„Als teamleider help je mee
richting en sfeer bepalen"
Inlichtingen
Schoolhoofd Kees Bor uit Barneveld:
Leusder Krant - regio
AMERSFOORT - Sinds september is het
buitengewoon onderwijs in Amersfoort verrijkt met een school
voor slechthorende- en spraakgestoorde kinderen. Mede voor
onze regio betekent de officieuze start van dit gespecialiseerde
ouderwijs in Amersfoort een belangrijke aanwinst. Temeer
Jaar het onderwijs aan slechthorende- en spraakgestoorde kin
deren in de regio eigenlijk jarenlang een beetje achtergesteld is
jeweest.
Enkele grote steden beschikken al
ttt langer over gespecialiseerde
scholen voor slechthorende- en spraak
gestoorde kinderen, maar regionaal ligt
nog een aanzienlijk werkterrein.
De school in Amersfoort is gevestigd
de voormalige katholieke Alexander-
school in de wijk Liendert. Bij de of-
jdeuze start in september is de school
omgedoopt in Prof. Groenschool.
Dat de kinderen van de Prof. Groen
school uit de wijde omgeving komen
Hilversum, Veenendaal, Barneveld en
Voorthuizen, Nunspeet enz.) bewijst
wel dat de school regionaal een belang
rijk gat opvult.
Misvattingen
Hoofd van de school is de 34-jarige
(ees Bor uit Barneveld. Een enthousiast
ierteller over zijn school. Hij heeft er
ook helemaal geen moeite mee gehad
zich direkt thuis te voelen op de
Prof Groenschool. En dat komt mis-
ichien ook wel, omdat hij als hoofd
auw bij alle voorbereidingen
Ktrokken is geweest.
In een gesprekje dat we enige tijd ge
iden met hem hadden, proberen we
een tipje van de sluier op te lichten over
it specialisme binnen het
buitengewoon onderwijs.
Want zo bestaan er bijvoorbeeld nog
heel wat misvattingen over
slechthorende- en spraakgestoorde kin
deren. Zoals de veelvuldig gebezigde
associatie met het onderwijs aan
aoeilijkierende kinderen („debielen"),
toewei dat voor een belangrijk deel
ioor onwetendheid komt, verwijst Kees
B>r deze misvatting expliciet naar het
rjk der fabelen.
,Het gaat om doodgewone kinderen.
k hebben weliswaar een handicap
Daar beschikken over een normale in
telligentie. Onze school kan ook geen
tobbel-gestoorde kinderen plaatsen.
We helpen slechthorende- en spraakge-
itoorde kinderen zich zo goed mogelijk
ontwikkelen. Niet alleen op
Üdaktisch gebied (met het schoolse le
ren), maar ook sociaal en emotioneel.
Door hun handicap blijft op een
rormale lagere school veelal de taal
ontwikkeling, maar ook de algemene
ontwikkeling achter. Ook het emo
tionele speelt een belangrijke rol. Door
ae handicap durft het kind zich niet
aeer te uiten. Ze hangen er maar een
beetje bij. Maar verder zijn het hele ge
wone kinderen."
AMERSFOORT/B AR NE VELD
Slechthorend en
spraakgestoord, wat is dat nu
eigenlijk? Belangstellenden
en/of geïnteresseerden zouden
daar misschien best eens meer
over willen weten. Dat kan!
De FOSS, Nederlandse Fede
ratie van Vertegenwoordigers
van Ouders van Slechthorende
en van Spraakgestoorde Kinde
ren, heeft daar een uitgebreide
informatiefolder over gepu
bliceerd. Via het sekretariaat
van de FOSS kunt u alle nodige
inlichtingen krijgen. Het adres is:
Horstlaan 70, Almelo (tel.
05490-62650).
Verschillen
Slechthorend en spraakgestoord, wat
dat nu eigenlijk?
Er bestaan tussen slechthorenden en
tpraakgestoorden grote verschillen.
Kees Bor: „Slechthorende kinderen
tomen hier, omdat ze op gewone
vholen met beschikken over aan
gepaste middelen om slechthorende
bnderen les te geven, de kennis veelal
aietbezitten en te grote klassen hebben.
Het geluidsniveau ligt (door slechte
ikoestiek en veel kinderen) daar zoveel
leger, dat de lesstof voor het slecht
horende kind vaak onbegrijpelijk
rordt. Het slechthorende kind noort al
ken maar flarden van wat er wordt ge-
de achtergrondgeluiden over
heersen.
