I
.Limelight" in Grand 5 -
)de aan Charlie Chaplin
■H
Nieuwe film van Jaws-regisseur
Steven Spielberg maart in ons land
berM
DE UFO'S KOMEN!
rustig aan
beginnen
donderdag 29 december 1977 18
meer ruggegraat
meesterwerken
door bert vos
metamorfose
limelight
buitenaards
wat betekent die
titel?
carter s waarneming
hynek hielp
premiere
vaudeville-artiest
het mannetje met de
bolhoed
Leusder Krant - Kijk op de film
filmagenda Amersfoort
Ik wil hetiaar niet alleen rustig afsluiten, maar ook heel rustig aan
beginnen. Het zijn per slot van rekening erg vermoeiende dagen.
Met al dat eten en drinken en zo. Dat gaat niet in je kouwe kleren
zitten, ook al is de decembermaand milder dan ooit tevoren voor
ons. Vorige week heb ik tenminste reeds een fikse lentelucht opge
snoven en ik hou mijn hart dan ook vast voor al die planten, struiken,
bloemen en bomen, die daardoor misschien verkeerde gedachten
hebben gekregen en straks onverhoeds overvallen kunnen worden
door de hagel- en sneeuwbuien, die ons zijn voorspeld.
We hopen er het beste van Laat de natuur het maar rustig
aandoen. Nog tijd genoeg. En u allemaal: rustig aan. Pas op uw
vingers, armen, benen en ogen als u toch zo nodig met vuurwerk
moetspelen. Stap niet met een benevelde kop achter het stuur Dan
zien we elkaar volgend jaar weer terug. Zoals het hoort.
Charlie Chaplin, door Bernard Shaw
„het enige genie" genoemd „dat de
film ooit heeft voortgebracht",
overleed deze week op 88-jarige
jeëftijd. Ter herinnering aan hem en
zijrYfilms draait deze week in Grand
ITzijn in 1952 gemaakte „Limelights".
Later dienden zich het rottinkje, de
pandjesjas, de bolhoed en de grote ver
sleten schoenen aan. In ..Between
showers" zien we als het ware de ge
boorte van het type, want voor het eerst
waggelt Chaplin en jongleert hij met een
paraplu, die later vervangen zou
worden door een wandelstokje.
Aanvankelijk paste Chaplin helemaal
niet in de Mack Sennett-stjl, die veel
rauwer en direkter was. Ook Chaplin
modderde hevig met taarten en ook de
achtervolgingen waren een onderdeel
van het leven van de vagebond, maar
het accent lag bij Chaplin op de mime.
Chaplin hechtte er grote waarde aan.
dat ook het kleine gebaar, een oogop
slag. betekenis zou hebben in de totale
kontekst van de film Het zijn juist deze
betekenisvolle kleinigheden, die de
films van Chaplin markeren, die de
avonturen van de vagebond méér relief
geven dan welke andere komische
films uit de tijd van Mack Sennett. Chap
lin werd beroemd door de diepere
tragiek die hij in elke rol wist te leggen,
ondanks het feit, dat het publiek
meestal schaterde van het lachen.
Niemand kon meer ontkennen, dat
Chaplin een succes was in de wereld
van de film. Dat ook de filmmaat
schappijen dat hadden ingezien,
bewees het feit, dat Chaplin voor 1250
dollar in de week overstapte naar Es-
senay en bij deze filmmaatschappij in
totaal veertien films produceerde, met-
Carmen" (1915) als de belangrijkste
en de langste (met niet minder dan vijf
akten) In 1916 ging Chaplin over naar
de Mutual, die zijn eis, om zes weken
voor een film te mogen uittrekken, inwil
ligde.
De tijd, die Chaplin daarna voor zijn
films kreeg, werd steeds beter benut.
