalfslappen - andijvie, broccoli, doperwten, snijbonen, sperziebonen,
kalfsoester - andijvie, doperwten, schorseneren, sla, witlof,
runderlap - bieten, bloemkool, postelein, prei, venkel, wortelen,
runderrollade - bloemkool, postelein, prei, rode kool.
saucijzen - bieten, bloemkool, prei, raapstelen, snijbonen, sperziebonen
slavink - bieten, bloemkool, komkommer, prei, rode kool, savooiekool
varkensfilet - andijvie, bloemkool, doperwten, sla, sperziebonen,
varkensfricandeau - andijvie, doperwten, prei, savooiekool, sla.
varkenshaas - broccoli, groene kool, schorseneren, spruiten, venkel.