Zo'n slechthorend kind komt dan
hier, zoals al eerder gezegd, met taal- en
ontwikkelingsachterstanden. Het kind
heeft ook spraakmoeilijkheden, kan
bepaalde klanken helemaal niet horen,
of vervormd horen. Bovendien kan het
kind zichzelf maar gedeeltelijk horen
spreken.
Met spraakgestoorde kinderen ligt
dat anders. Om de een of andere reden
kunnen zij moeilijk spreken. Spraakge
stoord zijn kan een heleboel oorzaken
hebben. Het spraakorgaan funktioneert
bijvoorbeeld niet goed, een open gehe
melte, een tong die niet doet wat het
kind wil, afwijkende gebitten,
verkeerde ademhaling, er zijn talrijke
oorzaken. Maar die spraakgestoordheid
kan ook komen door hersenbeschading
(tengevolge van een moeilijke ge
boorte, ziekte of ongeval), of een so
ciale, of een emotionele oorzaak heb
ben."
Deze kinderen nu komen op de Prof
Groenschool terecht. Wel wordt er een
streng toelatingssysteem gehanteerd,
maar daar komen we straks nog op te
rug.
Ingrijpende verbouwing
De officieuze start van de Prof.
Groenschool kon plaatsvinden na een
ingrijpende verbouwing van de voor
malige Alexanderschool. Dat is aan de
buitenzijde niet direkt te zien. Binnen is
de school d.m.v. een gespecialiseerde
verbouwing volledig aangepast voor
het onderwijs aan slechthorende- en
spraakgestoorde kinderen. Het lijkt
overal muisstil. Voor een deel komt dat
door de zachte vloerbedekking, die
door de hele school ligt, maar ook door
de speciale wanden en plafonds. Zelfs
de deuren zijn speciaal aangepast,
d.m.v. een borstelige onderkant, die
voor een welhaast hermetische af
sluiting zorgt. Doordat de wanden en de
plafonds het geluid „absorberen", kun
je gerust spreken van een optimale
akoestische aanpassing. Geen geluidje
gaat als het ware verloren.
Niettemin bestaan er toch ook kon
takten met het „buitenleven". De Prof.
Groenschool staat in een zeer rustige
straat in een boomwijk, maar door de
DONDERDAG 15 DECEMBER 1977
Teleurstelling
Toch kunnen er aan een samen
werkingsschool ook negatieve aspekten
kleven, waarover het schoolhoofd Kees
Bor toch wel enigszins teleurgesteld is.
„Omdat wij geen christelijke school zijn,
stuit dat bij een aantal mensen op ver
zet. Vooral de protestants-christelijke
kant laat het afweten We zouden veel
meer protestants-christelijke kinderen
protestants-christelijke kinderen
hebben kunnen plaatsen als de ouders
niet zo onverzettelijk waren Nu gaan
die kinderen in Utrecht naar school,
waar wel een christelijke school voor
slechthorende- en spraakgestoorde kin
deren staat. De Prof Groenschool is
voor een aantal protestants-christelijke
kinderen veel gemakkelijker te berei
ken. Mensen, die nu hun kind naar
Utrecht sturen, wonen soms een paar
straten verderop. Deze ouders vergeten
dat zo'n specialistische school er alleen
maar kon komen door een dergelijke
samenwerking," aldus Kees Bor.
De Prof. Groenschool.
Ook spelenderwijs leren
worden vaak gekonfronteerd met on
wetendheid. Soms houden de ouders
tegen beter weten in hun kinderen vast.
Het Audiologisch Centrum in Amers
foort heeft wel een maatschappelijk
werkster in dienst voor dit soort zaken,
maar het zou geweldig zijn als die bege
leiding, die soms verschrikkelijk hard
nodig is, vanuit school kwam.
Sommige ouders voelen zichzelf zo
verweven met hun kind, dat ze proble
men scheppen voor zichzelf. Door
schuldgevoelens gaan ze bijvoorbeeld
het kind verwennen. Andere ouders
stoten hun kind bewust of onbewust af,
omdat ze niet kunnen aksepteren dat
hun kind anders is. Met een goede, di-
rekte begeleiding zouden dit soort pro
blemen uit de wereld kunnen worden
thuis in het buitengewoon onderwijs.