Zijn films kregen steeds meer rug-
gegraat. Het was niet meer alleen het
aaneenrijgen van „gags". Soms paro
dieerde hij liefdesdrama's of misdaad
films. In 1917 tekende Chaplin een kon-
trakt voor vijf jaar met de First National
Hij liet in Hollywood een eigen studio
bouwen en in 1919 ontstond de ..United
Artists Corporation". Voordat hij zich
aan een eigen filmproduktie kon gaan
wijden, moest hij eerst zijn kontrakt met
First National nakomen en hij leverde in
totaal acht films voor deze
maatschappij af. waaronder „Shoulder
Arms" (1918), waaruit duidelijk het paci
fisme een belangrijke rol speelt. In deze
film speelt Chaplin de rol van rekruut,
die in het leger van de nood een deugd
maakt en tenslotte er ook nog in slaagt
om ook nog eens de Duitse keizer ge
vangen te nemen en de
eindoverwinning bewerkstelligt.
Na ,,The Kid" (1921die men later in
verband bracht met Chaplin's eigen
jeugdjaren (met Jackie Coogan als be
roemd kinderacteurtje), volgde ,,The
Pilgrim" (1923). Chaplin is hierin een
ontsnapte gevangene, die in een
preekstoel terecht komt en zich dan
maar laat doorgaan voor zieleherder.
De film bracht Chaplin in moeilijkheden
met de kerkelijke overheid, maar
Chaplin was al eigen baas geworden,
zodat er geen enkele druk op hem kon
worden uitgeoefend
,,The Gold Rush" (1925) werd één
van Chaplin's meesterwerken. De
scène van de dansende broodjes vindt
in nagenoeg elke bloemlezing van de
film een plaats Nauwelijks minder.his
torisch" is de scène met de schoen, die
Chaplin met smaak opeet. In 1928
volgde ,,The Circus", de laatste zwij
gende film, want ..City Lights" (1931)
bediende zich van geluid, zij het op zeer
beperkte schaal, wat ook het geval was
met „Modern Times" (1936), maar dan
toch gerichter. In „Modern Times" te
kende Chaplin de moderne maat
schappij met een kritisch oog. In zijn
beste momenten was hij satiricus, in de
zwakkere een moralist met een preek-
toontje In de films, die op „Modern Ti
mes" volgen, krijgt de zedenmeester
steeds meer de overhand.
Langzaam maar zeker heeft zich bij
Chaplin in deze periode een gedaan-
tenwisseling ondergaan.
In „Modern Times" speelt Charlie
een dubbelrol hij was daarin de dictator
Hynkel en een joodse kapper, die spre
kend op Hynkel leek. „The Great Dic
tator" (1940) is een film over Hitier en
was een geluidsfilm. En het geluid gaf
Chaplin een uitstekende gelegenheid
een redevoering van Hitier te parodieë-
ren. Het geluid stelt Chaplin ook in de
gelegenheid zijn film te beëindigen met
een toespraak tot de bevolking van de
wereld. Een toespraak vol nobele be
doelingen en onthullend voor de rol die
Chaplin zichzelf toedacht. Stapte Cha-
Scène uit de laatste film, waarin Chaplin nog is te zien als de vagebond met de bolhoed: „Modern Times" (1936).
plin als dictator reeds uit zijn vagebond
plunje, als „Monsieur Verdoux" (1947)
werd de gedaanteverwisseling volledig
Voor veel bewonderaars betekende
deze metamorfose het einde van een
legende, waarvan ze slechts konden
hopen, dat die niet onherroepelijk zou
zijn.
In 1952 wekte de film „Limelight" de
indruk, dat Chaplin parallellen wilde
trekken met zijn eigen carrière Calvero,
een aan lager wal geraakte clown,
voorkomt de zelfmoord van een dan
seresje dat door een verlamming niet
meer tot dansen in staat is Hij hergeeft
haar het vertrouwen en dwingt zichzelf
zijn eigen beroep weer op te vatten. Hij
vat liefde voor het meisje op en zij is
bereid zijn vrouw te worden, hoewel zij
een ander bemint De oude clown ac
cepteert haar offer niet, zodat zijn dood
als logische uitkomst van het me
lodrama voor de hand ligt. Maar in „Li
melight" had Chaplin reeds afscheid
genomen van het mannetje met de bol
hoed, wandelstok en vagebondplunje.
In „Limelights" is Chaplin reeds de filo
soof geworden
Bernard Shaw noemde Chaplin eens
het „enige genie dat de film ooit heeft
voortgebracht". De meest eervolle on
derscheiding voor één van de grootste
komieken in de wereld van de cinema.