Ook als hoofd, hoewel je het natuurlijk
wel erg druk hebt. Als teamleider help
je mee richting en sfeer te bepalen, je
kunt voor een deel je eigen ideeën ver
wezenlijken. Maar het belangrijkste is
dat het kind zich prettig voelt," aldus
Kees Bor.
Prettig
Prettig hebben de kinderen van de
Prof. Groenschool het zeker. Een paar
komen tenminste enthousiast de werk
kamer van Kees Bor binnengerend om
de Sinterklazen te laten zien, die ze
hebben gemaakt. Op de Prof. Groen
school is ook niet zo direkt sprake van
een „schools" leven. Op de Prof.
Groenschool zijn natuurlijk regels,
Iji één van de kleinere ruimtes van de Prof. Groenschool krijgen de kinderen
individueel les van logopediste Anneheke Bangma
geholpen," pleit het hoofd van de Prof. maar de kinderen zijn toch wel wat
Groenschool. vrijer als op de gewone lagere school.
Dwalen Kleuters
Kees Bor zit al zo'n elf jaar in het
speciale onderwijs. Zo werkte hij in to
taal zeven jaar met dove kinderen,
waarvan vijf jaar in het Doveninstituut
Elfatha in Voorburg. En vier jaar werkte
hij met kinderen met leer- en op
voedingsproblemen. Voordat hij hoofd
van de Prof. Groenschool werd volgde
hij een vier jaar durende kursus Spe
cialisatie Gehoorgestoorden en Kees
Bor kan zich nu volledig bevoegd noe
men. „Ik vind het goed om te dwalen,
voordat je je ergens definitief nestelt. Je
doet overal ervaringen op, je leert ver
schillende soorten onderwijs kennen.
Roeping is wel een erg groot woord,
het is überhaupt de vraag of je dat
woord wel mag gebruiken. Ik voel me
Wie denkt dat de Prof. Groenschool
al volledig bezet is, vergist zich een
beetje. In september is de Prof. Groen
school officieus van start gegaan. Acht
tien kinderen m de lagere schoolleeftijd
krijgen thans les, maar ook een groeiend
aantal kleuters komt de Prof. Groen
school bevolken. Momenteel zijn dat er
tien, maar dat aantal zal nog wel aan
zienlijk groeien, meent Kees Bor „Het
klinkt misschien een beetje gek, maar
over twee jaar is de school misschien al
te klein."
De school kan momenteel plusminus
75 kinderen plaatsen. Dit alles bij elkaar
bewijst dat de Prof. Groenschool in het
buitengewoon onderwijs in Amersfoort
een niet onbelangrijke plaats inneemt.
enkelvoudige ramen vinden de geluiden
van buiten vrij gemakkelijk hun weg
naar binnen.
Naast een aantal gewone lokalen be
schikt de school ook over enige kleinere
ruimten In deze ruimten krijgen de
kinderen van de Prof. Groenschool in
dividueel logopedische hulp, zoals ar-
tikulaties, hplezen, hoortraining en
extra hulp bij de taalontwikkeling. Eén
van de vleugels van de school wordt
gevormd door een dubbellokaal, dat
veelal dienst doet als ontspannings- en
een andere frekwentie, zodat ze elkaar
niet storen. De lokalen beschikken ver
der over een televisie - voor schooltele
visie -, maar jammergenoeg heeft de
Prof. Groenschool nog geen video
apparatuur. Een grote wens van het
schoolhoofd. „Dat zou wel ideaal zijn,
omdat je dan de kinderen kunt laten
zien hoe ze bijvoorbeeld spreken, zodat
ze sneller begrijpen wat ze niet goed
doen. En er zijn natuurlijk ook andere
dingen met video mogelijk."
Een ruim gymnastieklokaal (niet aan
gepast) kompleteert de voorzieningen
Onderzoek
Om op de Prof. Groenschool
geplaatst te worden, moet aan een
aantal voorwaarden worden voldaan.
Hiervoor is een uitgebreid onderzoek
noodzakelijk. Dat onderzoek gaat tal
van achtergronden na. In de eerste
plaats natuurlijk van het kind, maar ook
met de ouders vindt een uitgebreid ge
sprek plaats.