Nog groter dan de eerste Oscar die hij in
1920 kreeg voor zijn werk of de ere-
Oscar, die hem in 1972 te beurt viel voor
het gehele oeuvre en hetgeen hij voor
de film in totaliteit heeft betekend.
De Meester is niet meer. Maar zijn
films zullen blijven. Niet alleen In de
herinnering van miljoenen, maar als
tastbare juweeltjes in al dan niet be
schadigd zwart-wit celluloid. Ontel
bare malen gekopieerd zonder de
werkelijke kracht te verliezen.
Daarom deze week in Grand 5 ter her
innering aan Chaplin „Limelight".
Niet zijn beste film, maar
desondanks de moeite van het be
kijken waard.
(Grand 5, „Limelight" (1952)- alle
leeftijden).
Bert Vos.
AMERSFOORT - Het programma van de Amersfoortse filmtheaters ziet er
deze week erg simpel uit: vrijwel alle weekprogramma's worden geprolon
geerd. De betekent, dat in Grand 3 „The spy who loved me" succesvol verder
gaat, Louis de Funès, Bourvil en Terry Thomas hun capriolen in Grand 4
opnieuw (voor de tweede week) beleven in „Samen uit, samen thuis", Herbie
naar Monte Carlo blijft gaan in Cinema 1, de Soldaat van Oranje na maanden
nog steeds in Cinema 2 blijft draaien evenals „The Deep" in Euro Cinema.
Nieuw is de film „Limelight" van Charlie Chaplin in Grand 5, ter herinnering
aan de grootste komiek die de film ooit opleverde. Chaplin stierf deze week, 88
laar oud.
In Duo 1 kunnen de liefhebbers deze week hun hart ophalen aan „Supervixens i
van de Amerikaanse sex-regisseur Russ Meyer en in Duo 2 leveren Bud Spencer en
Terence Hill vrolijk slag tegen al het hun aangedane onrecht in „Vier vuisten voor de
duivel'' In de nachtvoorstellingen van Duo 1 en 2 (alléén vrijdag): „Poel der Wellust
|0uo 1en .Helse vechters van het Hemelse rijk" (Duo 2). In de matineevoorstelling
van Euro Cinema een reprise van de Nederlandse speelfilm „Oom Ferdinand en de
Toverdrank", onder meer met Willeke Alberti en Lex Goudsmit in de hoofdrollen.
Filmagenda voor Amersfoort van
donderdag 29 december t/m
woensdag 4 januari.
Grand 3: The spy who loved me. 12
jaar. Dagelijks: 1.30,6.45 en 9.30 uur.
Zaterdag alleen 1.30 uur, zondag
1.30, 4.00, 6 45 en 9.30 uur.
Grand 4: Samen uit samen thuis. A.i.
Dagelijks 1.45,6.45 en 9.15 uur. Zon
dag 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. Za
terdag alleen 1.45 uur.
Grand 5: Limelight A.l. Regie Charlie
Chaplin. Dagelijks 2.00, 7.00, 9.30
uur. Zondag 2.00, 4.30, 7.00 en 9.30
uur. Zaterdag alleen 2.00 uur.
Cinema iel. U33-18900: Herbie gaat
naar Monte Carlo. A.l. Dagelijks 1.45,
6.45 en 9.15 uur. Zondag 1.45, 4.15,
6.45 en 9.15 uur. Zaterdag alleen 1.45
uur.
Cinema 2: Soldaat van Oranje. 12
jaar. Dagelijks 1.30, 6.30 en 9.30 uur.
Zaterdag alleen 1.30 uur.
Euro, tel. 033-33655: The Deep. 16
jaar. Zondag 1.30, 4.15, 6.45 en 9.30
uur. Woensdag 6.45 en 9.30 uur.
Duo 1, tel. 033-16572: Supervixens.
16 jaar. Dagelijks 2.15,7.15,9.30 uur.
Zondag 2.15, 4.30, 7.15 en 9.30 uur.
Zaterdag alleen 2.15 uur.
Duo 2: De vier vuisten van de duivel.
12 jaar. Dagelijks 2.00, 7.00 en 9.15
uur. Zondag 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15
uur. Zaterdag alleen om 2.00 uur.