Als we zitten te praten in de sfeervol
ingerichte werkkamer van Kees Bor
horen we, dat juist die ochtend een land
is afgewezen. „Wij hanteren een aantal
kriteria. Een paar hiervan zijn het kind
moet normaal intelligent zijn. Het kind
moet slechthorend zijn en niet doof,
want dan wordt een school voor dove
kinderen aangeraden. Vaak gaat het om
kinderen die niet meer kunnen meeko
men op de lagere school of op de
kleuterschool Leertechnisch of emo
tioneel.
Dan volgt natuurlijk de logische
vraag: wat moet er gebeuren? Dat is
nogal een ingewikkelde procedure. Via
de schoolarts, de schooladviesdienst, of
de logopediste op de lagere school, het
Audiologisch Centrum, wordt zo'n kind
dan meestal aangemeld voor een school
als de onze en begint het onderzoek van
de toelatingskommissie.
Daar zijn bij betrokken: een
audioloog, een psycholoog, een logope
diste. een K.N.O.-arts. Ikzelf doe het
pedagogisch-didaktische onderzoek. Er
wordt nagegaan hoe het gehoor van het
kind is d.m.v. het maken van een
audiogram. Wat is het voor een kind?
Hoe is het met de spraak? Als het ge
schikt is voor onze school, in welke
groep komt het kind dan? Hoe is het met
de algemene ontwikkeling gesteld?
Eventuele leemtes? Motorische ont
wikkeling? Sociale instelling? Enz.
enz."
Zo'n kind toelaten of afwijzen is geen
kleinigheidje vindt Kees Bor. „Je bent
daar bij betrokken. Door zo'n on
derzoek krijg je te maken met taferelen
als huilende moeders, vaders die het
niet kunnen begrijpen, dat is wel eens
moeilijk. Er zijn gelukkig ook ouders die
blij zijn dat er eindelijk iets met hun
probleemkind gaat gebeuren.
Als één van de onderzoekers nee
zegt, wordt plaatsing van het kind een
twijfelachtige zaak. Maar meestal is er
sprake van een eenstemmig oordeel. De
toelatingskommissie doet ook de bege
leiding van de kinderen die op school
zijn toegelaten. Elk half jaar worden de
kinderen weer uitgebreid getest en be
keken."
Begeleiding ouders
Toch hebben ook de ouders een be
langrijk aandeel in het onderzoek. Kees
Bor: „Zij bepalen uiteindelijk of hun
kind wordt geplaatst. Daarom wordt er
logischerwijs ook veel aandacht besteed
aan de beleiding van de ouders. We
De kinderen zitten in een groepje rond „juf' José Elferink.
Foto's Janus Visser
Kees Bor: „Als teamleider help je mee richting en sfeer bepalen.'
Door Dick van Rheenen
kreativiteitsruimte. Voor de muziekles
sen btóchikt de school over een goede
geluidsapparatuur, die in een speciaal
ingebouwde muziekkast staat. Een
dubbele lichthoeveelheid, omdat
slechthorende kinderen mede van het
afzien van spraak (het liplezen) afhan
kelijk zijn, zorgt er eveneens voor, dat
er optimaal les kan worden gegeven op
de Prof. Groenschool.
Naast terugspreekapparatuur in ver
scheidene lokalen, lopen de slecht
horende kinderen op de Prof. Groen
school met een hoortoestel op de borst,
dat het spraakverstaan verhoogt. De
leerkrachten dragen een zender die uit
zendt op de FM band. Elke groep zit op
op de Prof. Groenschool
Aan de buitenzijde maakt de Prof.
Groenschool nog een wat rommelige
indruk, maar dat komt enkel door het
feit, dat er nog geen nieuwe bomen en
struiken zijn aangeplant en het grasperk
nodig vernieuwd moet worden. Dit gaat
in het voorjaar gebeuren.
Samenwerkingsschool
De Prof. Groenschool is een samen
werkingsschool. In het bestuur van de
school zijn vertegenwoordigd de
protestants-christelijken, de katholie
ken, de gemeente Amersfoort, het
Audiologisch Centrum en de ouders
Kinderen van alle gezindten kunnen dus
op de Prof. Groenschool terecht. Het
personeelsbestand vormt een redelijke
afspiegeling van de verschillende ge
loofsovertuigingen. De leerkrachten
nemen „hun" groep met de geestelijke
vorming voor hun rekening.