NACHTVOORSTELLINGEN
Duo 1Poel der wellust. 16 jaar. Vrij
dagnacht 24.00 uur.
Duo 2: De helse vechters van het
hemelse rijks. 16 jaar. Vrijdagnacht
23.45 uur.
KINDERVOORSTELLINGEN
Euro: Oom Ferdinand en de tover
drank. A.l. Zaterdag alleen 1.00 uur.
Woensdag 1.45 uur.
ATTENTIE
Oudejaarsavond geen avond- en
nachtvoorstellingen.
VEVEY - De Bntse komiek Charley Chaplin is op eerste kerstdag in zijn woonplaats
werleden Foto: scene uit de beroemde film Modern Times.
Producers van de film zijn Julia
en Michael Phillips, die ondermeer films
als „The Sting" en „Taxidriver" op hun
naam hebben staan. Voor de speciale
effecten werd Douglas Trumbull aange
trokken, die met „Close En-
counters nog veel verder gaat dan
zijn gigantische werk in Kubrick s 2001
A Space Odyssey", Voor de muziek
was de keuze duidelijk. John Williams,
de komponist met maar liefst 11
Oscar-nominaties en die onlangs
triomfeerde met zijn muziek voor
„Jaws" en „Starways".
In de belangrijke rollen ziet men
Richard Dreyfuss (bekend uit „Ame
rican Graffiti" en - vooral - „Jaws")
en de beroemde Franse regisseur
Frangols Truffaut die zijn debuut in
een Amerikaanse speelfilm maakt.
De film begint met een adembene
mend verschijnsel nabij een stad In
Indiana. Men komt al snel tot de be
klemmende conclusiewij zijn niet
alleen! U hoort er binnenkort meer
over
CHARLIE CHAPLIN
Zo nu en dan op verjaardagen en
andere feestelijke gelegenheden
draai ik voor mijn kinderen en hun
vriendjes films. Altijd een succes,
ook al zijn het dan niet de breed-doek
kleurenprodukties, zoals men ze in
de bioscoop kan zien. De kinderen
mogen kiezen uit een beperkt pro
gramma van tekenfilms en komische
filmpjes. De grote winnaar is altijd
Charlie Chaplin. Zelfs Stan Laurel en
Olivier Hardy delven het onderspit
als het er om gaat welke films het
eerst aan bod komen. Ging er in mijn
|eugd al een magische kracht uit van
Charlie Chaplin en zijn films, het is
nu, tientallen jaren later, niet anders.
.Chaplin blijft de grote favoriet bij
|ong en oud als het gaat om echte
lachfilms. Chaplin ïif het „eeuwige"
symbool geworden van alles wat de
lachfilm vertegenwoordigt. Chaplin
heeft zich - via zijn later on
overtroffen filmpjes en speelfilms -
onsterfelijk gemaakt. We zullen hem
altijd blijven herinneren als dat
kleine schlemielige mannetje met de
bolhoed, slobberbroek, afgetrapte
schoenen en wandelstok. De
eeuwige underdog, die er in slaagde
de hele wereld in de ban de brengen
van zijn komische avonturen, die in
wezen waren gebaseerd op de
Een tiental dagen geleden is in het
New Yorkse Ziegfeld Dome Theater
de nieuwste film van de jonge regis
seur Steven Spielberg in première
gegaan. De film met de lange titel
Close Encouters Of The Third Kind,
is vanaf de eerste voorstelling een
Immens succes en alle tekenen
wijzen erop dat het brein van de
roemruchte bestseller Jaws
wederom raak heeft geschoten en
een nieuwe wereldhit heeft gecon
strueerd.
Dit keer plonste Steven Spielberg
niet tussen de mensenverslindende
haaien, doch verdiepte hij zich in de
vreemde verschijnselen van kontakten
met buitenaardse wezens, een onder
werp dat al jaren op zijn verlanglijstje
stond en dat thans - dank zij de
miljoenen van Columbia Pictures - tot
werkelijkheid is gekomen. En hóe? De
bezoekers van het Ziegfeld theater -
waar „Close Encounters of the third
kind" in 70 mm breedbeeld en met spe
ciaal 6-kanaals Dolby geluid wordt ver
toond - spreken van een „nooit eerder
ondergane ervaring" en „méér dan een
film".
Een korte uitleg over de betekenis
van de titel is wel op zijn plaats. In de
kringen van mensen die zich met regi
stratie van UFO'S (dat zijn „ongeïden
tificeerde vliegende voorwerpen") be
zighouden, kent men drie stadia. Een
„Close Encouter of the first kind" is het
zien van een UFO. De waarnemer hoeft
geen vorm te onderscheiden, snelheid
is onbelangrijk, het is gewoon een „on
verklaarbaar verschijnsel". In het
tweede stadium, „the second kind" er
vaart men meer aantoonbare bewijzen
van zo'n verschijnsel: gaten in de
grond, geblakerd glas. gebroken
takken, onrustige dieren, het afslaan
van motoren. Een „Close Encounter of
the third kind" is een „direkt kontakt in
het derde stadium" en dat is het meest
interessant. In zo'n geval heeft men een
wezenlijke ontmoeting met de inzitten
den van een UFO, die vroeger als
„vliegende schotel" werd aangeduid.
Dót is het beklemmende onderwerp van
Spielberg's nieuwste film.
Vaststaat dat er elk kwartier érgens op
de wereld zo'n UFO-verschijnsel wordt
waargenomen. In de tijd dat de Ameri
kaanse president Carter nog gouver
neur van de staat Georgia was, nam
ook hij een UFO waar en diende een
officieel rapport in. „Het was kort na
zonsondergang en een stuk of tien
mensen zagen het verschijnsel," aldus
Carter's rapport. „Het leek alsof het op
ons afkwam en zich dan weer verwij
derde Even later verdween het Eerst
blauwachtig van kleur, dan rood. Licht
gevend en doorschijnend."
Om zijn fantastische onderwerp zo
waarheidsgetrouw en we
tenschappelijk mogelijk te benaderen
wendde Spielberg zich tot dr. J. Allen
Hynek, de vroegere direkteur van het
dcMillin Observatorium van de Ohio
State Universiteit. Deze beroemde
astronoom begon zo'n dertig jaar gele
den met een gezonde dosis
voorbehoud zijn eerste UFO-projekt te
onderzoeken en kwam na twintig jaar
research en meer dan 12-duizend ge
melde waarnemingen tot de slotsom
dat de wetenschappelijke drempel
overschreden was. „Voor 95% van de
gerapporteerde UFO's is een verklaring
te geven," zegt dr. Hynek. „Meestal
blijken het reklamevliecjtuigen of weer
ballonnen geweest te zijn. Ook ziet men
de planeet Venus vaak voor een UFO
aan. Toch blijft er nog altijd 5% nader te
onderzoeken voorwerpen over Tegen
standers spreken maar al te graag over
hallucinaties, maar hoe kunnen halluci
naties op radarschermen verschijnen?
Hier is duidelijk méér aan de hand
„Close Encounters zal in maart
in vele steden in Nederlandse première
gaan.
Bud Spencer en Terence Hill in „Vier vuisten voor de duivel".
Charles Spencer Chaplin begon zijn
carrière als vaudeville-artiest bij een
vaudeville-gezelschap, dat in Amerika
op tournee was Chaplin was een
volkskind uit Londen, dat al heel jong
sarnen met zijn moeder, een danseres,
op de planken kwam om bij te dragen in
de karige inkomsten. Bij het gezelschap
van Karno leerde hij dansen, acroba
tentoeren en de clown uithangen Hij
reisde met het gezelschap naar
Frankrijk en de Verenigde Staten, waar
Kessel, de agent van de befaamde
filmproducent Mack Sennett hem ont
dekte in het nummer „A nightatan Eng
lish Music Hall". Hij was er niet zo bij
zonder happig op om filmacteur te wor
den, maar hij bezweek voor de
verleiding van 150 dollar per week aan
gage
Het type van de eeuwige vagebond
ontstond geleidelijk, want Chaplin liep
eerst nog met een sik voordat hij zich tot
het rechthoekige snorretje bekeerde.
tragiek van een man, die overal in
mislukt was. Een thema, waar velen
zich mee konden identiferen.
